Βασικά σημεία :
- Πιστεύω ότι δύο από τις πιο σημαντικές θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δέχονται επίθεση τα τελευταία χρόνια. Μια εξ αυτών είναι η υπευθυνότητα, η υπευθυνότητα που το κάθε μέλος της ίδιας οικογένειας οφείλει να επιδείξει απέναντι στους εταίρους του. Η δεύτερη αξία, η οποία κατά τη γνώμη μου δέχεται επίθεση, είναι η αλληλεγγύη, η αλληλεγγύη που οφείλει να επιδείξει η Ένωση συνολικά απέναντι σε κάθε μέλος της ξεχωριστά. Χωρίς αυτές τις αξίες, δεν θα είχαμε την ΕΕ.
- Η αξία της υπευθυνότητας, αναμφίβολα, παραβιάστηκε από έναν αριθμό χωρών στην Ευρώπη και, ως γνωστόν, και από την ίδια μου τη χώρα επίσης, κατά τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν κάποια κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ που όλοι μας στην Ευρώπη συμφωνήσαμε να ακολουθήσουμε. Ως εκ τούτου, όταν δεν τηρούμε αυτά τα κριτήρια, παραβιάζουμε ξεκάθαρα την ευθύνη που έχουμε να εργαστούμε ως εταίροι. Αυτό είναι αλήθεια και αυτή η ιστορία αποκαλύφθηκε στα τέλη του 2009. Δυστυχώς όμως, με αυτή τη διαπίστωση, η συζήτηση πάγωσε τότε σαν να είχε παγώσει ο χρόνος. Αλλά ο χρόνος δεν παγώνει. Κατά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, η Ελλάδα έχει καταβάλλει μια υπεράνθρωπη και πρωτοφανή σε όλη την ΕΕ προσπάθεια να επιστρέψει στην αξία της υπευθυνότητας, τόσο προς δικό της όφελος, όσο και προς όφελος των εταίρων της.
- Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε για να επιτρέψουμε χωρίς αμφιταλαντεύσεις και στη δεύτερη αξία, αυτή της αλληλεγγύης, είναι να εγκαταλείψουμε τη ρητορική της τιμωρίας. Δεν βοηθά κανένα να μιλάμε για αμαρτωλούς και για αμαρτήματα. Σε μια Δημοκρατία, οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να βλέπουν το φως στο τέλος του τούνελ, όταν τα μέτρα που εφαρμόζονται είναι τόσο σκληρά και τόσο δύσκολα. Και οι πολίτες στις χώρες που καλούνται να επιδείξουν αλληλεγγύη – αλληλεγγύη απαραίτητη για τη θωράκιση όλης της ΕΕ - προφανώς δεν μπορούν να το κάνουν αν θεωρούν ότι βοηθούν "αμαρτωλούς"
- Το δεύτερο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε ένα τέλος σε κάθε εικασία περί της βούλησης ή της ικανότητας της Ευρώπης να αντιμετωπίσει τη διττή πρόκληση του χρέους και της ανάπτυξης. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε άμεσα και τα δύο, χωρίς ημίμετρα.
- Η Ελλάδα έχει επιστρέψει μέχρι και το τελευταίο ευρώ από το ποσό που έλαβε και θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι το τέλος αυτού του προγράμματος, με τόκο, και με υψηλό τόκο μάλιστα. Ο πολωνικός λαός, ο γερμανικός λαός δεν χάνουν χρήματα. Όσο συνεχίζουμε στο δρόμο της δημοσιονομικής σταθεροποίησης, των διαρθρωτικών αλλαγών αλλά και της ανάπτυξης και της ριζικής αντιμετώπισης της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, όλη η Ευρώπη θα γίνει πιο δυνατή και όχι πιο αδύναμη. Αλλά αυτά τα δάνεια και, ειδικότερα το νέο πακέτο, είναι δάνεια που θα πρέπει να αφήνουν στη χώρα μου και σε άλλες χώρες το περιθώριο μιας "ανάπαυλας" ώστε να εφαρμοστούν απρόσκοπτα οι απαραίτητες αλλαγές. Το περιθώριο της ανάπαυλας, της «ανάσας», είναι το κλειδί. Εξαιρετικά υψηλά επιτόκια, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των επιτοκίων στην Ευρώπη, ή πολύ στενές προθεσμίες αποπληρωμής, δεν αφήνουν εύκολα αυτό το περιθώριο και επιτρέπουν στις αγορές να προβλέπουν διαρκώς κατάρρευση.
