Χαιρετισμός Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Έκθεση ελληνικής τέχνης «Comunione di Persone» στο Βατικανό (Βατικανό, 08.11.2021)

E un grande piacere d'inaugurare, insieme alla Sua Eminenza Cardinale Ravasi, la mostra «Comunione di Persone».

Φέτος, συγκλίνουν δύο ιστορικά ορόσημα. H επέτειος 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση και, όπως είπε και ο πρέσβης μας στην Αγία Έδρα, η συμπλήρωση 40 και πλέον ετών διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Αγίας Έδρας.

H συγκυρία αυτή αποτελεί μια ευκαιρία προκειμένου να φιλοξενηθεί για πρώτη φορά στην Αγία Έδρα έκθεση ζωγραφικής της Ελληνικής Πινακοθήκης.

Και μάλιστα είναι ιδιαίτερα σημαντικό, η έκθεση αυτή εγκαινιάζεται μόλις ένα μήνα πριν από την επίσκεψη του Αγιοτάτου Πάπα Φραγκίσκου στην Ελλάδα.

Μια επίσκεψη στην οποία προσβλέπουμε και η οποία πιστεύουμε ότι θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις λαμπρές μας σχέσεις.  

Επιτρέψτε μου τώρα να επισημάνω λίγα στοιχεία για την έκθεση.

Η έννοια του ατομικού πορτρέτου που αφορά όχι μόνο στον αυτοκράτορα, αλλά στον απλό άνθρωπο, αναδύεται στην εξελληνισμένη Αίγυπτο που ήταν συγχρόνως ρωμαϊκή επαρχία με τα περίφημα Φαγιούμ.

Δηλαδή, τα νεκρικά πορτρέτα του 1ου αιώνα μ.Χ. με τον έντονα υπερβατικό χαρακτήρα, τα οποία αποτέλεσαν τον πρόδρομο των παλαιοχριστιανικών εικόνων του Σινά.

Από εκεί ξεκινά η μεγάλη παράδοση της ευρωπαϊκής προσωπογραφίας, η οποία φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Από τον μαθητή του Τιτσιάνο, το γνωστό σε όλους μας Ελ Γκρέκο, ως τον δικό σας και δικό μας μεγάλο μεταφυσικό, τον Βολιώτη Τζόρτζιο ντε Κίρικο.

Επειδή, αν η τέχνη έχει μια δύναμη, αυτή είναι να καταλύει τα σύνορα, να τα υπερβαίνει, να υπερβαίνει τις διαφορές και να ενώνει τα διεστώτα. Στο πλαίσιο του μεγάλου, πανανθρώπινου πολιτισμού.

Το θεματολόγιο αυτής της Έκθεσης είναι, άλλωστε, κατ’εξοχήν ανθρωποκεντρικό. Η ανθρώπινη μορφή αποτελεί αγαπημένο θέμα των καλλιτεχνών, στο πλαίσιο της πολυμορφίας της ανθρώπινης δημιουργίας. Η Έκθεση αποδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο του φωτός και του χρώματος στην σμίλευση και διαμόρφωση του προσώπου των Ελλήνων. Των Ελλήνων οι οποίοι δραστηριοποιούνται μέσα από τα χρόνια σε μια διαχρονικά εξελισσόμενη κοινωνία και προσαρμόζονται στις ιστορικό-πολιτικές αλλαγές. Τούτο, δε, αναγνωρίζοντας την ευρωπαϊκή ταυτότητά τους, αλλά διατηρώντας και την βαθιά τους ελληνικότητά.

Κατά τον τρόπο αυτό, προβάλλεται, από τη μία πλευρά, η συμβολή του ευρωπαϊκού πνεύματος στη διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας. Και, από την άλλη, η δημιουργική αφομοίωση των αξιών του Ελληνικού Πολιτισμού από τη Δύση.

Πρόκειται για την πρώτη, τέτοιας εμβέλειας, πολιτιστική εκδήλωση της Ελλάδας στην Αγία Έδρα. Η έκθεση αποτελεί ταυτόχρονα συνεισφορά στην εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Αγίας Έδρας, αλλά και την διεύρυνση του πεδίου της αλληλοκατανόησης μεταξύ τους. Καθώς βασίζεται σε κοινές αξίες.

Πρέπει να αντιμετωπίσουμε από κοινού παγκόσμιες προκλήσεις. Τελευταία, η πανδημία, αλλά και η κλιματική αλλαγή. Και το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Η Ευρώπη καλείται να λάβει δύσκολες αποφάσεις, όμως χωρίς να ξεχνά ότι στο επίκεντρο τους θα πρέπει να είναι ο άνθρωπος, το πρόσωπο του ανθρώπου.

Η Ελλάδα και η Αγία Έδρα, επίσης, πρέπει να συνεργασθούν για την προστασία Χριστιανικών πληθυσμών σε περιοχές που αυτοί κινδυνεύουν. Καθώς και των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Χριστιανικής Κληρονομιάς στον πλανήτη, που σε πολλές περιοχές, και αυτά κινδυνεύουν.

Eminenza,
Signore e signori,
lo spazio per la cooperazione entro la Grecia e la Santa Sede è molto ampio.
Sono convinto che ne faremo il nostro meglio.
Vi ringrazio per la vostra attenzione.