Θα ήθελα, κατ’ αρχάς, να καλωσορίσω και από την πλευρά μου τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Werner Hoyer, και να του ευχηθώ κάθε επιτυχία στα δύσκολα καθήκοντα που έχει αναλάβει.
Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω και να συγχαρώ την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τον κ. Σακελλάρη για τη διοργάνωση αυτής της σημαντικής ημερίδας, η οποία πραγματοποιείται σε μια εποχή όπου η χώρα μας καλείται να κάνει άλματα, τόσο στον τρόπο λειτουργίας της, όσο και στο μοντέλο ανάπτυξής της.
Οφείλω εδώ να επισημάνω, ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων συντελεί ένα σημαντικό έργο για την Ευρώπη, καθώς και πέραν των άλλων, μια από τις βασικές αποστολές της είναι η χρηματοδότηση και υποστήριξη των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ), οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της πραγματικής οικονομίας, ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα. Γι’ αυτό και τονίζω το θέμα των Μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με την ΕΤΕπ και, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διερευνούμε τους καλύτερους τρόπους αξιοποίησης των εργαλείων και μέσων της Τράπεζας προς όφελος των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα, που μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν βασικό όχημα στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.
Κυρίες και κύριοι,
η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές και προκλήσεις για τον πλανήτη μας, την Ευρώπη, την Ελλάδα, για όλους μας. Η αντιμετώπιση των πολλαπλών και αδιαμφισβήτητων πλέον επιπτώσεών της πρέπει να αποτελεί άμεση προτεραιότητά μας.
Το φαινόμενο αυτό έχει αποκτήσει τεράστια σημασία, όχι μόνο περιβαλλοντική, αλλά και οικονομική, κοινωνική, πολιτική. Επηρεάζει όλους τους τομείς, από την αγροτική παραγωγή, την υγεία, την εξωτερική πολιτική και τη διεθνή ασφάλεια. Πρόκειται για πρόκληση που απαιτεί επείγουσα και συντονισμένη παγκόσμια δέσμευση και δράσεις για την αντιμετώπισή της.
Στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο απασχολεί σήμερα τις πολιτικές ηγεσίες σε επίπεδο κορυφής, καθώς από την ίδια τη φύση της η κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να περιορισθεί σε γεωγραφικά όρια. Πρέπει να ομολογήσω ότι τα τελευταία δύο με τρία χρόνια έχει κάπως πέσει στις προτεραιότητες των ηγεσιών διεθνώς. Είναι ανάγκη, επομένως, να ενταθεί η πολιτική στήριξη για πιο αποτελεσματικές δράσεις, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προαγωγή πράσινων οικονομιών, με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να προκύψει μια παγκόσμια λύση για τη διάσωση του πλανήτη μας.
Με δεδομένο ότι δεν πρόκειται για θέμα προσωρινής επικαιρότητας, που θα χαθεί κάποια στιγμή από τον πολιτικό ορίζοντα, αλλά ότι θα μας απασχολεί, διαρκώς εντονότερα, για πολλά χρόνια, όλες μας οι πολιτικές, τα προγράμματα, οι δράσεις και οι επενδύσεις για την αντιμετώπισή του οφείλουν να είναι προσαρμοσμένες αντίστοιχα σε αυτόν τον μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, χωρίς χάσιμο χρόνου.
Η συμπλήρωση, φέτος, 20 ετών από την πρώτη παγκόσμια σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη, στο Ρίο το 1992, μας υπενθυμίζει, αναμφισβήτητα, την ευθύνη μας απέναντι στο σύνολο της ανθρωπότητας και απέναντι στις μελλοντικές γενιές. Αυτός, άλλωστε, είναι ο λόγος για τον οποίο η διάσκεψη του Ρίο πρόκειται να συγκληθεί εκ νέου τον προσεχή Ιούνιο, με στόχο την επαναβεβαίωση της παγκόσμιας πολιτικής δέσμευσης στα θέματα της ιστορικής εκείνης διάσκεψης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιλήφθηκε έγκαιρα την απειλή. Έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο για την αντιμετώπισή της και αποτελεί πρωτοπόρο με συνολικές πολιτικές δράσης, τόσο στο εσωτερικό της όσο και στις σχέσεις της με τρίτες χώρες.
Με το πρωτόκολλο του Κυότο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέλαβε ένα φιλόδοξο τότε στόχο, να μειώσει μέσα στην περίοδο 2008 – 2012 τις εκπομπές κατά 8%, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε κράτος- μέλος είχε τους επιμέρους εθνικούς του στόχους, που πρέπει να τηρήσει βάσει των κοινοτικών κανόνων και τους τήρησε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πέτυχε τον στόχο τον οποίο είχε θέσει.
Παράλληλα, το 2007 οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενέκριναν ένα πακέτο κλιματικής και ενεργειακής πολιτικής με σκοπό τη επίτευξη του τριπλού στόχου, γνωστού και ως «20-20-20 έως το 2020». Αυτό σημαίνει μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών στην παραγωγή ενέργειας και μείωση στην πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας μέσω βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, όλα κατά 20%, σε σύγκριση πάντα με τα επίπεδα του 1990.
