«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους και, κυρίως, στους νέους συναδέλφους, καλή θητεία.
Στην Εξωτερική Πολιτική καταγράφεται ένα σημαντικό κεκτημένο της μεταπολίτευσης. Μετά το 1974, ελήφθησαν ιστορικές αποφάσεις για το δυτικό και ευρωπαϊκό χαρακτήρα της χώρας. Ισχύουν για διάστημα σχεδόν μισού αιώνα. Ενισχύθηκαν και δικαιώθηκαν ανεξαρτήτως της εναλλαγής στην εξουσία κομμάτων με διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές.
Η σύσφιξη της εθνικής ομόνοιας και ομοψυχίας επί των βασικών αυτών ρεαλιστικών παραμέτρων της εξωτερικής μας πολιτικής, και η στράτευση της Ελληνικής κοινωνίας στο πλαίσιο αυτό αποτελεί απαραίτητο παράγοντα εθνικής επιβίωσης. Η Ελλάδα δεν έχει την υπαρξιακή πολυτέλεια των άλλων Ευρωπαϊκών Χωρών. Είναι το μόνο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντιμετωπίζει πρόβλημα Εθνικής Ασφάλειας εξαιτίας της επιθετικότητας της εξ ανατολών γείτονος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα χρόνο μετά το 2021 που θα γιορτάσουμε περήφανοι τα 200 χρόνια της Νέας Ελλάδας, είναι το 2022. Η επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη μεγαλύτερη καταστροφή του Ελληνισμού. Το αιώνιο μνημείο το οποίο δείχνει που οδηγεί με απόλυτη βεβαιότητα, η διχόνοια και η αδυναμία συνεννόησης σε βάση ρεαλισμού.
Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδιώκει να κατοχυρώσει το κεκτημένο της εθνικής συναίνεσης στις κύριες γραμμές της εξωτερικής πολιτικής. Δεν διεκδικεί το μονοπώλιο του πατριωτισμού. Θα διαβουλεύεται και θα ενημερώνει την Αντιπολίτευση. Θα σέβεται και θα ακούει την κριτική. Θα αγνοήσει όμως με αίσθημα εθνικής ευθύνης κάθε κραυγή πατριδοκαπηλείας και εθνικολαϊκιστικής έκλαμψης.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η έξοδος από την κρίση αποτελεί ευκαιρία για επανεκτίμηση. Πολλές από τις παραδεδειγμένες αλήθειες, έχουν πάψει να ισχύουν. Η Ελληνική πολιτική καλείται να επανατοποθετηθεί εν όψει των νέων προκλήσεων. Υπό το κράτος των νέων συνθηκών οφείλουμε να εγκαταλείψουμε τη διανοητική μας νωχέλεια. Οφείλουμε να δούμε με ρεαλισμό το πέρας εποχής των δογμάτων της δεκαετίας του ’80. Οφείλουμε να παραμερίσουμε την εξωτερική πολιτική της απραξίας οφείλουμε επίσης να υπερβούμε την εξωτερική πολιτική της επίπλαστης πολυδιάστατης ενεργητικότητας.
Πρέπει να εγκαταλείψουμε την επανάπαυση στα ερμηνευτικά στερεότυπα περί πολιτισμικού δυϊσμού και περί κέντρου – περιφέρειας που καθιέρωσε τόσο το μαρξιστικό όσο και το εκσυγχρονιστικό φιλελεύθερο πλαίσιο ανάλυσης για την Ελλάδα. Να ενσωματώσουμε στην πολιτική μας τη σμίκρυνση του χώρου και του χρόνου που δημιουργεί η Παγκοσμιοποίηση. Να ενσωματώσουμε την αλλαγή του οικονομικού υποδείγματος του μεταβιομηχανικού νεωτερικού κράτους που οι αξίες δημιουργούνται, κυρίως, από υπηρεσίες και άυλα αγαθά.
