Εισαγωγική παρέμβαση Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στο Ίδρυμα Konrad Adenauer (Νέα Υόρκη, 04.06.2024)

Σας ευχαριστώ πολύ, αγαπητέ Thomas. Σας ευχαριστώ όλους για την παρουσία σας εδώ.

Είναι εξαιρετική τιμή για μένα να βρίσκομαι εδώ μαζί σας και να απευθύνομαι σε εσάς, αναμένοντας με αισιοδοξία την επικείμενη εκλογή μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελεί εξαιρετική τιμή για την Ελλάδα, μία μικρή, μεσαία χώρα, να εκλεγεί μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Προσβλέπουμε στη συνεργασία, καθώς και στον συντονισμό των δράσεών μας, ώστε να μπορέσουμε να προσδώσουμε προστιθέμενη αξία στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Είναι αλήθεια ότι η συμμετοχή μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, εφόσον εκλέγουμε, συμπίπτει με δύσκολους καιρούς της μεταπολεμικής εποχής, με δύο πολέμους σε εξέλιξη, που δυστυχώς συνιστούν μια ιδιαίτερα δυσμενή κατάσταση, και άλλες τεράστιες οικουμενικές προκλήσεις, την κλιματική κρίση, την επισιτιστική ανασφάλεια, την επιθετικότητα διεθνώς και τις γεωπολιτικές εντάσεις. Γνωρίζουμε όλοι ότι στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα, η διατήρηση της ειρήνης και της ηρεμίας και η προώθηση της ευημερίας είναι ευθύνη όλων. Θα είναι μια δύσκολη αλλά και ιδιαίτερα απαιτητική περίοδος, εντούτοις την αναμένουμε με ανυπομονησία.

Όπως ίσως γνωρίζετε, η Ελλάδα είναι ένα από τα 51 ιδρυτικά μέλη των Ηνωμένων Εθνών. Κατά το παρελθόν, έχουμε εκλεγεί δύο φορές ως μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, το 1952 και το 2005, υπό καλύτερες συνθήκες, τολμώ να πω.

Εντούτοις, το μείζον ερώτημα είναι τι θα μπορούσε να προσφέρει μια χώρα όπως η Ελλάδα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Κατ’ αρχάς, θα ήθελα να πω ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που βασίζεται σταθερά στο Διεθνές Δίκαιο. Πιστεύουμε ότι η επικράτηση του Διεθνούς Δικαίου αποτελεί ορόσημο για την πρόοδο του κόσμου. Πιστεύουμε στην ειρηνική συνύπαρξη των εθνών και των κρατών. Και γι' αυτό το λόγο έχουμε χρησιμοποιήσει ως σύνθημά μας, τα τρία Δ: τον Διάλογο, τη Διπλωματία και τη Δημοκρατία, τα οποία υποδηλώνουν ακριβώς την ανάγκη να συζητούμε και να είμαστε διαβουλευτικοί. Γιατί οφείλω να σας πω ότι είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό, το τελευταίο διάστημα, το γεγονός ότι φαίνεται να έχουμε χάσει το διαβουλευτικό μας πνεύμα. Δεν συζητούμε με διαβουλευτικό τρόπο. Διαπιστώνουμε την εμφάνιση έντονου εξτρεμισμού και δυστυχώς ελλιπή παρουσία της διπλωματίας. Πρέπει, πράγματι, να επανεξετάσουμε την αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, η οποία κατοχυρώνεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και να δούμε πώς μπορούμε να της προσδώσουμε νόημα, διότι δυστυχώς φαίνεται να έχει χάσει το νόημά της.


Είμαστε πολύ πρόθυμοι να αναπτύξουμε μια νέα αντίληψη της τήρησης του Διεθνούς Δικαίου και να ασκήσουμε κάποιου είδους επιρροή στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Η αλήθεια είναι ότι τα Ηνωμένα Έθνη και όλοι οι υπόλοιποι διεθνείς οργανισμοί κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν πολλές κρίσεις ταυτόχρονα, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν σύγχρονα εργαλεία. Είδαμε σε πολλές περιπτώσεις, όχι μόνο στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι είχαμε προβλήματα στην επίτευξη συναίνεσης, ακόμη και για στοιχειώδη ζητήματα. Συνεπώς, πρέπει να επανεξετάσουμε και ενδεχομένως να αναδιαμορφώσουμε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.

