ΟΑΣΕ

Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη - ΟΑΣΕ

Η διαδικασία ύφεσης της δεκαετίας του 1970 στις σχέσεις ΝΑΤΟ - Συμφώνου Βαρσοβίας οδήγησε το 1975 στην υπογραφή της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και τη δημιουργία της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ). Το νέο κλίμα που επικράτησε στις διεθνείς σχέσεις, μετά την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης και τη δημιουργία των νέων ανεξαρτήτων κρατών από τη διάλυση της τότε Σοβιετικής Ένωσης, οδήγησαν στη μετατροπή της Διάσκεψης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη – ΟΑΣΕ, ο οποίος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους περιφερειακούς Οργανισμούς ασφαλείας που λειτουργεί στο πνεύμα του Κεφαλαίου VIII του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ με κύριο σκοπό την εδραίωση της συνεργατικής ασφάλειας μεταξύ των μελών του. Ο ΟΑΣΕ είναι ένας Οργανισμός 57 χωρών που καλύπτει τη γεωγραφική περιοχή από το Βανκούβερ έως το Βλαδιβοστόκ και έχει έδρα τη Βιέννη. Είναι ένα forum πολιτικού διαλόγου σε θέματα που αφορούν τρεις διαστάσεις της διεθνούς ασφάλειας (http://www.osce.org/what-we-do):  
Ι. της πολιτικο-στρατιωτικής
ΙΙ. της οικονομικής-περιβαλλοντικής
ΙΙΙ. της ανθρώπινης

Ο ΟΑΣΕ έχει αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο 14 επιτόπιων αποστολών και Γραφείων στα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας (http://www.osce.org/where-we-are). Παράλληλα, μέσω των αυτόνομων  Θεσμών του (http://www.osce.org/institutions-and-structures), δηλαδή το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ODIHR), που εδρεύει στη Βαρσοβία, τον Ύπατο Αρμοστή για τις Εθνικές Μειονότητες, (HCNM), με έδρα τη Χάγη,  και τον Εκπρόσωπο για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (RFoM), στη Βιέννη,  ο ΟΑΣΕ  υποστηρίζει τις εθνικές αρχές, μεταξύ άλλων, σε ζητήματα εκδημοκρατισμού, κράτους δικαίου, και προώθησης της περιφερειακής συνεργασίας για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων και απειλών σε βάρος της ασφάλειας. Υφίσταται, επίσης, Δικαστήριο Συμφιλίωσης και Διαιτησίας, με έδρα τη Γενεύη. Επιπλέον, διατηρεί από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 ειδικές σχέσεις με τους Μεσογειακούς (Αίγυπτος, Αλγερία, Ιορδανία, Ισραήλ, Μαρόκο, Τυνησία) και τους Ασιατικούς (Αυστραλία, Αφγανιστάν, Ιαπωνία, Κορέα, Ταϋλάνδη) Εταίρους Συνεργασίας (http://www.osce.org/partners-for-cooperation).  

Τα Κοινοβούλια των συμμετεχόντων Κρατών ΟΑΣΕ εκπροσωπούνται στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού. Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης  είναι  η Αυστριακή κα Christine Muttonen και Γενικός Γραμματέας ο Ιταλός κ.  Roberto Montella (http://www.oscepa.org/).  

H Προεδρία του Συμβουλίου Υπουργών του Οργανισμού είναι ετήσια. Εναλλάσσονται, με ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών, τα 57 συμμετέχοντα Κράτη, με βάση εκδήλωση ενδιαφέροντος σε βάθος τριετίας, χωρίς να ακολουθείται αλφαβητική σειρά. Η Ελλάδα άσκησε την Προεδρία του Οργανισμού κατά το 2009. Ακολούθησαν οι Προεδρίες του Καζαχστάν (2010), της Λιθουανίας (2011), της Ιρλανδίας (2012), της Ουκρανίας (2013), της Ελβετίας (2014), της Σερβίας (2015) και της Γερμανίας (2016). Η τρέχουσα Προεδρία ασκείται από την Αυστρία με Προεδρεύοντα της Συνόδου Υπουργών τον Αυστριακό ΥΠΕΞ κ. Sebastian Kurz. Υφίσταται ατύπως «Τρόικα ΟΑΣΕ» στην οποία μετέχουν η τρέχουσα, η απελθούσα (Γερμανία 2016) και η επόμενη Προεδρία (Ιταλία 2018). Την Ιταλία θα διαδεχθεί το 2019 η Σλοβακία (http://www.osce.org/chairmanship).  

