Δηλώσεις και απαντήσεις σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά, μετά τη συνάντησή του με τον ΥΠΕΞ της πΓΔΜ, κ. Nikola Poposki. (Σκόπια, 24.06.2015)

ΚΟΤΖΙΑΣ: Ερχόμενος στη γείτονά μας χώρα, παρατήρησα ότι το όνομα που έχουν οι περισσότερες εκκλησίες είναι του Νίκου, του Αγίου Νικολάου. Και καθήμενος δίπλα στον ομόλογο μου Νίκολα απέκτησα την αίσθηση ότι έχω το σωστό όνομα για να έρθω εδώ. Ευχαριστώ πάρα πολύ για την υποδοχή από τον συνάδελφό μου Νίκολα Πόποσκι, για τις συζητήσεις που είχαμε.

Είναι η τέταρτη φορά που συναντιόμαστε για να κουβεντιάσουμε για τις καλές σχέσεις που πρέπει να αναπτύξουμε ανάμεσα στις χώρες μας και αυτό στο οποίο από την πρώτη στιγμή συμφωνήσαμε ήταν ότι μας χρειάζεται να πάρουμε όλα τα δυνατά μέτρα, να αναπτύξουμε την εμπιστοσύνη ανάμεσα στα δύο κράτη, ανάμεσα στα δύο Υπουργεία ειδικότερα. Ανάμεσά μας νομίζω το έχουμε κατακτήσει ήδη.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα που συμβάλλει με όλους τους τρόπους και τα μέσα στην σταθεροποίηση και στην ασφάλεια της περιοχής – και έχουμε κοινά συμφέροντα με τη γείτονά μας χώρα, την οποία θέλουμε να την δούμε να οδεύει στον ευρωπαϊκό της δρόμο με ακόμα πιο ταχύ τρόπο. Να υπάρξουν όλα τα δυνατά μέτρα και εργαλεία που να κάνουν τη χώρα, μια χώρα, από όλες τις πλευρές, ευρωπαϊκού τύπου. Και είμαι σίγουρος ότι θα γίνει αυτό και η Ελλάδα είναι διατεθειμένη, με την πείρα που έχει, να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση. Θέλουμε όλοι οι γείτονές μας να είναι μέλη της ΕΕ, να έχουν κράτος δικαίου, να έχουν οικονομική ανάπτυξη, γιατί και η δική μου χώρα εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το τι συμβαίνει στα Βαλκάνια συνολικά.

Στο πλαίσιο του δρόμου εμπιστοσύνης – πώς λένε οι Κινέζοι τον δρόμο του μεταξιού, εμείς θα τον πούμε δρόμο εμπιστοσύνης, Νίκολα – συμφωνήσαμε 11 Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, πιστεύω ότι θα υπάρξουν και άλλα στο μέλλον.

Πιστεύω ότι έχουμε μια δυνατότητα να κουβεντιάσουμε και να λύσουμε, στη βάση του διεθνούς δικαίου και των σχέσεων καλής γειτονίας, το ζήτημα του ονόματος. Νομίζω ότι και ο Νίκολα και εγώ είμαστε αποφασισμένοι να το διερευνήσουμε, να το ψάξουμε, να το προωθήσουμε και, ταυτόχρονα, πιστεύω, και νομίζω ότι πιστεύουμε με το συνάδελφό μου τον Νίκολα, ότι πρέπει να δουλέψουμε, ώστε να αναπτυχθούν το εμπόριο και οι επενδύσεις ανάμεσα στις δύο χώρες, η συνεργασία ανάμεσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ιδιαίτερα τα πανεπιστήμια και ο πολιτισμός. Για μένα προσωπικά είναι γνωστό ότι θεωρώ ότι ο πολιτισμός έχει μεγάλη αξία και ήπια ισχύ, αλλά και οικονομική σημασία – και βοηθάει στην αλληλοκατανόηση των λαών διότι, όπως συνηθίζω να λέω, η πολιτική χρειάζεται και σήματα. Είμαστε λαοί εδώ της Βαλκανικής, με πολλά συναισθήματα, κοινές παραδόσεις, τρόπους χορού, τραγούδια.

