Είναι μεγάλη τιμή μου που βρίσκομαι εδώ και θα ήθελα να ευχαριστήσω ολόψυχα το Wilson Center για αυτή την ευγενική πρόσκληση. Είναι μια μοναδική ευκαιρία να βρίσκομαι ανάμεσα σε διακεκριμένους ανθρώπους και διακεκριμένους φίλους. Αλλά και να βρίσκομαι στο ίδιο πάνελ με τον John Kerry, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο των παγκόσμιων προσπαθειών ως Ειδικός Απεσταλμένος του Προέδρου Biden για το Κλίμα, προκειμένου να διαφυλάξουμε αυτό που είναι το πολυτιμότερο αγαθό που έχουμε στη γη. Κάτι που δεν ανήκει σε εμάς, αλλά στις μελλοντικές γενιές.
Είναι επίσης, μεγάλη μου χαρά γιατί, αγαπητέ Υπουργέ, προσπαθώ να προωθήσω την 9η «Our Ocean Conference» που θα διοργανώσουμε στην Αθήνα στις 16 και 17 Απριλίου. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός και πιστεύω ότι η χρονική συγκυρία έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι θα πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την COP 28 και τα απτά αποτελέσματα που έχουν παραχθεί από αυτήν. Θεωρώ δε, ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να προσπαθήσουμε πραγματικά προκειμένου να διατηρηθεί η θετική δυναμική. Όχι μόνο μεταξύ κρατικών φορέων, αλλά και μεταξύ ιδιωτικών φορέων, ΜΚΟ, επιχειρήσεων και προφανώς, μεταξύ δεξαμενών σκέψης και επιστημόνων.
Στην Ελλάδα, με την εκτεταμένη ακτογραμμή άνω των 20.000 χιλιομέτρων, που περιλαμβάνει πολλά μικρά νησιά, σχεδόν 30.000 νησιά και νησίδες και λόγω της άρρηκτης ιστορικής, πολιτιστικής και οικονομικής σύνδεσής της με τη θάλασσα, εμείς οι Έλληνες είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Έχουν περάσει 10 χρόνια από τότε που διοργανώθηκε η πρώτη Διάσκεψη «Our Ocean Conference» μετά από την αρχική ιδέα του Υπουργού Kerry. Μια ιδέα που αποδείχθηκε εμπνευσμένη για το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και που δημιούργησε ένα νέο μοντέλο προσανατολισμένο στα αποτελέσματα, το οποίο θα πρέπει να αποτελεί τη βάση κάθε δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής.
Με τη διοργάνωση της 9ης Διάσκεψης «Our Ocean Conference», με τίτλο «Ένας Ωκεανός με δυνατότητες», η Ελλάδα επιθυμεί να συνεχίσει και να προωθήσει περαιτέρω, κύριε Υπουργέ, τις πολύτιμες προσπάθειές σας προς την ίδια κατεύθυνση. Οι τελευταίοι μήνες ήταν εξαιρετικά πλούσιοι σε δράση, καθώς ξεκινήσαμε και συνεχίζουμε μια εντατική εκστρατεία για αυτή την εκδήλωση. Μια εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση και την επικοινωνία των κύριων μηνυμάτων της Διάσκεψης στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, καθώς και για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των ηγετών μικρών νησιωτικών αναπτυσσόμενων κρατών.
Εντούτοις, τίποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ενεργό συμμετοχή του μέλλοντος του πλανήτη μας, της νεολαίας μας. Η Σύνοδος Κορυφής των Νέων της «Our Ocean Conference» θα πραγματοποιηθεί στις 15 Απριλίου, μία μέρα πριν την έναρξη της Διάσκεψης. Με τη συμμετοχή νέων φωνών, που είναι το μέλλον του πλανήτη, η Διάσκεψη στοχεύει να αξιοποιήσει νέες προοπτικές και καινοτόμες ιδέες, αλλά και να είναι συμπεριληπτική όσον αφορά τους συμμετέχοντες. Επειδή, εν τέλει, πρόκειται για τη νεολαία και τις μελλοντικές γενιές.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα μέσω της Διάσκεψης της Αθήνας φιλοδοξεί να επαναβεβαιώσει τη δέσμευσή της για τη μετάβαση σε μια «γαλάζια οικονομία» και να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα μιας νέας ισορροπίας μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και βιωσιμότητας. Οραματιζόμαστε ένα μέλλον όπου οι ωκεανοί θα ευδοκιμούν ως ανθεκτικά και ζωντανά οικοσυστήματα, εξασφαλίζοντας την ευημερία τους για τις επόμενες γενιές. Μέσω κοινής δε παγκόσμιας δράσης, φιλοδοξούμε να επιτύχουμε ένα αποτέλεσμα που θα ανταποκρίνεται στο επίπεδο των φιλοδοξιών για τους ωκεανούς που χρειάζεται σήμερα ο κόσμος. Στόχος μας είναι να κινητοποιήσουμε συγκεκριμένη δράση και να ανακοινώσουμε απτές δεσμεύσεις, σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας Διάσκεψης «Our Ocean Conference» στον Παναμά, το 2023, έγινε ευρέως γνωστό ότι, από την έναρξή της το 2014, η Διάσκεψη έχει κινητοποιήσει περισσότερες από 2.160 δεσμεύσεις αξίας άνω των 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.
