Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, στο Spiegel Οnline και το δημ/φο Γ. Χρηστίδη (11.03.2019)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, η Ελλάδα διευθέτησε τη διένεξη για την ονομασία που σοβούσε επί δεκαετίες με τη γείτονα χώρα Βόρεια Μακεδονία. Χαίρεστε γι’ αυτό;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Νομίζω ότι κάθε Έλληνας μπορεί να δει πόσο αναβαθμίστηκε η διεθνής θέση της Ελλάδας τον τελευταίο καιρό. Δεν καθιερωθήκαμε μόνο ως σταθερή δημοκρατία, αλλά και ως κράτος το οποίο εξάγει σταθερότητα. Μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών για την επίλυση της ονοματολογικής διένεξης διαθέτουμε τόσο μεγάλο διπλωματικό κεφάλαιο όσο ποτέ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συναντηθήκατε αυτή τη βδομάδα με τον ομόλογό σας της Βόρειας Μακεδονίας, Νικολά Ντιμιτρόφ – είναι σημάδι για μια νέα εποχή;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Από μια σκληρή διαμάχη που χώριζε τις δύο χώρες μας σχεδόν επί 30 χρόνια δημιουργήθηκε μια σχέση, στην οποία θεωρούμε τα προβλήματά μας κοινά. Θέλουμε και οι δύο να εφαρμοστεί πραγματικά το γράμμα και το πνεύμα της συμφωνίας. Εκτός αυτού, θα θέλαμε να οικοδομήσουμε μια στρατηγική εταιρική σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες μας και εν γένει στη Βαλκανική.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο έλληνας Πρωθυπουργός Τσίπρας και ο Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζάεφ είναι υποψήφιοι για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Επάξια;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Αυτό θα το αποφασίσει η Επιτροπή των βραβείων Νόμπελ. Αλλά νομίζω ότι οι Πρέσπες είναι πράγματι μια πρωτοποριακή Συμφωνία – το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης θα ήταν η κατάλληλη αναγνώριση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ είναι προ των πυλών. Ποιές είναι οι άλλες συγκεκριμένες επιπτώσεις της Συμφωνίας;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Τα Βαλκάνια θεωρούνταν περιοχή αστάθειας και εν δυνάμει πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης. Τώρα υπάρχει η αντίθετη τάση: μια τάση για σταθερότητα και συνεργασία. Κι αυτό είναι κάτι θετικό τόσο για την περιοχή όσο και για την Ελλάδα. Στόχος μας είναι η προώθηση ενός ενιαίου οικονομικού χώρου στην περιοχή μας, μιας μεγάλης αγοράς με σχεδόν 50 εκατ. ανθρώπους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πολλοί Έλληνες ανησυχούν πάλι ότι ο Μέγας Αλέξανδρος και η αρχαία Μακεδονία δεν θα θεωρούνται πλέον ελληνικά. Ένα αγαπητό παράδειγμα: Σε βρετανικά κουϊζ τέθηκε κάποια φορά το ερώτημα: «Τι εθνικότητας ήταν ο Μ. Αλέξανδρος;». Η απάντηση «Έλληνας» ήταν λάθος.

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Κανείς βέβαια δεν πιστεύει ότι ο Μ. Αλέξανδρος ήταν Σλάβος. Λάθη πάντα γίνονται. Θυμάμαι το χολιγουντιανό blockbuster για τον Αλέξανδρο: Όταν έμπαινε στη μάχη, φώναζε: «Στην Ελλάδα!». Ακόμα και σε μια χολιγουντιανή ταινία, η οποία αντικατοπτρίζει τις αντιλήψεις των μέσων ανθρώπων είναι σαφές τι ήταν Ελλάδα και τι ήταν η αρχαία Μακεδονία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πρόβλημα δημιούργησε πρόσφατα και η εμφάνιση φωτογραφιών σε περίπτερο της Βόρειας Μακεδονίας στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού στο Βερολίνο, όπου η χώρα διαφημιζόταν απλώς ως «Μακεδονία». Μετά από ελληνικές διαμαρτυρίες τα πλακάτ εξαφανίστηκαν.

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Η πρόθεσή τους ότι θέλουν να εφαρμόσουν τη Συμφωνία είναι προφανής: Παραβιάσεις της συμφωνίας, είτε από αβλεψία είτε από συνήθεια θα καταγράφονται αμέσως και θα εξαλείφονται.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιό ρόλο παίζουν η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Τουρκία στη συζήτηση για τη Βόρεια Μακεδονία;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Αυτές οι τρεις χώρες έχουν συμφέροντα στην περιοχή και προσπαθούν όλες να επιβάλλουν τα δικά τους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τί θέλει η Ρωσία;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Η Ρωσία είναι κατά της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Αλλά στις συνομιλίες μας με τη Βόρεια Μακεδονία το θέμα για μας ήταν τα δικά μας συμφέροντα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας πίεσε η Μόσχα να αποσυρθείτε από τις συνομιλίες;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Δεν υπήρξε καμία πίεση. Ούτως ή άλλως δεν επιτρέπουμε να μας πιέζουν.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Ελλάδα απέλασε ρώσους διπλωμάτες. Λέγεται ότι προσπάθησαν να προκαλέσουν διαμαρτυρίες κατά της Συμφωνίας, πληρώνοντας πολιτικούς και επιχειρηματίες.