Κεντρικό θέμα προβληματισμού στον ΟΑΣΕ παραμένει η διαμόρφωση της σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Ασφαλείας στην Ευρώπη. Ο Οργανισμός διακρίνεται στην προώθηση του διαλόγου και συλλογικών δράσεων για την πρόληψη και την ειρηνική επίλυσης των διενέξεων, συμμετέχοντας, άμεσα ή έμμεσα, στις διαπραγματευτικές προσπάθειες, μεταξύ άλλων, για την πολιτική διευθέτηση των συγκρούσεων στην Ουκρανία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία και στο Ναγκόνο-Καραμπάχ. Η κρίση στην Ουκρανία κυριαρχεί στην ημερήσια διάταξη εργασιών του ΟΑΣΕ τα τελευταία τρία έτη. Ο ΟΑΣΕ είναι το κατ’ εξοχήν πλαίσιο διαλόγου των εμπλεκομένων μερών. Ο ρόλος του συνίσταται κυρίως στην παρακολούθηση της εφαρμογής της κατάπαυσης πυρός μέσω της Ειδικής Αποστολής Παρατήρησης στην Ουκρανία (SMM), καθώς και ολιγομελούς Αποστολής Παρατηρητών (OM) σε δύο ρωσικούς μεθοριακούς σταθμούς Gukovo και Donetsk, στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα. Επίσης, συμμετέχει στην Τριμερή Ομάδα Επαφής που ασχολείται με την υλοποίηση των Συμφωνιών Μινσκ. Ειδικός Εκπρόσωπος του Προεδρεύοντος ΟΑΣΕ για την Ουκρανία είναι από τον Ιούνιο 2015, ο Αυστριακός Πρέσβης κ. Martin Sajdik. Ακόμα, ο Οργανισμός υποστηρίζει δράσεις που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της πολιτικής σταθερότητας στην Ουκρανία και έχει συστήσει Ταμείο Αφοπλισμού για τη συγκέντρωση πόρων που θα χρησιμοποιηθούν, όταν και εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες, για τον αφοπλισμό των παράνομων ένοπλων ομάδων. Τέλος, λειτουργεί Συντονιστικό Γραφείο για την υλοποίηση προγραμμάτων υποστήριξης των ουκρανικών Αρχών για την προώθηση μεταρρυθμίσεων.

Στο πλαίσιο της Πολιτικο-στρατιωτικής Διάστασης, μία από τις βασικότερες επιτυχίες του ΟΑΣΕ υπήρξε η προώθηση ενός ευρύτατου κανονιστικού πλαισίου Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και Ασφαλείας στον στρατιωτικό τομέα, με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας και προβλεψιμότητας, το οποίο αποτελείται από τη Συνθήκη Ελέγχου Συμβατικών Εξοπλισμών (Συνθήκη CFE), τη Συνθήκη Ανοικτών Ουκρανών και το Κείμενο Βιέννης.

Αυξημένη, επίσης, σημασία εντός του ΟΑΣΕ έχει λάβει η συνεργασία για την αντιμετώπιση Διεθνικών Απειλών, όπως η τρομοκρατία, η κυβερνο-ασφάλεια, η παράνομη διακίνηση ανθρώπων και όπλων, και το εμπόριο ναρκωτικών.

Επίσης, ο ΟΑΣΕ επιδεικνύει ενδιαφέρον για την προώθηση του διαλόγου και την εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης ζητημάτων που αφορούν την τρέχουσα κρίση λόγω των αυξημένων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών προς Ευρώπη.

Υπό την Οικονομική και Περιβαλλοντική Διάσταση, o ΟΑΣΕ δίδει έμφαση στην πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς, την ενίσχυση της χρηστής διακυβέρνησης, την προώθηση του διαλόγου για την περιβαλλοντική και ενεργειακή ασφάλεια.

Στο πλαίσιο της Ανθρώπινης Διάστασης, ο ΟΑΣΕ εστιάζει στην αντιμετώπιση φαινομένων ρατσισμού, μισαλλοδοξίας και αντισημιτισμού, και στην προώθηση της ισότητας των φύλων, της ελευθερίας έκφρασης και του δικαιώματος του συνέρχεσθαι και συναθροίζεσθαι ειρηνικά. Επιπλέον, η παρατήρηση εκλογικών διαδικασιών αποτελεί μία από τις κατά προτεραιότητα δράσεις της Ανθρώπινης Διάστασης, με κύριο θεσμικό όργανο εφαρμογής το ODIHR.

Για περισσότερες πληροφορίες για τον ΟΑΣΕ, μπορείτε να επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού:
www.osce.org