«Με ιδιαίτερα χαρά συμμετέχω και εγώ στον καθιερωμένο πλέον θεσμό του ετήσιου συνεδρίου του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου «Η Ώρα της Ελληνικής Οικονομίας».
Νομίζω μάλιστα ότι σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, μια ουσιαστική συζήτηση για το που βρίσκεται και που βαδίζει η ελληνική οικονομία είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Είναι χρήσιμη γιατί αυτό ακριβώς το ερώτημα – που βαδίζουμε - βρίσκεται στον πυρήνα της εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης. Ο ελληνικός λαός που υπέστη τα τελευταία χρόνια μεγάλες και αναπάντεχες θυσίες δικαιούται να γνωρίζει που βαδίζουμε.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει αρχίσει πλέον να σχηματοποιείται η έξοδος της χώρας από τη βαθειά οικονομική ύφεση των τελευταίων 6 ετών, ύστερα από 4 χρόνια σκληρών θυσιών του ελληνικού λαού.
Το επόμενο εξάμηνο θα είναι το εξάμηνο της επιβεβαίωσης της εξόδου από την κρίση. Παράλληλα την ίδια περίοδο η χώρα μας καλείται να αξιοποιήσει την άσκηση της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ για να συμβάλλει, σε συνεργασία με τα άλλα ευρωπαϊκά όργανα στην υπέρβαση της κρίσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι εξελίξεις στο ισοζύγιο πληρωμών της χώρας στο 9μηνο του 2013 δείχνουν ότι, για πρώτη φορά μετά από πολλές 10ετίες, επιτεύχθηκε ένα εντυπωσιακό πλεόνασμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών συναλλαγών, ύψους 3,84 δισεκ. €, που αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ του 2013. Στο αντίστοιχο 9μηνο του 2012 και του 2011 υπήρξε έλλειμμα 1,22 δισεκ. € και 13,6 δισεκ. € αντίστοιχα.
Το ίδιο διάστημα Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2013 παρατηρήθηκε δραστική μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, στα 12,9 δισεκ. € έναντι ελλείμματος 22,3 δισεκ. € το αντίστοιχο διάστημα του 2010. Καταγράφεται μία αντιστροφή του οικονομικού μοντέλου εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας. Ενώ δηλ. μέχρι τώρα, η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών συνοδευόταν από αύξηση των εισαγωγών, παρατηρούμε πλέον ότι οι εξαγωγές μας αυξάνονται ενώ οι εισαγωγές μειώνονται. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας στα εξαγώγιμα αγαθά, η οποία πιστεύω ότι συνιστά το αισιόδοξο μήνυμα που προκύπτει από τα μεγέθη, τα οποία ενδεχομένως κάποιος θα απέδιδε αποκλειστικά και μόνο στην αρνητική εξέλιξη της εσωτερικής ζήτησης.
Το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα είναι ασφαλώς το εντυπωσιακότερο που θα συντείνει στην αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους, εφόσον δεν θίγει το ίδιο το ΑΕΠ περαιτέρω, δηλαδή ο παρανομαστής του κλάσματος. Γιατί στην εξέλιξη του πραγματικού ΑΕΠ αντανακλάται η επιτυχία της εφαρμοζόμενης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
Προσδοκούμε λοιπόν ότι το πρώτο εξάμηνο του 2014 θα είναι το εξάμηνο έναρξης της εξόδου της Ελλάδος από την κρίση. Και γι’ αυτό το λόγο η σύνδεση με τους στόχους, τις προτεραιότητες και τις πρωτοβουλίες της Ελληνικής Προεδρίας, στέλνει διπλό μήνυμα. Ότι η Ελλάδα επανέρχεται στην καρδιά των ευρωπαϊκών εξελίξεων, όχι πλέον ως «το πρόβλημα», αλλά για να συμβάλει στην επαναφορά της αξιοπιστίας του ευρωπαϊκού οράματος.