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Ακούστε. Όταν αντιληφθήκαμε ότι υπήρχαν γεγονότα που είναι αντίθετα με το πώς πρέπει να σέβεται ένα κράτος την κυριαρχία του άλλου, αντιδράσαμε. Αλλά δεν υπήρξε επίσημα καμία άσκηση πίεσης από τη Μόσχα, πέρα από μια ανταλλαγή απόψεων. Όπως είπα: Δεν επιτρέπουμε να μας πιέζουν.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άσκησε πίεση η Γερμανία για να προωθήσει τη Συμφωνία;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Η κατάσταση όσον αφορά τις σχέσεις μας με τη Γερμανία βελτιώθηκε πάρα πολύ, και ιδιαίτερα επίσης η συνεργασία του Τσίπρα με την Καγκελάριο Μέρκελ. Αγωνιστήκαμε από κοινού για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος. Κι αυτό συνέβαλε ουσιαστικά στην αμοιβαία αναγνώριση ανάμεσα στους δύο αρχηγούς κυβερνήσεων. Ο κίτρινος Τύπος χρησιμοποίησε πολλά ‘κλισέ’ στην αρχή της κρίσης. Αυτά όμως έχουν αποδυναμωθεί πολύ πια.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μέχρι και το 70% των Ελλήνων απορρίπτει τη συμφωνία με τη Βόρεια Μακεδονία. Αυτό είναι ένα πρόβλημα για τον Πρωθυπουργό Τσίπρα.

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Το ακριβές ποσοστό διαφέρει ανάλογα με τις δημοσκοπήσεις. Νομίζω ότι πρόκειται για μια συναισθηματική αντίδραση, που μπορεί να εξηγηθεί προπάντων με το ότι η εθνική υπερηφάνεια μεγάλου μέρους του λαού μας πληγώθηκε στα χρόνια της κρίσης. Η κρίση για τον μέσο Έλληνα σήμανε όχι μόνο μεγάλη ένδεια, αλλά και αποδυνάμωση της εθνικής κυριαρχίας μας. Αλλά δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι οι πολίτες μας θα αλλάξουν γνώμη, όταν καταλάβουν την πραγματική σημασία της Συμφωνίας των Πρεσπών, σκεπτόμενοι λογικά και χωρίς συναισθηματισμούς.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το φθινόπωρο αναμένονται εκλογές για νέα Βουλή. Έχετε ακόμα χρόνο να πείσετε τους πολίτες;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Οι ψηφοφόροι δεν θα αποφασίσουν μόνο για τη Συμφωνία. Μετράει για παράδειγμα και το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει βγει από το πρόγραμμα διάσωσης.

ΔΗΜΟΣΙΟΙΓΡΑΦΟΣ: Ποιά είναι η επόμενη προτεραιότητα στη δουλειά σας;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Συζητάμε μέτρα αποκλιμάκωσης των εντάσεων με την Τουρκία. Θα συναντηθώ αυτόν τον μήνα με τον τούρκο ομόλογό μου. Θέλουμε να δούμε αν μπορούν να ξεκινήσουν και πάλι οι συνομιλίες για την Κύπρο, προκειμένου να επανενωθεί το νησί σύμφωνα με τα ψηφίσματα των ΗΕ. Θέλουμε να εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα για να το πετύχουμε αυτό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Ελλάδα εγείρει αξιώσεις για γερμανικές επανορθώσεις για τις βλάβες που υπέστη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Τσίπρας είχε υποσχεθεί ότι μέχρι τα τέλη του 2018 το θέμα θα συζητηθεί στη Βουλή. Έκτοτε συνεχώς αναβάλλεται.

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Δεν μπορώ να πω συγκεκριμένη ημερομηνία. Ήμουν παρών όταν ο Τσίπρας έθεσε το ζήτημα αυτό στην Καγκελάριο Μέρκελ. Το θέμα για μας παραμένει ανοιχτό. Ηθικά, ιστορικά, πολιτικά και νομικά. Θα συνεχίσουμε να επιμένουμε να μιλάμε γι’ αυτό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στο άμεσο μέλλον;

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Στο εγγύς μέλλον το ζήτημα θα έλθει στην ελληνική Βουλή. Τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και πότε θα γίνουν εκλογές; Μερικοί περιμένουν πρόωρες εκλογές τον Μάιο.

Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Οι εκλογές θα γίνουν τον Οκτώβριο. Αυτό ορίζει το Σύνταγμα. Εκτός αυτού, μόλις άρχισε να βελτιώνεται και η οικονομική μας κατάσταση. Δεν έχουμε λόγο να αλλάξουμε κάτι στην ημερομηνία.