Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ θερμά τους οργανωτές της σημερινής συνάντησης στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών και την Ένωση Επιμελητηρίων, το Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας και Αειφόρου Ανάπτυξης. Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόκληση που μου απευθύνατε και για την παρουσία σας εδώ.
Το τρίμηνο που απομένει ώσπου να ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2014, το εξάμηνο της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι εντυπωσιακά πυκνό. Σπανίως στην ελληνική πολιτική ιστορία των τελευταίων 50 ετών είχαμε τρίμηνα που να ασκούν τέτοια επιρροή στη στρατηγική κατεύθυνση του έθνους. Κάθε μέρα έχει ιδιαίτερα σημασία. Έχει πάρα πολύ μεγάλη βαρύτητα. Στην πραγματικότητα ισοδυναμεί με μήνες, ακόμη και με χρόνια προσπάθειας.
Η Προεδρία, που ολοκληρώνεται τώρα, είναι το λιγότερο. Η πρόκληση των αυτοδιοικητικών εκλογών στους δήμους και στις περιφέρειες και των ευρωπαϊκών εκλογών είναι πάρα πολύ σημαντική. Όχι όμως τόσο σημαντική όσο οι γενικές βουλευτικές εκλογές που οργανώνονται σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσης, είναι σημαντικό το γεγονός ότι μετά από μια δύσκολη, πολύμηνη και πολύπλοκη διαπραγμάτευση, συμφωνήσαμε με την τρόικα. Στην πραγματικότητα κάναμε μαζί τους την τελευταία ουσιαστική συμφωνία πριν την ολοκλήρωση του προγράμματος και την οριστική και επίσημη έξοδο από αυτό το βαρύ καθεστώς επιτήρησης του μνημονίου.
Η συμφωνία με την τρόικα δεν είναι συμφωνία με τρία υπηρεσιακά στελέχη και το επιτελείο τους. Είναι συμφωνία πολιτικού χαρακτήρα, σε πολύ μεγάλο βαθμό, με τους θεσμικούς εταίρους και πιστωτές μας. Δεν είναι διαθεσμικό όργανο η τρόικα. Είναι στην πραγματικότητα ο εντολοδόχος των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ευρωζώνης, που είναι οι βασικοί μας εταίροι σε αυτή την μεγάλη προσπάθεια που έχουμε κάνει και οι βασικοί μας δανειστές. Είτε απευθείας, είτε μέσω του EFSF.
Αυτά που γίνονται τώρα είναι πάρα πολλά για να χωρέσουν σε ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Επιβεβαιώσαμε με τη συμφωνία αυτή, την επίτευξη ενός εντυπωσιακού πρωτογενούς πλεονάσματος. Πρέπει να πείσουμε τον κάθε Έλληνα πολίτη ότι αυτό τον αφορά, ότι αυτό δεν είναι στατιστικό μέγεθος, ότι αυτό επηρεάζει την καθημερινότητά του και την επηρεάζει. Όχι ότι τώρα μπορούμε να κατανείμουμε ένα μεγάλο μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος για να καλύψουμε κενά στην κοινωνική προστασία, ή για να αποκαταστήσουμε αδικίες, για να βοηθήσουμε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. Είναι κι αυτό πάρα πολύ σημαντικό. Αλλά εξίσου σημαντικό είναι να πιστοποιείται διεθνώς ότι η Ελλάδα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτό είναι η βασική απόδειξη της δημοσιονομικής αλλαγής, της δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να έχεις ένα μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα που σου επιτρέπει να ξεκινήσεις από μια ασφαλή βάση για να το επαναλάβεις αυτό και του χρόνου και κάθε χρονιά, γιατί πρέπει να έχουμε τώρα σταθερά υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα.
Είναι σημαντικό να μπορείς να εκπληρώσεις ακόμη περισσότερες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις, γιατί αυτές κινούν την οικονομία σε πολύ μεγάλο βαθμό. Είναι σημαντικό να μπορείς να καλύψεις τη μείωση των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία με ό,τι αυτό σημαίνει. Γιατί κι αυτό διευκολύνει την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα, την πραγματική οικονομία.
