Η Ελλάδα στον ΟΑΣΕ

Ο ΟΑΣΕ είναι ένας Οργανισμός 57 χωρών που καλύπτει τη γεωγραφική περιοχή από το Βανκούβερ έως το Βλαδιβοστόκ και έχει έδρα τη Βιέννη. Εμπνέεται από τις Αρχές της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και αποτελεί ένα forum πολιτικού διαλόγου σε θέματα που άπτονται τριών διαστάσεων της διεθνούς ασφάλειας:
Ι. της πολιτικο-στρατιωτικής
ΙΙ. της οικονομικής-περιβαλλοντικής
ΙΙΙ. της ανθρώπινης

Η συγκρότησή του το 1995 υπήρξε το αποτέλεσμα πολυετών διεργασιών, που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970, με την ύφεση στις σχέσεις ΝΑΤΟ - Συμφώνου της Βαρσοβίας, η οποία οδήγησε το 1975 στην υπογραφή της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και τη δημιουργία της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ). Η Ελλάδα είναι ιδρυτικό μέλος της ΔΑΣΕ. Το κλίμα που επικράτησε στις διεθνείς σχέσεις, μετά την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης και τη δημιουργία των νέων ανεξαρτήτων κρατών από τη διάλυση της τότε Σοβιετικής Ένωσης, οδήγησε στη μετατροπή της Διάσκεψης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη – ΟΑΣΕ.

Η Ελλάδα άσκησε την Προεδρία του Οργανισμού το 2009, με μεγάλη επιτυχία. Καθοδηγούμενη από τις θεμελιώδεις Αρχές του ΟΑΣΕ, εργάστηκε με συνέπεια ως έντιμος διαμεσολαβητής προκειμένου να λάβει σάρκα και οστά η Διαδικασία της Κέρκυρας, όπως ονομάστηκε μετά την ομώνυμη άτυπη Σύνοδο Υπουργών Εξωτερικών στην Κέρκυρα τον Ιούνιο 2009. Η Διαδικασία της Κέρκυρας ήταν μία πολυμερής και περιεκτική προσπάθεια ενίσχυσης του διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων Κρατών για τα ζητήματα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας ιδωμένης συνολικά. Έθεσε τις βάσεις για μία ανανεωμένη και συνεκτική επαναπροσέγγιση της έννοιας της αδιαίρετης και συνεργατικής ασφάλειας στην Ευρώπη στη βάση των Αρχών και Δεσμεύσεων ΟΑΣΕ. Αποτέλεσε παρακαταθήκη και σημείο αναφοράς της Ελληνικής Προεδρίας ΟΑΣΕ 2009. Κατά την 17η Υπουργική Σύνοδο ΟΑΣΕ στην Αθήνα, χάρη στις ελληνικές προσπάθειες, υιοθετήθηκαν (21) συνολικά Διακηρύξεις και Αποφάσεις, δηλαδή ο μεγαλύτερος αριθμός  που υιοθετήθηκε ποτέ από Υπουργική Σύνοδο  ΟΑΣΕ. Επίσης, κατά την Σύνοδο δόθηκε στην Αυστραλία το καθεστώς του Ασιατικού εταίρου ΟΑΣΕ.

Η κρίση στην Ουκρανία κυριαρχεί στην ημερήσια διάταξη εργασιών του ΟΑΣΕ τα τελευταία τρία έτη. Ο ΟΑΣΕ είναι το κατ’ εξοχήν πλαίσιο διαλόγου των εμπλεκομένων μερών. Η Ελλάδα υποστηρίζει τις προσπάθειες που έχουν αναληφθεί για την εδραίωση και ενίσχυση της κατάπαυσης πυρός στην Ουκρανία, συμμετέχει ενεργά στην Ειδική Αποστολή Παρατήρησης στην Ουκρανία (SMM) και στην Αποστολή Παρατηρητών (OM) σε δύο ρωσικούς μεθοριακούς σταθμούς Gukovo και Donetsk με εξειδικευμένους και έμπειρους παρατηρητές και συνεισφέρει στον προϋπολογισμό των Αποστολών αυτών.

