Ακολουθεί κείμενο ομιλίας Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χουντή που εκφωνήθηκε, σήμερα, στο Υπουργείο Εξωτερικών, στο Αμφιθέατρο Γιάννης Κρανιδιώτης, στο πλαίσιο της ημερίδας «Πορνεία και trafficking στην Ελλάδα» :
«Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Επιτρέψτε μου να σας καλωσορίσω στο Υπουργείο Εξωτερικών. Να ευχηθώ καλή επιτυχία στην ημερίδα. Σκοπός της ημερίδας είναι να μας κάνει όλους, σε όλα τα επίπεδα, να συνειδητοποιήσουμε το βάθος και την έκταση του προβλήματος και στη συνέχεια, ο καθένας μας, από το ρόλο που του έχει ανατεθεί, να βοηθήσει για την αντιμετώπισή αυτού του προβλήματος.
Εμείς, οι εκπρόσωποι της νέας ελληνικής κυβέρνησης, θέλουμε να σας πούμε ότι θα ενώσουμε τις προσπάθειές μας μαζί με τις δικές σας, για να βάλουμε επιτέλους έναν φραγμό στην εμπορία και την εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο. Αντιλαμβανόμαστε και αναγνωρίζουμε ότι στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων υπάρχει ένα σύγχρονο κοινωνικό αφήγημα ελπίδας και αλληλεγγύης. Θέλουμε λοιπόν να είμαστε πρωταγωνιστές σε έναν κοινωνικό αγώνα που αντιμάχεται τις δομές που μας είχαν εγκλωβίσει σε μια νοοτροπία ότι, οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης μπορούν να καθορίζουν τις τύχες ανυπεράσπιστων ανθρώπων.
Η πολιτική κοινωνική κουλτούρα που προσπαθούμε να οικοδομήσουμε εμπνέεται από τη στράτευσή μας για ένα ριζοσπαστικό όραμα αλλαγής αυτών των δομών, αλλά και αυτών των νοοτροπιών, που χρεοκόπησαν τα κοινωνικά, εργατικά και ανθρώπινα δικαιώματα, κι έφτασαν στο σημείο να βιώνουμε μια ιδιότυπη ανοχή και ζήτηση από αγορές που απαιτούν ανθρώπινα καταναλωτικά προϊόντα.
Θέλουμε να την αντιστρέψουμε αυτή την κατάσταση και να μεταφέρουμε ένα μήνυμα συμπαράστασης και ελπίδας, σ’ αυτή τη δύσκολη ώρα της κρίσης, που κινδυνεύει να μετατραπεί σε ισοπέδωση των οραμάτων μας για μια δίκαιη κοινωνία ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.
Επιτρέψτε μου να θέσουμε ένα απλό ερώτημα: Μπορεί η ανθρώπινη φύση, η αξιοπρέπεια και η επιθυμία να είναι μία παρεχόμενη υπηρεσία;
Για να απαντήσουμε πολιτικά σε αυτό το ερώτημα, ομολογώ, εμείς στην Αριστερά, στεκόμαστε ή ξεκινάμε από την Πολιτική Οικονομία. Δεν μας αρκεί μόνο η καταστολή του εγκλήματος και η προστασία των θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων. Θέλουμε να καταδείξουμε τους βαθύτερους λόγους, για τους οποίους το κυρίαρχο αφήγημα του καταναλωτισμού και της εμπορευματοποίησης τροφοδοτεί και υποθάλπει την εκμετάλλευση ανθρώπων. Θέλουμε να πολεμήσουμε τις βαθιές δομές στην κοινωνία, στην οικονομία, στην κοινωνική και ταξική συνείδηση, που επέτρεψαν να βρισκόμαστε τώρα στο σημείο «μηδέν».
Τι σημαίνει στο σημείο «μηδέν»; Στο σημείο που πρέπει να μπούμε στα σχολεία και να διδάξουμε στα παιδάκια ότι δεν είναι θέσφατο να αποκτήσεις δούλους όταν μεγαλώσεις. Στο σημείο που πρέπει να μπούμε στα σχολεία και να διδάξουμε ότι δεν είναι αυτονόητο να καταναλώνεις τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που παράγουν σύγχρονοι σκλάβοι που πουλιούνται δίπλα μας για 5 ευρώ.
Ότι δεν είναι αυτονόητο στο δημόσιο λόγο να μιλάμε για το αρχαιότερο επάγγελμα, της ιερόδουλης, αποσιωπώντας ότι το αρχαιότερο επάγγελμα είναι ο κλέφτης, όπως είπε ο αιρετικός Ηλίας Πετρόπουλος, αλλά ο κλέφτης των ανθρώπων, όπως θα συμπλήρωνα εγώ. Ο σωματέμπορος δηλαδή και ο προαγωγός. Αυτός που εκμεταλλεύεται την υπεραξία της ύπαρξης και της αξιοπρέπειάς μας για να κερδίσει. Και η βία, αγαπητοί φίλοι και φίλες, είναι το καλύτερο συνάλλαγμα αυτής της φασιστικής δοσοληψίας.
