Σε παρέμβασή του κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Ν. Κοτζιάς ανέλυσε μια σειρά από πτυχές που σχετίζονται με τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Κοτζιάς επισήμανε αρχικά τις δυσκολίες που έχουν καταγραφεί στην εφαρμογή συγκεκριμένων αποφάσεων, που έχουν ληφθεί διμερώς ή σε επίπεδο ΕΕ, και τόνισε την ανάγκη να υπάρξει κοινή βούληση και αποφασιστικότητα από όλα τα μέρη, ώστε αυτές οι συμφωνίες να γίνουν σεβαστές και να λειτουργήσουν επιτέλους στην πράξη. Ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε, ενδεικτικά, στην απόφαση για μετεγκατάσταση προσφύγων εντός χωρών της ΕΕ, στο διμερές Ε/Τ Πρωτόκολλο Επανεισδοχής, στη Συμφωνία Επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας και στις συμφωνίες επανεισδοχής της ΕΕ με τρίτες χώρες, όπως το Πακιστάν.
Ο Υπουργός Εξωτερικών επισήμανε την υπέρμετρη επιβάρυνση που υφίστανται πολλά νησιά του Αιγαίου Πελάγους από τα μαζικά προσφυγικά ρεύματα, τα οποία, με βάση τα στοιχεία των τελευταίων έξι μηνών, είναι υπερπολλαπλάσια από τον πληθυσμό αυτών των νησιών.
Αναφερόμενος στην πολύ μικρή απόσταση που χωρίζει τα νησιά αυτά από την Τουρκία και στον ελάχιστο χρόνο που απαιτείται για να διανυθεί αυτή η απόσταση με ταχύπλοα σκάφη, ο κ. Κοτζιάς υπενθύμισε ότι στις περιπτώσεις αυτές, μεταξύ ελληνικών νησιών και τουρκικών παραλίων δεν υφίστανται διεθνή αλλά ελληνικά και τουρκικά ύδατα, για την οριοθέτηση των οποίων, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, εφαρμόζεται η αρχή της μέσης γραμμής. Καθώς παρατηρείται συχνότατα το φαινόμενο του ναυαγίου σκαφών που μεταφέρουν πρόσφυγες με την είσοδό τους στα ελληνικά χωρικά ύδατα, η διαχείριση των ροών σε αυτές τις περιπτώσεις, στη βάση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, μετατρέπεται αυτόματα σε έργο έρευνας και διάσωσης.
Ο κ. Κοτζιάς υπογράμμισε εμφατικά ότι τυχόν απόκλιση από την τήρηση αυτού του κανόνα θα σήμαινε μετά βεβαιότητας τον θάνατο πολύ περισσοτέρων προσφύγων από αυτούς που ήδη έχουν χάσει τη ζωή τους στα θαλάσσια σύνορα της ΕΕ. Κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε αντίθεση όχι μόνο με το Διεθνές Δίκαιο, αλλά και με την ελληνική παράδοση και με τις ανθρωπιστικές αξίες που βρίσκονται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ο Υπουργός Εξωτερικών πρόσθεσε ότι σε ουδεμία περίπτωση θα μπορούσε να αποτελέσει αποδεκτή λύση η χρήση στρατιωτικών μέσων, η οποία έχει προβληθεί σε δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων, καθώς κάτι τέτοιο θα είχε επίσης ως συνέπεια τη βύθιση των σκαφών, διά του βομβαρδισμού τους πριν από την είσοδο στα ελληνικά χωρικά ύδατα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τα μέλη του Συμβουλίου να συνειδητοποιήσουν τον καθοριστικό ρόλο της Τουρκίας για τη διόγκωση των θαλάσσιων ροών και για τη συνολική διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος, επισημαίνοντας ότι η μόνη λύση είναι η ταυτοποίηση, καταγραφή και ταξινόμηση των προσφύγων σε ειδικά κέντρα (hot spots) επί του τουρκικού εδάφους, καθώς σε κάθε άλλη περίπτωση μένει ανοιχτό το πεδίο για τη διαιώνιση του παράνομου μηχανισμού διακίνησης που έχει απλώσει τα πλοκάμια του σε ένα πλήθος σχετιζόμενων οικονομικών δραστηριοτήτων.
Ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι η Ελλάδα είναι απολύτως συνεπής στις συμφωνημένες υποχρεώσεις της, έχοντας ήδη ολοκληρώσει τη δημιουργία του πρώτου από τα 5 hot spots και προχωρώντας με ταχείς ρυθμούς στην υλοποίηση και των υπολοίπων, και επισήμανε την ανάγκη να λειτουργήσει απρόσκοπτα η διαδικασία διανομής στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, καθώς ένα απευκταίο σενάριο καταγραφής και εγκλωβισμού του μεγαλύτερου μέρους των προσφύγων στο ελληνικό έδαφος θα επιβάρυνε υπέρμετρα τη χώρα μας και δεν θα συνιστούσε κοινή ευρωπαϊκή απάντηση σε ένα ζήτημα τεράστιων ανθρωπιστικών διαστάσεων.
Αναφερόμενος στα πρόσφατα τραγικά γεγονότα στο Παρίσι και στην ενδεχόμενη επιβεβαίωση της ταυτοποίησης ενός εμπλεκομένου σε αυτά με πρόσωπο που είχε καταγραφεί ως πρόσφυγας στο ελληνικό έδαφος, ο κ. Κοτζιάς, απηχώντας τις απόψεις και άλλων μελών του Συμβουλίου, τόνισε ότι δεν είναι ορθό να συνδέεται η τρομοκρατία με το προσφυγικό ζήτημα.
Υπενθυμίζοντας, τέλος, τις βαθύτερες αιτίες που υφίστανται πίσω από τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών προς ανεπτυγμένες χώρες, ο κ. Κοτζιάς επισήμανε το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, οι οποίες, παρά τη χρήση υπερσύγχρονων και εκτεταμένων αποτρεπτικών μέσων στη συνοριακή τους γραμμή, δεν έχουν καταφέρει να αποφύγουν την είσοδο πολλών εκατομμυρίων παράνομων οικονομικών μεταναστών στο έδαφός τους.
Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή του, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας ζήτησε να υπάρξει μια ενιαία και ξεκάθαρη τοποθέτηση ως προς την ουσία, το περιεχόμενο και τις τακτικές κινήσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής στο προσφυγικό ζήτημα, με τη λήψη και την εφαρμογή όλων των απαραίτητων μέτρων, χωρίς αοριστίες και χωρίς προσπάθειες δημιουργίας αποδιοπομπαίων τράγων. Η Ελλάδα, όπως τόνισε ο Υπουργός Εξωτερικών, θα συνεχίσει να εργάζεται με σοβαρότητα για την αποτελεσματική διαχείριση του φαινομένου, με πλήρη σεβασμό στις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του ευρωπαϊκού πολιτισμού και χωρίς να απεμπολεί τα θεμελιώδη εθνικά της συμφέροντα.
17 Νοεμβρίου, 2015