Επίσης συμφωνήσαμε με τον Υπουργό τον κ. Πόποσκι ότι είναι πολύ σημαντική η συνεργασία στους τομείς της εσωτερικής ασφάλειας, της ασφάλειας δηλαδή των συνόρων, της δικαιοσύνης. Και νομίζω ότι οι Γενικοί μας Γραμματείς και οι Πολιτικοί Διευθυντές, από αύριο, αφού εδώ δημόσια δηλώσαμε τη συμφωνία μας στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, θα εργασθούν για την υλοποίηση της συνεργασίας σε όλους αυτούς τους τομείς και για τη δημιουργία νέων τομέων συνεργασίας.

Θα ήθελα για άλλη μία φορά να ευχαριστήσω τον συνάδελφό μου, τον Νίκολα Πόποσκι, για την ευγένεια που πάντα είχε στις διμερείς μας συναντήσεις, την κατανόηση του τι εγώ πιστεύω, όπως και εγώ κατανοώ το τι εκείνος πιστεύει και, παρά τη διαφορά ηλικίας, τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης. Οι άνθρωποι όταν εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον μπορούν να παλέψουν, να λύσουν μεγάλα προβλήματα και να μετακινήσουν, όπως λέμε, και βουνά.

Ευχαριστώ πολύ, για άλλη μία φορά, Νίκολα.

Απάντηση σε ερωτήσεις εκπροσώπων του τύπου:

ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστώ πολύ τον Νίκολα Πόποσκι για τις απαντήσεις του και ιδιαίτερα για την περιγραφή των ΜΟΕ. Θέλω να σας πω πως σκεφτόμαστε ότι τα Βαλκάνια έχουν μια περίεργη ιστορία, το ξέρετε. Έχουν δύο κινδύνους. Ο ένας είναι να μας φυλακίσει η ιστορία και ο άλλος να παράγουμε περισσότερη ιστορία απ’ ό,τι μπορούμε να καταναλώσουμε.

Η ιστορία μάς είναι απαραίτητη. Αλλά η ιστορία πρέπει να είναι σχολείο για μας, όχι φυλακή, να μαθαίνουμε, να διδασκόμαστε. Και αυτό που εμείς έχουμε διδαχθεί είναι ότι η ανάπτυξη, η ασφάλεια και η σταθερότητα στα Βαλκάνια χρειάζεται όλους μας και τη συνεργασία μας. Η δημιουργία, παραδείγματος χάριν, αγωγών, η δημιουργία σιδηροδρομικών γραμμών, γιατί υπάρχει ένα μεγάλο σχέδιο Πειραιάς-Βουδαπέστη, αποτελεί τρόπο να δημιουργήσουμε δίκτυα και αυτά να βοηθάνε στη σχέση μας και στη σταθεροποίηση.

Αυτό που συμφωνήσαμε με τον ομόλογό μου από την αρχή, από τη συνάντησή μας στη Βουδαπέστη, είναι ότι χρειαζόμαστε τέτοιου είδους δίκτυα και όχι απλώς το ένα ή το άλλο project, όπως είναι το Turkish Stream, χρειαζόμαστε συνολικά δίκτυα. Το δεύτερο, χρειαζόμαστε εμπιστοσύνη, σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση φέρνει καινούρια προβλήματα, που η ευρωπαϊκή ενοποίηση δείχνει να δυσκολεύεται, πρέπει να σταθεροποιήσουμε δημιουργικά τις σχέσεις ανάμεσα σε εμάς, είμαστε γειτονικές χώρες με φίλους λαούς. Αυτό το νόημα έχουν τα ΜΟΕ, όχι μόνο εμπιστοσύνη αλλά να εντείνουμε τις σχέσεις μας, να τις κάνουμε πιο πυκνές.

Τώρα, για τη Χάγη. Επειδή τυχαίνει να είμαι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, θα απαντήσω ως καθηγητής – είμαι και Υπουργός, βέβαια. Η Χάγη στην απόφασή της λέει, κήρυξε εαυτόν, όσον αφορά την εκδίκαση της συγκεκριμένης υπόθεσης, αναρμόδια για το όνομα. Η απόφαση λέει ότι "δεν είμαστε αρμόδιοι να απαντήσουμε στο θέμα του ονόματος". Άρα, δεν υπάρχει θέμα παραβίασης διεθνούς δικαίου. Εγώ θα σύστηνα να τη διαβάσετε πολύ προσεκτικά ο ίδιος – υπάρχει, σε όλες τις γλώσσες.

