Παρατίθεται ομιλία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών, Ευάγγελου Βενιζέλου, στην πρώτη ετήσια συνάντηση των διαπιστευμένων Πρέσβεων στην Αθήνα «The Ambassadors Circle».
«Σας καλωσορίζω και σας ευχαριστώ για την παρουσία και την ανταπόκρισή σας στην πρόσκληση που σας απεύθυνε το Υπουργείο Εξωτερικών, η Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων.
Χαιρετίζω την εξαιρετική πρωτοβουλία του κ. Μίχαλου, που έχει τη φιλοδοξία να διαμορφώσει έναν νέο θεσμό, ένα νέο φόρουμ επικοινωνίας του Διπλωματικού Σώματος με την ελληνική οικονομία και πιο συγκεκριμένα με τον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο.
Οι υπηρεσίες του ΥΠΕΞ είναι, όπως γνωρίζετε, πάντα στη διάθεσή σας. Έχουμε πληθώρα διμερών και πολυμερών επαφών, καθώς και Β2Β επαφών, αλλά αυτό το νέο φόρουμ μας δίνει την ευκαιρία να παρουσιάσουμε με έναν συγκροτημένο τρόπο τη συνολική κατάσταση και την προοπτική της ελληνικής οικονομίας. Και πραγματικά θα είναι χρήσιμο να υιοθετήσουμε τη συνάντηση αυτή ως μόνιμο θεσμό.
Το πρώτο εξάμηνο του 2014 είναι ιδιαίτερα πυκνό για όλο τον κόσμο, για όλη την Ευρώπη και ιδιαίτερα για την Ελλάδα. Είναι πυκνό σε όλο τον κόσμο, γιατί οι κρίσεις αυξάνονται με εντυπωσιακό ρυθμό. Ξεκινήσαμε έχοντας μια σημαντική ανοιχτή κρίση, μια ανθρωπιστική κρίση στη Συρία και μια ευκαιρία για ειρήνη στη Μέση Ανατολή και κινδυνεύουμε να ολοκληρώσουμε το εξάμηνο αυτό με την κατάρρευση των συνομιλιών στη Μέση Ανατολή, με μια νέα κρίση στην Ουκρανία, η οποία προκαλεί μια πρωτοφανή ένταση στις σχέσεις Δύσης και Ρωσίας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Όλη η περιοχή μας –και η Ανατολική και η Νότια Γειτονία της ΕΕ– είναι βεβαρημένη από διάφορες δύσκολες καταστάσεις.
Παρόλα αυτά, διαφαίνεται ένα παράθυρο ευκαιρίας στο Κυπριακό που δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Αρκεί να γίνει κατανοητό ότι οδηγός μας είναι το Διεθνές Δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Η Ελλάδα είναι πάντοτε ένας παράγοντας σταθερότητας. Η Ελλάδα μετέχει πάντοτε στο κεντρικό ρεύμα της ΕΕ, ως ένα παλιό μέλος της ΕΕ και ένα παλιό μέλος του ΝΑΤΟ, από το 1952. Το εξάμηνο είναι, όπως είπα, ιδιαίτερα κρίσιμο για την Ευρώπη, καθώς έχουμε να αντιμετωπίσουμε ποικίλα νέα ρεύματα ευρωσκεπτικισμού που εμφανίζονται, άλλα με αριστερό και άλλα με δεξιό ή ακροδεξιό πρόσημο.
Και φυσικά, το εξάμηνο αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την Ελλάδα, πρώτον γιατί είναι το εξάμηνο της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, της πέμπτης μετά την ένταξη της χώρας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες το 1981. Ένα εξάμηνο μικρότερο κοινοβουλευτικά, γιατί, ήδη, έληξε η θητεία του απερχομένου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά εντονότερο πολιτικά, γιατί πρέπει να διαχειριστούμε την πρόκληση των ευρωπαϊκών εκλογών.
Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες ζητούν μια νέα αφήγηση για μια Ευρώπη η οποία ξαναθυμάται τις μεγάλες αξίες της, για μια Ευρώπη της δημοκρατίας, της συναίνεσης, του πολιτισμού, της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας, της αλληλεγγύης, του κοινωνικού κράτους, της απασχόλησης. Γιατί δεν μπορούν οι νέοι ευρωπαίοι να αποδεχθούν μια Ευρώπη της ύφεσης, της λιτότητας και της ανεργίας.
