Βασικά σημεία:
Η Σύνοδος Κορυφής της Λισσαβώνας υπήρξε ιστορική, καθώς υιοθετήθηκε το νέο Στρατηγικό Δόγμα, αποφασίσθηκε η έναρξη, το πρώτο εξάμηνο του 2011, της διαδικασίας σταδιακής μεταβίβασης της ευθύνης ασφαλείας του Αφγανιστάν στις Αρχές της χώρας αυτής και πραγματοποιήθηκε μία νέα αρχή στις σχέσεις του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Συμμαχίας θα έχουν την δυνατότητα να προβούν σε μία πρώτη αποτίμηση των αποφάσεων της Λισσαβώνας κατά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής, το 2012, στις ΗΠΑ.
Με το νέο Στρατηγικό Δόγμα επιχειρείται η συστηματική διευκρίνιση των κύριων προκλήσεων ασφαλείας τα προσεχή δέκα χρόνια, καθώς και των στόχων του ΝΑΤΟ. Ο κατάλογος των προκλήσεων ασφαλείας που περιλαμβάνεται στο νέο Δόγμα είναι, εκ των πραγμάτων, ενδεικτικός, καθώς δεν μπορεί να αποκλεισθεί με κατηγορηματικό τρόπο, η ανάδυση στο μέλλον κάποιας άλλης απειλής που αυτή τη στιγμή δεν είναι ορατή.
Στο Δόγμα τονίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί έναν βασικό εταίρο του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα, είναι υπέρμαχος της ενδυνάμωσης των σχέσεων ΝΑΤΟ-ΕΕ. Η ελληνική πλευρά έχει υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την προώθηση της πρακτικής συνεργασίας ΝΑΤΟ-ΕΕ, υπό το πρίσμα μιας προσέγγισης «Οργανισμού προς Οργανισμό». Υποστηρίζουμε τις προσπάθειες της Ύπατης Εκπροσώπου και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ για την ενίσχυση της συνεργασίας των δύο Οργανισμών, υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι από τη σχέση συνεργασίας δεν θα εξαιρείται κανένα μέλος της Ένωσης. Το πρόβλημα στη συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ πηγάζει από το γεγονός ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και παρεμποδίζει την ένταξή της σε 11 διεθνείς Οργανισμούς.
Η νεωτερική ιδέα της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για την διαμόρφωση του νέου Δόγματος για την καθιέρωση μιας ειλικρινούς στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τη Ρωσία στη βάση ενός κοινού οράματος και αμοιβαίων στόχων, αντανακλάται στο νέο Δόγμα. Σύμφωνα με το τελευταίο, η συνεργασία του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία έχει στρατηγική σημασία, καθώς συνεισφέρει στην δημιουργία ενός κοινού χώρου ειρήνης, σταθερότητας και ασφαλείας. Η Συμμαχία, η οποία δεν συνιστά απειλή για τη Ρωσία, επιδιώκει την διαμόρφωση μιας πραγματικά στρατηγικής εταιρικής σχέσεως με τη χώρα αυτή. Το ΝΑΤΟ είναι αποφασισμένο να ενδυναμώσει τις πολιτικές διαβουλεύσεις και την πρακτική συνεργασία με τη Ρωσία στα πεδία όπου εντοπίζεται αμοιβαίο συμφέρον, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της αντιπυραυλικής άμυνας, του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, της καταπολέμησης των ναρκωτικών στο Αφγανιστάν και του αγώνα κατά της πειρατείας.
Η Ελλάδα, παρά την δύσκολη οικονομική, κοινωνική και πολιτική συγκυρία που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή, δεν πρόκειται να ανακόψει την συμβολή της στην εμπέδωση της ασφάλειας εκτός των συνόρων της και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, που συναρτώνται με το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, στην πηγή γένεσής των.
Η Ελλάδα, θα εξακολουθήσει με την σοβαρότητα και αποφασιστικότητα με την οποία ασκεί την εξωτερική της πολιτική και την πολιτική ασφαλείας και άμυνάς της, να διαδραματίζει, εντός των διεθνών Οργανισμών, τον ρόλο που αρμόζει στην ιστορία, στην γεωστρατηγική αξία και τις δυνατότητές της.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να διευρύνει και εμβαθύνει τους δεσμούς της με το ΝΑΤΟ και να προωθεί την αντίληψη ότι ο σεβασμός των αρχών και σκοπών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος συνιστά τη νομιμοποιητική βάση των δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ, η τήρηση του Διεθνούς Δικαίου, η μη παρέκκλιση της Συμμαχίας από τις αρχές που διέπουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της και οι σχέσεις καλής γειτονίας, μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην αποτελεσματική εφαρμογή όλων των πτυχών του νέου Στρατηγικού Δόγματος.
