Vaso Brajović – Mavrovuniotis (1797 – 1847)

BIOGRAFIJA

VASOS MAVROVUNIOTIS – VASO CRNOGORAC*

Vasos Brajović – Mavrovuniotis (Vaso Brajović - Crnogorac) (1797 – 1847), hrišćanin Sloven iz Bjelopavlića, oblast Brda, Crna Gora, bio je jedna od najznačajnijih ličnosti revolucionarnog i kapodistrijskog perioda, kao i perioda vladavine kralja Otona Prvog, i rodonačelnik važne vojne porodice, koja je dala značajan doprinos vojnim, uglavnom,borbama države Grčke, tokom njenog „dugog“ istorijskog XIX vijeka (1821-1922).

Crnogorski vojnik bio je posebno značajna pojava perioda u kojem je živio. Predstavlja tipičan primjer iz reda hrišćanskih balkanskih kapetana, koji su iznikli iz borbe za nezavisnost Grčke, uspjevši da se, kroz zajednički hrišćanski identitet, pridruži borbama u zemlji koju je izabrao za svoju novu domovinu i nadalje, da napreduje u novoosnovanoj Grčkoj Kraljevini (kao general-potpukovnik – komandant graničnih snaga, kraljev ađutant i najjači politički činilac Istočne teritorije zemlje), uvijek u državnoj službi.

Vojna aktivnost Vasa Mavrovuniotisa (Crnogorca) bila je značajna zbog njegovog učešća u bitkama na Eviji, gdje je iranjen, kao i u bitkama protiv Ibrahima na Peloponezu, protiv Rešid Mehmed paše u Rumeliji i konačno protiv Kehajabega u Istočnoj kontinentalnoj Grčkoj. U julu 1826. je stupio pod komandu G. Karaiskakisa i učestvovao u bitkama u Liosiji, Elefsini i Hajdariju. Nanovo se sukobio i sa Rešid Mehmed pašom u Kamateru, Tebi i Keraciniju. Na kraju, pod vođstvom Kapodistrije, aktivno je  učestvovao i u ponovnom osvajanju Centralne Grčke.

1834. godine postavljen je za pukovnika – državnoginspektora za regije Atike i Beotije, a 1836. za komandantaGraničnih snaga Ftiotide. 1843. godine unapijređen je u general-majora, kada je preuzeo komandu nad Graničnimsnagama Lokrisa, a 1846. je postavljen za Otonovogađutanta.

Kralj Oton ga je 1841. imenovao za vrhovnog brigadiraKraljevskog ordena spasitelja, 1845. francuska vlada mu jedodelila odlikovanje Oficier de la Legion d'Honneur kao iodlikovanje Commandeur de la Legion d'Honneur. KraljBavarske ga je 1847. odlikovao krstom Ordena za zaslugebavarskog prijestolja.

Vaso Mavrovuniotis (Crnogorac) preminuo je 9. juna 1847. u 50. godini od upale pluća.

Njegovi sinovi, generali Timoleon i Aleksandros Vasos, kao iunuci, takođe generali, Nikolaos Tim. Vasos i Konstantinos Tim. Vasos, nastavili su njegovim putem i učestvovali u ratovima grčke države od 1897.godine do Balkanskihratova, Prvog svjetskog rata (Makedonski front) iMaloazijske kampanje.

Vaso Mavrovuniotis (Crnogorac) predstavlja izvanredanprimjer i dokaz nadnacionalnog opsega i prestiža grčkerevolucije, kao i odjeka koji je ona imala kod hrišćanskogstanovništva Balkana, i, dodatno, ukazuje na bliske istorijskeodnose i duboke kulturne srodnosti balkanskih naroda, iskovane tokom zajedničke prošlosti pod otomanskomvladavinom.

* Aneks B Trajnog ukaza 4-4/2021 Generalštaba Nacionalne odbrane Grčke

Στρατηγός Βάσσος Μαυροβουνιώτης
3 Slike