Βασικά σημεία:
• Το βασικό θέμα που εκμεταλλεύεται το οργανωμένο έγκλημα είναι ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων, σε μία συντεχνιακή λογική, σε πολυνομία, σε γραφειοκρατία. Αυτό που εμείς προσπαθούμε να κάνουμε είναι να εφαρμόσουμε μία καινούργια κουλτούρα συνεργασίας, με στελέχη άλλων Υπουργείων στην Ελλάδα, με το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οργανώνουμε τη λειτουργία ενός εθνικού συντονιστικού και εποπτικού μηχανισμού για την καταπολέμηση του trafficking.
• Το Υπουργείο Εξωτερικών σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς επιτελεί ένα συντονιστικό ρόλο, τον οποίο και θέλουμε να θεσμοθετήσουμε. Σε αυτήν την αίθουσα, στις 12 Οκτωβρίου του 2010 ο Υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Δρούτσας, είχε παρουσιάσει μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης τον ευρύτερο Εθνικό και Ευρωπαϊκό Σχεδιασμό.
• Το Σχέδιο Δράσης μας στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες. Πρώτον, στην προστασία και την αρωγή των θυμάτων, το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί μιλάμε για ανθρώπους. Δεύτερον, την καταστολή του εγκλήματος και την ποινική δίωξη των διακινητών, άρα την παραγωγή του φαινομένου. Τρίτον, την πρόληψη του φαινομένου που έχει να κάνει κυρίως με το να αντιμετωπίσουμε την ύπαρξη της ζήτησης.
• Η Ελλάδα είναι μία χώρα που δεν έχει μείνει ανέπαφη από το πρόβλημα της εμπορίας ανθρώπων, αλλά είναι μία χώρα που κάνει μεγάλες προσπάθειες. Φέτος η Ελλάδα συμπληρώνει τα οκτώ χρόνια εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου. Το 2010 τα πράγματα πήγαν αρκετά καλά, αυξήθηκαν οι ποινικές διώξεις κατά 65% σε θέματα trafficking, αυξήθηκαν οι καταδίκες κατά 52% και αυτό οδήγησε σε μία πιο στενή συνεργασία ανάμεσα στις αρχές που συμμετέχουν σε αυτό. Υπάρχει μία σοβαρή ανταπόκριση στις δεσμεύσεις της Ελλάδας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, έχουν κυρωθεί ανάλογες συμβάσεις και επίσης έχουμε την επιτυχία ο εθνικός συντονιστικός μηχανισμός που είπα, το ΥΠΕΞ μαζί με τα συναρμόδια Υπουργεία, να έχει καταφέρει να ενταχθεί η Ελλάδα σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του trafficking, το οποίο έχει και πολύ μεγάλη σημασία για να κάνουμε τα επόμενα βήματα.
• Θέλουμε την κοινωνία μαζί μας σε αυτή την προσπάθεια και γι’ αυτό έχουμε σχεδιάσει να φέρουμε κοντά σε αυτή την πρωτοβουλία τους εκπροσώπους από διάφορες ομάδες της Ελλάδας που έχουν σημασία, την αθλητική κοινότητα, την επιχειρηματική κοινότητα, την εκπαιδευτική και την καλλιτεχνική. Από εκεί και πέρα θα ξεκινήσουμε – στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου– μία σειρά δράσεων για να δυναμώσουμε τη φωνή όλων των ανθρώπων που συμμετέχουν.
• Θέλουμε μέσα από το Εθνικό Σχέδιο να θέσουμε ένα ξεκάθαρο στόχο, σε δύο χρόνια από σήμερα, δηλαδή στις 30 Μαρτίου του 2013, η χώρα μας να είναι σε θέση να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πρωταγωνιστές που μάχονται ενάντια στο ανθρώπινο trafficking.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Κυρίες και κύριοι Πρέσβεις, συνάδελφοι βουλευτές, αγαπητοί φίλοι. Η παρουσία όλων όσων βρίσκονται εδώ είναι εξίσου σημαντική. Θέλω από την πλευρά μου να σας καλωσορίσω στο Υπουργείο Εξωτερικών, στην αίθουσα «Γιάννος Κρανιδιώτης» και να ευχαριστήσω από την καρδιά μου, πραγματικά, τους συνδιοργανωτές και την Καναδική Πρεσβεία αλλά και το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης για αυτήν την ξεχωριστή σημερινή ευκαιρία που μας δίνεται να αγγίξουμε ένα σημαντικό πρόβλημα.