Η Προεδρία μας είχε πολύ καθαρές προτεραιότητες που τις γνωρίζετε, τις έχουμε παρουσιάσει κατ’ επανάληψη. Θεωρούμε ότι χάρη στην πλούσια θεσμική μνήμη που διαθέτουμε οργανωτικά, διαχειριστήκαμε και διαχειριζόμαστε με επιτυχία την Προεδρία και έχουμε να παρουσιάσουμε ήδη, με το τέλος ουσιαστικά της θητείας του απερχομένου Ευρωκοινοβουλίου, έναν πολύ μακρύ κατάλογο επιτευγμάτων, ιδίως στη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ, με κορυφαίο παράδειγμα την απόφαση για τον ενιαίο μηχανισμό εξυγίανσης ως πυλώνα της Τραπεζικής Ένωσης και την υιοθέτηση. Ενδεικτικά αναφέρω, επίσης, την υιοθέτηση: 1) του Κανονισμού για τις επενδύσεις στον τομέα της καινοτομίας, 2) της Οδηγίας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και 3) του Κανονισμού για την επιτήρηση των εξωτερικών θαλασσίων συνόρων της Ένωσης.
Θα μου επιτρέψετε όμως να πω ότι το εξάμηνο αυτό είναι το εξάμηνο της στροφής, της αλλαγής σελίδας για την ελληνική οικονομία. Η Ελλάδα μετά από ύφεση εφτά χρόνων, μετά από μια βαθιά κρίση, κρίση χρέους, κρίση ελλείμματος, κρίση ανταγωνιστικότητας, μετά από πολλές, σκληρές θυσίες των πολιτών της επανέρχεται στην κανονικότητα. Οι θυσίες, ευτυχώς, πιάνουν τόπο. Έχουμε να εμφανίσουμε μια δημοσιονομική προσαρμογή μοναδική στην ιστορία, την οποία επιβεβαίωσε πριν από λίγες ημέρες η Eurostat.
Η Ελλάδα ξεκίνησε το 2010 με ένα πρωτογενές έλλειμμα περίπου 12,5 μονάδων του ΑΕΠ, ένα συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα 15,7% του ΑΕΠ και τώρα έχουμε να εμφανίσουμε ένα πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο ξεπερνά το 1,5% του ΑΕΠ. Ένα διαρθρωτικό πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο προσεγγίζει το 6% του ΑΕΠ –είναι το καλύτερο διεθνώς– και ένα δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο είναι καθαρά κάτω από το όριο του 3%, που είναι το κοινό ευρωπαϊκό όριο του Συμφώνου Σταθερότητας, καθώς κινούμαστε στο επίπεδο του 2,1%. Για να πετύχουμε αυτή τη δημοσιονομική προσαρμογή λάβαμε μέτρα τα οποία προσεγγίζουν τα 75 δις ευρώ.
Αλλά έτσι η Ελλάδα ανακτά την αυτοδυναμία της και την ουσιαστική ισοτιμία της μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι, όμως, μόνο η δημοσιονομική προσαρμογή που είναι εντυπωσιακή. Εξίσου εντυπωσιακές είναι οι διαρθρωτικές αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, στην αγορά εργασίας, στο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα, στο άνοιγμα της αγοράς και των επαγγελμάτων.
Με βάση τα κριτήρια και τις κατατάξεις του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα, μεταξύ των κρατών μελών του ΟΟΣΑ, από πλευράς διαρθρωτικών αλλαγών. Έχουμε ανακτήσει πάρα πολλές θέσεις στη διεθνή κατάταξη από πλευράς ανταγωνιστικότητας.
Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα ανακεφαλαιοποίησε τις τράπεζές της. H δεύτερη μάλιστα φάση της ανακεφαλαιοποίησης επιτυγχάνεται με ιδιωτικά μόνον κεφάλαια, με ένα πολύ έντονο διεθνές ιδιωτικό ενδιαφέρον. Αυτό σημαίνει ότι η διεθνής αγορά «ψηφίζει Ελλάδα» μέσω των τραπεζών. Διατηρούμε έτσι στο αποθεματικό του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ένα πολύ σημαντικό ποσό, που ξεπερνά τα 11 δις ευρώ, τα οποία δεν τα διαθέτουμε τελικά για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Έχουμε μία επίδοση, από την άποψη αυτή, που υπερβαίνει κατά πολύ τις προβλέψεις του προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας και της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Το γεγονός ότι έχουμε ένα ισχυρό ανακεφαλαιοποιημένο τραπεζικό σύστημα είναι ένας εξαιρετικά θετικός οιωνός για την ελληνική πραγματική οικονομία, για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, για την επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι ότι η Ελλάδα πλέον, εδώ και λίγες εβδομάδες, έχει επανέλθει στις αγορές. Το νέο πενταετές ομόλογο που εκδώσαμε έγινε αποδεκτό με ενθουσιασμό στις αγορές και πετύχαμε ένα επιτόκιο καλύτερο από το επιτόκιο που είχαν τα ελληνικά ομόλογα πριν από το ξέσπασμα της κρίσης και την έξοδο από τις αγορές. Το επιτόκιο μάλιστα αυτό, το οποίο είναι φυσικά υψηλότερο από το μέσο επιτόκιο του ευρωπαϊκού δανείου, είναι απολύτως συγκρίσιμο με το επιτόκιο με το οποίο μετέχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής.
Από την άποψη αυτή, η Ελλάδα αποκτά έτσι ένα ισχυρό επιχείρημα επανόδου στην κανονικότητα και την αυτοδυναμία. Όλα αυτά συνδέονται με τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους. Ο πλέον αρμόδιος άνθρωπος, αυτός που διοικεί τον ευρωπαϊκό θεσμό που δάνεισε την Ελλάδα, ο Klaus Regling, ο μάνατζερ του ESM, έχει εξηγήσει κατ’ επανάληψη τους λόγους για τους οποίους είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος, το οποίο έχει εντυπωσιακές, θετικές ιδιομορφίες. Το 80% του χρέους βρίσκεται στα χέρια ευρωπαϊκών ή διεθνών θεσμών εκτός αγοράς, δεν το έχουν δηλαδή επιθετικοί κάτοχοι. Το ελληνικό χρέος έχει πολύ μεγάλη μέση διάρκεια, πολύ μικρό μέσο επιτόκιο της τάξης του 2,1%. Έχει το πλεονέκτημα μιας μεγάλης περιόδου χάριτος και πάρα πολύ καλά τοποθετημένων λήξεων.
Και το κούρεμα που έχουμε πετύχει το 2012, που σε όρους καθαρής παρούσης αξίας φτάνει το 80% του ΑΕΠ, μας επιτρέπει να έχουμε ένα χρέος βιώσιμο με μικρές παραμετρικές αλλαγές, οι οποίες μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν, καθώς δε δημιουργούν κανένα πολιτικό ή τεχνικό πρόβλημα, γιατί χρειαζόμαστε βεβαίως την πολιτική και ειδικά την κοινοβουλευτική συναίνεση εκ μέρους των Ευρωπαίων εταίρων μας.
Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δε θα χρειαστεί νέο δάνειο, ούτε νέο πρόγραμμα, ούτε νέο μνημόνιο και φυσικά ούτε νέα μέτρα λιτότητας, τα οποία δεν αντέχει ούτε η κοινωνία, ούτε η οικονομία. Αντιθέτως, το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι χώρα μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης μας δίνει, τώρα, πολύ μεγάλες αναπτυξιακές ευκαιρίες και νέους πόρους ανάπτυξης.
Έχουμε το Νέο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, το νέο ΕΣΠΑ, έχουμε τη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, έχουμε έναν νέο θεσμό όπως το Ινστιτούτο Ανάπτυξης, το Institute for Growth, με τη συμμετοχή ξένων και ιδιωτικών κεφαλαίων.
Είμαστε πιστοί στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επένδυση που αρχίζει στο Ελληνικό, ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ένας χώρος οικιστικής ανάπτυξης, από τον οποίο θα δημιουργηθούν πάνω από 10.000 θέσεις εργασίας.
Ήδη άρχισαν οι εργασίες σε πέντε οδικούς άξονες και, για να αναφέρω ένα και μόνο παράδειγμα από τον τομέα της ενέργειας που είναι διεθνώς κρίσιμος, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και γεωπολιτικά, αρχίζει η κατασκευή του ΤΑP, που είναι μια σημαντική αλλαγή του ενεργειακού χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Τώρα η Ελλάδα είναι στραμμένη στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανασυγκρότησης, είναι στραμμένη στην πραγματική οικονομία, είναι στραμμένη στην ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας.