Πλήρες κείμενο ομιλίας:
Κύριε Υπουργέ Εθνικής Άμυνας
Κύριε Αρχηγέ ΓΕΕΘΑ
Κύριε Γεωργίου
Κυρία Αφεντούλη
Κύριοι Πρέσβεις
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα πριν απ’ όλα να σας καλωσορίσω στο αμφιθέατρο του Υπουργείου μας, καθώς και να συγχαρώ την Ελληνική Ένωση για την Ατλαντική και Ευρωπαϊκή Συνεργασία και τον Πρόεδρό της, τον κύριο Θεοδόση Γεωργίου, για την οργάνωση του 19ου Ετήσιου Διεθνούς Συμποσίου της Ένωσης και για τις προσπάθειες που καταβάλλει όλα αυτά τα χρόνια για την εμπεριστατωμένη ενημέρωση της ελληνικής κοινής γνώμης αναφορικά με τις εξελίξεις στον Ευρω-ατλαντικό χώρο.
Σήμερα μου δίνεται η δυνατότητα να αναφερθώ στις αποφάσεις που ελήφθησαν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισσαβώνα σχετικά με τον τρόπο που το ΝΑΤΟ προσδιορίζει την ύπαρξή του στον 21ο αιώνα, όχι σε αντιδιαστολή πλέον προς μία απειλή από έναν αντίπαλο συνασπισμό, αλλά στη βάση ενός συνδυασμού των δυνατοτήτων των κρατών-μελών του, έτσι που αφ’ ενός να καθίσταται δυνατή η προώθηση των συμφερόντων τους, αφ’ ετέρου να ενδυναμώνεται το ίδιο ως ένα μέσο διευκόλυνσης ουσιαστικών συγκλίσεων για πλείστα ζητήματα διεθνούς πολιτικής.
Στη Σύνοδο Κορυφής στη Λισσαβώνα, η οποία κατεγράφη ως μία από τις σημαντικότερες Συνόδους στην ιστορία της Συμμαχίας, υιοθετήθηκε, κατ’ αρχάς, το νέο Στρατηγικό Δόγμα, το οποίο αποτελεί το έβδομο Δόγμα του ΝΑΤΟ από το 1949, έτος ιδρύσεως της Συμμαχίας.
Το Στρατηγικό Δόγμα διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στην διαμόρφωση της συμμαχικής πολιτικής ασφαλείας, καθώς και των αμυντικών προτεραιοτήτων. Η ύπαρξη ενός εναργούς Στρατηγικού Δόγματος αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την αποτελεσματική λειτουργία του ΝΑΤΟ.
Αφετηρία εκπόνησης του νέου Δόγματος απετέλεσε η απόφαση των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων στη Σύνοδο Κορυφής στο Στρασβούργο/Kehl να αναθέσουν στο Γενικό Γραμματέα της Συμμαχίας την ευθύνη εκπονήσεως του Δόγματος, καθώς και συγκρότησης της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων. Η Ομάδα αυτή, των εργασιών της οποίας προήδρευσε η πρώην Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, κυρία Madeleine Albright, ξεκίνησε την λειτουργία της τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους.
Ως μέλη της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων, λάβαμε μέρος σε μία σειρά σεμιναρίων και επισκεφθήκαμε τις πρωτεύουσες των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, καθώς και άλλων χωρών, από τη Ρωσία μέχρι την Αίγυπτο, όπου ανταλλάξαμε απόψεις επί του νέου Στρατηγικού Δόγματος και διεξήγαμε διαβουλεύσεις με εκπροσώπους κυβερνήσεων και μέλη ερευνητικών ιδρυμάτων και μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Εννέα μήνες μετά την έναρξη λειτουργίας της Ομάδας και συγκεκριμένα στις 17 Μαΐου, υποβάλαμε στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο την Έκθεσή μας με τίτλο “NATO 2020: Assured Security; Dynamic Engagement. Analysis and Recommendations of the Group of Experts on a new Strategic Concept for NATO”.
