24/3/2016: Vaso Brajovic-Mavrovuniotis. Ο Μαυροβούνιος μαχητής που πολέμησε στην ελληνική επανάσταση του 1821

Σήμερα στις 12:00 ο Πρέσβυς της Ελλάδος κ.Σωτήριος Αθανασίου κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο του Vaso Brajovic-Μαροβουνιώτη στην Ποντγκόριτσα, για να τιμήσει τον Μαυροβούνιο μαχητή ο οποίος, μαζί με 120 Μαυροβούνιους εθελοντές πήγαν το 1821 στην Ελλάδα για να πολεμήσουν για την ελληνική επανάσταση, εναντίον των Οθωμανών. Στεφάνι κατέθεσε επίσης και εκπρόσωπος του Δημάρχου Ποντγκόριτσας.

Στην τελετή, τους εθνικούς ύμνους Ελλάδος και Μαυροβουνίου ανέκρουσε η μπάντα του στρατού του Μαυροβουνίου. Παρευρέθησαν εκπρόσωποι Υπουργείου Εξωτερικών και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, Κομμάτων, Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Ακαδημίας Επιστημών & Καλών Τεχνών, Συλλόγου Μαχητών β' Παγκοσμίου Πολέμου & Αντιφασιστών, μέλη της ελληνικής κοινότητας, μαθητές του Σχολείου Ελληνικής Γλώσσας Ποντγκόριτσας, και δημοσιογράφοι.
Το μνημείο ανεγέρθη το 2003 με τη συγχρηματοδότηση του Δήμου Ποντγκόριτσας και της Ελληνικής Κυβέρνησης, μετά από πρωτοβουλία του κ.Cvetko Vukcevic, όταν Γενικός Πρόξενος ήταν ο σημερινός Πρέσβυς κ. Αθανασίου.

VASO BRAJOVIC ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΩΤΗΣ

Ενημερωτικό σημείωμα από τη γέννησή τους έως τα εγκαίνια της προτομής.

Γεννήθηκε το 1797 στο Bjelopavlici (Μπγιελοπάβλιτσι) του Μαυροβουνίου.
Ταξίδεψε στην Κούβα όπου αρρώστησε βαριά και επέστρεψε στο Μαυροβούνιο.
Μετανάστευσε στη Σμύρνη, συνελήφθη από τους Τούρκους για κάποιο επεισόδιο και παραδόθηκε στις Αυστριακές δικαστικές αρχές της Τεργέστης. Φυλακίσθηκε αλλά δραπέτευσε και επέστρεψε στο Μαυροβούνιο. Στη συνέχεια μετέβη στην Ήπειρο στην Ελλάδα.
Το 1821 συγκέντρωσε μία ομάδα από 120 Μαυροβούνιους εθελοντές και μετέβη στην Εύβοια όπου πολέμησε κατά των Τούρκων. Στη συνέχεια έλαβε μέρος στην απελευθέρωση της Τρίπολης (23/9/1821) και του απενεμήθη από την επαναστατική Κυβέρνηση της Ελλάδος ο βαθμός του Καπετάνιου.
Το 1822 υπερασπίσθηκε μαζί με τους Έλληνες την Αθήνα και την Ακρόπολη.
Το 1824 του απενεμήθη ο βαθμός του Στρατηγού και βρίσκεται στο επιτελείο των ελληνικών δυνάμεων στην Εύβοια.
Το 1826 μιλά άπταιστα την ελληνική γλώσσα και παντρεύεται στην Κέα με την Ελένη Παγκάλου, με την οποία αποκτούν αργότερα δύο γιούς, τον Αλέξανδρο και τον Τιμολέοντα. Την ίδια χρονιά μαζί με τον οπλαρχηγό Χατζημιχάλη Νταλιάνου εκστρατεύουν μαζί στο Λίβανο, αλλά το εγχείρημα ήταν αποτυχία.
Το 1827 έχοντας υπό τις διαταγές του 1500 άνδρες, κατενίκησε τον Αιγυπτιακό στρατό που βοηθούσε τους Οθωμανούς. Έλαβε μέρος στη μάχη του Πειραιά.
Στις 9 Ιουνίου 1847, μία ημέρα πριν τον θάνατό του, τον επισκέφθηκε ο βασιλιάς Όθων και τον ρώτησε εάν είχε να εκφράσει κάποια επιθυμία για την οικογένειά του. Εκείνος απάντησε ότι "Η μόνη μου επιθυμία είναι τα παιδιά μου να σας δουν να εισέρχεσθε στην Κωνσταντινούπολη".
Το 1847 πεθαίνει στην Αθήνα σε ηλικία 57 ετών.

Μάχες που έλαβε μέρος: κατάληψη Κλεισούρας, μάχη στην Κόρινθο, μάχες Νεόκαστρου και Κραμμυδίου εναντίον του Ιμπραήμ Πασά, στα Σάλωνα, στη Ρούσσα και στις Θερμοπύλες εναντίον του Κεχαγιάμπεη. Λέγεται ότι συμμετείχε σε 36 μάχες, πολιορκίες και εκστρατείες.
Κατόρθωσε να απελευθερώσει, με διπλωματική παρέμβασή του, το πλοίο των εξεγερθέντων το οποίο κρατούσαν οι Γάλλοι στη Σύρο.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των μετεπαναστατικών στρατιωτικών δυνάμεων της Ελλάδος.

Ο γιος του Τίμος (Τιμολέων) Βάσος Brajovic επέλεξε τη στρατιωτική καριέρα, κατατάχθηκε στον ελληνικό στρατό, συμμετείχε στους ελληνο-τουρκικούς πολέμους και προήχθη στο βαθμό του Συνταγματάρχη. Διακρίθηκε επίσης στην κρητική Επανάσταση του 1897.

Ο Αθανάσιος Ν. Χρυσολόγης έγραψε το 1876 μία διατριβή με τίτλο "Βάσος Μαυροβουνιώτης" (υπάρχει αντίγραφο στο αρχείο της Πρεσβείας, φάκελος "ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΩΤΗΣ").

Ο Nικηφόρος Λύτρας φιλοτέχνησε ζωγραφικό πίνακα για τον Βάσο Μαυροβουνιώτη που βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη.

Η προτομή του στην Ποντγκόριτσα είναι το αποτέλεσμα δημόσιου ανώνυμου διαγωνισμού, κόστισε 7.000 ευρώ και κατακυρώθηκε στον καλλιτέχνη Veljko Miletic. Χρηματοδοτήθηκε εξ ημισείας από τον Δήμο Ποντγκόριτσας και από την Ελληνική Κυβέρνηση. Σημαντική οικονομική αρωγή υπήρξε επίσης και από την εταιρεία ελληνικών συμφερόντων Jugopetrol-Ελληνικά Πετρέλαια.
Η προτομή εκγαινιάσθηκε από τον Πρέσβυ κ.Μιχάλη Σπινέλη, τον Γενικό Πρόξενο κ.Σωτήριο Αθανασίου και τον Δήμαρχο Ποντγκόριτσας κ.Miomir Mugosa, στις 19 Δεκεμβρίου 2003, ημέρα εορτασμού της απελευθέρωσης της Ποντγκόριτσας από τους Γερμανούς.