Τον ερχόμενο Απρίλιο, η Ελλάδα προσβλέπει στη διεύρυνση αυτών των δεσμεύσεων και στην προώθηση νέων και πιο φιλόδοξων δράσεων. Η Ελλάδα, στην προσπάθειά της να εμπλουτίσει την ατζέντα της Διάσκεψης, θα επιδιώξει να δώσει έμφαση σε τέσσερις παραμέτρους, που καλύπτουν οριζόντια τους έξι τομείς δράσης της Διάσκεψης.
Η πρώτη παράμετρος είναι ο βιώσιμος τουρισμός στις παράκτιες περιοχές και τα νησιά, ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη ισορροπία μεταξύ τουρισμού και ανάπτυξης - αυτό αφορά ιδιαίτερα εμάς τους Έλληνες, λόγω της τουριστικής φύσης της οικονομίας μας - η διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και η συνολική βιωσιμότητα των κοινοτήτων υποδοχής. Αποτελεί δε, βασικό παράγοντα για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας.
Δεύτερον, η πράσινη ναυτιλία, η οποία περιλαμβάνει μια σειρά δράσεων για την επιβολή του ελέγχου των εκπομπών, την προώθηση της απανθρακοποίησης και τη μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη διαχείριση της ναυτιλίας με στόχο την ελαχιστοποίηση των συνολικών επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον. Όλοι γνωρίζετε ότι η Ελλάδα υπήρξε ένα πολύ ισχυρό ναυτικό έθνος και είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς να αναπτύξουμε αυτού του είδους την πράσινη ναυτιλία.
Τρίτον, η μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και μικροπλαστικά. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη, δεδομένου ότι αυτό το είδος ρύπανσης επηρεάζει αρνητικά τα θαλάσσια οικοσυστήματα και μπορεί να βλάψει την ανθρώπινη υγεία μέσω της κατανάλωσης θαλασσινών.
Τέταρτον, η πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο, μια θάλασσα που συνδέει τρεις ηπείρους και λειτουργεί ως σταυροδρόμι πολλών πολιτισμών και λαών. Αποτελεί βασική πρόκληση που μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη για τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Όλοι γνωρίζουμε ότι η λεκάνη της Μεσογείου είναι το περιβαλλοντικό επίκεντρο της τελευταίας δεκαετίας. Πρέπει να αναλάβουμε άμεση δράση.
Κυρίες και κύριοι,
Οι Ωκεανοί αποτελούν το θεμέλιο της ζωής πάνω στη Γη και τον «σφυγμό της καρδιάς» του πλανήτη μας. Οι Ωκεανοί αποτελούν σημαντικό μέρος της φυσικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο σε μια βιώσιμη ανάπτυξη που θα μπορούσε να εξαλείψει τη φτώχεια.
Ως εκ τούτου, είμαστε βαθύτατα ανήσυχοι από την παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που αντιμετωπίζουν οι ωκεανοί. Η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, η διάβρωση των ακτών επιδεινώνεται και οι ωκεανοί γίνονται πιο θερμοί και πιο όξινοι. Επιπλέον, η θαλάσσια ρύπανση αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Tο ένα τρίτο των ιχθυαποθεμάτων υπερεκμεταλλεύεται. H θαλάσσια βιοποικιλότητα συνεχίζει να μειώνεται, ενώ τα ξένα είδη που εισβάλλουν αποτελούν σημαντική απειλή για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τους πόρους.
Πρέπει να δράσουμε, άμεσα, και να κινηθούμε προς ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, μια νέα γαλάζια οικονομία. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε γρήγορα και αποφασιστικά τις παγκόσμιες κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Στην Ελλάδα, εφαρμόζουμε σήμερα έναν πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας μας. Αναζητούμε λύσεις προς την κατεύθυνση της βελτίωσης του συνόλου των πολιτικών, της διακυβέρνησης, της τεχνολογίας και της χρηματοδότησης, μέσω της επιτάχυνσης της δράσης για έναν καθαρό και υγιή ωκεανό, όπου η προστασία και η βιώσιμη χρήση συμβαδίζουν.
