Σας ευχαριστώ θερμά κ. Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα προσπαθήσω κατά το δυνατό να τηρήσω το χρόνο, απλώς θα ήθελα να καλύψω το σύνολο του εύρους των σχέσεων της χώρας για να μη θεωρηθεί ότι εκ της παραλείψεως συνάγεται ή υπονοείται κάτι.
Έρχομαι τώρα στα θέματα του Υπουργείου, του οποίου έχω την τιμή να προΐσταμαι.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
βρίσκονται σε ιδιαίτερα κρίσιμο σημείο τα εθνικά θέματα, το ξέρετε. Ο ένας και πλέον χρόνος της Κυβέρνησης Μητσοτάκη χαρακτηρίστηκε από πρωτοφανείς προκλήσεις. Κατ' αρχήν, την ανάγκη ανάταξης του τρωθέντος κύρους της χώρας από τη δεκαετή οικονομική κρίση που περιόρισε τις δυνατότητές μας, αλλά βεβαίως και από την ανάγκη αντιμετώπισης του μείζονος τουρκικού αναθεωρητισμού.
Η ελληνική απάντηση διαρθρώθηκε εδραζόμενη επί του διεθνούς Δικαίου και του διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, χτίζοντας συμμαχίες και κατανοήσεις. Κατ' αρχήν με τη δημιουργία ενός ευρύτατου δικτύου διμερών, τριμερών και πολυμερών σχημάτων, αλλά και με την υλοποίηση της διαχρονικής εθνικής στρατηγικής, οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μας.
Όπως ξέρετε κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οριοθετήσαμε την υφαλοκρηπίδα μας και τις Αποκλειστικές Οικονομικές μας Ζώνες, πρώτα με την Ιταλία, αμέσως μετά με την Αίγυπτο και τέλος συμφωνήσαμε πρόσφατα με την Αλβανία να παραπέμψουμε το ζήτημα στο διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Υλοποιήθηκε, θέλω να πω, σε μεγάλο βαθμό με πλήρη εθνική συναίνεση και πλήρη εθνική στήριξη, αυτό που δεν είχε γίνει εφικτό για δεκαετίες, για διάστημα που υπερέβαινε το μισό αιώνα.
Αντιστρέψαμε -και αυτό είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό- το τουρκικό αφήγημα του κακομαθημένου παιδιού της Ευρώπης.
Αυτό που προσπαθούσε η τουρκική διπλωματία να δημιουργήσει εις βάρος της χώρας μας. Έλεγαν οι Τούρκοι διπλωμάτες «καλά, οι Έλληνες δεν συμφωνούν με εμάς, μήπως έχουν συμφωνήσει με κανέναν άλλον;» Έχει αναστραφεί πλήρως. Οι Έλληνες έχουν συμφωνήσει με όλους, πλην της Τουρκίας.
Αλλά, γενικότερα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη λειτουργεί επί τη βάση μοντέλου. Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει διακριτούς, αλλά και αλληλοτεμνόμενους κύκλους, οι οποίοι επίσης τέμνονται κάθετα επιπλέον από τους διαχρονικούς άξονες της εξωτερικής μας πολιτικής.
Ο πρώτος μας κύκλος περιλαμβάνει τα Βαλκάνια.
Έχουμε αναλάβει πρωτοβουλία για την προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των δυτικών Βαλκανίων, επί τη βάση της πρωτοβουλίας της Θεσσαλονίκης, μαζί με τον αναπληρωτή Υπουργό, τον κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, και έχουμε εργαστεί εξαιρετικά μεθοδικά για την ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων και μέσα στις χώρες των δυτικών Βαλκανίων, αλλά και συνολικά με τις χώρες των Βαλκανίων.
Και έχω επισκεφθεί, μαζί με τον αρμόδιο Υφυπουργό για τα οικονομικά, τον κ. Φραγκογιάννη, επανειλημμένα τις χώρες των Βαλκανίων, συνοδευόμενοι και από επιχειρηματίες, στην προσπάθεια να εμβαθύνουμε στις οικονομικές μας σχέσεις.