Επιτρέψτε μου, ειδικά, να ευχαριστήσω την Καναδή Πρέσβη, τη φίλη μου τη Renata Wielgosz, τον Δανιήλ Εσδρά, εκπρόσωπο του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης στην Ελλάδα και επίσης θέλω να ευχαριστήσω και τον Γιώργο Αυγερόπουλο που ανέλαβε με μεγάλη χαρά το συντονισμό αυτής της πρωτοβουλίας. Επίσης θέλω να αναγνωρίσω τη συμμετοχή και την παρουσία ενός πολύ σημαντικού και καλού συνεργάτη μας, του Ηρακλή Μοσκώφ. Ο Ηρακλής είναι πολύ σεμνός αλλά είναι η ατμομηχανή πίσω από όλη τη δουλειά που γίνεται στο Υπουργείο Εξωτερικών για την αντιμετώπιση του trafficking και τον ευχαριστώ και εκείνον γι’ αυτή την προσπάθεια.
Σήμερα θα μοιραστούμε ένα συγκλονιστικό ντοκουμέντο, μία ταινία η οποία πραγματικά σημαδεύει κάποιον που την έχει παρακολουθήσει. Θα μας δοθεί η ευκαιρία στη συζήτηση που θα γίνει μετά να προβληματιστούμε για τους λόγους που συνεχίζει να υπάρχει αυτό το δουλεμπόριο, να αιχμαλωτίζουμε ανθρώπους και να πούμε μερικά πράγματα για το Σχέδιο Δράσης και για τις κινήσεις που θα ξεδιπλωθούν από εδώ και πέρα στη δουλειά που κάνουμε στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Θέλω όμως πριν να σας μιλήσω για το Σχέδιο Δράσης να αναφέρω κάτι που μου έκανε εντύπωση σε αυτήν την προετοιμασία. Όταν ξεκινήσαμε να ενημερώνουμε ότι θα γίνει αυτή η εκδήλωση, ότι δηλαδή θα παρουσιαστεί η ταινία “Sex Slaves” υπήρξαν και κάποιοι οι οποίοι άρχισαν να υπομειδιούν και να λένε ότι τέτοιου είδους θεματικές δε χωράνε στο πρωτόκολλο και τον καθωσπρεπισμό μας. Όταν άκουσα τέτοιου είδους σχόλια σκέφτηκα ότι οι αντιλήψεις όλων θα άλλαζαν άρδην όταν και εάν εμπλεκόταν στα πλοκάμια του trafficking ένας δικός μας άνθρωπος, μια κατάσταση και ένα γεγονός που δεν είναι εκτός πραγματικότητας, όπως θα διαπιστώσετε και από το ντοκιμαντέρ.
Η ταινία που θα δούμε λέει όλη την ιστορία. Εγώ αυτό που θα προσπαθήσω να κάνω είναι να σας πω κάποια βασικά στοιχεία για το τι γίνεται στην Ελλάδα και τι προγραμματίζουμε για να ξέρετε που η ελληνική κοινωνία και η διεθνής συνεργασία εντάσσεται μέσα σε αυτήν την προσπάθεια.
Το βασικό θέμα που εκμεταλλεύεται το οργανωμένο έγκλημα για να μπορεί να αναπτύξει τα δίκτυα που δε λογαριάζουν ούτε σύνορα ούτε νόμους ούτε εθνικές προκαταλήψεις, είναι ότι πατάει πάνω στον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων, σε μία συντεχνιακή λογική, σε πολυνομία, σε γραφειοκρατία. Αυτό που εμείς προσπαθούμε να κάνουμε είναι να εφαρμόσουμε μία καινούργια κουλτούρα συνεργασίας, με στελέχη άλλων Υπουργείων στην Ελλάδα, με το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οργανώνουμε τη λειτουργία ενός εθνικού συντονιστικού και εποπτικού μηχανισμού για την καταπολέμηση του trafficking.