Νομίζω, η Έκθεση αυτή, απετέλεσε το κατάλληλο υπόβαθρο για την διαμόρφωση του τελικού περιεχομένου του νέου Στρατηγικού Δόγματος. Το Κείμενο του Γενικού Γραμματέα, οφείλω να τονίσω, ότι είναι πλέον πρακτικό, λειτουργικό και συμπαγές, ολιγότερο ίσως φιλοσοφικό από την αρχική Έκθεση της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων, αλλά περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία και παραινέσεις της Έκθεσης.
Με το νέο Δόγμα επιχειρείται η συστηματική διευκρίνιση των κύριων προκλήσεων ασφαλείας τα προσεχή δέκα χρόνια, καθώς και των στόχων του ΝΑΤΟ. Κανείς βεβαίως δεν κατέχει μαντικές ικανότητες. Ως εκ τούτου, ο κατάλογος των προκλήσεων ασφαλείας που περιλαμβάνεται στο νέο Δόγμα είναι, εκ των πραγμάτων, ενδεικτικός, καθώς δεν μπορεί να αποκλεισθεί με κατηγορηματικό τρόπο, η ανάδυση στο μέλλον κάποιας άλλης απειλής που αυτή τη στιγμή δεν είναι ορατή.
Το νέο Δόγμα προωθεί την καθιέρωση του ΝΑΤΟ ως ενός Οργανισμού ασφαλείας, στο επίκεντρο της λειτουργίας του οποίου εξακολουθεί να είναι το Άρθρο 5 της Ιδρυτικής Συνθήκης της Ουάσιγκτον περί συλλογικής άμυνας. Το εν λόγω Άρθρο, που είναι τμήμα του DNA του ΝΑΤΟ, συνιστά την πεμπτουσία του συνόλου των ιδεών που αποτελούν την βάση των δραστηριοτήτων της Συμμαχίας και ένα μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών-μελών της.
Πέραν της συλλογικής άμυνας, σύμφωνα με το νέο Δόγμα, οι κύριες αποστολές του ΝΑΤΟ είναι η χρησιμοποίηση όχι μόνο στρατιωτικών, αλλά και πολιτικών μέσων και δυνατοτήτων, για την αντιμετώπιση του πλήρους φάσματος των κρίσεων και η συμβολή στην προώθηση της συνεργατικής ασφαλείας.
Αν και το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το νέο Δόγμα, ευελπιστεί να συμβάλει στην προώθηση της προοπτικής δημιουργίας ενός κόσμου χωρίς πυρηνικά – την επίτευξη του στόχου “Global Zero” την επιθυμεί και η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες - εντούτοις θα παραμείνει πυρηνική Συμμαχία, για όσο διάστημα εξακολουθούν να υφίστανται πυρηνικά όπλα.
Η αντιπυραυλική άμυνα συνιστά, για τις δυνάμεις των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, την επικράτειά τους και τους πληθυσμούς των, βασικό τμήμα της συλλογικής αντιμετωπίσεως της απειλής από την διασπορά των βαλλιστικών πυραύλων. Η Συμμαχία θα επιδιώξει τη συνεργασία με τη Ρωσία στον τομέα της αντιπυραυλικής άμυνας.
Η προώθηση της συνεργατικής ασφαλείας (“cooperative security”) διασφαλίζεται δια της διαμόρφωσης ενός δικτύου εταιρικών σχέσεων με, ανά την υφήλιο, χώρες και οργανισμούς. Ο διάλογος και η συνεργασία με τους εταίρους, ήτοι τις χώρες του Προγράμματος Σύμπραξη για την Ειρήνη, του Μεσογειακού Διαλόγου, της Πρωτοβουλίας της Κωνσταντινουπόλεως, των Δυτικών Βαλκανίων, της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Ρωσίας, συμβάλλει στην ενδυνάμωση της διεθνούς ασφαλείας, στην προάσπιση των αξιών επί των οποίων έχει οικοδομηθεί η Συμμαχία, στην ενίσχυση των νατοϊκών επιχειρήσεων και στην προετοιμασία των χωρών που επιθυμούν να καταστούν μέλη του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να έχει ως στόχο την εμβάθυνση του πολιτικού διαλόγου και της πρακτικής συνεργασίας με τα Ηνωμένα Έθνη.