Κυρίες και Κύριοι,

Η Ελλάδα είναι ένα ισχυρό ναυτικό έθνος. Γνωρίζετε ότι διαθέτουμε τον ισχυρότερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως. Πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική, σε αυτές τις εποχές, η κατοχύρωση της θαλάσσιας ασφάλειας. Βλέπουμε πώς εξελίσσεται η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, θέτοντας σε απειλή και τη θαλάσσια ασφάλεια. Βλέπουμε την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα και τους κινδύνους στους θαλάσσιους διαδρόμους. Το διεθνές εμπόριο πρέπει να διεξάγεται με ασφάλεια.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περιοχή που είναι ιστορικά ιδιαίτερα βεβαρυμμένη, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Η Ανατολική Μεσόγειος είναι από την αρχαιότητα το επίκεντρο μεγάλων πολιτισμών και μεγάλων συγκρούσεων.

Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης, στη Βαλκανική Χερσόνησο, η οποία έχει προκαλέσει στο παρελθόν πολλές συγκρούσεις και δυστυχώς φαίνεται, ακόμη και σήμερα, να υποφέρει από πολλούς αποσταθεροποιητικούς παράγοντες. Είμαστε σταθερά της άποψης ότι το μέλλον των Βαλκανίων, των Δυτικών Βαλκανίων, ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια και εργαζόμαστε πολύ σκληρά γι’ αυτό.

Βόρεια της Ελλάδας βρίσκονται τα Βαλκάνια. Στα ανατολικά, είναι η Μέση Ανατολή, η Ανατολική Μεσόγειος και η Τουρκία. Νότια, έχουμε την Αφρική, την Αίγυπτο, το Σαχέλ-και όλοι γνωρίζουμε την κατάσταση που επικρατεί εκεί. Πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο για να δημιουργήσουμε ένα πιο ειρηνικό περιβάλλον στο Σαχέλ. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό για μια χώρα όπως η Ελλάδα να προσπαθήσει να γίνει η γέφυρα μεταξύ διαφόρων εθνών, διαφόρων κρατών.

Φιλοδοξούμε, εφόσον εκλεγούμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, να αποτελέσουμε τη σύνθεση του Νότου και του Βορρά, της Δύσης και της Ανατολής. Μπορούμε να το πράξουμε αυτό γιατί η Ελλάδα διαθέτει το προνόμιο να συνομιλεί με όλα τα γειτονικά της κράτη. Είμαστε από τα λίγα κράτη που διαθέτουμε καλές διπλωματικές σχέσεις με όλα τα μεγάλα κράτη, αλλά και με όλα τα γειτονικά μας κράτη.

Ως προς τη Μέση Ανατολή, έχουμε υιοθετήσει μια στάση αρχών και έχουμε δηλώσει πολύ αποφασιστικά ότι η κατάσταση έχει γίνει ανυπόφορη. Γι' αυτό και υποστηρίζουμε πλήρως τα σχέδια για άμεση κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση των ομήρων και το όραμα για λύση δύο κρατών για τον παλαιστινιακό λαό. Είμαστε δε σε θέση να προωθήσουμε, στο μέτρο των αρμοδιοτήτων μας, όλες τις ειρηνευτικές φόρμουλες, επειδή συνομιλούμε με τους Άραβες φίλους μας και τους Ισραηλινούς. Σε πολλές περιπτώσεις, είχαμε την ευκαιρία, ακριβώς επειδή διαθέτουμε αυτούς τους διαύλους επικοινωνίας, να μεταφέρουμε στους Ισραηλινούς ότι αυτή η κατάσταση, αυτός ο εφιάλτης πρέπει να σταματήσει αμέσως. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να πούμε ότι τις τελευταίες ημέρες είδαμε σημαντικά ειρηνευτικά σχέδια και από την πλευρά του Προέδρου Biden.

Την επόμενη εβδομάδα, θα μεταβούμε στο Αμμάν. Εγώ προσωπικά θα μεταβώ στο Αμμάν για να διαπραγματευθώ με τους Άραβες φίλους μας, και ιδιαίτερα με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ιορδανίας και της Αιγύπτου, οι οποίοι έχουν πρωτοστατήσει στις διαπραγματεύσεις για την εύρεση ειρηνευτικής φόρμουλας. Πριν από μία εβδομάδα, φιλοξενήσαμε στην Ελλάδα τον Εμίρη του Κατάρ. Και πάλι, θέλαμε να προσπαθήσουμε να προωθήσουμε την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή. Συνεπώς, πιστεύουμε ότι η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας και μπορεί να ενισχύσει την ιδέα ότι η ευρύτερη περιοχή μας, η οποία βρίσκεται σε αναταραχή αυτή τη στιγμή, θα βρει και πάλι τις κατάλληλες ισορροπίες. Αναμένουμε επίσης, να έχουμε μια ουσιαστική και σημαντική συμβολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