Το Υπουργείο Εξωτερικών σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς επιτελεί ένα συντονιστικό ρόλο, ένα σημαντικό συντονιστικό ρόλο τον οποίο και θέλουμε να θεσμοθετήσουμε. Σε αυτήν την αίθουσα, στις 12 Οκτωβρίου του 2010 ο Υπουργός Εξωτερικών, Δημήτρης Δρούτσας, είχε παρουσιάσει μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης τον ευρύτερο Εθνικό και Ευρωπαϊκό Σχεδιασμό. Το Σχέδιο Δράσης μας στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες. Πρώτον, στην προστασία και την αρωγή των θυμάτων, το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί μιλάμε για ανθρώπους. Δεύτερον, την καταστολή του εγκλήματος και την ποινική δίωξη των διακινητών, άρα την παραγωγή του φαινομένου. Τρίτον, την πρόληψη του φαινομένου που έχει να κάνει κυρίως με αυτό που είπε ο κύριος Εσδράς, το να αντιμετωπίσουμε την ύπαρξη της ζήτησης.
Σχετικά με την πρόληψη, το σημαντικότερο πυλώνα των δράσεών μας, υπάρχουν πάλι κάποια συστατικά αυτής της προσπάθειας, τα οποία έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Είναι πρώτον οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού στο θέμα της αγοραστικής ζήτησης των υπηρεσιών, τη μείωση ή εξάλειψη της ζήτησης. Δεύτερον, η διοργάνωση σεμιναρίων επιμόρφωσης των συναρμόδιων φορέων. Τρίτον, οι διασυνοριακές αναπτυξιακές δράσεις, οι οποίες είναι το άλλο έργο που επιτελούμε στο Υπουργείο Εξωτερικών, η παροχή δηλαδή αναπτυξιακής συνεργασίας και βοήθειας ακριβώς ώστε να αντιμετωπίσουμε το να βρεθεί κάποιος στην ανάγκη και να μπορεί να γίνει εύκολο θύμα των δικτύων του trafficking.
Στο θέμα της πρόληψης έχει πολύ μεγάλη σημασία να καταφέρουμε να πάμε μπροστά και να πάψουμε να ανεχόμαστε στη χώρα μας για 5 Ευρώ και 10 Ευρώ να πωλούνται δίπλα μας σκλάβοι, στους δρόμους, στα στούντιο, στα χωράφια, στα εργοστάσια. Μιλάμε για μία υπόθεση η οποία καταρρακώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, είναι μία υπόθεση η οποία ουσιαστικά καταρρακώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα και εκμαυλίζει τις συνειδήσεις και αυτό πρέπει να γίνει εθνική προσπάθεια, εθνική συνείδηση.
Υπάρχει ενδιαφέρον από όλη την Παγκόσμια Κοινότητα για τη συνεργασία διεθνώς σε σχέση με την εμπορία των ανθρώπων, συμμετέχουν τα Ηνωμένα Έθνη, συμμετέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ΟΑΣΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, αλλά όσο και αν συμμετέχουν οι διεθνείς οργανισμοί, όσο κι αν προσπαθούν τα κράτη, εδώ υπάρχει ένα ζήτημα, ότι η εμπορία των ανθρώπων όσο προχωράει ο καιρός και ιδίως τα τελευταία χρόνια, έχει μεταλλαχθεί. Συνδέεται πολύ στενά με το οργανωμένο έγκλημα φυσικά αλλά το χαρακτηριστικό της είναι ότι μετεξελίσσεται συνεχώς και συνήθως πιο γρήγορα από όσο μπορεί να προλάβει το θεσμικό πλαίσιο. Εξελίσσεται γιατί δεν έχει να περάσει από διαδικασίες όπως οι χώρες μέσα από κοινοβούλια, έχει μεγάλη προσαρμοστικότητα στο να ξεπερνάει τα θεσμικά πλαίσια και για αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία το να είναι η ίδια η κοινωνία σε θέση να αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο φυσικά μαζί με τις κυβερνήσεις.
