Κοινές δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών Ν. Κοτζιά και Υπουργού Εξωτερικών Μαυροβουνίου S. Darmanovic, μετά τη συνάντησή τους (Αθήνα, 13.06.2017)

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Να ευχαριστήσω τη διερμηνεία για την καλή δουλειά που κάνει.

Θέλω να καλωσορίσω το συνάδελφό μου Srdjan Darmanovic για την επίσκεψη που μας κάνει, για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε κατ’ ιδίαν, αλλά και οι δυο αντιπροσωπείες.

Θέλω να τον ευχαριστήσω για τη φιλία και τα αισθήματα που δείχνει απέναντι στη χώρα μας και για την αλληλεγγύη που εξέφρασε για τα θύματα του σεισμού στη Λέσβο.

Θέλω να συγχαρώ τη φίλη χώρα του Μαυροβουνίου για τις επιτυχίες που είχε στη διεθνή πολιτική σκηνή και τη συμμετοχή της στους διεθνείς οργανισμούς, όπως ήταν η ένταξή της στο ΝΑΤΟ και βέβαια πριν απ’ όλα, γιατί από όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων είναι η χώρα με τις πιο προωθημένες θέσεις στη διαπραγμάτευση και πλησιέστερα από κάθε άλλη να ωριμάσει για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η χώρα μας εξέφρασε και εγώ προσωπικά, τη θέλησή μας να στηρίξουμε την ευρωπαϊκή πορεία του Μαυροβουνίου, να δώσουμε τη γνώση μας και την εμπειρογνωμοσύνη μας στο βαθμό που χρειάζεται και μπορούμε να ανταποκριθούμε, να υπάρξουν ανταλλαγές σε όλα τα επίπεδα και τους τομείς για τη συνεργασία ανάμεσα στα δύο Υπουργεία μας και να προωθήσουμε τη συνολική συνεργασία των δυο μας κρατών.

Ιδιαίτερα η συνεργασία μας αναπτύσσεται στις στρατιωτικές σχολές, αλλά πρότεινα και στη νέα Σχολή Πυροσβεστών στην Κοζάνη και επίσης, τη συνεργασία ανάμεσα σε πανεπιστήμιά μας, ερευνητικά και πολιτιστικά κέντρα.

Το Μαυροβούνιο, όπως και η Ελλάδα, είναι δυο φάροι σταθερότητας στα Βαλκάνια. Είμαστε δυο χώρες που φροντίζουμε και συμβάλλουμε στη σταθερότητα και ασφάλεια της περιοχής και από αυτή την άποψη, η φίλη χώρα του Μαυροβουνίου, είναι μια χώρα που συμβάλλει στη διάδοση της πολιτικής κουλτούρας που τόσο αγαπώ, της συναίνεσης και των συμβιβασμών στην περιοχή μας και το είχε αποδείξει αυτό έχοντας κάνει όλα τα απαραίτητα από την πλευρά της για να λυθούν κάθε είδους προβλήματα που κουβαλάμε όλοι μας από το παρελθόν στην περιοχή.

Είμαστε και οι δυο εχθροί αυτού του εθνικισμού που γέμισε με συγκρούσεις την περιοχή μας και θέλουμε να αναπτύξουμε μια θετική ατζέντα για το μέλλον των σχέσεών μας.

Θέλουμε να αναπτύξουμε δίκτυα. Θέλουμε να αξιοποιηθεί ο ΤΑP για να εξελιχθεί ο Αγωγός Ιόνιου Αδριατικής, να στηρίξουμε τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους της Ιονίας Οδού και των διακλαδώσεών της. Να συνεργαστούμε σε μορφωτικά και πολιτιστικά ζητήματα και να καταπολεμήσουμε ασφαλώς και το οργανωμένο έγκλημα.

Με χαρά δέχτηκα την πρόσκληση για λογαριασμό του κ. Προέδρου, του Προκόπη Παυλόπουλου και του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα για πραγματοποίηση επίσκεψης στην όμορφη χώρα του Μαυροβουνίου και ελπίζω στο μέλλον να εντατικοποιήσουμε τις συναντήσεις μας. Είναι κέρδος και για τους δυο μας, είναι κέρδος και για την περιοχή μας.