Κατά τον τρόπο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση, πρωτοστατεί δίνοντας το παράδειγμα και ηγείται διεθνώς.
Η πολιτική της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου την έγκαιρη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής αποτελεί θα έλεγα ένα συμβόλαιο με τον πλανήτη μας, με όλους τους κατοίκους του και με τις μελλοντικές γενιές. Σταθερός στόχος της ΕΕ είναι να επεκταθεί και να καταστεί το συμβόλαιο αυτό νομικά δεσμευτικό κείμενο για όλες τις χώρες του κόσμου. Ο στόχος αυτός έλαβε σημαντική ώθηση κατά τη τελευταία Διάσκεψη του Ντέρμπαν (Δεκ. 2011) όπου συμφωνήθηκε, μεταξύ άλλων, ένας Οδικός Χάρτης για την εκπόνηση ενός νέου διεθνούς δεσμευτικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2015.
Στρέφοντας τη προσοχή μας τώρα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, παρατηρούμε ότι, αν και έχουν γίνει βήματα για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ, εντούτοις υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος.
Ειδικότερα, η τρέχουσα ενεργειακή κατάσταση στις χώρες της περιοχής, παρά τις επιμέρους διαφορές, παρουσιάζει κατά κανόνα τρία κοινά χαρακτηριστικά: Πρώτον, μια σημαντική εξάρτηση από τη χρήση πετρελαίου και άνθρακα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, δεύτερον, αντίστοιχα σημαντική εξάρτηση από εισαγωγές υδρογονανθράκων που απαιτούνται για κάλυψη της εγχώριας ζήτησης και, τρίτον, μικρή σχετικά πρόοδο στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), που έχει ως συνέπεια το χαμηλό, ακόμη, ποσοστό συμμετοχής των τελευταίων στο επονομαζόμενο «ενεργειακό μείγμα» των χωρών.
Άμεση προτεραιότητά μας πρέπει να αποτελέσει η ανατροπή των δεδομένων αυτών και η σημαντική αύξηση του ποσοστού των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, της εξοικονόμησης ενέργειας.
Σε αυτούς τους τομείς γίνονται αρκετές προσπάθειες. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, ανήκει στις 18 πιο ευάλωτες, όπως και όλη η Μεσόγειος, στην κλιματική αλλαγή περιοχές του πλανήτη. Έχοντας επίγνωση του προβλήματος, προσπαθεί να βελτιώσει την κατάσταση, έστω και εν μέσω δυσμενούς οικονομικής και δημοσιονομικής κατάστασης. Για τις χώρες αυτές και τις χώρες που λειτουργούν κάτω από αυστηρούς προϋπολογισμούς, όπως η Ελλάδα, η συρρίκνωση των δημοσίων δαπανών επηρεάζει κατ’ ανάγκη τους περισσότερους χρηματοπιστωτικούς τομείς. Αναπόφευκτα λοιπόν, η αυξημένη αποτελεσματικότητα είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα ξοδεύοντας λιγότερα. Και μπορούμε να το κάνουμε, υλοποιώντας νέες καινοτόμες ιδέες που θα βοηθήσουν στην τόνωση της οικονομίας μας με πιο «πράσινο» τρόπο. Πέρυσι τον Ιούνιο, η Τράπεζα της Ελλάδος δημοσίευσε μια αξιόλογη έρευνα για τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Παρά τις δεδομένες δυσκολίες, τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα τήρησε τις διαδικασίες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Έτσι, το καλοκαίρι του 2010, ενσωματώθηκε στην εσωτερική έννομη τάξη η κοινοτική οδηγία 2009/28/ΕΚ, που τιτλοφορείται «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής». Η ελληνική Πολιτεία φιλοδοξεί να αυξήσει εντυπωσιακά το ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στο «ενεργειακό μείγμα» μέχρι το 2020. Ήμουνα ευτυχής ότι πριν από λίγες μέρες, ως Υπουργός της Κυβέρνησης αυτής, ενέκρινα την ενσωμάτωση Οδηγιών τις οποίες είχα προωθήσει ενώσω ήμουν Επίτροπος.
Η αγορά στον τομέα των ΑΠΕ αναμένεται να διευρυνθεί σημαντικά τα αμέσως προσεχή χρόνια, καθώς εθνικός στόχος είναι να πολλαπλασιασθεί η παραγωγή ενέργειας μέσω ΑΠΕ, από τα σημερινά επίπεδα, που δεν είναι αμελητέα, μέχρι το 2020. Για την υλοποίησή αυτού του σχεδίου υπολογίζεται να επενδυθούν 20 δις Ευρώ και να δημιουργηθούν 210.000 νέες θέσεις εργασίας.