Καλύψαμε μέσα σε τέσσερα χρόνια πρωτογενές έλλειμμα 28, στην πραγματικότητα, δισεκατομμυρίων. Φτάσαμε από ένα πρωτογενές έλλειμμα 25 δισεκατομμυρίων σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3 δισεκατομμυρίων. Διανύσαμε, απόσταση 28 δις, αν το μετρήσει κανείς σωστά. Και είναι πολύ σημαντικό ότι αυτό έγινε με τους κόπους και τις θυσίες του ελληνικού λαού και στους Έλληνες πολίτες αξίζει η τιμή αυτής της πολύ μεγάλης προσπάθειας. Κανείς δεν ήθελε να υπαχθεί εθελοντικά σε αυτή την περιπέτεια. Αλλά σας διαβεβαιώ ότι δεν υπήρχε άλλη καλύτερη λύση λιγότερο επώδυνη. Η άλλη λύση θα ήταν η απόλυτη καταστροφή, η ανεξέλεγκτη καταστροφή.
Τώρα λοιπόν μετά από αυτό αρχίζουν και συμβαίνουν πολλά πράγματα ταυτοχρόνως:
Πρώτον, αρχίζει να γίνεται κοινή πεποίθηση η βιωσιμότητα του χρέους. Έχω μιλήσει πάρα πολλές φορές για το ζήτημα αυτό. Έχω επικαλεστεί πάρα πολλές φορές τον μόνο αρμόδιο να μιλάει, το θεσμικό δανειστή μας, αυτόν που ξέρει τα δεδομένα καλύτερα από κάθε άλλον, που είναι ο επικεφαλής του ESM, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ο κ. Klaus Regling. Χάρηκα που έδωσε μια συνέντευξη στον ελληνικό Τύπο, στο «Βήμα της Κυριακής», μια συνέντευξη που με απλά και καθαρά λόγια αναφέρεται στην ιδιορρυθμία του ελληνικού δημοσίου χρέους και στη βιωσιμότητά του τουλάχιστον για τα επόμενα 10 χρόνια. Αυτή είναι μια προβολή στο μέλλον πολύ σημαντική. Εξήγησε αυτό που προσπαθούμε να εξηγήσουμε και κάποιοι δεν καταλαβαίνουν ή υποδύονται ότι δεν καταλαβαίνουν, ότι έχουμε ένα χρέος που δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα άλλο στην Ευρώπη. Ένα χρέος που, κατά το 80%, βρίσκεται εκτός αγοράς, στα χέρια θεσμικών εταίρων, όχι επιθετικών κερδοσκόπων. Έχουμε ένα χρέος που διέπεται από μια μεγάλη περίοδο χάριτος, καλά οργανωμένο, διαρθρωμένο ως προς τις λήξεις με πολύ χαμηλά επιτόκια. Ένα χρέος το οποίο, εάν υπολογιστεί σε όρους καθαράς παρούσης αξίας, είναι πολύ μικρότερο από το χρέος άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι εκτός επιτήρησης, εκτός μνημονίου, εκτός κρίσης. Αυτό γίνεται πια κοινή πεποίθηση, κάποιοι που αναζητούν τώρα επιτεύγματα που έχουμε κάνει, πρέπει να το καταλάβουν αυτό. Έχουμε κουρέψει το χρέος κατά 65 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Εάν υπολογίσει κανείς το κούρεμα του 2012 με όρους καθαρά παρούσης αξίας, αυτό υπερβαίνει τα 160 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 80% του ΑΕΠ με τα σημερινά μεγέθη του ΑΕΠ. Έχουμε πετύχει την καλύτερη δυνατή διάρθρωση και από αυτή τη μείωση αναδεχτήκαμε πίσω ένα βάρος για την ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, που εν τέλει θα δούμε ότι είναι ελάχιστο, είναι μόλις 7% του ΑΕΠ. Είναι τα 14 δισεκατομμύρια που έχουμε διαθέσει, όχι για την ανακεφαλαιοποίηση, αλλά για την εκκαθάριση των μη συστημικών τραπεζών. Τα υπόλοιπα από τα 50 δισεκατομμύρια που είχαμε διαθέσει για το σκοπό αυτό, είχε αναλάβει ο ελληνικός λαός δηλαδή ως δάνειο, είτε βρίσκονται στο Ταμείο αδιάθετα για λόγους ασφαλείας, είτε θα αναληφθούν μέσα από τη φυσιολογική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, λαμβανομένου υπόψη ότι ήδη από τώρα το χαρτοφυλάκιο του ΤΧΣ διαθέτει μετοχές χρηματιστηριακής αξίας άνω των 21 δισεκατομμυρίων, έναντι των 25 που διέθεσε στις συστημικές τράπεζες.