Κλείνοντας, Thomas, και πριν σας ευχαριστήσω για την εξαιρετική αυτή πρόσκληση, θα ήθελα να αναφέρω ότι οι προτεραιότητές μας, όπως δρομολογήθηκαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας, αφορούν, εκτός από την τήρηση του Διεθνούς Δικαίου και την επανεξέταση των βασικών αρχών του Διεθνούς Δικαίου και της παγκόσμιας τάξης και την προάσπιση της θαλάσσιας ασφάλειας, καθώς και την προστασία των παιδιών σε εμπόλεμες περιοχές. Γίναμε μάρτυρες τρομακτικών εικόνων. Η ανθρωπότητα δεν μπορεί να δεχτεί τις εικόνες που αντικρίσαμε τους τελευταίους οκτώ μήνες.

Πρέπει να αποκαταστήσουμε ένα πολύ ουσιαστικό και αποτελεσματικό πλέγμα κανόνων για την προστασία των παιδιών, αλλά και για την προστασία των γυναικών και άλλων ευάλωτων κατηγοριών. Γι' αυτό αποτελεί προτεραιότητά μας η θέσπιση κανόνων για την προστασία των παιδιών και των γυναικών σε περιόδους πολέμου.

Ασφαλώς, η τελευταία εξίσου σημαντική προτεραιότητά μας είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Βλέπουμε ότι η κατάσταση επιδεινώνεται ραγδαία. Πρέπει να αναλάβουμε αμέσως τα κατάλληλα μέτρα.

Τον περασμένο μήνα, φιλοξενήσαμε στην Ελλάδα την 9η Διάσκεψη “Our Ocean Conference” για την προστασία των ωκεανών. Στην Αθήνα ήρθαν 125 αντιπροσωπείες από όλο τον κόσμο και αποσπάσαμε έως και 400 δεσμεύσεις, συνολικού ύψους 11,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η διάσκεψη ήταν ιδιαίτερα επιτυχής, ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό.

Η θερμοκρασία της Μεσογείου αυξάνεται κατά σχεδόν 2 βαθμούς Κελσίου. Αυτό σημαίνει ότι στο πολύ κοντινό μέλλον θα αντιμετωπίσουμε τεράστιες ζημίες στο θαλάσσιο περιβάλλον. Πρέπει να συντονίσουμε τις δράσεις μας, να αναλάβουμε γενναίες πρωτοβουλίες, να υιοθετήσουμε γενναίες πολιτικές, προκειμένου να αποκαταστήσουμε την περιβαλλοντική βιωσιμότητα για τις μελλοντικές γενιές. Γιατί αυτό που έχει σημασία είναι η διασφάλιση της ειρήνης και της ευημερίας για τις σημερινές γενιές, αλλά πάνω απ' όλα η διατήρηση ενός περιβάλλοντος ειρήνης, ηρεμίας και ευημερίας και για τις μελλοντικές γενιές.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω ολόψυχα το Ίδρυμα Konrad Adenauer. Ο Konrad Adenauer ήταν ένας από τους θεμελιωτές της ιδέας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και μιας ειρηνικής διεθνούς κοινότητας.

Το μόνο που μπορώ να σας υποσχεθώ είναι ότι δεν πρόκειται για προεκλογική εκστρατεία. Το θετικό είναι ότι δεν προέρχομαι από τον πολιτικό στίβο, με την στενή έννοια του όρου. Είμαι ακαδημαϊκός και έχω ενταχθεί στην πολιτική μόλις τα τελευταία χρόνια. Μπορώ να σας υποσχεθώ-και αυτό αποτελεί μια ουσιαστική υπόσχεση- ότι θα είμαστε εδώ μαζί σας ακόμη και μετά την εκλογή μας -ευελπιστούμε- στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Θα διασφαλίσουμε δε, με τον Πρέσβη μας, ότι θα έχετε πλήρη ενημέρωση σχετικά με τα ψηφίσματα στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Θα κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε προκειμένου να συντονίσουμε τις δράσεις μας, διότι πιστεύουμε ακράδαντα, όπως πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες, ότι αν είμαστε όλοι ενωμένοι, η προστιθέμενη αξία προκύπτει από το σύνολο των προσπαθειών που καταβάλλουμε ο καθένας ξεχωριστά.

Σας ευχαριστώ λοιπόν πολύ γι' αυτό. Σε ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, αγαπητέ Thomas.