Απαιτείται να σχεδιάσουμε και να διαδραματίσουμε έναν ρόλο ενεργητικό και δραστήριο. Κατ’ αρχήν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ρόλο σημαντικό και διορατικό με αυτοπεποίθηση. Ρόλο που συντρίβει τα όρια της περιχαράκωσης του πένητος δανειολήπτη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το πιο φιλόδοξο ιστορικό εγχείρημα ειρηνικής συνύπαρξης και συμπόρευσης λαών και κρατών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο πλαίσιο της έχει αγκυροβολήσει ασφαλώς την Ελλάδα, αγνοώντας την σκληρότατη τότε αντίδραση της αντιπολίτευσης, η πολιτική οξύνεια και διορατικότητα του ιδρυτή της ΝΔ, του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Στο πλαίσιο της Ένωσης, αναπτύσσουμε περαιτέρω τις στενές σχέσεις με τους Ευρωπαίους Εταίρους μας. Ήδη έχω συναντήσει πολλούς συναδέλφους μου Υπουργούς Εξωτερικών των Ευρωπαϊκών κρατών, μεταξύ των οποίων το Γάλλο, Ιταλό, Ισπανό και Ολλανδό συνάδελφό μου.
Η διαχείριση των επιπτώσεων της ενδεχόμενης αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, με ή χωρίς συμφωνία, είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα. Οι σχετικές εθνικές προετοιμασίες θα συνεχισθούν και θα ολοκληρωθούν πριν την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση
Σε ότι αφορά το Κυπριακό:
Αποτελεί κορυφαίο εθνικό μέλημα και στρατηγική επιδίωξη της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας. Ο μόνος τρόπος για την επίτευξη μιας αμοιβαία αποδεκτής και επωφελούς για την Κυπριακή Δημοκρατία λύση είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και η εξεύρεση λύσης επί τη βάσει των αποφάσεων του ΣΑΗΕ και της πλήρους εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου. Αυτονόητες προϋποθέσεις της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων είναι ο τερματισμός των παράνομων γεωτρήσεων και ερευνών, καθώς και η απομάκρυνση των πλοίων της Τουρκίας από την κυπριακή αιγιαλίτιδα ζώνη και την ΑΟΖ. Απέναντι στην παρανομία θα συνεχίσουμε να προτάσσουμε με αυτοπεποίθηση τη διεθνή νομιμότητα.
Έχω ήδη συναντηθεί με τον Κύπριο συνάδελφό μου. Βρισκόμαστε από την πρώτη στιγμή σε στενή συνεργασία με την κυπριακή κυβέρνηση για τον καλύτερο δυνατό συντονισμό και την από κοινού διαμόρφωση στρατηγικής επί όλων των κρίσιμων ζητημάτων που αντιμετωπίζουμε.
Σε ότι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις:
Βασικός μας στόχος είναι η προώθηση μιας πολιτικής βασισμένης στις σταθερές αρχές της καλής γειτονίας, του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συνθηκών. Σ΄αυτό το πλαίσιο, αφετηρία συνιστά η παραδοχή ότι Ελλάδα και Τουρκία δύνανται αλλά και οφείλουν να συνεργαστούν στους τομείς εκείνους, όπου αυτό είναι εφικτό και αμοιβαία επωφελές. Προσπαθούμε να αναδείξουμε τις προοπτικές χωρίς να παραγνωρίζουμε ή να ανεχόμαστε τα εμπόδια. Ωστόσο, πρέπει να καταστεί σαφές, ότι γνώμονάς μας είναι το Διεθνές Δίκαιο, που δεν ανέχεται προκλητικές ενέργειες, απειλές πολέμου ή μονομερείς διεκδικήσεις. Και αυτό θα καταστεί απολύτως σαφές τόσο στη γείτονα όσο και σε όλα τα διεθνή fora. Στο μέτρο δε, που η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας καθίσταται λιγότερο ορατή, καθίσταται υποχρεωτική η διαμόρφωση μιας πολιτικής που θα λαμβάνει υπόψη της τη νέα αυτή πραγματικότητα.
Ως προς τα Βαλκάνια:
Απαιτείται να επανατοποθετηθούμε ως η σταθερή και ισχυρή Ευρωπαϊκή χώρα στα Βαλκάνια, και όχι ως η Βαλκανική χώρα που εξάγει προβλήματα στην Ευρώπη, όπως έλεγε ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Παράγων σταθερότητας, με γνώση και άποψη για τη ρευστή κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια. Στόχος μας είναι η ενίσχυση του πολιτικού και οικονομικού αποτυπώματος της Ελλάδας στην περιοχή μέσω των σχεδίων διασυνδεσιμότητας, η περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών προς τις χώρες αυτές αλλά και μέσω αυτών.