Είναι λοιπόν σημαντικό ότι έχουμε επιβεβαίωση της βιωσιμότητας του χρέους. Είναι σημαντικό ότι έχουμε με το μικρότερο δυνατό δημόσιο και κοινωνικό κόστος την πλήρη ανακεφαλαιοποίηση, ανασυγκρότηση και εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και οι τράπεζες τώρα, ασφαλείς και σίγουρες, μπορούν να στραφούν και πρέπει να στραφούν στην πραγματική οικονομία, με ειλικρίνεια και σεβασμό για την ελληνική επιχειρηματικότητα κάθε μεγέθους.
Δεύτερον, έχουμε για πρώτη φορά, μετά από 7 χρόνια, από το 2007, θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το ΔΝΤ είναι πάρα πολύ φειδωλό όταν υπολογίζει και τους ρυθμούς της ύφεσης και τους ρυθμούς της ανάπτυξης. Όπως είχαμε μεγαλύτερη ύφεση σε σχέση με τους υπολογισμούς του, θα έχουμε και μεγαλύτερη ανάπτυξη σε σχέση με τους υπολογισμούς του. Έχει ένα πρόβλημα με τους πολλαπλασιαστές ούτως ή άλλως. Θα έχουμε λοιπόν θετικό ρυθμό ανάπτυξης μετά από 7 χρόνια. Έχουμε, παρά την τεράστια, τη βάρβαρη ανεργία, ιδίως την ανεργία των νέων, τώρα πια θετικό ισοζύγιο απολύσεων προσλήψεων. Έχουμε στα χέρια μας πολύ σημαντικά αναπτυξιακά εργαλεία όπως το ΕΣΠΑ. Αρχίζουν έργα, όπως οι Οδικοί Άξονες που ήταν υπό διαπραγμάτευση και επαναδιαπραγμάτευση επί χρόνια και στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων. Γίνονται πολύ σημαντικές κινήσεις, όπως η τελευταία με το Ελληνικό, που είχε καταντήσει ένα «γεφύρι της Άρτας», αλλά τώρα μπορεί να δώσει πολύ μεγάλη ώθηση στην ελληνική οικονομία και πολλές θέσεις εργασίας.
Άρα μέσα σε αυτό το πυκνό τρίμηνο έχουμε στην πραγματικότητα ένα momentum, μια ιστορική στιγμή. Πρέπει να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο για να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος και το χαμένο χρόνο. Αυτό είναι μια μεγάλη εθνική προσπάθεια που δεν μπορεί να υποταχθεί σε καμία εκλογική ή κομματική σκοπιμότητα. Είναι κρίμα που δεν έχουμε διασφαλισμένη την εθνική μας ενότητα. Είναι κρίμα που δεν έχουμε την αναγκαία κοινωνική και πολιτική συναίνεση. Είναι κρίμα που υπάρχει ένας στείρος διχασμός μεταξύ «μνημονιακών» και «αντιμνημονιακών» δήθεν δυνάμεων, που τώρα δεν έχει κανένα νόημα, γιατί φεύγουμε από το μνημόνιο. Και εάν κάποιοι θέλουν «βαρβάρους», πρέπει να τους αναζητήσουν αλλού.