Ενδεικτικό αυτής της τεράστιας προσαρμοστικότητας είναι το λεγόμενο «χαμογελαστό trafficking». Χαμογελαστό trafficking τί σημαίνει; Ότι για τη χειραγώγηση και τη διαχείριση των θυμάτων, ουσιαστικά εξαγοράζεται η συναίνεσή τους σε αυτό που γίνεται, το οποίο είναι τρομακτικό και επικίνδυνο, γιατί δίνει σε αυτούς τους ανθρώπους κάποια κίνητρα, μικρά μεν, τα οποία σε ανθρώπους που είναι σε κατάσταση απελπισίας έχουν σημασία, ότι μπορεί να τους δοθεί ελεύθερος χρόνος, χρηματική ανταμοιβή ή οτιδήποτε άλλο και μία προοπτική αποδέσμευσης η οποία ποτέ δεν έρχεται. Θα το δείτε στην ταινία.
Η αλήθεια όμως είναι ότι η εμπορία των ανθρώπων είναι μία θηριώδης μορφή παραβίασης ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ειδικά στο sex trafficking καλό είναι να θυμόμαστε ότι το 71% των γυναικών έχει υποστεί σωματική βία, το 89% των γυναικών θέλουν να ξεφύγουν αλλά δεν μπορούν να το πραγματοποιήσουν γιατί φοβούνται. Το AIDS θερίζει. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι υποφέρουν και από ένα σύνδρομο μετατραυματικού στρες, συνήθως εθισμένοι σε ναρκωτικά και αλκοόλ ακριβώς για να μπορούν να χειραγωγούνται.
Η Ελλάδα είναι μία χώρα που δεν έχει μείνει ανέπαφη από το πρόβλημα της εμπορίας ανθρώπων, αλλά είναι μία χώρα που κάνει μεγάλες προσπάθειες. Φέτος η Ελλάδα συμπληρώνει τα οκτώ χρόνια εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου. Για να σας δώσω κάποια ενδεικτικά στοιχεία, το 2010 τα πράγματα πήγαν αρκετά καλά, αυξήθηκαν οι ποινικές διώξεις κατά 65% σε θέματα trafficking, αυξήθηκαν οι καταδίκες κατά 52% και αυτό οδήγησε σε μία πιο στενή συνεργασία ανάμεσα στις αρχές που συμμετέχουν σε αυτό. Υπάρχει μία σοβαρή ανταπόκριση στις δεσμεύσεις της Ελλάδας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, έχουν κυρωθεί ανάλογες συμβάσεις και επίσης έχουμε την επιτυχία ο εθνικός συντονιστικός μηχανισμός που είπα, το ΥΠΕΞ μαζί με τα συναρμόδια Υπουργεία, να έχει καταφέρει να ενταχθεί η Ελλάδα σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του trafficking, το οποίο έχει και πολύ μεγάλη σημασία για να κάνουμε τα επόμενα βήματα.
Στο θέμα της πρόληψης μέσα στους επόμενους μήνες θεωρούμε ότι δε φτάνει να λειτουργήσουν μόνο τα Υπουργεία, θέλουμε την κοινωνία μαζί μας και γι’ αυτό έχουμε σχεδιάσει να φέρουμε κοντά σε αυτή την προσπάθεια τους εκπροσώπους από διάφορες ομάδες της Ελλάδας που έχουν σημασία, την αθλητική κοινότητα, την επιχειρηματική κοινότητα, την εκπαιδευτική, την καλλιτεχνική, όλους τους ανθρώπους που θα μπορέσουν να γίνουν οι συμπαραστάτες και οι συνεργάτες μας σε αυτόν τον εθνικό αγώνα που θα δώσουμε.