Στο Δόγμα τονίζεται, επίσης, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί έναν βασικό εταίρο του ΝΑΤΟ. Αποτυπώνεται η βούληση των Συμμάχων, με σεβασμό στην αυτονομία και στην θεσμική ακεραιότητα των δύο Οργανισμών, να επιδιώξουν, μεταξύ άλλων την ενίσχυση της πρακτικής συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα των επιχειρήσεων, την διεύρυνση των πολιτικών διαβουλεύσεων των δύο Οργανισμών, προκειμένου να συμπεριληφθούν όλα τα ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος και την βελτίωση της συνεργασίας στο πεδίο των δυνατοτήτων, με σκοπό τον περιορισμό των επικαλύψεων.
Η Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, είναι υπέρμαχος της ενδυνάμωσης των σχέσεων ΝΑΤΟ-ΕΕ. Η ελληνική πλευρά έχει υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την προώθηση της πρακτικής συνεργασίας ΝΑΤΟ-ΕΕ, υπό το πρίσμα μιας προσέγγισης «Οργανισμού προς Οργανισμό». Υποστηρίζουμε τις προσπάθειες της Ύπατης Εκπροσώπου και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ για την ενίσχυση της συνεργασίας των δύο Οργανισμών, υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι από τη σχέση συνεργασίας δεν θα εξαιρείται κανένα μέλος της Ένωσης. Το πρόβλημα στη συνεργασία ΝΑΤΟ-ΕΕ πηγάζει από το γεγονός ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και παρεμποδίζει την ένταξή της σε 11 διεθνείς Οργανισμούς.
Η νεωτερική ιδέα της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για την καθιέρωση μιας ειλικρινούς στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τη Ρωσία στη βάση ενός κοινού οράματος και αμοιβαίων στόχων, αντανακλάται στο νέο Δόγμα. Σύμφωνα με το τελευταίο, η συνεργασία του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία έχει στρατηγική σημασία, καθώς συνεισφέρει στην δημιουργία ενός κοινού χώρου ειρήνης, σταθερότητας και ασφαλείας. Η Συμμαχία, η οποία δεν συνιστά απειλή για τη Ρωσία, επιδιώκει την διαμόρφωση μιας πραγματικά στρατηγικής εταιρικής σχέσεως με τη χώρα αυτή. Το ΝΑΤΟ είναι αποφασισμένο να ενδυναμώσει τις πολιτικές διαβουλεύσεις και την πρακτική συνεργασία με τη Ρωσία στα πεδία όπου εντοπίζεται αμοιβαίο συμφέρον, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της αντιπυραυλικής άμυνας, του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, της καταπολέμησης των ναρκωτικών στο Αφγανιστάν και του αγώνα κατά της πειρατείας.
Στο πλαίσιο της ανάπτυξης των συμμαχικών δυνατοτήτων για την αντιμετώπιση των νέων σύνθετων προκλήσεων ασφαλείας, το νέο Δόγμα περιλαμβάνει αναφορές στην απειλή επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, στην πρόσβαση παραγόντων αποσταθεροποίησης σε νέες τεχνολογίες, στην πιθανή προσβολή πηγών ενέργειας και στη διατάραξη της ροής ενέργειας, στη διεθνή τρομοκρατία και στην διασπορά πυρηνικών όπλων και όπλων μαζικής καταστροφής.
Το Δόγμα προωθεί, επίσης, την λεγομένη «σφαιρική προσέγγιση» (“comprehensive approach”) αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων ασφαλείας, η οποία επιτυγχάνεται δια της στενότερης συνεργασίας του ΝΑΤΟ με άλλους διεθνείς δρώντες, με σκοπό την διαχείριση διεθνών κρίσεων από κοινού. Στο πλαίσιο αυτό, κατοχυρώνεται με σαφήνεια και αυτόνομη ύπαρξη, εντός των δομών της Συμμαχίας, μη-στρατιωτικών στοιχείων σε περιορισμένη έκταση, για την πιο αποτελεσματική διάδραση με μη στρατιωτικούς εταίρους.
Στο νέο Δόγμα επισημαίνεται, τέλος, η ανάγκη ευρέων εσωτερικών προσαρμογών και μεταρρυθμίσεων, ούτως ώστε το ΝΑΤΟ να καταστεί πιο αποτελεσματικό και πιο ευέλικτο, με ταυτόχρονη μείωση των σχετικών δαπανών.