Τώρα χρειαζόμαστε πράγματι ένα νέο εθνικό σύμφωνο ανάκαμψης. Και οι εταίροι σε αυτό το εθνικό σύμφωνο ανάκαμψης είναι πρώτα η Πολιτεία, το κράτος από τη μια μεριά και ο ιδιωτικός τομέας από την άλλη. Ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα υπερβαίνει το όριο κάθε επιχείρησης. Υπερβαίνει ακόμη και το όριο της επιχειρηματικότητας. Λειτουργεί ως εθνικό καθήκον.
Ο κόσμος του επιχειρείν δεν αρκεί να «επιχειρεί επιμελώς», πρέπει και να «επιχειρεί εθνικώς». Το επιμελώς επιχειρείν πρέπει να είναι και εθνικώς επιχειρείν. Άρα, πρέπει ο ιδιωτικός τομέας να μετάσχει ως εταίρος εκ μέρους της οικονομίας και της κοινωνίας σε αυτό το εθνικό σύμφωνο ανάκαμψης, στο οποίο πρέπει να μετέχουν όλες οι γνήσιες, οι δημιουργικές δυνάμεις του τόπου. Και τέτοιες δυνάμεις υπάρχουν κατ’ εξοχήν στην ελληνική περιφέρεια.
Υπάρχει ένα τεράστιο δυναμικό της χώρας αναπτυξιακό, εν αργία και αυτό πρέπει να εκδηλωθεί, να αναδειχθεί. Το κράτος έχει τεράστια ευθύνη να σπάσει τις αγκυλώσεις. Και σπάμε τις αγκυλώσεις και πληρώνουμε τεράστιο πολιτικό κόστος γι’ αυτό, γιατί αντιδρούν όλοι όσοι είναι εγκατεστημένοι μέσα στις αγκυλώσεις αυτές. Όχι κακόπιστα πάντα, μπορεί και καλόπιστα, γιατί έτσι έχει επικρατήσει. Αυτή είναι η συνήθεια αυτών των «κεκτημένων», εντός εισαγωγικών, αλλά τώρα χρειαζόμαστε μια επανεξέταση και μια αναδιάρθρωση όλων των εθνικών, κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων.
Άρα λοιπόν χρειαζόμαστε αυτό το εθνικό σύμφωνο ανάκαμψης που να βασίζεται στην αυθεντικότητα των δυνάμεων που έχει ο τόπος μας, γιατί ο τόπος πάντα έχει ενδογενής πόρους, απλούς. Τη γη και τους ανθρώπους. Από εκεί απορρέουν όλα.
Έχω μιλήσει αρκετές φορές, τώρα τελευταία, για τους βασικούς πυλώνες της ανάκαμψης. Θυμίζω πολύ γρήγορα ότι αυτοί είναι έξι:
Ο πρώτος πυλώνας της ανάκαμψης είναι ο πολιτικός, η σταθερότητα δηλαδή που δεν είναι κυβερνητική σταθερότητα, είναι θεσμική, πολιτική, κοινωνική, εθνική σταθερότητα, βασισμένη στην εθνική ενότητα και την κοινωνική συναίνεση. Χρειαζόμαστε υπέρβαση της μιζέριας, της απαισιοδοξίας, της δυσπιστίας και των τεχνητών διαιρέσεων. Γι’ αυτό απευθύνομαι σε εσάς ως εκπροσώπους όχι μόνο του επιχειρείν, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών.