Επίσης, προσκάλεσα εγώ το συνάδελφό μου σε σειρά θεσμών και συναντήσεων που οργανώνει η Ελλάδα, όπως είναι στα τέλη του Οκτώβρη φέτος, στη Διάσκεψη για την προστασία των θρησκευτικών και πολιτιστικών κοινοτήτων της Μέσης Ανατολής. Όπως είναι η επόμενη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, τον Ιούνιο του 2018, στη Ρόδο. Έκανα μια σκέψη στην τετραμερή συνεργασία που έχουμε Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κροατία, να καλέσουμε και το Μαυροβούνιο για να δούμε πώς συλλογικά μπορούμε να στηρίξουμε την ευρωπαϊκή του πορεία, η οποία θα είναι κέρδος για όλη την περιοχή.

Άλλη μια φορά ευχαριστώ το φίλο μου το Srdjan για την επίσκεψη που μας έκανε και για τη χαρά που μας έδωσε με όσα είπαμε. Ευχαριστώ πολύ.

S. DARMANOVIC: Ευχαριστώ. Αξιότιμε κ. Υπουργέ, αγαπητέ Νίκο, κυρίες και κύριοι, πάντοτε είναι δύσκολο να παίρνει κανείς το λόγο δεύτερος, μετά από ένα τόσο βαθύ και ενδιαφέρων στοχαστή και ομιλητή, όπως είναι ο κ. Κοτζιάς. Διότι τίποτα δεν έχει μείνει να πει κανείς πλέον.

Κατ’ αρχήν θέλω να σας ευχαριστήσω για τη θερμή υποδοχή και για την αναγνώριση των στενών σχέσεων και της φιλίας μεταξύ των δυο χωρών μας. Βασικός στόχος της επίσκεψής μου στην Ελλάδα είναι να προωθήσω περαιτέρω τη σχέση των δυο χωρών, τον εποικοδομητικό διάλογο και να προωθήσω ακόμα περισσότερο την οικονομική συνεργασία.

Πρόκειται για μια ευκαιρία που μου δίνεται για να υπογραμμίσω το γεγονός της θετικής πολιτικής της Ελλάδας απέναντι στα Δυτικά Βαλκάνια και για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και στο πλαίσιο αυτό θέλω να υπενθυμίσω ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα επαφής του ΝΑΤΟ για το Μαυροβούνιο το 2008 και επιπλέον έχω τη μεγάλη τιμή να επισκέπτομαι τη χώρα λίγες μέρες μόνο αφότου το Μαυροβούνιο έγινε πλήρες μέλος της συμμαχίας.

Το επίτευγμα αυτό που τελικά πετύχαμε και με τη βοήθεια, την ουσιαστική σας βοήθεια, θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για τη σταθερή υποστήριξη στον τομέα της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση από πλευράς Ελλάδας προς το Μαυροβούνιο, κυρίως κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας στο Συμβούλιο της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2014, οπότε και ανοίξαμε πολλά κεφάλαια του κοινοτικού κεκτημένου.

Και με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να εκφράσω την προσδοκία ότι θα συνεχίσει η Ελλάδα να υποστηρίζει το Μαυροβούνιο στην επόμενη περίοδο της πορείας μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί δύο είναι οι μεγάλοι βασικοί εθνικοί στόχοι του Μαυροβουνίου. Η εθνική μας ανεξαρτησία το 2006, η συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ φέτος και υπολογίζουμε στους φίλους μας για να πετύχουμε τον τρίτο μεγάλο στόχο που είναι η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υπενθυμίζοντας ότι αναπτύσσεται ο τουριστικός τομέας στη χώρα μας πιστεύουμε ότι έχουμε πολλές δυνατότητες συνεργασίας. Όσον αφορά την απευθείας σύνδεση της Aegean στις 31 Ιουνίου, δηλαδή σε λίγες μέρες, πιστεύουμε ότι αυτό θα συνεισφέρει πολύ στην ενίσχυση των δεσμών ανάμεσα στις χώρες μας.