Παρουσιάσαμε το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης στο Eurogroup και οι αντιδράσεις ήταν ιδιαίτερα θετικές. Και τώρα όλο αυτό θέλουμε να αποτελέσει την εθνική αφήγηση, γιατί χρειαζόμαστε εθνική ενότητα και κοινωνική συναίνεση.
Φυσικά, ένα εθνικό μοντέλο ανάπτυξης βασίζεται στη γη και τους ανθρώπους, άρα για εμάς είναι πάντοτε σημαντική η πρωτογενής παραγωγή, η ελληνική αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, που είναι συνυφασμένη με την ποιότητα σε εξαιρετικές κλιματολογικές συνθήκες.
Φυσικά, ένα ελληνικό εθνικό μοντέλο ανάπτυξης βασίζεται στους πυλώνες, οι οποίοι είναι καταξιωμένοι ιστορικά: τουρισμός και πολιτισμός, ναυτιλία, βιομηχανία τροφίμων, αξιοποίηση της εκπαίδευσης και της έρευνας και γενικά του διανοητικού κεφαλαίου.
Η γεωγραφική μας θέση μας επιτρέπει να παίζουμε πολύ σημαντικό ρόλο στον τομέα της ενέργειας και υπάρχει πάντα πολύ μεγάλο περιθώριο για τις υποδομές. Η δε ελληνική εμπορική ναυτιλία είναι πάντα η πρώτη στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Αλλάζει ο δείκτης εμπιστοσύνης και ο δείκτης αισιοδοξίας. Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν έξι πυλώνες σε αυτό το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.
Ο πρώτος είναι ο πολιτικός και θεσμικός, που βασίζεται στην κυβερνητική και γενικότερα την πολιτική σταθερότητα. Ο δεύτερος είναι ο κοινωνικός, που βασίζεται στη δικαιοσύνη, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη συνοχή μιας κοινωνίας που έχει υποστεί τις συνέπειες της κρίσης. Ο τρίτος είναι ο καθαρά αναπτυξιακός, που βασίζεται στην προώθηση των δημιουργικών δυνάμεων της χώρας και της ελληνικής περιφέρειας. Ο τέταρτος είναι ο δημοσιονομικός, που βασίζεται στα στοιχεία που σας είπα, σε σχέση με το πρωτογενές πλεόνασμα και τη βιωσιμότητα του χρέους. Ο πέμπτος είναι χρηματοοικονομικός, για τον οποίο σας μίλησα, μιλώντας για την ανακεφαλαιοποίηση και τον δυναμισμό του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και ο έκτος είναι η ανάκτηση της ευρωπαϊκής και διεθνούς θέσης της χώρας.
Φαίνεται πολύ καθαρά και στις μεγάλες περιφερειακές πρωτοβουλίες που παίρνουμε. Στις 8 Μαΐου στη Θεσσαλονίκη η Ελληνική Προεδρία οργανώνει συνάντηση των 28 με τις 6 χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και στις 10 Ιουνίου έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στην Αθήνα τη συνάντηση των ΥΠΕΞ των κρατών μελών της ΕΕ με τους ομολόγους τους του Αραβικού Συνδέσμου.
Η Ελλάδα προφανώς και έχει τις δικές της ευθύνες για την κρίση. Η ΕΕ επέδειξε μεγάλη αλληλεγγύη, αλλά με πολύ μεγάλη αυστηρότητα. Και στη δημόσια συζήτηση η Ελλάδα αδικήθηκε, κατάφωρα, μέσα από την επανάληψη απαράδεκτων στερεοτύπων. Αυτά όλα τα διέψευσε ο ελληνικός λαός με την προσπάθειά του, όλα αυτά τα διαψεύδουν οι αριθμοί.
Αυτό συγκροτεί τη νέα επωνυμία της Ελλάδας. Η νέα επωνυμία, το νέο brand της χώρας, είναι μια Ελλάδα που ξεπερνά την κρίση, είναι μια Ελλάδα που επανέρχεται στην κανονικότητα, είναι μια Ελλάδα που ξαναγίνεται αυτοδύναμη στην ΕΕ, στην Ευρωζώνη και στις διεθνείς αγορές».
29 Απριλίου, 2014