Ο δεύτερος πυλώνας είναι δημοσιονομικός. Τα έχουμε πει πολλές φορές. Θέλω να πείσω τον καθένα και την καθεμιά από εσάς και όσους μας ακούνε, πως ό,τι αφορά το δημοσιονομικό έλλειμμα, το πρωτογενές πλεόνασμα, τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, αφορά την κάθε επιχείρηση, την κάθε οικογένεια, το εισόδημα κάθε πολίτη. Είναι η πρώτη προϋπόθεση της ανάπτυξης. Κα δεν αναφέρομαι σε ζητήματα απλά και πρακτικά που θα έπρεπε να ληφθούν πριν από χρόνια, όπως ο συμψηφισμός του ΦΠΑ ή ο καθολικός συμψηφισμός όλων των απαιτήσεων εναντίον όλων των οφειλών του πολίτη σε σχέση με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Αναφέρομαι και στις φορολογικές ελαφρύνσεις, τις οποίες πρέπει να φτάσουμε το ταχύτερο δυνατό και για τις επιχειρήσεις και για τα φυσικά πρόσωπα, αναφέρομαι σε όλα αυτά, τα οποία είπαμε προηγουμένως για τις τράπεζες και για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Ο τρίτος πυλώνας είναι ο κεντρικός, ο μεσαίος, ο αναπτυξιακός. Ξέρω ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι πάντα η περιβόητη ρευστότητα, η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Η πιστωτική επέκταση είναι αρνητική ουσιαστικά σε όλη την Ευρώπη, σε όλη την ευρωζώνη. Υπάρχει μια νέα επικίνδυνη θεωρία στην οποία έχω αναφερθεί πολλές φορές, της ανάπτυξης χωρίς πιστώσεις, ανάπτυξη χωρίς θέσεις εργασίας. Ανάπτυξη με παρθενογέννεση, μόνο με ίδια κεφάλαια, ανάπτυξη η οποία δεν δίνει δουλειές στον κόσμο, δεν τη θέλουμε την ανάπτυξη αυτή.
Θέλουμε μια ανάπτυξη που βασίζεται στην υγιή χρηματοδότηση, όχι μόνο σε δανεισμό. Φυσικά χρειάζονται και ίδια κεφάλαια και ρίσκο επιχειρηματικό σε όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων, αλλά χωρίς στήριξη του τραπεζικού τομέα και μη τραπεζικών χρηματοδοτικών εργαλείων που απορρέουν από το ΕΣΠΑ δεν γίνεται και δεν επιτυγχάνεις και μεσαία επιτόκια τα οποία να είναι αξιοπρεπή, παρά τις μεγάλες δυσκολίες που έχουμε και τις αρνητικές διαφορές σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι λοιπόν σημαντικό να πείσουμε ότι πρέπει να κινηθεί η χρηματοδότηση.
Υπάρχουν μεγάλα σχέδια τα οποία είναι εμβληματικά και μπορούν να κινήσουν τη μηχανή της οικονομίας. Αναφέρθηκα ήδη. Η εξωστρέφεια για την οποία μιλάμε πολύ συχνά δεν είναι κάτι το διαφορετικό από την εθνική ανταγωνιστικότητα. Για να είσαι εθνικά ανταγωνιστικός πρέπει να είσαι εξωστρεφής. Η εξωστρέφεια δεν σημαίνει εξαγωγές. Σημαίνει και προσανατολισμό όλων των λειτουργιών και των διοικητικών δομών και αντιλήψεων στο εσωτερικό της χώρας. Και βέβαια δεν θα ανακαλύψουμε την πυρίτιδα, το νέο παραγωγικό μοντέλο βασίζεται στα ιστορικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και στα φυσικά πλεονεκτήματά της.
Δεν θα έχουμε ένα νέο μοντέλο χωρίς αγροτική παραγωγή και βιομηχανία τροφίμων. Δεν θα έχουμε ένα νέο μοντέλο χωρίς τουρισμό, χωρίς να είναι η τουριστική βιομηχανία ο κύριος μοχλός. Δεν θα έχουμε ένα νέο μοντέλο αγνοώντας το παγκόσμιο μέγεθος της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, ούτε μπορούμε να αγνοήσουμε τις βασικές υποδομές, την ενέργεια και τις μεταφορές. Πάνω σε αυτά οικοδομείται η καινοτομία, η έρευνα, πάνω σε αυτά θα μας δώσουν προστιθέμενη αξία όλες οι νεωτερικές μορφές της επιχειρηματικότητας. Και έχει πολύ μεγάλη σημασία, κάθε περιφέρεια, τώρα με τις περιφερειακές εκλογές, να συγκροτήσει το δικό της μοντέλο ανάπτυξης. Έξυπνο, ευέλικτο, ενδογενές, καλά εδραιωμένο στη συνείδηση της τοπικής κοινωνίας με διεθνείς επαφές, με ανθρώπους που αγαπούν τον τόπο, που παίρνουν πολιτική ευθύνη και κοινωνική ευθύνη επάνω τους και βοηθάνε.