Η πτήση αυτή θα διαρκέσει και το Σεπτέμβρη και ενδεχομένως να υπάρξει ενδιαφέρον να παραταθεί. Ελπίζουμε ότι θα υπάρξει δυνατότητα συχνότερης επίσκεψης του Μαυροβουνίου από τους Έλληνες. Έχουμε εταίρους, όπως τα Ελληνικά Πετρέλαια στην Ελλάδα που συνεργάζονται με το Μαυροβούνιο πάνω από 10 χρόνια.

Συμφωνήσαμε ότι υπάρχει περιθώριο περαιτέρω προώθησης των οικονομικών σχέσεων, όπως επίσης και συνεργασία στον τομέα της επιστήμης και της παιδείας. Της παιδείας, τα μορφωτικά θέματα είναι πολύ σημαντικά. Δώδεκα αξιωματικοί μας εκπαιδεύονται στην Ελλάδα σε ελληνικές στρατιωτικές σχολές και είμαστε πολύ ευγνώμονες που πλέον λαμβάνουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και όταν επιστρέψουν στη χώρα μας, θα προσφέρουν στις Ένοπλες Δυνάμεις. Μικρή χώρα, μικρές Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά οπωσδήποτε είναι καλό να έχουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση.

Επίσης, θα ήθελα να υπογραμμίσω την πολύ εποικοδομητική πολυμερή μας συνεργασία και να επισημάνω ότι καταλήξαμε σε συμφωνία για αμοιβαία υποστήριξη στη συμμετοχή στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την Ελλάδα το 2025-2026 και για το Μαυροβούνιο τον επόμενο χρόνο.

Επίσης, έχουμε συμφωνήσει να υποστηρίξουμε η μία χώρα την άλλη για τη συμμετοχή στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Βεβαίως συζητήσαμε για τα Βαλκάνια σε σχέση με τις τρέχουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Συμφωνήσαμε ότι φυσικά ως φίλοι η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης δε θα πρέπει να χάσει την ώθηση που έχει στα Δυτικά Βαλκάνια και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναβαθμίσει την παρουσία της και να βρει τρόπους να ενθαρρύνει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην πορεία τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Γιατί όχι μόνο έχουμε διδάγματα από την Ιστορία αλλά και από το παρόν. Οι πιο σημαντικοί θεσμοί δημοκρατίας και οικονομικής ευημερίας σήμερα, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν δε δραστηριοποιηθούν στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, θα υποκατασταθούν από κάποιον άλλον.

Εμάς μας ενδιαφέρει η ειρήνη. Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να ενταχθούν τα Δυτικά Βαλκάνια σ’ αυτή την ομάδα χωρών, σ’ αυτό το θεσμό. Δεν είναι μονομερής η πορεία αυτή, πρέπει κι εμείς να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις μας. Δεν θα τα καταφέρναμε όμως χωρίς τη γενναιόδωρη υποστήριξη που προσφέρουν οι φίλοι μας, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.

Περιμένω να υποδεχθώ τον κ. Κοτζιά στο Μαυροβούνιο, τον έχω προσκαλέσει να έρθει όποτε το επιθυμεί. Ξέρω ότι είναι πολύ μεγάλος λάτρης του ψαρέματος και άρα πιστεύω ότι στις ωραίες ακτές μας, θα μπορέσει ν’ ασκήσει αυτή τη δραστηριότητα. Περιμένω τη στιγμή που θα βρει έναν τρόπο να επισκεφθεί τη χώρα μας.

Για μια φορά ακόμα, σας ευχαριστώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλώς ήρθατε στην Αθήνα κ. Υπουργέ. Το ζήτημα του καθορισμού των συνόρων του Μαυροβουνίου με το Κόσοβο παραμένει ανοιχτό.
Θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς θα επηρεάσει το ζήτημα αυτό, το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα στο Κόσοβο.