Τα Βαλκάνια δεν είναι ο προορισμός μας. Είναι όμως η γειτονιά μας. Θα είμαστε παρόντες στις εξελίξεις και θα διεκδικήσουμε το ρόλο μας. Υποστηρίζουμε την ενταξιακή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, με γνώμονα την εμπέδωση της ειρήνης, της ασφάλειας, της σταθερότητας, της ανάπτυξης και της προόδου στην ευρύτερη περιοχή. Παράλληλα, υπογραμμίζουμε ότι ο δρόμος προς την ΕΕ συνδέεται άρρηκτα με την τήρηση αυστηρής αιρεσιμότητας, βάσει των ιδίων επιδόσεων των υποψηφίων.
Σχετικά με τη Συμφωνία των Πρεσπών:
Είναι γνωστή η θέση μας, που την εκφράσαμε και ως αξιωματική αντιπολίτευση. Η Συμφωνία έπρεπε να ολοκληρωθεί με επωφελέστερο τρόπο για τα εθνικά μας συμφέροντα. Σκοπός μας είναι να πράξουμε ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες της. Θα επιδιώξουμε την εμβάθυνση στις σχέσεις με το βόρειο γείτονά μας στο πλαίσιο της αμοιβαίας επωφελούς συνεργασίας. Δε θα ανεχθούμε όμως φαινόμενα μη πλήρους συμμόρφωσης.
Μιλώντας για την τήρηση διεθνών δεσμεύσεων είναι ανάγκη να αναφερθώ στην Αλβανία. Είναι γνωστό ότι από τις δύο σημαντικές Συμφωνίες που υπέγραψε με την χώρα μας το 2009, μόνο τη μία, αυτή για την κατασκευή Στρατιωτικών Κοιμητηριών και τον ενταφιασμό των πεσόντων μας του 1940 άρχισε να την εφαρμόζει πολύ πρόσφατα. Αναμένουμε την πλήρη εφαρμογή της. Η Αλβανία εξακολουθεί να μην έχει υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της σε σχέση με τα μειονοτικά και περιουσιακά δικαιώματα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας. Γι αυτό, στο πλαίσιο της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία (για τη οποία η ΕΕ έχει θέσει σαφή αιρεσιμότητα), θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε στενά την πλήρωση από την Αλβανία των 5 καίριων προτεραιοτήτων. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε στενά τον έμπρακτο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλων των πολιτών της, συμπεριλαμβανομένων των περιουσιακών δικαιωμάτων της γηγενούς Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας.
Ως προς την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο:
Οι σημαντικές εξελίξεις που διαμορφώνονται στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύουν τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή. Μετατρέπουν την Ελλάδα στον ακροτελεύτιο κρίκο της δυτικής αλυσίδας προς Ανατολάς. Τα δύο τρίγωνα (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ και Ελλάδα – Κύπρος – Αίγυπτος), καθώς και οι συνεργασίες με άλλες χώρες της περιοχής, ενισχύουν τη συνεργασία της Δύσης με τις χώρες αυτές. Αποτελούν παράγοντες σταθερότητας για την ευρύτερη περιοχή.
Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις σήμερα ευρίσκονται σε άριστο σημείο.
Επισκέφθηκα ήδη τις ΗΠΑ και είχα πολύ εποικοδομητικές συνομιλίες με τον Υπουργό Εξωτερικών Mike Pompeo και το Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας John Bolton. Οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, το ανανεωμένο αμερικανικό ενδιαφέρον για την περιοχή και η ενεργός εξωτερική πολιτική της χώρας μας δημιουργούν προϋποθέσεις για στενότερη συνεργασία με την αμερικανική πλευρά. Προετοιμάζουμε τη 2η φάση του Στρατηγικού Διαλόγου που θα διεξαχθεί το φθινόπωρο του 2019 στην Ελλάδα και συζητάμε όλα τα ζητήματα που αφορούν την αμυντική μας συνεργασία.
Με την Ρωσία είναι ευρύτατα γνωστό ότι η χώρα μας συνδέεται, επί αιώνες, με ισχυρούς ιστορικούς, θρησκευτικούς και πολιτιστικούς δεσμούς. Ειλικρινής φιλία παραδοσιακά ενώνει τους λαούς των δύο χωρών. Επιδιώκουμε την ενίσχυση της συνεργασίας μας σε διμερές και πολυμερές επίπεδο.