Ο τέταρτος πυλώνας είναι ο κοινωνικός. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος διέρχεται βαθιά κρίση δημογραφική και δημοσιονομική. Πρέπει να επινοήσουμε ένα νέο ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος για μια γηρασμένη κοινωνία, για μια κοινωνία με μεγάλες δαπάνες υγείας, για μια κοινωνία που δεν μπορεί να συνεισφέρει στο ασφαλιστικό σύστημα όσο παλιότερα. Άρα δεν υπάρχει κοινωνικός κράτος αποσυνδεδεμένο από τα δημοσιονομικά δεδομένα. Δεν μπορείς να διαχωρίσεις τον πολίτη από τον εργαζόμενο, το φορολογούμενο, από τον ασφαλισμένο. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία αυτό που κάνουμε τώρα με την κατανομή του πλεονάσματος, αλλά εξίσου μεγάλη σημασία έχει να λειτουργεί η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.
Ο πέμπτος πυλώνας είναι ο θεσμικός. Σε όλες τις χώρες υπάρχει πρόβλημα νομιμοποίησης, αντιπροσώπευσης, έκφρασης, πρόβλημα δημοκρατίας στην πραγματικότητα. Οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις ξεπηδούν από παντού. Δεν είναι μόνο οι κλασικές ευρωσκεπτικιστικές, ή οι ακροδεξιές, οι εθνικιστικές. Υπάρχουν και οι άνθρωποι που λένε «δεν θέλω μια Ευρώπη που ταυτίζεται με τη λιτότητα και την ανεργία. Θέλω μια άλλη Ευρώπη -και πρέπει να δώσουμε μια απάντηση σε αυτό- ουσιαστική, όχι γραφειοκρατική, όχι συμβατική».
Υπάρχει ένα πρόβλημα θεσμικής αξιοπιστίας των ευρωπαϊκών δημοκρατιών, αυτό ισχύει και στην Ελλάδα. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι το κράτος δικαίου λειτουργεί, εάν δεν το πιστεύεις και δεν το στηρίζεις όσον αφορά τη λειτουργία της δικαιοσύνης, τους εναλλακτικούς θεσμούς που πρέπει να στηρίξει το επιχειρείν, όπως είναι για παράδειγμα, η διαμεσολάβηση. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να πιστέψουμε ότι χωρίς Κοινοβούλιο και χωρίς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς δεν υπάρχει δημοκρατία. Η δημοκρατία τους δυο τελευταίους αιώνες σημαίνει στην Ευρώπη, στη Δύση, τελικά σε όλο τον κόσμο, Κοινοβούλιο, κοινοβουλευτισμό, αντιπροσωπευτικό σύστημα και κυβέρνηση. Όλα τα άλλα έχουν αποδειχθεί ιστορικώς επικίνδυνα. Λειτουργούν συμπληρωματικά. Δεν είναι ο κορμός της δημοκρατίας.
Και ο έκτος πυλώνας είναι ο ευρωπαϊκός και ο διεθνής, η αποκατάσταση εθνικής ισχύος, να ξαναγίνουμε ουσιαστικά ισότιμοι μέσα στην Ευρώπη γιατί δεν είμαστε. Η Ευρώπη είναι βαθιά διχασμένη μεταξύ αυτών που πληρώνουν και αυτών που δανείζονται. Μεταξύ αυτών που είναι δημοσιονομικά αγνοί και δημοσιονομικά άσωτοι.
