Πέμπτη, 21 Νοεμβρίου 2024

Ειρήνη και Ασφάλεια

Αφοπλισμός

Ενώ κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, το μέγεθος και ο εξοπλισμός των στρατών ήταν περιορισμένα, στον 20ο αιώνα, ο πόλεμος έλαβε μαζικές διαστάσεις που ενέπλεκαν το σύνολο των κοινωνιών. Καθώς η καταστρεπτική ισχύς των οπλικών συστημάτων, όπως τα βομβαρδιστικά αεροπλάνα, τα διηπειρωτικά βαλλιστικά συστήματα, τα χημικά, βακτηριολογικά και πυρηνικά όπλα, αυξανόταν συνεχώς, το πεδίο των μαχών έπαψε να είναι περιορισμένο, αλλά έφτασε να απειλεί το σύνολο του πλανήτη.
Η ανωτέρω εξέλιξη είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση των θυμάτων των πολεμικών συγκρούσεων. Επιπλέον, το κόστος των σύγχρονων εξοπλισμών κατέστη απαγορευτικό για πολλές χώρες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περισσότερα από US$ 750 δισεκατομμύρια ξοδεύονται για τους εξοπλισμούς ετησίως, στερώντας κατά συνέπεια τους πολύ αναγκαίους αυτούς πόρους από αναπτυξιακά προγράμματα.
Για τους προαναφερθέντες λόγους, η έννοια του αφοπλισμού έλαβε μεγάλη προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο από πολύ νωρίς. Οι πρώτες συζητήσεις ξεκίνησαν ήδη από την εποχή της Κοινωνίας των Εθνών, αν και χωρίς αποτέλεσμα. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε προφανές ότι ο αγώνας των εξοπλισμών δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί.
Ο διάλογος για το θέμα του αφοπλισμού έγινε πιο συστηματικός με τη δημιουργία των ΗΕ και τα πρώτα μέτρα λήφθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα με τις πρώτες συνεδριάσεις του νέου Οργανισμού (η πρώτη Απόφαση της Γενικής Συνέλευσης αφορούσε την ειρηνική χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας).
Εντούτοις, στα μέσα της δεκαετίας του '60 έγινε προφανές ότι ο γενικός και πλήρης αφοπλισμός δεν ήταν ένας εφικτός στόχος, τουλάχιστον  βραχυπρόθεσμα. Επομένως, έγινε κατανοητό ότι ο γενικός αφοπλισμός έπρεπε να είναι ο τελικός στόχος, ενώ η διεθνής κοινότητα έπρεπε να επικεντρωθεί όλο και περισσότερο σε συγκεκριμένους θεματικούς στόχους.
Η Ελλάδα είναι συμβαλλόμενο μέρος σε όλα τα διεθνή Όργανα και Συμβάσεις σχετικά με τον αφοπλισμό. Πιστεύουμε ότι αυτές οι Συμβάσεις πρέπει να τεθούν άμεσα σε ισχύ, για τις περιπτώσεις που αυτό εκκρεμεί. Εξίσου σημαντικό είναι να καθιερωθούν συστήματα επαλήθευσης των προγραμμάτων αφοπλισμού.
Τα κύρια Όργανα στον τομέα του αφοπλισμού, στα πλαίσια των Η.Ε είναι η Γενική Συνέλευση, η Πρώτη Επιτροπή της ΓΣ, η Επιτροπή Αφοπλισμού και η Διάσκεψη για τον Αφοπλισμό.