Με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας θα επιδιώξουμε την περαιτέρω ανάπτυξη των ήδη πολύ στενών διμερών μας σχέσεων. Το παράδειγμα της κινεζικής επένδυσης στο λιμάνι του Πειραιά αποτελεί το ενθαρρυντικό εφαλτήριο για μια ευρύτερη προοπτική κινεζικών επενδύσεων στη χώρα μας στο χώρο των υποδομών.
Στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, του Κόλπου και της Βορείου Αφρικής η Ελλάδα έχει μια διαχρονική και σταθερά εξελισσόμενη παρουσία, την οποία θα ενισχύσουμε περαιτέρω. Οι σχέσεις μας με το Ισραήλ, οι οποίες συμβάλλουν αποφασιστικά στη σταθερότητα της περιοχής, έχουν αποκτήσει στρατηγικό χαρακτήρα. Θα εμβαθύνουμε και θα διευρύνουμε αυτές τις σχέσεις.
Η παραδοσιακή σχέση μας με τον Αραβικό Κόσμο την τελευταία δεκαετία έχει εξελιχθεί. Ιδιαίτερα με χώρες όπως η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ιορδανία και ο Λίβανος έχει φθάσει σε υψηλό επίπεδο ωρίμανσης στα πεδία της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής συνεργασίας.
Πιστεύουμε όμως ότι η φωνή της Ελλάδας πρέπει να ακούγεται και πέρα από τις χώρες της ευρύτερης περιοχής μας. Το κέντρο βάρους του πλανήτη έχει μετακινηθεί προς τα ανατολικά.
Ο ευρύτερος χώρος του Ινδο-Ειρηνικού βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο του διεθνούς εμπορικού και γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Η Ελλάδα, ως ναυτιλιακή δύναμη και ως διαμετακομιστικός κόμβος και πύλη εισόδου των χωρών αυτών στην Ευρώπη, θα δώσει μεγαλύτερη ώθηση στη σύσφιγξη των σχέσεων με όλα τα κράτη της περιοχής αυτής. Επίσης θα εντάξουμε στο πλαίσιο του ενδιαφέροντός μας τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, ενισχύοντας τις πολιτικές αλλά και τις εμπορικές επαφές των επιχειρήσεων μας.
Θα οικοδομήσουμε πάνω στις παραδοσιακά ιδιαίτερα φιλικές σχέσεις της χώρας μας με αυτές της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να κάνω ιδιαίτερη μνεία στην αναγνώριση του Χουάν Γκουαϊδό ως μεταβατικού Προέδρου της Βενεζουέλας, μια κίνηση στην οποία προβήκαμε συμμεριζόμενοι τις θέσεις της συντριπτικής πλειονότητας των Ευρωπαίων εταίρων μας αλλά και τις αντιλήψεις μας για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Για να ανταποκριθεί στη Νέα Εποχή και να υπηρετήσει την έξοδο από την κρίση το Υπουργείο Εξωτερικών γίνεται ένα σύγχρονο, διαφορετικό Υπουργείο. Καθίσταται πλέον, εκτός από φορέας άσκησης της Εξωτερικής πολιτικής για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων της Ελληνικής Δημοκρατίας, και φορέας για την ενίσχυση της εξωστρέφειας, των εξαγωγών και των επενδύσεων. Διαμορφώνουμε ένα συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό για την αναβάθμιση του Υπουργείου και της οικονομικής διπλωματίας μέσω της ενσωμάτωσης στο ΥΠΕΞ υπηρεσιών και προσωπικού που μέχρι πρότινος ανήκαν σε άλλους φορείς με στόχο την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων και την ενίσχυση των ελληνικών εξαγωγών. Δημιουργείται ένα τρίπτυχο Πολιτικής και Οικονομικής Διπλωματίας, επικουρούμενες από την Επικοινωνιακή Διπλωματία.
Ως προς τις Οικονομικές και Εμπορικές Υποθέσεις:
Θα αναδιαταχθούν και οι αντιπροσωπείες της χώρας στο εξωτερικό ώστε να υπηρετούν το σύνολο της πολιτικής της χώρας. Δε χρειαζόμαστε Πρεσβείες σφραγίδες που δεν υπηρετούν το στρατηγικό μας σχεδιασμό.
Στο πλαίσιο αυτό προωθούμε:
• Την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του ΥΠΕΞ: Ενσωμάτωση της Γενικής Δ/νσης Διεθνούς Εμπορικής και Οικονομικής Πολιτικής (από το πρώην Υπουργείο Ανάπτυξης) και των Διευθύνσεων Διεθνούς Επικοινωνίας, Διπλωματίας Μέσων Ενημέρωσης και των Γραφείων Τύπου και Επικοινωνίας Εξωτερικού (από τη ΓΓ Ενημέρωσης – Επικοινωνίας).
