Ομιλία ΥΦΥΠΕΞ Δ. Κούρκουλα στην Υπουργική Συνάντηση της Διαδικασίας Συνεργασίας Νότιο-ανατολικής Ευρώπης (SEECP) (Βουκουρέστι, 20.06.2014)

Κύριε Πρόεδρε,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα αρχικά να ευχαριστήσω την τρέχουσα Προεδρία για την εξαίρετη διοργάνωση αυτής της Συνάντησης.

Η Ελλάδα αποδίδει πολύ μεγάλη σημασία στη Διαδικασία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEECP), που αποτελεί ένα μοναδικό πολιτικό φόρουμ για την περιφερειακή συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, το οποίο συστάθηκε με πρωτοβουλία των χωρών της περιοχής βάσει των αρχών της περιφερειακής κυριότητας και της συμπερίληψης. Στόχος της Διαδικασίας είναι η προώθηση των σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ των κρατών μελών και η εποικοδομητική τους συνεργασία προς όφελος της περιοχής στο σύνολό της, καθώς και η διευκόλυνση της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης όλων των χωρών της περιοχής που φιλοδοξούν να γίνουν μέλη της Ε.Ε.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η προοπτική της ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης έχει ενισχύσει περαιτέρω τις προσπάθειες των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης υπέρ της προώθησης της διακρατικής κατανόησης, της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της συνεργασίας. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτή την τάση προκειμένου να επιλύσουμε τα εναπομείναντα εκκρεμή ζητήματα και να εδραιώσουμε την ειρήνη, τη σταθερότητα και τις σχέσεις καλής γειτονίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και να προωθήσουμε τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, την αποτελεσματικότητα του κράτους και τη λειτουργία μιας υγιούς και ανοικτής οικονομίας.

Αυτή την περίοδο της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, τα οικονομικά ζητήματα πρέπει να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα μας και πρέπει να καταβληθούν σοβαρές προσπάθειες για την ανάκαμψη σε περιφερειακό επίπεδο, για την οικονομική ανάπτυξη και για μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η προσέγγιση αυτή αποτυπώνεται στις προτεραιότητες της τρέχουσας Ρουμανικής Προεδρίας, αλλά και στη «Στρατηγική και το Πρόγραμμα Εργασιών» του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) για την περίοδο 2014-2016, όπου περιλαμβάνονται ως κύρια συστατικά η «Στρατηγική 2020 για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μια στρατηγική ανάπτυξης για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης», καθώς και η Στρατηγική Ενσωμάτωσης της ΕΕ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ Ε.Ε. – ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Κατά τον ίδιο τρόπο, η Ελλάδα, έθεσε τις προτεραιότητες της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. με σκοπό να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση, εντός της Ε.Ε. και τις κοινωνικές και πολιτικές συνέπειές της. Παρουσιάζω, ενδεικτικά, ορισμένα από τα κύρια επιτεύγματα:

1. Αναφορικά με την προτεραιότητα της προώθησης της Ανάπτυξης, της Απασχόλησης και της Κοινωνικής Συνοχής, σημειώνω την ολοκλήρωση της νομοθεσίας σε σχέση με την ολοκλήρωση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και την απόφαση για τη συμμετοχή της Ε.Ε. στην αύξηση κεφαλαίου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων.
2. Στο ερώτημα για την περαιτέρω ολοκλήρωση της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, και ειδικά, σε ότι αφορά την προώθηση της Τραπεζικής Ένωσης, σημειώνω ένα σημαντικό γεγονός, την πολιτική συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης.
3. Αναφορικά με την προτεραιότητα «Μετανάστευση – Σύνορα - Κινητικότητα» αξίζει να σημειωθεί η αναθεώρηση της απαρίθμησης της λίστας των τρίτων χωρών, των οποίων οι υπήκοοι χρειάζονται ή απαλλάσσονται της ανάγκης έκδοσης θεώρησης για να κινηθούν εντός των συνόρων της Ε.Ε.. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της αναθεώρησης ήταν η απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων για τη Μολδαβία. Η υιοθέτηση του Κανονισμού για την επιτήρηση των εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων, είναι ένα άλλο σημαντικό επίτευγμα που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της Ε.Ε..
4. Αναφορικά με τις θαλάσσιες πολιτικές της Ε.Ε., σημειώνω, ειδικά, την Οδηγία για το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, που αναμένεται να ωφελήσει τον τουρισμό και την προστασία του περιβάλλοντος.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

Η Ελλάδα δεν υπήρξε μόνο υποστηρικτής, αλλά είχε και την πρωτοβουλία της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Δυτικά Βαλκάνια, ως μέσο παγίωσης της ειρήνης, της ασφάλειας, της σταθερότητας και της ευημερίας στην περιοχή. Η ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων παρέμεινε προτεραιότητα καθ’ όλη τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας.