Πέραν της υιοθετήσεως του νέου Στρατηγικού Δόγματος, στη Σύνοδο Κορυφής στη Λισσαβώνα αποφασίσθηκε επίσης, η έναρξη σταδιακής μεταβίβασης της ευθύνης ασφαλείας στο Αφγανιστάν στις Αρχές της χώρας αυτής, από το πρώτο εξάμηνο του 2011, με προοπτική ανάληψης της εν λόγω ευθύνης στο σύνολο της αφγανικής επικράτειας μέχρι το τέλος του 2014. Συνήφθη επιπλέον, και συμφωνία «μακράς εταιρικής σχέσης» ΝΑΤΟ-Αφγανιστάν.
Υιοθετήθηκαν επιπρόσθετα δύο Διακηρύξεις: μία γενική Διακήρυξη περί Αφγανιστάν και μία Διακήρυξη για την συμφωνία «μακράς εταιρικής σχέσης», στην οποία τονίσθηκε η μακροπρόθεσμη δέσμευση του ΝΑΤΟ για την ασφάλεια και την σταθερότητα στο Αφγανιστάν.
Άλλο σημαντικό γεγονός που έλαβε χώρα στη Λισσαβώνα ήταν η πραγματοποίηση της Συνόδου Κορυφής Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση για την επανάληψη του πολιτικού διαλόγου ΝΑΤΟ-Ρωσίας και της πρακτικής τους συνεργασίας, μετά την κρίση στη Γεωργία, ελήφθη στις 27 Ιουνίου 2009 στην Κέρκυρα, κατά την άτυπη Σύνοδο Υπουργών Εξωτερικών του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας.
Κατά την Σύνοδο στη Λισσαβώνα υιοθετήθηκε «Η Κοινή Ανασκόπηση Προκλήσεων 21ου αιώνα», με την οποία τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας επιβεβαίωσαν την αμοιβαία βούλησή τους να δώσουν ώθηση στη συνεργασία τους σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος: σταθεροποίηση του Αφγανιστάν, καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της πειρατείας, μη διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής, αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και καταστροφών που προκαλεί ο ανθρώπινος παράγοντας.
Ειδικότερα για το Αφγανιστάν και την πρακτική συνεργασία ΝΑΤΟ-Ρωσίας, συμφωνήθηκε, με στόχο την σταθεροποίηση της χώρας: α) η επέκταση του προγράμματος εκπαίδευσης προσωπικού από το Αφγανιστάν, την Κεντρώα Ασία και το Πακιστάν, για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, β) η προώθηση της δημιουργίας ενός Ταμείου Αρωγής για την συντήρηση ελικοπτέρων των Δυνάμεων Ασφαλείας του Αφγανιστάν και γ) η επέκταση του εύρους των διευθετήσεων για την διαμετακόμιση αγαθών με προορισμό την ISAF μέσω ρωσικού εδάφους.
Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισσαβώνα, η «αντιπυραυλική προστασία της επικράτειας», ήτοι η προστασία των δυνάμεων των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, του εδάφους τους και των πληθυσμών των από την απειλή της διασποράς των βαλλιστικών πυραύλων και άλλων όπλων μαζικής καταστροφής, κατέστη τμήμα της συλλογικής αμυντικής αποστολής του ΝΑΤΟ. Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίσθηκε όπως το υφιστάμενο νατοϊκό αντιπυραυλικό σύστημα επεκταθεί, προκειμένου να προστατεύει και την επικράτεια και τους πληθυσμούς των κρατών-μελών της Συμμαχίας. Η συνεισφορά του αμερικανικού προγράμματος αντιπυραυλικής άμυνας χαρακτηρίσθηκε ως σημαντική εθνική συμβολή στη νατοϊκή αντιπυραυλική αρχιτεκτονική.
Οι Σύμμαχοι εξέφρασαν, επιπρόσθετα, την βούλησή τους να εξετάσουν την δυνατότητα συνεργασίας με τη Ρωσία, επί τη βάσει της αρχής της αμοιβαιότητας, της μέγιστης διαφάνειας και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Το ΝΑΤΟ επιβεβαίωσε την ετοιμότητά του να προσκαλέσει την Ρωσία να μελετήσουν από κοινού την πιθανότητα σύνδεσης των υφισταμένων και υπό σχεδίαση αντιπυραυλικών συστημάτων την κατάλληλη χρονική στιγμή, προς όφελος και των δύο πλευρών.