Πολύ μεγάλα έργα για ΑΠΕ ήδη υλοποιούνται σε ολόκληρη τη χώρα και ο κ. Παπακωνσταντίνου μίλησε για αυτά, αλλά θα ήθελα να πω δυο λόγια για το φιλόδοξο σχέδιο «Ήλιος» το οποίο προβλέπει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ σε μια συνολική έκταση 200.000 στρεμμάτων ανά την Ελλάδα, με αναμενόμενα έσοδα 80 δις ευρώ, από τα οποία 20-25 δις θα μπορούσαν να διατεθούν για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους. Να πω ξανά ότι είναι πολύ φιλόδοξο αυτό το σχέδιο αλλά αξίζει τον κόπο να προσπαθήσουμε γιατί θα αποτελέσει ένα παγκόσμιο πρότυπο.
Επιπροσθέτως, πέραν από το αμιγώς εθνικό επίπεδο, θεωρούμε ότι οι περιφερειακές πρωτοβουλίες για τα θέματα αυτά είναι πολύ σημαντικές.
Η Μεσογειακή Πρωτοβουλία για την Κλιματική Αλλαγή που εγκαινίασε η Ελλάδα στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 2010, σε στενή συνεργασία με άλλες 17 μεσογειακές χώρες ευαισθητοποιημένες σε θέματα κλιματικής αλλαγής και ενεργειακής ασφάλειας, αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό στοιχείο της ελληνικής πράσινης στρατηγικής.
Τον ίδιο χρόνο, στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας του Οργανισμού Παρευξείνιας Συνεργασίας (ΟΣΕΠ), οι Υπουργοί Εξωτερικών των 12 κρατών-μελών του Οργανισμού υιοθέτησαν το όραμα μιας Μαύρης Θάλασσας που θα μπορούσε να μετατραπεί τελικά σε «Πράσινη», μέσω της προώθησης της καθαρής ενέργειας και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η Μεσόγειος και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, ως περιφέρειες, παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες για κοινές αναπτυξιακές στρατηγικές χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ένας από τους πρώτους στόχους της πολιτικής μας πρέπει να είναι η διερεύνηση και εκμετάλλευση όλων των δυνατών συνεργειών με τις γειτονικές μας χώρες στον τομέα της κλιματικής αλλαγής. Δεν πρέπει άλλωστε να λησμονούμε ότι μοιραζόμαστε με αυτές πολλούς φυσικούς πόρους, ιδιαίτερα ευαίσθητους σε κάθε περιβαλλοντική αλλαγή.
Μπορούμε, ως χώρα και ως ομάδα χωρών, να προστατεύσουμε το φυσικό μας κεφάλαιο, πραγματοποιώντας γρήγορη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βελτιώνοντας την απόδοση ενέργειας και εξοικονομώντας, μειώνοντας την κατανάλωση ενέργειας.
Κυρίες και κύριοι,
Η απόφαση του Eurogroup είναι εξαιρετικά σημαντική για να βοηθήσει να κλείσει ένας κύκλος αβεβαιότητας που υπονόμευε τις προσπάθειες και τις θυσίες του ελληνικού λαού. Η απόφαση αυτή απομακρύνει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας και επιβεβαιώνει τη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη. Μας δίδει το χρόνο και τα μέσα που χρειαζόμαστε για να βγούμε από την κρίση. Άνοιξε μια προοπτική ελπίδας ότι η Ελλάδα θα περιορίσει την ύφεση, θα μπορέσει να θέσει τις βάσεις για ανάκαμψη, να αναθερμάνει την πραγματική οικονομία και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Πρέπει επιτέλους θα δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη.
Η αντιμετώπιση της κρίσης προϋποθέτει την αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια. Μετά τη συμφωνία των Βρυξελλών, έχουμε πλέον τη δυνατότητα, σε ένα πιο σταθερό περιβάλλον, να δώσουμε την έμφαση σε δράσεις και πρωτοβουλίες που θα σπάσουν τον αρνητικό κύκλο της ύφεσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις πολιτικές που θα υιοθετηθούν προκειμένου να τονωθεί η αγορά και να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες και θέσεις εργασίας, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην πράσινη ανάπτυξη, στις επενδύσεις, δηλαδή, σε καινοτόμες επιχειρήσεις οι οποίες προωθούν τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και σε άλλους τομείς όπως στον αγροτικό τομέα με την προώθηση λόγου χάρη της βιολογικής καλλιέργειας.
Εν ολίγοις, το «στοίχημα» από την έμφαση στις ΑΠΕ και τις συναφείς τεχνολογίες είναι διπλό: από τη μια πλευρά θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το παγκόσμιο φαινόμενο της Κλιματικής Αλλαγής, διασφαλίζοντας το μέλλον, το δικό μας και των παιδιών μας, και, από την άλλη, θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε την τρέχουσα οικονομική κρίση και να ξαναμπούμε σε τροχιά ανάπτυξης, καθώς ο κλάδος αυτός συνιστά για μας συγκριτικό πλεονέκτημα, χάρη στους άφθονους φυσικούς πόρους της χώρας μας. Σε αυτή την προσπάθεια προσβλέπουμε στη συνεργασία και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
23 Φεβρουαρίου, 2012