Για το επόμενο ερώτημα, το όνομα. Θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Η ελληνική εξωτερική πολιτική πιστεύει ότι είναι αγαθό, είναι καλό πράγμα για την Ελλάδα η ύπαρξη, η σταθερότητα και η ασφάλεια αυτής της χώρας. Και κάνουμε ό,τι μπορούμε, ώστε να βοηθήσουμε για τον δρόμο της στους ευρωατλαντικούς θεσμούς – και θέλουμε και να βοηθήσουμε με την πείρα μας την ευρωπαϊκή. Πιστεύουμε ότι η ενότητα και η σταθερότητα αυτής της χώρας είναι δώρο για τα Βαλκάνια. Υπάρχει μια διαφορά γύρω από το όνομα. Για κάθε πρόβλημα υπάρχει και μια λύση.

Το τελευταίο ερώτημα, ως προς τον αλυτρωτισμό. Δεν πιστεύω ότι εγώ ή ο ομόλογός μου έχουμε αλυτρωτισμό. Δεν αναφέρομαι σε αυτό το επίπεδο. Αναφέρομαι στο εξής – και θέλω, παρακαλώ, και στη μετάφραση μια προσοχή. Μου είπε ένας πολύ καλός μας διπλωμάτης το πρωί, στην Αίγυπτο υπάρχει μια πόλη που λέγεται Αλεξάνδρεια. Όχι μόνο δεν έχουμε πρόβλημα, αλλά καμαρώνουμε. Είχα πάει μια φορά στην Ινδία και μου λέγανε οι Ινδοί ότι "είμαστε διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου" – ή στο Αφγανιστάν, που ήταν ο πολιτικός μας διευθυντής. Πολύ ωραία, ο καθείς έχει το δικαίωμα να έχει την ταυτότητά του. Απλώς δεν πρέπει ο τρόπος που την χρησιμοποιεί να δημιουργεί σε τρίτους την εντύπωση ότι μπορεί να γίνει και κατάχρηση. Δηλαδή, εάν πρώην πολιτικός της αγαπητής χώρας όπου βρίσκομαι, σηκώνει σημαία που δεν είναι νόμιμη, στον Όλυμπο πάνω, χωρίς κανέναν λόγο, αυτός είναι αλυτρωτισμός, ή όταν φτιάχνονται χάρτες από κάποιον τρίτον που να ενσωματώνουν περιοχές τρίτης χώρας, αυτός είναι αλυτρωτισμός. Δεν είναι δουλειά μου τώρα να σας δώσω κατάλογο περιπτώσεων ή μη, είστε εξαιρετικοί δημοσιογράφοι, κάντε και εσείς ένα ρεπορτάζ για ό,τι δυσκολεύει τη συνεννόηση ανάμεσα στις δυο πλευρές.

Εγώ θα σας το πω με ειλικρίνεια και ευθέως. Πολλοί σε αυτή τη χώρα νιώθουν ότι μπορεί κάποιοι στην Ελλάδα να μην θέλουν να υπάρχει η χώρα σας. Διαβεβαιώνω ότι εμείς θέλουμε, είμαστε ευχαριστημένοι που υπάρχει. Και πολλοί εδώ μπορεί να έχουν διάθεση να συμπεριλάβουν κομμάτια τρίτων και να δημιουργείται στην Αθήνα η εντύπωση ότι θεωρούν ότι υπάρχουν περιοχές της Ελλάδος που θέλουν.

Η κυβέρνηση της φίλης χώρας είναι σαφής. Δεν έχει τέτοιες προθέσεις. Και στις δύο πλευρές και οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες δεν αμφισβητούν την άλλη πλευρά. Αλλά στα Βαλκάνια των εθνικισμών, και ορισμένοι έχουν επιθετικό εθνικισμό, μπορούμε να καταγράψουμε και την παρουσία επιθετικών εθνικισμών που έχουν και το στοιχείο του αλυτρωτισμού που δεν βοηθάει την κατανόηση, τη συνεννόηση, την συνύπαρξη των δύο κρατών. Αυτά τα παλεύουμε. Όπως παλεύουμε τον αλυτρωτισμό τρίτων, παλεύουμε και όποιον δεν σέβεται την ύπαρξη τρίτης χώρας. Είμαστε ενάντια στους ακραίους εθνικισμούς, σεβόμαστε όλους όσους αισθάνονται και έχουν πατριωτικά αισθήματα.

Ευχαριστώ.