Εναρκτήρια ομιλία Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη στην 9η Διεθνή Διάσκεψη «Our Ocean Conference» (Αθήνα, 16.04.2024)

Εξοχότατοι, αγαπητέ Υπουργέ John Kerry, κυρίες και κύριοι,

Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω όλους σήμερα, εδώ στην Αθήνα, στην 9η Διάσκεψη «Our Ocean Conference», ένας Ωκεανός με Δυναμική.

Θα ήθελα πρωτίστως, να ευχαριστήσω θερμά όλους εσάς, αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, υπουργούς, υψηλόβαθμους συμμετέχοντες, εθνικές αντιπροσωπείες από όλο τον κόσμο, εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της κοινωνίας των πολιτών, του ιδιωτικού τομέα και σημαντικούς ενδιαφερόμενους παράγοντες, για τη συμμετοχή σας σε αυτή την εκδήλωση και για την ισχυρή σας δέσμευση σε αυτόν τον σπουδαίο σκοπό που είναι η προστασία των ωκεανών.

Στην ελληνική μυθολογία, ο Ωκεανός, γιος του Ουρανού και της Γαίας, ήταν ένας Τιτάνας. Θεωρούταν δε ενίοτε, ως ο γεννήτορας των θεών ή ως ο γεννήτορας των πάντων. Από την αρχαιότητα, η χώρα μου έχει διατηρήσει μια ουσιαστική σχέση ζωτικής σημασίας με τους ωκεανούς. Με μια εκτεταμένη ακτογραμμή άνω των 20.000 χιλιομέτρων και αμέτρητα νησιά και νησίδες, η Ελλάδα έχει αναπτύξει μια βαθύτατη σχέση με τη θάλασσα και, ως εκ τούτου, είναι σταθερά προσηλωμένη στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Παράλληλα, διακρίναμε και τις δυνατότητες που απορρέουν από τους ωκεανούς. Σήμερα, ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει πλέον του 17% του παγκόσμιου στόλου, γεγονός που τον κατατάσσει στην πρώτη θέση, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ένα έκτο της παγκόσμιας χωρητικότητας. Κατά την τελευταία πενταετία, τα έσοδα για την ελληνική οικονομία από τις θαλάσσιες μεταφορές αντιστοιχούν σε πλέον του 42% επί του συνόλου των εσόδων από υπηρεσίες και στο 21% του συνόλου των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών.

Εντούτοις, τα αντίστοιχα δεδομένα για το περιβάλλον δεν είναι αισιόδοξα. Η μέση παγκόσμια στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί κατά 9,7 εκατοστά τα τελευταία 30 χρόνια, με τον ρυθμό ανόδου να επιταχύνεται τα τελευταία έτη. Η υπεραλίευση των αλιευτικών αποθεμάτων έχει αυξηθεί από 10% το 1974 σε 35,4% το 2019. Στην πραγματικότητα, η περιοχή μας, η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, σημειώνει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό βιώσιμης αλιείας παγκοσμίως.

Ωστόσο, το θετικό με τις στατιστικές είναι ότι είναι απόλυτα σαφείς. Ο ωκεανός μας δεν είναι μόνο ένας ωκεανός δυνατοτήτων, στην πραγματικότητα αποτελεί στοιχείο επιβίωσης για όλους μας. Επί του παρόντος, η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανέρχεται σε 23.000 τεραβατώρες. Το τεχνικό δυναμικό της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας είναι 36.000 τεραβατώρες ετησίως για εγκαταστάσεις σε ύδατα βάθους μικρότερου των 60 μέτρων και σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από την ακτή.

Σε μεγαλύτερες αποστάσεις από τις ακτές και σε ύδατα μεγαλύτερου βάθους, οι πλωτές ανεμογεννήτριες θα μπορούσαν να αποδεσμεύσουν επαρκές δυναμικό ώστε να καλύψουν έως και 11 φορές τη συνολική παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το έτος 2040. Ο ωκεανός μπορεί να μας σώσει, πρέπει όμως πρώτα να τον σώσουμε εμείς.

