Είναι τιμή μου να λαμβάνω το λόγο ενώπιον της 43ης Συνόδου του Τμήματος Υψηλού Επιπέδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η χώρα μου θα ήθελε να εκφράσει τη μεγάλη εκτίμησή της για την εντολή και το έργο της Υπάτης Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κας Michelle Bachelet και να τη διαβεβαιώσει για τη σταθερή μας στήριξη. Η Ελλάδα δράττεται αυτής της ευκαιρίας για να διατυπώσει ορισμένες ειδικές παρατηρήσεις.
Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η βιώσιμη ανάπτυξη και η μακροχρόνια ειρήνη και ασφάλεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Δεν υπάρχει ειρήνη όταν τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται. Δεν υπάρχει ανάπτυξη όταν συνεχίζεται η αστάθεια και η βία. Μόνο οι ειρηνικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες με ισχυρά θεσμικά όργανα που εδράζονται στο κράτος δικαίου και την ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη μπορούν να διασφαλίσουν μια ισχυρή δημοκρατία, ειρήνη και ευημερία.
Φέτος γιορτάζουμε την 75η επέτειο της έναρξης ισχύος του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπογραμμιστεί η διαρκής αξία των βασικών πυλώνων των Ηνωμένων Εθνών.
Πρέπει επίσης να δηλώσουμε τη δέσμευσή μας υπέρ της εφαρμογής των κανόνων και προτύπων που συμβάλλουν στη διεθνή τάξη και την πολυμέρεια. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει επιτευχθεί αρκετή πρόοδος όλα αυτά τα χρόνια. Πολλοί άνθρωποι απελευθερώθηκαν από την καταπίεση, από τη φτώχεια και είναι ελεύθεροι να ζήσουν τη ζωή που επιθυμούν. Ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα δεδομένα. Έχοντας όλα αυτά κατά νου, πιστεύω ότι σήμερα έχουμε τη μεγάλη ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε ακόμη μια φορά την ισχυρή μας δέσμευση για ένα πολυμερές σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτή είναι η πλατφόρμα που θα επιτρέψει στη διεθνή κοινότητα να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά όλες τις προκλήσεις που συνδέονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και να επιδιώξει συνέργειες τόσο σε διεθνές όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Κυρία Πρόεδρε,
Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην οικουμενικότητα, το αδιαίρετο και την αλληλεξάρτηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχουμε την πλήρη στήριξή μας στο πολυμερές σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών. Συνεπώς, στηρίζουμε τις Ειδικές Διαδικασίες του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των ΗΕ καθώς και το Σύστημα των Καταστατικών Οργάνων των ΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Σε αυτό το πνεύμα, η Ελλάδα διατηρεί μόνιμη πρόσκληση προς όλες τις Ειδικές Διαδικασίες του Συμβουλίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Κατά τα τελευταία χρόνια, πραγματοποιήθηκαν αρκετές σχετικές επίσημες επισκέψεις, ενώ άλλες έχουν προγραμματιστεί για το άμεσο μέλλον.
Επιπλέον, το 2019 η Ελλάδα παρουσίασε τις Περιοδικές Εκθέσεις της σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και της Σύμβασης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Επίσης συμμετέχουμε πλήρως στον Μηχανισμό Καθολικής Περιοδικής Αξιολόγησης. Αναγνωρίζουμε ότι αυτή η διαδικασία αξιολόγησης επιτυγχάνει απτά αποτελέσματα στην πράξη. Η κατάρτιση της ολοκληρωμένης εθνικής έκθεσης εν όψει της αξιολόγησής μας το 2021, μας δίνει την ευκαιρία να επικεντρωθούμε στο εθνικό μας πλαίσιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η Ελλάδα οικοδομεί την εξωτερική της πολιτική για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη βάση της φιλοσοφίας της συνέργειας και της συνεργασίας. Μια προσέγγιση που βασίζεται στη συναίνεση μέσω του διαλόγου και της συνεργασίας είναι πιο ρεαλιστική και συμβάλλει περισσότερο στην επίτευξη απτών αποτελεσμάτων.
Η ενεργή παρουσία της χώρα μας στα φόρα των ΗΕ συνδέεται με συνεκτικό τρόπο με την εθνική μας πολιτική για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Μια πολιτική που εδράζεται στις αρχές της μη διάκρισης, της ισότητας και της διαφορετικότητας. Στους κόλπους των διάφορων φόρα όπως είναι το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Ελλάδα επικεντρώνει το έργο της σε διαπεριφερειακές πρωτοβουλίες. Σε αυτό το πλαίσιο, εργαζόμαστε από κοινού, ως κεντρική μέλος των ομάδων για την εφαρμογή των σχετικών ψηφισμάτων, με 40 και πλέον διαφορετικές χώρες από όλες τις ηπείρους.
Αυτές οι πρωτοβουλίες έχουν στόχο την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν σημαντικά ατομικά και πολιτικά αλλά και οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, όπως:
- Tο δικαίωμα στην εργασία.
- Τα πολιτιστικά δικαιώματα.
- Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
- Οι νέοι και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Η ασφάλεια των δημοσιογράφων και η προώθηση του θρησκευτικού και πολιτισμικού πλουραλισμού και της ειρηνικής συνύπαρξης.
Επιπλέον, η Ελλάδα θα παρουσιάσει κατά τη διάρκεια της παρούσας συνεδρίασης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το διετές Ψήφισμα για την « Προώθηση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μέσω του Αθλητισμού και του Ολυμπιακού ιδεώδους», μια πρωτοβουλία της οποίας ηγείται η Ελλάδα από το 2013.