Η προεκλογική περίοδος που θα τρέχει παράλληλα με την άσκηση της κυλιόμενης Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την χώρα μας, είναι μια ευκαιρία να αναδιατυπωθεί μία νέα αφήγηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Γιατί το όραμα της Ευρώπης δεν απειλείται μόνο από τις νεοναζιστικές και άλλες ακραίες φωνές, απειλείται και από τους ευρωσκεπτικιστές. Ο ευρωσκεπτικισμός εξαπλώνεται είτε ως μία γνήσια ανησυχία για το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, είτε σαν συγκεκαλυμμένη υπονόμευσή της ευρωπαϊκής ιδέας.
Η Ελλάδα από τη πλευρά της θα επιδιώξει μέσα από τις προτεραιότητές της κατά την Προεδρία να επαναφέρει τη συζήτηση στα θεμελιώδη ζητήματα. Να μιλήσουμε ξανά για δημοκρατία, για θεσμική ισοτιμία των κρατών μελών, για το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο πάνω σε υγιή δημοσιονομική βάση.
Όλα αυτά, όπως και άλλα σημαντικά θέματα όπως της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ, της πολυφωνίας, της ανεκτικότητας και της αντίστασης σε ξενοφοβικές και ρατσιστικές αντιλήψεις, θα είναι στην ημερήσια διάταξη των ευρωεκλογών.
Άρα οι προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας υπαγορεύονται από τις ανάγκες της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρώτος στόχος μας λοιπόν είναι η οικονομική ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οικονομική ανάπτυξη που σημαίνει, βεβαίως, θέσεις απασχόλησης. Δεν είναι ιδιαίτερα, σήμερα, ανεκτά από δημοκρατικές κοινωνίες τα τρέχοντα μεγέθη ανεργίας που καταγράφονται στην ΕΕ. Θα προωθήσουμε την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του Συμφώνου για την Ανάπτυξη (growth) και την Απασχόληση. Στο πυρήνα των προσπαθειών μας είναι η καταπολέμηση της ανεργίας και η προώθηση των επενδύσεων σε κλάδους κλειδιά της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, η ψηφιακή οικονομία και άλλοι σύγχρονοι κλάδοι μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η παραμελημένη βιομηχανική πολιτική θα αποτελέσει το κεντρικό θέμα στη συνάντηση αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων τον προσεχή Φεβρουάριο.
Η ανάπτυξη βεβαίως της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν μπορεί να προσδιορίζεται μόνο με αναφορά σε όρους Μεγέθυνσης (growth). Χρειάζεται διαφύλαξη και εμβάθυνση της κοινωνικής διάστασης.
Η κρίση που βιώνουμε ως Ένωση, οφείλεται σε ένα βαθμό και στις αρχιτεκτονικές ελλείψεις της δομής της ΕΕ με χαρακτηριστικότερη εκείνη που αφορά σε θεσμούς οικονομικής διακυβέρνησης. Η προώθηση της Τραπεζικής Ένωσης είναι μία σημαντική παράμετρος που περιλαμβάνει τον Ενιαίο Μηχανισμό Στήριξης (Single Resolution Mechanism), την Οδηγία για την Εξυγίανση και την Ανάκαμψη των Τραπεζών (Banking Recovery and Resolution) και την Οδηγία για την Εγγύηση των Καταθέσεων. Επιθυμούμε την προώθηση αυτών των δράσεων, γιατί θέλουμε να αποφύγουμε το δραματικό αντίστροφο dumping που γίνεται μέσω των επιτοκίων. Υπάρχει μία προκλητική ανισότητα μεταξύ των κρατών μελών, αφού η διαφορά των επιτοκίων ξεπερνά τις 6 ποσοστιαίες μονάδες. Το κόστος του χρήματος και το κόστος της ενέργειας είναι οι δύο μεγαλύτερες ανισότητες στο εσωτερικό της ΕΕ και της Ευρωζώνης.
Η τρίτη μας προτεραιότητα είναι η διαχείριση της μετανάστευσης, η διαχείριση των συνόρων της ΕΕ, η κινητικότητα των ευρωπαίων πολιτών, η Ασφάλεια εσωτερική και εξωτερική. Οι πρόσφατες τραγωδίες στη Λαμπεντούσα και σε άλλα μέρη της Μεσογείου υπενθυμίζουν την ανάγκη κοινής ευρωπαϊκής δράσης.