- Ως Ευρώπη, πρέπει επίσης να συζητήσουμε πολύ σοβαρά για το μέλλον αυτών των πολύ σημαντικών μηχανισμών στήριξης που δημιουργήσαμε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Πρόκειται για τον προσωρινό μηχανισμό ΕFSF μέχρι το 2013 και τον μόνιμο μηχανισμό ESM. Το EFSF πρέπει να είναι πιο ευέλικτο. Θα πρέπει να εξετάσουμε τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, πώς θα μπορούσε να επεμβαίνει αποτελεσματικά και στη δευτερογενή αγορά ομολόγων.
- Το τρίτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να υιοθετήσουμε ένα πιο ανοικτό, πιο αλληλέγγυο και πιο μακρόπνοο τρόπο σκέψης. Αυτό που έχουμε κάνει μέχρι στιγμής, με όλα αυτά τα αξιόλογα μέτρα που πήραμε, είναι να εστιάσουμε στην κατάσβεση μεμονωμένων πυρκαγιών. Βλέπουμε να ξεσπά μια φωτιά κάπου, οργανώνουμε μια μεγάλη συνάντηση, συζητάμε για τους τρόπους πυρόσβεσης, η φωτιά στο μεταξύ εξαπλώνεται λίγο ακόμα και επιδεινώνεται. Τότε πιθανόν τρέχουμε και ρίχνουμε νερό για να τη σβήσουμε. Αυτή είναι χωρίς αμφιβολία ένδειξη αλληλεγγύης. Αυτό είναι σημαντικό. Αλλά στην πραγματικότητα δεν σβήνουμε τη φωτιά γιατί δεν σκεφτόμαστε ταυτόχρονα με ποιό τρόπο θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε όλους αυτούς τους εμπρηστές που ίσως να θέλουν να ανάψουν περισσότερες φωτιές στην Ευρώπη. Δεν έχουμε συζητήσει επαρκώς για το πώς θα περάσουμε από την πυρόσβεση στην πυροπροστασία.
- Για να το επιτύχουμε αυτό, πρέπει να σκεφτούμε τουλάχιστον τρία πράγματα. Πρώτον, νέους καινοτόμους ευρωπαϊκούς πόρους για την ανάπτυξη και για τη χρηματοδότηση των μηχανισμών στήριξης, αλλά και για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της άκρατης κερδοσκοπίας, όπως είναι ο φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών. Δεύτερον, συνολική αντιμετώπιση της κρίσης χρέους με νέα εργαλεία και νέα πολιτική αποφασιστικότητα, όπως θα ήταν τα ευρωομόλογα. Και τρίτον, οικονομική διακυβέρνηση: εκτός από την νομισματική ένωση που έχουμε μέχρι σήμερα, χρειαζόμαστε επιπλέον και την οικονομική διακυβέρνηση. Η νομισματική ένωση από μόνη της, χωρίς την οικονομική και πολιτική ένωση, έχει αποδείξει τα όρια της. Η οικονομική διακυβέρνηση θα πρέπει να περιλαμβάνει αυστηρό συντονισμό και επιτήρηση ώστε να εφαρμόζονται πιστά οι κοινές μας υποχρεώσεις, αλλά και συντονισμό και στήριξη για την επένδυση στα αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της κάθε χώρας μας, στην ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλη την ΕΕ.
20 Ιουλίου, 2011