Παράλληλα, κάνοντας συνετή χρήση των δυνατοτήτων που μας παρέχει η γνωστή αιρεσιμότητα, λειτουργούμε για να διασφαλίσουμε τα μειονοτικά και περιουσιακά δικαιώματα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στην Αλβανία. Δικαιώματα, που είναι αυτονόητα, στο πλαίσιο και του ευρωπαϊκού μέλλοντος της Αλβανίας, αλλά και της ελληνο-αλβανικής φιλίας.
Όσον αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών, αποτελεί πάγια θέση μας, πάγια θέση της Νέας Δημοκρατίας, ότι θα μπορούσε να συνομολογηθεί με επωφελέστερο τρόπο για τα εθνικά μας συμφέροντα. Στόχος μας όμως, διακηρυγμένος από τον Πρωθυπουργό, παραμένει η υλοποίησή της και η άμβλυνση κατά το δυνατό των αρνητικών της πτυχών.
Όσον αφορά το δεύτερο κύκλο, που περιλαμβάνει τη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τις χώρες του Κόλπου και του Καυκάσου, έχουμε αναπτύξει ένα Δίκτυο ομονοούντων κρατών, στο οποίο περιλαμβάνονται η Αίγυπτος, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Ομάν, η Ιορδανία, η Αρμενία.
Έχουμε δημιουργήσει συναντιλήψεις επί θεμάτων με την Αλγερία, με το Μαρόκο, με το Ιράκ. Έχω επισκεφθεί όλες αυτές τις χώρες που σας προανέφερα με τελευταίο σταθμό τη Βαγδάτη και νομίζω ότι έχουμε σε μεγάλο βαθμό κατορθώσει να πείσουμε με τα επιχειρήματά μας για τις συνέπειες τουρκικών πρακτικών στην ασφάλεια και στη σταθερότητα της περιοχής.
Άλλωστε, οι περισσότερες χώρες έχουν υποστεί τον τουρκικό επεκτατισμό.
Όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αντιμετωπίσαμε μια πρόκληση. Η πρόκληση ήταν η εμβάθυνση των διμερών σχέσεων. Είναι μεγάλη παγίδα το Συμβούλιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τείνει κανείς να πιστεύει ότι επαρκεί η συμμετοχή στο Συμβούλιο Υπουργών. Δεν επαρκεί. Πρέπει να ενισχυθούν οι διμερείς άξονες και πρέπει να δημιουργήσουμε και έχουμε δημιουργήσει ένα αφήγημα πολλαπλών ακροατήριων, το οποίο διμερώς να εξηγούμε και να πείθουμε, κυρίως, όχι μόνο για τα συμφέροντα της πατρίδας μας σε όλους τους τομείς, αλλά και για το γεγονός ότι η όξυνση που καλλιεργεί η Τουρκία, τόσο στη Συρία, όσο στη Λιβύη, όσο στο Ιράκ, όσο και στον Καύκασο απειλούν συνολικά την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι την Ελλάδα.
Ότι η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, αλλά και το ταξιδιωτικό γραφείο μισθοφόρων τζιχαντιστών, αποτελεί μείζονα πρόκληση για την ασφάλεια της περιοχής. Όπως επίσης, μείζονα πρόκληση για το σύστημα αξιών που κυρίως εκπροσωπεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελούν οι μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και η μετατροπή μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, σε τεμένη.
Κύριοι συνάδελφοι, αξίζει να παρατηρήσουμε την τοποθέτηση του Προέδρου Sisi, ότι η μετατροπή μιας εκκλησίας ή ενός μουσείου σε τέμενος, αποτελεί παράβαση και του μουσουλμανικού νόμου, όχι μόνο των θεσμίων της UNESCO.
Όσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι -πέρα από την υπογραφή της MDCA, της αμυντικής συμφωνίας- νομίζω ότι η εμβάθυνσή τους με την Ελλάδα είναι προφανής σε όλους σας. Έχω συναντήσει τον κ. Pompeo έξι φορές και σε μια τηλεδιάσκεψη. Δεν νομίζω ότι στην ιστορία της Ελλάδας έχει παρατηρηθεί ξανά το φαινόμενο.
Θα ήθελα όμως να ξέρετε, διότι η εθνική αντιπροσωπεία έχει τον τελευταίο λόγο, ότι εκκινούμε σχεδόν άμεσα νέο διάλογο για τη διεύρυνση της MDCA, ή την υπογραφή μιας νέας εξ αρχής συμφωνίας.