Σε αυτό το σημείο επιτρέψτε μου να κάνω μια ειδική αναφορά σε μια παγκόσμια πρόκληση που απειλεί τον πλανήτη μας, τις ζωές μας και τα «δικά μας» ανθρώπινα δικαιώματα: την κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των πολιτιστικών δικαιωμάτων και βεβαίως της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει την ανησυχία της για τον πιθανό αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά. Για αυτό το λόγο, αναλάβαμε την πρωτοβουλία να συγκαλέσουμε τον Ιούνιο του 2019 μια Διεθνή Διάσκεψη με τίτλο « Οι επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στην Πολιτιστική Κληρονομιά: Αντιμετωπίζοντας την Πρόκληση». Στόχος μας ήταν η ευαισθητοποίηση και η ενθάρρυνση παγκόσμιας δράσης αναφορικά με αυτό το ζήτημα.
Κατά τη διάρκεια του 2020, η Ελλάδα θα φιλοξενήσει μια Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου για το ίδιο ζήτημα, με τη συμμετοχή αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Σε εθνικό επίπεδο, η Ελλάδα παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην πλήρη προστασία και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάθε ατόμου.
Η Ελλάδα υιοθέτησε πρόσφατα (τον Μάρτιο 2019) νομοθεσία για την «Προώθηση της ουσιαστικής ισότητας μεταξύ των φύλων, την Πρόληψη και Καταπολέμηση της έμφυλης βίας ». Στόχος της εν λόγω νομοθεσίας είναι η εισαγωγή της διάστασης της ισότητας σε όλους τους τομείς της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής. Επιπλέον, η Ελλάδα καταρτίζει επί του παρόντος Εθνικό Σχέδιο Δράσης για της Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια με βάση το Ψήφισμα 1325 το Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ.
Θα ήθελα επίσης να προσθέσω ότι η προώθηση και η προστασία των δικαιωμάτων των Ατόμων με αναπηρίες θα αποτελεί πάντα απόλυτη προτεραιότητα της εθνικής μας πολιτικής. Βρισκόμαστε επίσης στη διαδικασία κατάρτισης δύο ακόμη Εθνικών Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και την καταπολέμηση του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας.
Επιτρέψτε μου να κάνω μια ειδική αναφορά σε μια από τις κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μου σήμερα, δηλαδή τη μετανάστευση και τον αναγκαστικό εκτοπισμό. Η χώρα μου βρίσκεται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως εκ τούτου στην πρώτη γραμμή του μετώπου της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης εδώ και αρκετά χρόνια. Η Ελλάδα συνεχίζει να έρχεται αντιμέτωπη με τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Συγκαταλεγόμαστε μεταξύ των τεσσάρων κρατών μελών της ΕΕ που έχουν δεχθεί τις περισσότερες αιτήσεις ασύλου. Έχουμε ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ποσοστά αιτήσεων ασύλου. Παρά το δυσανάλογο βάρος, έχουμε καταφέρει να σώσουμε χιλιάδες ζωές στη θάλασσα.
Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τόσο των προσφύγων όσο και των μεταναστών αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας για την κυβέρνησή μου. Πιο συγκεκριμένα, δίδεται ειδική προσοχή στις ευαίσθητες ομάδας, όπως στις έγκυες γυναίκες, τα ασυνόδευτα παιδιά και τα άτομα με αναπηρίες. Η τρέχουσα ικανότητα υποδοχής έχει δυστυχώς ξεπεραστεί. Λαμβάνοντας πάντα υπόψη τη βελτίωση της κατάστασης των μεταναστών και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, η κυβέρνησή μου προέβη σε μια σειρά αποφάσεις που αφορούν μεταξύ άλλων:
- Τη μετεγκατάσταση ορισμένου αριθμού μεταναστών από τα νησιά στην ενδοχώρα.
- Την υιοθέτηση της νέας νομοθεσίας σχετικά με τη διεθνή προστασία των αιτούντων ασύλου.
- Τη δημιουργία ρυθμιστικού πλαισίου για την κηδεμονία των ασυνόδευτων ανηλίκων και το προσφάτως ανακοινωθέν εθνικό σχέδιο δράσης «Κανένα παιδί μόνο» . Την πρωτοβουλία αυτή ανέλαβε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μας, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης.
Θα ήθελα ωστόσο να υπογραμμίσω ότι οι χώρες εισόδου δεν μπορούν και δεν πρέπει να φέρουν μόνες τους το βάρος της μεταναστατευτικής πίεσης. Είναι αυτονόητο ότι μια διεθνής πρόκληση αυτού του μεγέθους δεν μπορεί παρά να αντιμετωπιστεί με συλλογική δράση, με βάση μια δίκαιη κατανομή των ευθυνών.
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω την πεποίθησή μας ότι το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει τη δύναμη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά παγκόσμιες προκλήσεις. Να υποδεικνύει τον προσανατολισμό, να παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες και συνδρομή και να λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις για την προώθηση και τη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους τους ανθρώπους, καθιστώντας τον κόσμο πιο βιώσιμο.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει αποφασιστικά αυτούς του στόχους.
Αυτό θα το πράξουμε συνεργαζόμενοι ενεργά με κρατικές ΜΚΟ και με όλους τους συναφείς φορείς. Κοινός μας στόχος είναι να αυξήσουμε τον θετικό αντίκτυπο των δράσεων μας στην πράξη. Πρέπει να αποδείξουμε ότι το «δεν αφήνουμε κανέναν πίσω» δεν θα είναι μια ακόμη υπόσχεση που θα παραμείνει ανεκπλήρωτη. Ότι αυτό έχει γίνει τώρα το συλλογικό μας καθημερινό καθήκον.
Σας ευχαριστώ.
25 Φεβρουαρίου, 2020