S. DARMANOVIC: Η ερώτηση αυτή δεν είναι πλέον ανοιχτό θέμα για εμάς. Η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί με καλή θέληση. Δεχτήκαμε τα επί Γιουγκοσλαβίας μεταξύ μας σύνορα, τα οποία έχει επιθεωρήσει και η Διεθνής Επιτροπή. Αυτή έχει επιβεβαιώσει τη λύση. Υπογράψαμε Συνθήκη με την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου στη Βιέννη. Η πλειοψηφία του Κοινοβουλίου μας ενέκρινε τη Συνθήκη.

Το θέμα ενδεχομένως ανοίγει λόγω εσωτερικών πολιτικών διαμαχών στο Κοσσυφοπέδιο. Είναι σύνηθες, είναι φυσιολογικό στη Δημοκρατία να τίθενται τέτοιες συζητήσεις. Γνωρίζουμε ότι υπήρξε ένα πρόβλημα εξεύρεσης πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου για την επικύρωση της Συνθήκης.

Είμαστε όμως υπομονετικοί, δεν επιδεινώνουμε την κατάσταση, δεν έχουμε κάνει καμία προσπάθεια προς τους φίλους μας στο Κοσσυφοπέδιο για να οξύνουμε το θέμα. Πιστεύουμε ότι θα βρεθεί τρόπος εσωτερικά να επιλυθεί και περιμένουμε, έχουμε υπομονή.

Είμαστε πεπεισμένοι ότι η απελευθέρωση των θεωρήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση και αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους πολίτες του Κοσσυφοπεδίου. Με την κύρωση αυτής της Συνθήκης θα μπορέσουν να ενταχθούν στις χώρες όπου ισχύει η απελευθέρωση.

Έχουμε αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο, έχουμε καλές σχέσεις, συνεχίζουμε το διάλογο, δε βλέπουμε για ποιο λόγο δε θα πρέπει να συνεχίσει αυτή η κατάσταση με όποια νέα κυβέρνηση διαμορφωθεί, μάλλον μία κυβέρνηση συνασπισμού.

Πιστεύουμε ότι θα συνεχίσουμε προς την ίδια κατεύθυνση, θα βρεθεί λύση στο Κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Είμαστε πολύ άνετοι, θα έλεγα, απέναντι σε αυτό το θέμα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μία ερώτηση για τον κ. Κοτζιά: Κύριε Υπουργέ, αύριο θα έχετε συνάντηση εδώ στο Υπουργείο Εξωτερικών με τον κ. Dimitrov. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από αυτή τη συνάντηση; Ευχαριστώ.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Κατ' αρχήν η προσδοκία μου είναι να είναι τόσο καλή και δημιουργική η συνάντηση όσο ήταν με το συνάδελφό μου από το Μαυροβούνιο.

Νομίζω ότι είναι πρώτα απ’ όλα μια συνάντηση γνωριμίας. Δεύτερον, είναι μια συνάντηση για να ανταλλάξουμε τις απόψεις μας για τις εξελίξεις που υπήρξαν στο τελευταίο διάστημα στη σχέση των δυο κρατών και πώς θα συνεχίσουμε. Έχουμε κάνει καινούριες σκέψεις και προτάσεις που θα διατυπώσουμε ως προς τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ανάμεσα στα δυο κράτη.

Θα δείξουμε και θα επιβεβαιώσουμε για άλλη μια φορά για την Ελλάδα ότι αυτό που προέχει είναι η σταθερότητα και η ασφάλεια της περιοχής και κατ’ επέκταση αυτής της χώρας. Δε νομίζω ότι θα συζητήσουμε το ονοματολογικό γιατί είναι μια συνάντηση πρώτης γνωριμίας. Πιθανόν να συζητήσουμε τη μέθοδο με την οποία θα συνεχίσουμε τις συζητήσεις μας για τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη.