Όσον αφορά την προστασία της φύσης, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να προστατεύσει το 30% του εδάφους και της θάλασσας της μέχρι το 2030, να μειώσει την υπεραλίευση και να προωθήσει τη βιώσιμη διαχείριση της αλιείας.
Όσον αφορά την πρόληψη της ρύπανσης, η Ελλάδα εργάζεται συνεχώς για την προώθηση βιώσιμων υλικών και τη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων, των μικροπλαστικών και των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης.
Στον τομέα της δράσης για το κλίμα, κύριε Υπουργέ, η Ελλάδα εργάζεται στην κατεύθυνση που ορίζει η εθνική μας Νομοθεσία για το Κλίμα. Η Ελλάδα είναι ένα από τα λίγα κράτη στην Ευρώπη που έχει θεσπίσει νόμο για το Κλίμα. Και έχουμε θέσει πολύ φιλόδοξους στόχους: τουλάχιστον 50% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030 και 80% μέχρι το 2040. Τελικά δε, φιλοδοξούμε να επιτύχουμε την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Η πράσινη μετάβαση μπορεί να αποτελέσει τον κινητήριο μοχλό της οικονομικής ανάπτυξης, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της βιώσιμης ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες.
Ως εκ τούτου, ξεκινήσαμε ένα άλλο στρατηγικό σχέδιο για το μέλλον, το οποίο ονομάσαμε GR-eco Islands. Στόχος του είναι να μετατρέψει τα ελληνικά νησιά σε κόμβους καινοτομίας και μοντέλα ενεργειακής αυτονομίας μέσω της πράσινης ενέργειας, της ενεργειακής απόδοσης, της αποθήκευσης, της ακινησίας και της κυκλικής οικονομίας. Υπάρχουν τρία μικρά νησιά που έχουν ήδη ενταχθεί στο έργο GR-eco islands. Έχουμε δε, ένα μικρό νησί στα Δωδεκάνησα, την Τήλο, το οποίο είναι πλέον αυτάρκες όσον αφορά την κατανάλωση ενέργειας. Μπορεί, μάλιστα, να επωφεληθεί από την εξαγωγή του πλεονάσματος της ενέργειας που παράγει.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα, ως συμβαλλόμενο μέρος όλων των σημαντικών διεθνών περιβαλλοντικών συμβάσεων, συνθηκών και πρωτοκόλλων, έχει θέσει το τρίπτυχο κλίμα, ειρήνη και ασφάλεια ως προτεραιότητα της υποψηφιότητάς της για την εκλογή της ως μη μονίμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-2026. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η 9η Διάσκεψη «Our Ocean Conference» θα είναι η πρώτη που θα συγκληθεί μετά την υιοθέτηση της Συμφωνίας για τη διατήρηση και βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας των περιοχών εκτός εθνικής δικαιοδοσίας στο πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (Συνθήκη «BBNJ»), η οποία καλύπτει περισσότερα από τα δύο τρίτα των ωκεανών. Θα είναι μια κατάλληλη εκδήλωση για να συζητηθούν τα μέσα υλοποίησης των στόχων της Συμφωνίας.
Επιπλέον, η 9η Διάσκεψη «Our Ocean Conference» έχει ως στόχο να διατηρήσει τα θέματα των ωκεανών στην κορυφή της παγκόσμιας πολιτικής ατζέντας- που ο κύριος Υπουργός έχει επιτύχει τα τελευταία δέκα χρόνια- και αναμένεται να συμβάλει σημαντικά και άμεσα στις επερχόμενες εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου του ΟΗΕ που σχετίζονται με τους ωκεανούς, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν στην Κόστα Ρίκα τον Ιούνιο του 2024 και στη Νίκαια της Γαλλίας τον Ιούνιο του 2025.
Κυρίες και κύριοι,
στην ελληνική μυθολογία, ο Ωκεανός ήταν ο γιος του Ουρανού και της Γαίας. Ήταν ένας Τιτάνας και ανήκε στην ισχυρότερη ομάδα των θεών σύμφωνα με την αρχαία μυθολογία. Θεωρούταν ο γεννήτορας των θεών. Αυτή είναι η αξία που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στους ωκεανούς. Και αυτή είναι μια καλή ευκαιρία για να επανεξετάσουμε πραγματικά τη στάση μας απέναντι στις θάλασσες και τους ωκεανούς.
Οι Ωκεανοί προσφέρουν τεράστιες ευκαιρίες και αναξιοποίητο δυναμικό. Πρέπει να βρούμε πραγματικές και βιώσιμες λύσεις σε όλες τις προκλήσεις.
Εξάλλου, όπως λέμε, οι ωκεανοί και οι θάλασσες είναι αυτοί που συνδέουν όλους μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
9 Φεβρουαρίου, 2024