Οι δουλέμποροι λοιπόν, δε λογαριάζουν ούτε σύνορα ούτε νόμους ούτε εθνικές προκαταλήψεις. Στόχος τους το κέρδος. Και το εμπόρευμά τους ο άνθρωπος.
Ας πάμε να δούμε λοιπόν πώς έχουν τα πράγματα. Το trafficking λοιπόν, αποτελεί μία από τις χειρότερες παραβιάσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου και παράλληλα μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις. Τα στοιχεία είναι γνωστά από τα Ηνωμένα Έθνη, τα κέρδη από το trafficking, μόνο στην Ευρώπη, αγγίζουν τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Στην Ευρώπη το trafficking με στόχο τη σεξουαλική εκμετάλλευση αγγίζει το 84%. Οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν την πλειονότητα των διακινούμενων ατόμων, γιατί είναι από τη φύση τους, το πλέον ευάλωτο τμήμα οποιουδήποτε πληθυσμού. Στην Ελλάδα, που αποτελεί και το αντικείμενο της ημερίδας μας, το διεθνικό trafficking συνδέεται κυρίως με τη διακίνηση και εξαναγκαστική προώθηση αλλοδαπών γυναικών στην πορνεία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όντως, έχει αναλάβει ενεργό δράση για την καταπολέμηση της εμπορίας των ανθρώπων. Μεταξύ αυτών, όπως δείχνουν οι μελέτες και τα στοιχεία, το αναγνώρισε το πρόβλημα αυτό στο Πρόγραμμα της Στοκχόλμης 2010-2014 και στη συνέχεια υιοθέτησε Οδηγίες, ολοκληρώνοντας έτσι το νομοθετικό έργο για την αντιμετώπιση της εγκληματικής ενέργειας αλλά και της προστασίας των θυμάτων.
Υπενθυμίζω, σε σας θα είναι γνωστό, ότι απαγορεύεται ρητά από το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ, η πρόληψη και η καταπολέμηση της εμπορίας των ανθρώπων, αποτελεί προτεραιότητα για την Ένωση και τα κράτη-μέλη. Κι εδώ ο υποψιασμένος θα πει, αυτός ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, που τον επικαλούμαι εγώ σ’ αυτό το σημείο και που έχει παραβιαστεί με τις μνημονιακές πολιτικές, δεν είναι ένα σημείο αναφοράς για όλους μας;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση λοιπόν, στις τελευταίες οδηγίες και προκειμένου να αντιμετωπιστούν πρόσφατες εξελίξεις στο φαινόμενο της εμπορίας, υιοθέτησε μια ευρύτερη αντίληψη και έχει ένα ευρύτερο πλαίσιο. Αναγνωρίζεται ότι τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα από τους ενήλικους και συνεπώς κινδυνεύουν περισσότερο να πέσουν θύματα εμπορίας ανθρώπων.
Υπάρχει μια πολιτική κινητικότητα σ’ αυτό το επίπεδο, και στο εθνικό επίπεδο οι φορείς που οργανώνουν σήμερα είναι σ’ ένα μέτωπο μαζί με τον Επίτροπο για τα θέματα αυτά, τους συντονιστές των 28 χωρών, ούτως ώστε να αλλάξουν τα δεδομένα, αναφορικά με την προστασία και την αρωγή των θυμάτων, την παραδειγματική τιμωρία των δουλεμπόρων αλλά και την πρόληψη του trafficking, μέσα από εκστρατείες κοινωνικής αφύπνισης και μέσα από διαρκή επιμόρφωση των συναρμόδιων φορέων. Η παροχή βοήθειας και στήριξης στα θύματα εφαρμόζεται στη χώρα μας μέσα από τα προγράμματα, αναφέρθηκαν ήδη, και αξιοποιούνται και πρέπει να αξιοποιηθούν, η Οδηγία και το Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Πρωτόκολλο του ΟΗΕ, η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Σχέδιο Δράσης του ΟΑΣΕ, ένα καινοτόμο θα έλεγε κανείς, νομοθετικό πλαίσιο που μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο.
Αυτή όμως η συσπείρωση που γίνεται σε νομικό επίπεδο, αυτή η πολιτική κινητικότητα φαίνεται ότι δεν είναι αποτελεσματική, καθώς στην άλλη πλευρά έχουμε μια δύναμη, μια ανθεκτικότητα και μια προσαρμοστικότητα των δικτύων εμπορίας και διακίνησης και εκμετάλλευσης των ανθρώπων.
Δυστυχώς λοιπόν, η αύξηση των περιφερειακών συγκρούσεων, της βίας, της οικονομικής εξαθλίωσης των εκτοπισμένων και προσφύγων, δημιουργούν τις συνθήκες εξάπλωσης του φαινομένου.