Στην Πολιτικο-στρατιωτική Διάσταση, μία από τις σημαντικότερες επιτυχίες του Οργανισμού είναι η προώθηση ενός ευρύτατου κανονιστικού πλαισίου Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και Ασφαλείας στον στρατιωτικό τομέα, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας. Το πλαίσιο αποτελείται από τη Συνθήκη Ελέγχου Συμβατικών Εξοπλισμών (Συνθήκη CFE), τη Συνθήκη Ανοικτών Ουρανών και το Κείμενο Βιέννης. Η Ελλάδα υποστηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την έναρξη ευρύτερου διαλόγου στο πλαίσιο ΟΑΣΕ για τον εκσυγχρονισμό των ανωτέρω συμφωνιών.

Η Ελλάδα υποστηρίζει το διάλογο και την συνεργασία για την αντιμετώπιση Διεθνικών Απειλών, όπως η τρομοκρατία, η κυβερνο-ασφάλεια, η παράνομη διακίνηση ανθρώπων και όπλων, και το εμπόριο ναρκωτικών, στο πνεύμα ενίσχυσης της αλληλεγγύης και της αρωγής, με τρόπο συνεκτικό και ισόρροπο και στις τρεις Διαστάσεις του Οργανισμού.

Ο ΟΑΣΕ επιδεικνύει ενδιαφέρον επίσης για την προώθηση του διαλόγου και την εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης ζητημάτων που αφορούν την τρέχουσα κρίση λόγω των αυξημένων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς Ευρώπη. Στο ανωτέρω πλαίσιο, ο Γενικός Γραμματέας ΟΑΣΕ, κ. Lamberto Zannier, επισκέφθηκε την Αθήνα, στις 10.5.2016 και συμμετείχε σε κοινή ημερίδα ΕΛ.Ι.ΑΜ.Ε.Π. – ΟΑΣΕ με θέμα «Μετανάστευση, Πρόσφυγες και Ευρωπαϊκή Ασφάλεια: Προωθώντας τη συνεργασία, οικοδομώντας συμμαχίες». Στο περιθώριο της συνάντησης συναντήθηκε με τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών κ. Ξυδάκη. Ενεργή είναι επίσης η συμμετοχή της Ελλάδος στην ad hoc Επιτροπή για τη μετανάστευση και τις προσφυγικές ροές της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης ΟΑΣΕ, ενώ ακόμα υποστηρίζει το διάλογο και τη συνεργασία με τους Μεσογειακούς Εταίρους ΟΑΣΕ σε θέματα αντιμετώπισης διεθνικών απειλών.

Υπό την Οικονομική και Περιβαλλοντική Διάσταση, o ΟΑΣΕ δίδει έμφαση στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς, την ενίσχυση της χρηστής διακυβέρνησης, την προώθηση του διαλόγου για την περιβαλλοντική και ενεργειακή ασφάλεια. Η χώρα μας άσκησε την Προεδρία της Οικονομικής και Περιβαλλοντικής Επιτροπής ΟΑΣΕ το 2012 επί Ιρλανδικής Προεδρίας ΟΑΣΕ, συμβάλλοντας επιτυχώς στην υιοθέτηση Υπουργικής Απόφασης σε ζητήματα χρηστής διακυβέρνησης και καταπολέμησης της διαφθοράς, καθώς και κατά την περίοδο 1.7.2015 ως 31.7.2016.

Η παρατήρηση εκλογικών διαδικασιών αποτελεί μία από τις κατά προτεραιότητα δράσεις της Ανθρώπινης Διάστασης, με κύριο θεσμικό όργανο εφαρμογής τον ODIHR. Έλληνες παρατηρητές συμμετέχουν σε αποστολές παρατήρησης εκλογών τόσο του ODHIR όσο και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης ΟΑΣΕ.

Τα Κοινοβούλια των συμμετεχόντων Κρατών ΟΑΣΕ εκπροσωπούνται στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού. Κατά τη διετία 2010-2012, Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης διετέλεσε ο βουλευτής κ. Πέτρος Ευθυμίου. Η ελληνική αντιπροσωπεία στη Συνέλευση  απαρτίζεται από  6 τακτικά και 4 αναπληρωματικά μέλη.

Βασικός στόχος της Ελλάδας στον ΟΑΣΕ είναι η ενίσχυση του ευρωπαϊκού διαλόγου ασφάλειας, με ισόρροπο τρόπο και στις τρεις Διαστάσεις του Οργανισμού, η περαιτέρω ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων Κρατών και η οικοδόμηση μίας ουσιαστικής Κοινότητας Ασφάλειας στο ευρω-ατλαντικό και ευρασιατικό χώρο.