Με τη Ρωσία, ελπίζω πολλά από την αυριανή άφιξη του Υπουργού, του κ. Lavrov στην Αθήνα. Η επανεκκίνηση των ελληνορωσικών σχέσεων είναι ένα ζητούμενο.
Όπως επίσης, προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε τη συμμετοχή μας στους περιφερειακούς Οργανισμούς Ασφάλειας, όπως το ΝΑΤΟ και ο ΟΑΣΕ.
Θα θέλαμε να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας και με χώρες εκτός μέχρι τώρα του ελληνικού ορίζοντα και αναφέρομαι στην Ινδία, όπου η Ινδία ήδη είναι παρούσα σε ένα έργο στο νέο αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Στην Αφρική, όπου ανοίγουμε μια νέα Πρεσβεία στη Σενεγάλη. Θέλουμε να είμαστε παρόντες στην πιο αναπτυσσόμενη περιοχή του πλανήτη. Αλλά, επίσης, και στον Καναδά στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο ΝΑΤΟ. Ο Καναδός Υπουργός ήταν μαζί μας την προηγούμενη εβδομάδα μετά από 20 και κάτι χρόνια.
Και βέβαια σε όλα αυτά είναι βοηθός μας, αρωγός μας ο Ελληνισμός της διασποράς, στο οποίο ο Υφυπουργός, ο κ. Κώστας Βλάσης κάνει εξαιρετική δουλειά. Άλλωστε σε λίγο, ένα νέο νομοθέτημα θα έρθει υπό την κρίση σας, που θα δείχνει τις κατευθυντήριες απόψεις για το πώς πρέπει ένα σύγχρονο Υπουργείο Εξωτερικών να λειτουργεί.
Όσον αφορά τους διαχρονικούς μας άξονες, το Κυπριακό δεσπόζει. Η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί το μείζον κορυφαίο εθνικό μέλημα. Και ξέρουμε όλοι ότι ο μόνος τρόπος για να λυθεί είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων επί τη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της πλήρους εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου. Εργαζόμαστε -και το ξέρετε- με απόλυτο συντονισμό και σύμπνοια με την Κυπριακή Κυβέρνηση.
Με την Τουρκία, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι θα επιθυμούσαμε ένα κλίμα διαφορετικό, ένα κλίμα σεβασμού και φιλικών σχέσεων στο πλαίσιο του διεθνούς Δικαίου.
Αλλά σε αυτό θέλω να είμαι σαφής: δεν ανεχόμαστε παραβατικές αξιώσεις, δεν ανεχόμαστε απειλές πολέμου, δεν συμπλέουμε με μονομερείς διεκδικήσεις. Και λυπούμαι να πω ότι, η Τουρκία εκτρέπεται σε έναν νέο-οθωμανισμό τελείως διαφορετικό από την κοσμική παράδοση του ιδρυτή της νεότερης Τουρκίας, του Kemal Ataturk.
Να συνοψίσω. Η εξωτερική μας πολιτική, η εξωτερική πολιτική της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, δεν είναι φοβική, δεν είναι πολιτική μιας τειχισμένης Ελλάδας, μιας περίκλειστης Ελλάδας, μιας ανασφαλούς Ελλάδας, δεν είναι πολιτική μιας μίζερης Ελλάδας, δεν είναι πολιτική μιας καχύποπτης, απομονωμένης Ελλάδας. Δεν πιστεύει σε εθνικιστικές εξάρσεις, δεν μετέρχεται λαϊκιστικές κορώνες.
Πιστεύουμε σε μια Ελλάδα σύγχρονη, ανοιχτή, ανεκτική προς όλες τις θρησκείες, προς όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως χρώματος. Πιστεύουμε σε μια Ελλάδα φιλόδοξη με αυτοπεποίθηση, σε μια Ελλάδα κέντρο οικονομικής ανάπτυξης των Βαλκανίων.
Απορρίπτουμε τον εριστικό, επαρχιωτισμό της Τουρκίας. Υιοθετούμε έναν έντιμο ευρωπαϊκό κοσμοπολιτισμό.