Είμαστε υπερήφανοι για το ότι η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Σερβία έγινε κατά την Προεδρία μας και θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Υπουργό Εξωτερικών, κ. Dacic, για τα ευγενικά του λόγια. Είμαστε, επίσης, ευχαριστημένοι γιατί κατά την Προεδρία μας εφαρμόσθηκε η απελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων με τη Μολδαβία.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας επισκέφθηκε όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, το Φεβρουάριο, και διοργανώθηκε η Υπουργική Διάσκεψη Ε.Ε.- Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη, στις 8 Μαΐου, ως υπενθύμιση του ορόσημου της «Ατζέντας Θεσσαλονίκη 2003», η οποία εξακολουθεί να παρέχει το βασικό πλαίσιο των σχέσεων Ε.Ε.-Δυτικών Βαλκανίων, και ως ένα φόρουμ για την εξέταση πρακτικών μέτρων για την προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.

Η Διάσκεψη πραγματοποιήθηκε σε δύο συνεδριάσεις. Στην πρώτη, κατά τη διάρκεια ενός πολιτικού διαλόγου για τα επιτεύγματα και τις προκλήσεις της διεύρυνσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των Δυτικών Βαλκανίων, οι συμμετέχοντες επανεπιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής. Στη δεύτερη, έγινε μία πιο λειτουργική/τεχνική ανταλλαγή απόψεων, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από οικονομικά ιδρύματα και περιφερειακούς οργανισμούς, με επίκεντρο το ζήτημα της διασυνδεσιμότητας μεταξύ Ε.Ε. και Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και εντός της περιοχής, στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών.

Η προώθηση της ιδέας της διασυνδεσιμότητας στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών αναγνωρίστηκε ως μία ευκαιρία συμπλήρωσης της ενταξιακής διαδικασίας και προώθησης της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, ενώ τονίστηκαν και τα ευρύτερα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα αυτής της πολιτικής. Σας υπενθυμίζω, με αυτή την ευκαιρία, ότι σαφείς ενέργειες για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών αποτελούν μέρος της Στρατηγικής 2020 για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως είναι προφανές στην «Έκθεση Βάσης» που υιοθετήθηκε χθες από τη Διοικητική Επιτροπή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2020.

Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε την πρόθεσή της να χρησιμοποιήσει περίπου 1 δις ευρώ από το νέο Όργανο Προενταξιακής Βοήθειας για έργα υποδομής στους έξι δικαιούχους των Δυτικών Βαλκανίων για την περίοδο 2014-2020.

Εν κατακλείδι, η Ελλάδα θα συνεχίσει να εργάζεται για να παραμείνει το ενδιαφέρον της Ε.Ε. στην περιοχή μας και για να προσφέρει μία πιο χειροπιαστή ευρωπαϊκή προοπτική στα Δυτικά Βαλκάνια. Η Ελλάδα θεωρεί ζωτικής σημασίας να παραμείνει και να ενισχυθεί η ακεραιότητα και η αξιοπιστία της διαδικασίας διεύρυνσης.

Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν, σε αυτό το πλαίσιο, ότι η Ε.Ε. έχει επανειλημμένως επιβεβαιώσει την ισχυρή δέσμευσή της στην ευρωπαϊκή προοπτική των κρατών της Διαδικασίας Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στη βάση των γνωστών, αυστηρών αλλά δίκαιων, κριτηρίων και των επιμέρους φιλοδοξιών και προσόντων των υποψηφίων χωρών και εκείνων που επιδιώκουν να αποκτήσουν το καθεστώς της υποψήφιας χώρας.

Συνεπώς, προκειμένου οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης να προχωρήσουν προς την πλήρη ένταξη, θα πρέπει να εκπληρωθούν όλα τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την Ένωση. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών και η δέσμευση στην εποικοδομητική περιφερειακή συνεργασία βρίσκονται στον πυρήνα αυτής της διαδικασίας. Ο σεβασμός και η ενίσχυση σχέσεων καλής γειτονίας παραμένει θεμελιώδης προϋπόθεση για την ένταξη στις ευρωπαϊκές και ευρω-ατλαντικές δομές. Θα πρέπει να υπογραμμίσω ότι οι Σχέσεις Καλής Γειτονίας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, ήτοι της ευρωπαϊκής πολιτικής που έχει σχεδιασθεί ειδικά για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, η οποία εγκαινιάσθηκε τον Ιούνιο του 1999 και ενισχύθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Θεσσαλονίκης, τον Ιούνιο του 2003, αποσκοπώντας στην ουσιαστική ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όλων των χωρών της περιοχής. Ο ρυθμός με τον οποίο κάθε χώρα θα προχωρήσει προς την Ε.Ε. εξαρτάται, βεβαίως, αποκλειστικά από την πρόοδο που θα σημειώσει.

Θα ήθελα να ολοκληρώσω εκφράζοντας την αλληλεγγύη μας στα θύματα των πλημμύρων στη Βάρνα, αλλά στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, στην Κροατία και στη Σερβία, πριν από λίγες ημέρες. Στη χώρα μου σημειώθηκε μία εντυπωσιακή κινητοποίηση της κοινωνία των πολιτών για τη συλλογή φαρμάκων και άλλων απαραίτητων προμηθειών για τα θύματα των πλημμύρων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ενδεικτικό στοιχείο της λαϊκής αλληλεγγύης.

Για μία ακόμα φορά, συγχαρητήρια στη Ρουμανική Προεδρία και καλή επιτυχία στην επερχόμενη Αλβανική.