• Την ανανέωση της διεθνούς εικόνας της χώρας υπό εμπορικούς όρους – rebranding.
• Την ενίσχυση του ρόλου του “Enterprise Greece” και των κατά τόπους Γραφείων ΟΕΥ (Οικονομικών Εμπορικών Υποθέσεων) για την αναβάθμιση της οικονομικής διπλωματίας.
• Την ενίσχυση του ρόλου των κατά τόπους Γραφείων Τύπου στο πλαίσιο μιας συνολικής στρατηγικής διεθνούς προβολής .
Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα με νέα εργαλεία και νέα αντίληψη μπορεί να ξεφύγει από την εσωστρέφεια, και να ενισχύσει την παγκόσμια προβολή της. Σε αυτό το πλαίσιο η συμβολή του ελληνισμού της διασποράς είναι καίρια.
Ως προς τον Απόδημο Ελληνισμό:
Σημαντικό νέο στοιχείο η εξαγγελία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για την παροχή ψήφου στους απόδημους Έλληνες.
• Στην ενίσχυση των σχέσεων των Ελλήνων του εξωτερικού με την πατρίδα μέσω της διευκόλυνσής τους σε ζητήματα εκπαιδευτικά, φορολογικά, περιουσιακά (κτηματολόγιο), κατασκηνώσεων για παιδιά αποδήμων, και συντάξεων.
• Στην αξιοποίηση της πολιτικής παρουσίας και ισχύος των αποδήμων για την προβολή και προώθηση των εθνικών δικαίων στο εξωτερικό.
• Στη διαφύλαξη της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας και συνείδησης που περνά από το δίπτυχο Παιδεία – Εκκλησία.
Η επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων προϋποθέτει Συνέργειες. Για αυτό προωθούμε άμεσα:
• Τον πλήρη συντονισμό με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
• Τον συντονισμό με το Υπουργείο Επενδύσεων μέσω της εκπόνησης και υλοποίησης επιχειρησιακού σχεδίου για την εξωστρέφεια, του καθορισμού προτεραιοτήτων (επενδύσεις και αγορές – στόχοι κ.α.), των δράσεων του “Enterprise Greece” και του ΟΑΕΠ.
• Τη συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την προώθηση των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα.
• Με το Υπουργείο Πολιτισμού για την αξιοποίηση του πολιτιστικού δυναμικού της χώρας.
• Τη συνεργασία με τη Γ.Γ. Ενημέρωσης – Επικοινωνίας για την ένταξη των δράσεων της διεθνούς επικοινωνίας στο πλαίσιο της Εθνικής Επικοινωνιακής Πολιτικής
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η Νέα Δημοκρατία, η νέα κυβέρνηση και ο νέος Πρωθυπουργός της χώρας Κυριάκος Μητσοτάκης ουδέποτε υπήρξαν οπαδοί μιας φοβικής Ελλάδας, μιας τοιχισμένης Ελλάδας. Δεν υπήρξαμε οπαδοί μιας περίκλειστης Ελλάδας. Δεν υπήρξαμε κήρυκες μιας ανασφαλούς Ελλάδας μιας παρακμάζουσας Ελλάδας. Δε θα συμβιβαστούμε με μια μίζερη Ελλάδα, μια καχύποπτη και απομονωμένη Ελλάδα. Πιστεύουμε βαθιά στα προσόντα του Ελληνικού Λαού, στα πλεονεκτήματα της γεωπολιτικής μας θέσης. Πιστεύαμε και πιστεύουμε σε μια Ελλάδα ευρωπαϊκή σύγχρονη, φιλόξενη, ανοιχτή στην καινοτομία, Ανεκτική, Εξωστρεφή, Νεωτερική.
Μια Ελλάδα φιλόδοξη, με αυτοπεποίθηση, μια Ελλάδα ανεξάρτητη και ισχυρή. Αυτή την Ελλάδα θέλουμε να προάγουμε. Αυτήν την Ελλάδα οραματιζόμαστε σε έναν κόσμο που αλλάζει, σε ένα διεθνές περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες.
Μια λαμπερή ακτινοβόλο Ελλάδα.
Μια Νέα Ελλάδα 200 ετών.
22 Ιουλίου, 2019