Κυρίες και κύριοι, έχουν περάσει 10 χρόνια από τότε που διοργανώθηκε η πρώτη Διάσκεψη «Our Ocean Conference», μετά από πρωτοβουλία του John Kerry. Σήμερα, φιλοξενώντας την 9η Διάσκεψη, η Ελλάδα αναλαμβάνει τη δέσμευση να προωθήσει περαιτέρω αυτή την ιδέα που ενέπνευσε τη διεθνή κοινότητα και δημιούργησε ένα νέο μοντέλο δράσης που προσανατολίζεται στην επίτευξη αποτελεσμάτων για την προστασία των ωκεανών.

Με στόχο τη διοργάνωση φέτος μιας επιτυχούς και χωρίς αποκλεισμούς διάσκεψης, καταβάλλαμε ειλικρινή προσπάθεια να συγκεντρώσουμε τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό κρατών, διευκολύνοντας τη συμμετοχή των μικρών νησιωτικών αναπτυσσόμενων κρατών, καθώς και ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων παραγόντων για την προστασία και τη διαχείριση των ωκεανών.

Σε αυτή τη διαδικασία συμπεριλάβαμε, επίσης,  τη φωνή των νέων, η οποία μπορεί να προσφέρει νέες προοπτικές και καινοτόμες ιδέες και να αποτελέσει μοχλό ουσιαστικής προόδου προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας των ωκεανών.  Διότι, τελικά, η διατήρηση των ωκεανών είναι ζήτημα διαγενεακής βιωσιμότητας.

Παράλληλα, εργαστήκαμε για την ευαισθητοποίηση και την προώθηση των κύριων μηνυμάτων της Διάσκεψης «Our Ocean Conference»  στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο,  εξασφαλίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα της στην παγκόσμια περιβαλλοντική ατζέντα. Μέσω της συνεργασίας και της συντονισμένης παγκόσμιας δράσης, ελπίζουμε και ευχόμαστε αυτή η προσπάθεια να αποφέρει γόνιμα αποτελέσματα για την προστασία και τη διατήρηση των ωκεανών και των θαλασσών, καθώς και για τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων.

Είναι επιτακτική η ανάγκη να ληφθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σε όλα τα συναφή  μείζονα ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, η βιώσιμη αλιεία, η βιώσιμη γαλάζια οικονομία, η θαλάσσια ασφάλεια και η θαλάσσια ρύπανση.

Στην προσπάθειά της να εμπλουτίσει την ατζέντα της Διάσκεψης, η Ελλάδα αποφάσισε να δώσει έμφαση σε τέσσερις οριζόντιες θεματικές, που διατρέχουν τους έξι  τομείς  δράσης της Διάσκεψης: στον αειφόρο τουρισμό σε παράκτιες περιοχές και νησιά, στην πράσινη ναυτιλία, στη μείωση των θαλάσσιων πλαστικών και μικροπλαστικών και στην πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο.

Κυρίες και κύριοι, διοργανώνοντας αυτή τη Διάσκεψη, η Ελλάδα φιλοδοξεί να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή της για τη μετάβαση προς τη γαλάζια οικονομία και να επισημάνει τα πλεονεκτήματα μιας νέας ισορροπίας μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης, της κοινωνικής συνοχής και της βιωσιμότητας. Στόχος μας είναι να δώσουμε κίνητρα για απτή δράση και να ανακοινώσουμε δεσμεύσεις, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, για όλα τα μείζονα ζητήματα που αφορούν τους ωκεανούς και τις θάλασσες.
Κυρίες και κύριοι, απαιτούνται άμεσες και δυναμικές δράσεις και πρέπει να συνεργαστούμε για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων.

Εξάλλου, οι ωκεανοί και οι θάλασσες μάς συνδέουν όλους.  Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είμαστε οι ιδιοκτήτες της Γης, αλλά απλοί διαχειριστές της.

Από το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε έως το Παλάου και από τη Μαδαγασκάρη έως τον Καναδά, η πράσινη καρδιά του κόσμου χτυπά σήμερα και αύριο εδώ στην Αθήνα.

Ας δεσμευτούμε όλοι για ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές.

Σας ευχαριστώ πολύ.