Πιστεύουμε ότι στην επόμενη εκδήλωση όλοι αυτοί οι τομείς που ανέφερα και όλοι οι άνθρωποι που τους εκπροσωπούν και που συμμετέχουν, θα είναι μαζί μας για να υπογράψουμε μία διακήρυξη αρχών κατά της σύγχρονης δουλείας. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς μας στόχους. Από εκεί και πέρα θα ξεκινήσουμε –και αυτό είναι το Εθνικό Σχέδιο– μία σειρά δράσεων για να δυναμώσουμε τη φωνή όλων των ανθρώπων που συμμετέχουν. Για παράδειγμα, τη φωνή των μαθητών από Γυμνάσια και Λύκεια για καλλιτεχνικές παρεμβάσεις και δρώμενα. Το να προσπαθήσουμε να εισάγουμε ένα πρόγραμμα προβολής, οπτικοακουστικού υλικού για εξαφανισμένα, απαχθέντα και κακοποιημένα παιδιά, μία άλλη πλευρά του trafficking που είναι πολύ σημαντική. Να ενσωματώσουμε την έννοια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στην καταπολέμηση της εργασιακής εκμετάλλευσης καθώς έχει σημασία και οι ίδιες οι επιχειρήσεις σαν δουν την ευθύνη και το ρόλο τους. Να παρουσιάσουμε τις δράσεις της Ελληνικής Αστυνομίας στην αντιμετώπιση της παιδικής πορνογραφίας, που είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό θέμα. Να παρουσιάσουμε επίσης τη δράση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στην προστασία και τον ανθρωπιστικό επαναπατρισμό ασυνόδευτων ανηλίκων, τα παιδιά των φαναριών.
Επίσης, θέλουμε μέσα από το Εθνικό Σχέδιο να θέσουμε ένα ξεκάθαρο στόχο, σε δύο χρόνια από σήμερα, στις 30 Μαρτίου δηλαδή του 2013 η χώρα μας να είναι σε θέση να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πρωταγωνιστές που μάχονται ενάντια στο ανθρώπινο trafficking. Να είμαστε μία από τις χώρες που οδηγούν αυτή την κούρσα και όχι απλώς ακολουθούν και αυτό γιατί έχει σημασία για την Ελλάδα, και στη γεωγραφική περιοχή που βρίσκεται και λόγω του μεγάλου κύματος μετανάστευσης, αλλά και λόγω του ότι είναι η χώρα που γεννήθηκαν πολλές από τις σκέψεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία και πρέπει, είναι ευθύνη μας σαν Έλληνες, να είμαστε μπροστά και όχι πίσω σε αυτήν την κούρσα.
Κλείνω λέγοντας ότι η παρουσία σας εδώ μου δίνει την ικανοποίηση αλλά κυρίως την ελπίδα ότι στα επόμενα βήματα της υλοποίησης αυτού του Εθνικού Σχεδιασμού θα είμαστε μαζί και θα κάνουμε αυτό το όραμα πράξη. Θα χρειαστούμε τη βοήθεια σας και θα τη ζητήσουμε επίμονα.
Αλλά επίσης θέλω κλείνοντας να ευχαριστήσω ιδιαίτερα, το κράτησα για το τέλος, τη σκηνοθέτιδα της ταινίας η οποία τώρα θα μας ανοίξει τα μάτια, η Ric Bienstock σίγουρα έχει διακινδυνεύσει πολύ για να κάνει τη δουλειά που έχει κάνει. Ο κινηματογράφος μπορεί να δώσει πολύ δυνατά μηνύματα και νομίζω ότι στη συζήτηση που θα έχουμε τη δυνατότητα να καταλάβουμε όλοι μαζί, πόσο πιο δυνατά είναι τα μηνύματα που βλέπουμε σε σχέση το να μένουμε απλώς σε λόγια. Και πάλι ευχαριστώ όλους για τη συνεργασία και για την παρουσία.
30 Μαρτίου, 2011