Θα προασπίσουμε με κάθε τρόπο την κυριαρχία μας.
Θα προασπίσουμε με κάθε τρόπο τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Θα προασπίσουμε με κάθε τρόπο την πατρίδα μας, που τη μεγαλώνουμε με την επέκταση των χωρικών μας υδάτων, με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών.
Με έντιμες συμφωνίες με όλους τους γείτονές μας, πλην της Τουρκίας, που αρνείται να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πιστεύουμε βαθιά στα προσόντα του ελληνικού λαού και πιστεύουμε στα προνόμια της γεωπολιτικής μας θέσης.
Πιστεύουμε στις δυνατότητες των Ενόπλων μας Δυνάμεων.
Πιστεύουμε στον πατριωτισμό των Ελλήνων που ενσυνείδητα αντιστρατεύεται την υπερφίαλη αλαζονεία της δυνάμεως.
Πιστεύουμε σε μια Ελλάδα που μέσα σε μήνες κατόρθωσε και έλυσε ζητήματα μισού αιώνα, που φάνταζαν άλυτα. Αυτή την Ελλάδα προάγουμε, μια λαμπερή, ευρωπαϊκή, ακτινοβόλο Ελλάδα, μια νέα Ελλάδα 200 ετών.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Κατ' αρχήν, προσλαμβάνω ίσως από την Αξιωματική Αντιπολίτευση ότι η προσπάθεια της χώρας να διεισδύσει στην Αφρική και στην ινδική υποήπειρο είναι κάτι δευτερεύον. Για μας δεν είναι.
Υποχρέωσή μας είναι να επεκτείνουμε στο βαθμό που μπορούμε τις δυνατότητες της χώρας. Και όσον αφορά την υποσαχάρια Αφρική, είναι κάτι το εξαιρετικά σημαντικό, πάρα πολλές απειλές για την Ευρώπη εκπορεύονται από εκεί και, κατά συνέπεια, η συμμετοχή μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι επιβάλλει την παρουσία μας.
Έχουμε πάντα υποστεί βλάβη εκ της απουσίας μας. Απείχαμε από τη Συρία και υπέστημεν βλάβη. Απείχαμε από την Λιβύη και υπέστημεν βλάβη.
Όσον αφορά τα ζητήματα της Ινδίας, θα μου επιτρέψετε επειδή ακούγεται ίσως περίεργο, να παρακαλέσω την προσοχή σας για ένα θέμα: ότι το Ναυτικό του Πακιστάν κάνει ασκήσεις μαζί με το τουρκικό Ναυτικό. Γι' αυτό θα παρακαλέσω πάρα πολύ -και δεν το απευθύνω σε εσάς, κ. Ραγκούση- η υφέρπουσα ενόχληση, η ελαφρά αφ' υψηλού αντιμετώπιση των πρωτοβουλιών της χώρας, να μη γίνεται. Δεν χρειάζεται. Οι κινήσεις είναι μελετημένες, τις ξέρετε. Και άλλωστε στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, το οποίο επαναλαμβάνεται διαρκώς, ή της διμερούς ενημέρωσης των Κομμάτων, που θα ξαναγίνουν την άλλη Πέμπτη, η Κυβέρνηση προσπαθεί δι' εμού, κατόπιν εντολής του Πρωθυπουργού, να έχει την Αξιωματική Αντιπολίτευση και τα υπόλοιπα Κόμματα στο ύψιστο σημείο ενημέρωσης.
Το ίδιο ισχύει γενικά για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής.
Δεν ήρθα εγώ εδώ ούτε για να διαπληκτιστώ, ούτε για να αρχίσω την κοκορομαχία, ούτε για να επαναλάβω πάγιες εθνικές θέσεις, τις οποίες όλοι στηρίζετε και όλοι υπερασπίζεστε. Θα παρακαλέσω, ακριβώς επειδή όλοι αντιλαμβάνονται πλήρως την κρισιμότητα των στιγμών, αντιλαμβάνονται πλήρως και την κρισιμότητα του κόμματος επί της τοποθέτησής μου, να μη με προκαλούν επ’ αυτών.
Σας ευχαριστώ πολύ.
25 Οκτωβρίου, 2020