Στη Λισσαβώνα τέλος, δέκα χρόνια μετά την υιοθέτηση της Απόφασης 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών “on women, peace and security”, υιοθετήθηκε ένα Σχέδιο Δράσης για την ενσωμάτωση της εν λόγω Απόφασης στον υφιστάμενο αλλά και στον μελλοντικό επιχειρησιακό Συμμαχικό σχεδιασμό και στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΝΑΤΟ.
Το γεγονός ότι το σημερινό Συμπόσιο είναι αφιερωμένο στην Απόφαση 1325 είναι αξιέπαινο, καθώς είναι αναγκαίο να καταστεί ευρέως γνωστός ο δυσανάλογος αντίκτυπος που ο πόλεμος και οι συγκρούσεις έχουν στις γυναίκες, καθώς επίσης, και ο σημαντικός ρόλος που αυτές μπορούν να διαδραματίσουν σε θέματα όπως η έγκαιρη πρόληψη των συγκρούσεων, η διαδικασία ανασυγκρότησης μετά την λήξη των συγκρούσεων και η προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας.
Κυρίες και κύριοι,
Η Σύνοδος Κορυφής της Λισσαβώνας υπήρξε ιστορική, καθώς υιοθετήθηκε το νέο Στρατηγικό Δόγμα, αποφασίσθηκε η έναρξη, το πρώτο εξάμηνο του 2011, της διαδικασίας σταδιακής μεταβίβασης της ευθύνης ασφαλείας του Αφγανιστάν στις Αρχές της χώρας αυτής και πραγματοποιήθηκε μία νέα αρχή στις σχέσεις του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Συμμαχίας θα έχουν την δυνατότητα να προβούν σε μία πρώτη αποτίμηση των αποφάσεων της Λισσαβώνας κατά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής, το 2012, στις ΗΠΑ.
Οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Λισσαβώνας και η υιοθέτηση του νέου Στρατηγικού Δόγματος προφανώς δεν αποτελούν εχέγγυο εξομάλυνσης των διαφορών μεταξύ των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, πηγή των οποίων είναι οι 28 διαφορετικές εθνικές πολιτικές, αναφορικά με την εξεύρεση πειστικής απάντησης στο ερώτημα που έχει τεθεί μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου: πώς θα μπορέσει η Συμμαχία να κατορθώσει να πείσει για την εξακολούθηση της χρησιμότητάς της εντός ενός διεθνούς συστήματος, όπου ο ρόλος των χωρών της Ευρω-ατλαντικής περιοχής έναντι άλλων αναδυομένων δυνάμεων καθίσταται λιγότερο καθοριστικός στον επηρεασμό και στην διαμόρφωση των παγκόσμιων εξελίξεων.
Η συνεχής αυτή αναζήτηση, ωστόσο, δεν θα πρέπει να μηδενίσει την συνεισφορά της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στη συγκρότηση μιας αξιόπιστης διατλαντικής αρχιτεκτονικής ασφαλείας. Ως εκ τούτου, το νέο Δόγμα και η Σύνοδος Κορυφής της Λισσαβώνας δεν αποτελούν το τέλος των σχετικών συζητήσεων αλλά την απαρχή των.
Ζητήματα όπως ο έλεγχος των εξοπλισμών, η αντιπυραυλική άμυνα, η πολιτική πυρηνικής αποτροπής ή οι εταιρικές σχέσεις, θα τύχουν τους προσεχείς μήνες και χρόνια περαιτέρω επεξεργασίας. Η διαδικασία αυτή δεν πρόκειται να είναι ανέφελη και δεν θα πρέπει να αποκλείεται η πιθανότητα να ανακύψουν σοβαρές διαφωνίες, οι οποίες, όμως, δεν πρόκειται να έχουν ως αποτέλεσμα την οριστική διάρρηξη των διατλαντικών σχέσεων και το τέλος του ΝΑΤΟ. Τούτο διότι το ζητούμενο για τους Ευρωπαίους νατοϊκούς Συμμάχους δεν είναι η ρήξη με τις ΗΠΑ, αλλά η εξισορρόπηση και ενδυνάμωση των διατλαντικών σχέσεων, καθώς έτσι εξυπηρετείται το κοινό συμφέρον.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα, παρά την δύσκολη οικονομική, κοινωνική και πολιτική συγκυρία που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή, δεν πρόκειται να ανακόψει την συμβολή της στην εμπέδωση της ασφάλειας εκτός των συνόρων της και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, που συναρτώνται με το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, στην πηγή γένεσής των.