Μεταξύ αυτών, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τις αποφάσεις και μεταξύ αυτών που υφίστανται τις αποφάσεις. Άρα χρειάζεται να αλλάξουμε το status, το δικό μας, για να μετέχουμε ουσιαστικά αποτελεσματικά σε πανευρωπαϊκούς συσχετισμούς. Αυτό που λέγεται Ευρωπαϊκός Πολιτικός Νότος, το έχω πει πολλές φορές, δεν είναι γεωγραφική έννοια, είναι πολιτική αξιακή έννοια. Περιλαμβάνει χώρες, περιλαμβάνει πολιτικές δυνάμεις, περιλαμβάνει ιδέες, περιλαμβάνει προτάσεις για το επιχειρείν.
Έχει πολύ μεγάλη σημασία να ξέρουμε τί κάνουμε από πλευράς εθνικής ισχύος. Και είχα την ευκαιρία πρόσφατα να πω ότι σε όλα τα διεθνή θέματα πρέπει να αναπτύσσουμε μια πολιτική, η οποία τελικά μας βοηθάει να επενδύσουμε κεφάλαιο στα δικά μας εθνικά θέματα, να θωρακίσουμε την χώρα μας και την περιφερειακή της θέση. Αλλά αυτό, αν το μετατρέψετε σε ένα πολύ μεγάλο χάρτη και κάνετε μια άσκηση επιχειρηματική για το πού πρέπει να στραφείτε, θα δείτε ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα δεν διαβάζει σωστά το χάρτη.
Δεν ασχολούμαστε όσο πρέπει με τη λεγόμενη «Νότια Γειτονία» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είμαστε παρόντες σε πάρα πολλές χώρες της μεσογειακής λεκάνης. Μας ψάχνουν και δεν υπάρχουμε. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες, που τις είδα πρόσφατα στις Βρυξέλλες, στη Σύνολο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αφρικής. 55 χώρες της Αφρικής, που είναι η ήπειρος του μέλλοντος, που είναι το πεδίο του ανταγωνισμού κυρίως μεταξύ της Ευρώπης και της Κίνας, αναζητούν μια Ελλάδα που δεν την βρίσκουν επιχειρηματικά παρά μόνο σε παραδοσιακές οικογένειες, που είναι εγκατεστημένες σε κάποιες χώρες, ή σε μεμονωμένες χωρίς συνέχεια πρωτοβουλίες. Κι όμως υπάρχουν οι χώρες αυτές. Εισάγουμε το 20% του φυσικού μας αερίου από την Αλγερία σε υγροποιημένη μορφή και δεν έχουμε τις σχέσεις που πρέπει να έχουμε με την Αλγερία. Η Τυνησία είναι ένα θαύμα στη λεγόμενη Αραβική Άνοιξη. Είναι η μόνη χώρα που στην πραγματικότητα κατάφερε να εδραιώσει τους θεσμούς της. Έχει πολλές ομοιότητες και συγγένειες με εμάς από πλευράς νοοτροπίας.
Δεν είμαστε παρόντες και φυσικά αυτό ισχύει και στην Ανατολική Γειτονία. Η Μολδαβία είναι μια μικρή χώρα, μια βαλκανική χώρα στην πραγματικότητα. Τη βλέπουμε εμείς μαζί με την Ουκρανία και τη Γεωργία, ενώ είναι πολύ κοντά μας, η πτήση διαρκεί λιγότερο από ό,τι διαρκεί η πτήση προς τη Λευκωσία. Έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία να δείτε το χάρτη με άλλο τρόπο.
Και είμαστε παντού ευπρόσδεκτοι. Δεν έχει τρωθεί το εθνικός κύρος λόγω της κρίσης. Ξέρουμε πολύ καλά τι έχει συμβεί και έχει πολύ μεγάλη σημασία να μην ευτελίζουμε και να μην υπονομεύουμε τον εαυτό μας διεθνώς με αυτά που λέμε και κάνουμε εσωτερικά.
Με αυτές τις σκέψεις λοιπόν θέλω να σας καλέσω να συμπράξετε στο εθνικό σύμφωνο ανάκαμψης ως εταίροι σε μια προσπάθεια που έχει όχι μόνο αναπτυξιακά, αλλά και εθνικά χαρακτηριστικά.
Σας ευχαριστώ πολύ.
9 Απριλίου, 2014