Ο Nikola Dimitrov έχει κι αυτός το ίδιο όνομα, όπως και ο προηγούμενος ΥΠΕΞ των Σκοπίων και όπως κι εγώ -ξέρετε, στη, μη έχουσα θάλασσα, FYROM, το πιο διαδεδομένο όνομα είναι το «Νίκος», ο οποίος για εμάς είναι ο προστάτης των θαλασσών. Νομίζω ότι είναι ένας έμπειρος άνθρωπος, είχε πάρει μέρος, σε διαπραγματεύσεις με άλλες κυβερνήσεις, είναι ένας διπλωμάτης για τον οποίο ελπίζω, είμαι σίγουρος ότι θα αξιοποιήσει από την πλευρά του τη δυνατότητα να αναζητά λύσεις.

Και θέλω να επιβεβαιώσω και να ξαναεξηγήσω αυτό που συνηθίζω να λέω: Ότι ένα κράτος στις διεθνείς του σχέσεις και ιδιαίτερα στην περιοχή μας -όπως κάνει το Μαυροβούνιο, και το λέω με θετικό τρόπο- θα πρέπει να επιδεικνύει την ικανότητα και να υιοθετεί την κουλτούρα συμβιβασμών και συναινέσεων. Και όσο πιο καλά το κάνει αυτό στις διεθνείς του σχέσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να λειτουργήσει δημοκρατικά με συναινέσεις και με κουλτούρα συμβιβασμών στο εσωτερικό του.

Έχω υπογραμμίσει πολλές φορές στους φίλους μου, τους εταίρους μας, στους διεθνείς Οργανισμούς, ότι με τον τρόπο που συμπεριφέρθηκαν απέναντι σε αυτό το κράτος το δίδαξαν σε μεγάλο βαθμό να μην κάνει συμβιβασμούς και να μην έχει την πολιτική κουλτούρα των συναινέσεων. Τους είχα προειδοποιήσει όπως ξέρετε πριν 2,5 χρόνια, όταν έγινα Υπουργός, ότι αυτό θα μεταφερθεί και στην εσωτερική πολιτική σκηνή.

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να εξηγήσω πόσο σχέση έχει η εσωτερική με την εξωτερική πολιτική, όσον αφορά την κουλτούρα της πολιτικής που ακολουθεί κανείς. Τα μηνύματα που πήρα κι από τις συζητήσεις που είχα προσωπικά με τον Πρωθυπουργό της FYROM, τον κ. Zaev αλλά και η συζήτηση που έκαναν κατ’ ιδίαν στο τηλέφωνο οι δυο Πρωθυπουργοί, δηλαδή ο κ. Zaev με τον Αλέξη Τσίπρα και οι συζητήσεις που είχα στο τηλέφωνο με το Nikola Dimitrov, δείχνουν μια καλή διάθεση, μια πρόθεση να τελειώσουν με τον αλυτρωτισμό.

Και δεν θα υπάρχει πιο ευχαριστημένος και ευτυχής άνθρωπος από μένα αν τελειώνουμε με αυτή την ιστορία που μετατρέπει, όπως ξέρετε κι όπως λέω πάντα, την ιστορία από σχολείο σε φυλακή.

Εξίσου ευτυχισμένος άνθρωπος θα είμαι εάν λύσουμε το Κυπριακό και καταργήσουμε τις συνθήκες των εγγυήσεων και της παρουσίας ξένων στρατευμάτων. Μην ξεχνάτε ότι μετά από αυτές τις επισκέψεις και την τριμερή που θα γίνει με την Κύπρο και το Ισραήλ και το ταξίδι μου στη Ρουμανία, πολύ σύντομα, στις 28 του μήνα, ξεκινάμε τη Γενεύη ΙΙ. Θα κάνω μια εκτεταμένη δήλωση γι’ αυτό τις επόμενες μέρες.

Ελπίζω να την αξιοποιήσει ο Τύπος και τα ΜΜΕ.

Για άλλη μια φορά ευχαριστώ τον Srdjan, τον καλό μου φίλο από το Μαυροβούνιο. Τον ευχαριστώ και για την πρόσκλησή του. Θα την αξιοποιήσουμε σίγουρα, όσον αφορά το πρώτο σκέλος. Ως προς το δεύτερο, θα πρέπει να περιμένουμε να τελειώσουμε με τη δημόσια παρουσία μας για να επανέλθουμε σε αυτά που μας αρέσουν.

Ευχαριστώ πολύ όλους σας.