Η Ελλάδα, η οποία συμμερίζεται την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων του ΝΑΤΟ περί της ανάγκης αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων ασφαλείας και των σύνθετων, υφισταμένων ή μελλοντικών, κινδύνων που αναπτύσσονται στο σύγχρονο διεθνές σύστημα και απαιτούν συνεργατική δράση, δεν έχει επιλέξει ποτέ μια πολιτική απομονωτισμού. Θα εξακολουθήσει δε, με την σοβαρότητα και αποφασιστικότητα με την οποία ασκεί την εξωτερική της πολιτική και την πολιτική ασφαλείας και άμυνάς της, να διαδραματίζει, εντός των διεθνών Οργανισμών, τον ρόλο που αρμόζει στην ιστορία, στην γεωστρατηγική αξία και τις δυνατότητές της.
Πλέον πρόσφατα, η εκλογή του Βουλευτού κυρίου Ευθυμίου στην θέση του Προέδρου της Κοινοβουλευτικής Συνελεύσεως του ΟΑΣΕ, αποτελεί κι αυτή σαφή ένδειξη ως προς την αναγνώριση της αξίας της ενεργητικής συμμετοχής της Ελλάδας σε όλες τις διεθνείς δραστηριότητες και πρωτοβουλίες, σε συνέχεια, όσον αφορά τον ΟΑΣΕ, της πολύ πετυχημένης Ελληνικής Προεδρίας του 2009, στη διάρκεια της οποίας θεσπίσθηκε η Διαδικασία της Κέρκυρας για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να διευρύνει και εμβαθύνει τους δεσμούς της με το ΝΑΤΟ και να προωθεί την αντίληψη ότι ο σεβασμός των αρχών και σκοπών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος συνιστά τη νομιμοποιητική βάση των δραστηριοτήτων του ΝΑΤΟ, η τήρηση του Διεθνούς Δικαίου, η μη παρέκκλιση της Συμμαχίας από τις αρχές που διέπουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της και οι σχέσεις καλής γειτονίας, μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην αποτελεσματική εφαρμογή όλων των πτυχών του νέου Στρατηγικού Δόγματος.
Κυρίες και κύριοι,
Πριν από μερικά χρόνια, όταν ήμουν Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ, υπήρχαν αρκετά στελέχη της Συμμαχίας που αυτοσαρκαζόμενα έλεγαν ότι το ακρωνύμιο ΝΑΤΟ σημαίνει “No Action, Talk Only”. Μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Λισσαβώνας θεωρώ ότι ο αφορισμός αυτός δεν έχει πια βάση και ότι το ΝΑΤΟ, χωρίς να μετατραπεί σε έναν παγκόσμιο «χωροφύλακα», έχει ενστερνισθεί μία παγκόσμια προσέγγιση των ζητημάτων ασφαλείας του 21ου αιώνα, η οποία είναι αναγκαία προϋπόθεση για την από κοινού, με άλλους διεθνείς δρώντες, αποτελεσματική διαχείριση των σύγχρονων προκλήσεων ασφαλείας.
Πριν ολοκληρώσω την ομιλία μου, θα ήθελα να κάνω μία τελευταία επισήμανση. Αποτελεί πεποίθησή μου ότι κατά την διαδικασία εκπόνησης του νέου Στρατηγικού Δόγματος θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζαμε το πώς αναπτυσσόμενες χώρες, πέραν του εγγύς περίγυρου της Ευρωατλαντικής περιοχής, αντιλαμβάνονται το σύγχρονο διεθνές περιβάλλον ασφαλείας που χαρακτηρίζεται από πολυσύνθετες προκλήσεις ασφαλείας και κινδύνους, καθώς και την αντίληψή τους για τη θέση τους έναντι των αλλαγών στις οποίες υποβάλλεται ο κόσμος.
Στο πλαίσιο αυτό, π.χ., νομίζω ότι είναι ατελές να μιλάμε για εταιρικές σχέσεις στην Ασία και την Ωκεανία χωρίς να γνωρίζουμε τις απόψεις λ.χ. της Ινδίας, της μεγαλύτερης δημοκρατίας στον πλανήτη, που ασπάζεται τις αρχές και αξίες της Δύσης και η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό like-minded εταίρο του ΝΑΤΟ.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
21 Δεκεμβρίου, 2010