Τέλος, στις προτεραιότητές μας έχουμε συμπεριλάβει και ένα οριζόντιο θέμα που διαπερνά πολλούς τομείς. Είναι η θαλάσσια ολοκληρωμένη πολιτική, που άπτεται της ανάπτυξης, του τουρισμού, της ενέργειας, και αφορά και τις θαλάσσιες ζώνες. Είναι μία προτεραιότητα, τη σημασία της οποίας για την Ελλάδα αντιλαμβάνεται ο καθένας.
Η Ελλάδα αναλαμβάνει σε ένα μήνα την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και ταυτόχρονα συνεχίζει τον δύσκολο αγώνα της για επάνοδο στην ανάπτυξη.
Πιστεύουμε ότι η προσπάθεια αυτή θα τελεσφορήσει αφού όπως όλα δείχνουν ο κατήφορος των τελευταίων χρόνων τελειώνει. Για την επάνοδο της χώρας σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξη και την επανάκτηση όσων χάθηκαν τα τελευταία χρόνια χρειάζονται δύο παράγοντες: η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και η εσωτερική πολιτική σταθερότητα.
Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη έχει λειτουργήσει θετικά για την Ελλάδα έστω και κάτω από επώδυνες προϋποθέσεις. Το πρωτοφανές ύψος του δανείου των 250 δισεκ. € που έχει συνολικά διατεθεί στην Ελλάδα, θα έπρεπε να αρκεί για να σωπάσουν όσοι αρέσκονται σε βαρύγδουπες δηλώσεις περί μονομερών διαγραφών και σχισίματος των Μνημονίων.
Πρέπει εξάλλου να αναγνωρίσουμε την επιτυχή διαπραγμάτευση του 2011 και 2012 που οδήγησε σε μείωση επιτοκίων του χρέους γύρω στο 2% και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής από 5 σε 16,5 χρόνια.
Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη πρέπει σήμερα να εκφρασθεί και με τη κατανόηση της ελληνικής θέσης, όπως εκφράζεται από τον Πρωθυπουργό και τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και αφορά τα όρια των οριζόντιων περικοπών και την ανάγκη αποφυγής περαιτέρω ανακύκλωσης της ύφεσης.
Για να είμαστε αξιόπιστοι συνομιλητές των ευρωπαίων εταίρων μας θα πρέπει να διασφαλίζεται η εσωτερική πολιτική σταθερότητα.
Δεν θα επεκταθώ στο σημείο αυτό γιατί είναι νομίζω σαφές. Η οικονομική και πολιτική ανάκαμψη της Ελλάδος στο διεθνές σκηνικό, απαιτεί εξίσου βελτίωση της πολιτικής ατμόσφαιρας όσο και βελτίωση των οικονομικών δεικτών.
Θα ήθελα, τέλος, να σημειώσω ότι η Ελλάδα θα προωθήσει τις προτεραιότητες που ανέπτυξα σεβόμενη πλήρως το δημοσιονομικό πλαίσιο λιτότητας. Θα κάνουμε μια λιτή Προεδρία. Ο προϋπολογισμός μας είναι από τους μικρότερους των τελευταίων Προεδριών. Ελάχιστα άτομα θα προσληφθούν αφού οι ανάγκες μας θα καλυφθούν από υπαλλήλους του Υπουργείου Εξωτερικών και άλλων Υπουργείων ενώ η αύξηση του αριθμού όσων υπηρετούν στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία μας στις Βρυξέλλες θα είναι ελάχιστη σε σχέση με Προεδρίες άλλων χωρών. Όλες, οι περίπου 120 συναντήσεις των 28 Κρατών Μελών στην Ελλάδα θα γίνουν στην Αθήνα, σχεδόν αποκλειστικά στο Ζάππειο για λόγους οικονομίας.
Θα ήθελα να ολοκληρώσω την ομιλία μου επαναλαμβάνοντας την αισιοδοξία μου ότι μία επιτυχημένη Προεδρία το πρώτο εξάμηνο του 2014 θα συμπέσει με την οριστική έξοδο από την κρίση και την ανάκαμψη της Ελλάδας. Σας ευχαριστώ.»
2 Δεκεμβρίου, 2013