Δεν μπορεί να μην βλέπουν ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση και οι εστίες πολέμου αφήνουν περιθώρια για την έξαρση αυτού του φαινομένου. Με τη μορφή ενός εξαναγκασμού που το ίδιο το θύμα «αποδέχεται» την κατάστασή του, λόγω της έλλειψης επιλογών και διεξόδων για την ανέχεια. Και οφείλουμε να καταγράψουμε, επειδή το μεταναστευτικό, το προσφυγικό πρόβλημα είναι στην επικαιρότητα, τις ευθύνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις δράσεις που ανέπτυξε στο θέμα των περιφερειακών συγκρούσεων και της λύσης προβλημάτων, με συνέπεια να έχουμε έξαρση του φαινομένου.
Καραδοκούν λοιπόν οι δουλέμποροι. Το χειρότερό τους όπλο είναι το λεγόμενο «χαμογελαστό trafficking», μια διαδικασία ισοπέδωσης της αξιοπρέπειας του θύματος, που σταδιακά παύει να ελπίζει και να διεκδικεί τη σωτηρία του.
Αν λοιπόν επιθυμούμε να εξαρθρώσουμε τα δίκτυα των δουλεμπόρων, χρειάζεται να προσφέρουμε τα κίνητρα που προβλέπει ο νόμος για την ταυτοποίηση και την αρωγή των θυμάτων, ώστε να εξασφαλίσουμε την πολύτιμη συνεργασία τους και την παραδειγματική δίωξη των ενόχων – θα τα αναλύσουν οι άλλοι συνάδελφοι και άλλοι που έχουν πιο συγκεκριμένη εμπειρία.
Η πορνεία και το trafficking είναι η αλήθεια των νόμων της ελεύθερης αγοράς, απογυμνωμένη από κάθε ηθικό ιδεολόγημα. Είναι η εμπορευματοποίηση, όχι μόνο της εργατικής δύναμης. Είναι η εμπορευματοποίηση του ίδιου του σώματος, με τη διπλή αξία. Την αξία χρήσης και την ανταλλακτική αξία.
Η πορνεία και το trafficking, αν δε γίνει θέμα συζήτησης στην κοινωνία, δηλαδή στην οικογένεια, στα σχολεία, στα ΜΜΕ, σε όλους τους θεσμούς που παράγουν και αναπαράγουν χαρακτήρες και προσωπικότητες, θα αποτελεί ένα περιθωριακό ζήτημα, που θα απασχολεί ευαισθητοποιημένες ομάδες και πολίτες, κάποιους θεσμούς της οργανωμένης πολιτείας, που εξ αντικειμένου πρέπει να το αντιμετωπίσουν, όπως η αστυνομία, αλλά το πρόβλημα ως τέτοιο, θα παραμένει κρυμμένο κάτω από το χαλί του καθωσπρεπισμού.
Είναι ένα πρόβλημα, προφανώς, με πολλαπλές διαστάσεις και πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τέτοιο. Έχει την ανθρώπινη διάσταση, έχει την οικονομική, την κοινωνική, τη διάσταση της πρόληψης, της κοινωνικής πρόνοιας και φυσικά της καταστολής. Είναι ένα διαρκές έγκλημα, με πολλαπλές διαστάσεις, με σκοπό το οικονομικό όφελος από τη μία και την ικανοποίηση σεξουαλικών αναγκών και επιθυμιών από την άλλη.
Η ειδική βάση αυτής της διπλής ικανοποίησης βρίσκεται στην εκμετάλλευση της πλήρους αδυναμίας της γυναίκας ή του παιδιού, εξ αιτίας της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτισμικής εξαθλίωσης ή και της αδυναμίας, ως αποτέλεσμα και των προσφυγικών ροών από εμπόλεμες περιοχές. Το μέσο είναι η βία και η εξαπάτηση. Δεν υπάρχει πιο ανήθικο ιδεολόγημα από αυτό της θεωρίας της ελεύθερης επιλογής. Αποκρύπτει την ταξικότητα, τη φυλετικότητα και την πιο ακραία μορφή και σχέση ανισότητας. Αυτή η θεωρία λειτουργεί ως αποενοχοποιητικό φάρμακο της ένοχης κοινωνίας.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση, είμαστε αποφασισμένοι αυτή την ενοχή να την σπάσουμε. Το τι σημαίνει αυτό, θα μιλήσουν οι συνάδελφοι πιο αναλυτικά. Στόχος μας είναι, η Ελλάδα να συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των πρωταγωνιστών, λόγω και της έξαρσης και της έκτασης που έχει το θέμα, στη διεθνή εκστρατεία για την αντιμετώπιση των σύγχρονων μορφών δουλείας. Να αξιοποιούμε την νέα καινοτόμα Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αυτός ο αγώνας πηγαίνει ταυτόχρονα με την ανατροπή των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών που παράγουν την οικονομική εξαθλίωση, εκ των πηγών αυτού του φαινομένου.
Σας ευχαριστώ πολύ και θέλω να σας πω ότι θα μελετήσουμε και τα πρακτικά και την έρευνα για άλλη μία φορά, για να μπορέσουμε να έχουμε πιο ολοκληρωμένη πολιτική στρατηγική για την αντιμετώπιση, καταπολέμηση κι εξάλειψη αυτού του φαινομένου, της πορνείας και του trafficking, τουλάχιστον στην Ελλάδα.
Σας ευχαριστώ πολύ».
29 Απριλίου, 2015