«Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Έχω την τιμή να βρίσκομαι εκ νέου ενώπιον σας, σε σύντομο χρονικό διάστημα από την τελευταία μας συνάντηση, συνεπές με αυτό που είχε λεχθεί κατά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση έχει τη δέσμευση και να διαβουλεύεται και να ενημερώνει, και θα μου επιτρέψετε να πω, κ. Πρόεδρε, ότι είμαι πάντα στη διάθεσή σας όταν κρίνετε ότι θα θέλατε να συζητήσουμε ή να απαιτήσετε ενημέρωση. Είναι σαφής η διάκριση των εξουσιών. Η Βουλή είναι το κυρίαρχο σώμα, κατά συνέπεια αυτό δεν συνιστά παραχώρηση, συνιστά υποχρέωσή μου, όπως συνιστά υποχρέωση της κυβέρνησης και του καθενός Υπουργού ξεχωριστά.
Στο διάστημα που μεσολάβησε, παρότι είναι χρονικά μικρό, πάρα πολλά συνέβησαν:
Πρώτον, συνεχίζονται και κλιμακώνονται οι τουρκικές παράνομες ενέργειες στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες με την παρουσία του «Barbaros», του «Yavuz» και του «Fatih». Αυτές, όπως ξέρετε, είχαν ως αποτέλεσμα τη λήψη αποφάσεων περί κυρώσεων εκ μέρους Ε.Ε..
Δεύτερον, συνεχίσθηκαν οι τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο. Μάλιστα, οφείλω να πω, σ’ ένα βαθμό, με αυξημένους αριθμούς και υπερπτήσεις κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Τρίτον, είχαμε, παράλληλα, εξελίξεις αναφορικά με την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Για αυτές τις δύο χώρες η απόφαση που λήφθηκε ήταν να επανεξεταστεί το θέμα της έναρξης των ενταξιακών τους διαπραγματεύσεων. Δεν ελήφθη συγκεκριμένη απόφαση για την έναρξη αυτών των διαπραγματεύσεων.
Τέταρτον, σημαντικές ήταν οι πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και για το μεταναστευτικό. Τις γνωρίζετε, μπορούμε να τις συζητήσουμε εφόσον κρίνετε, αν και φαντάζομαι, ειδικά για το Μεταναστευτικό, ο κ. Χρυσοχοΐδης, ο κ. Κουμουτσάκος έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα ενημέρωσης από εμένα.
Παράλληλα, ξέρετε ότι είχα την χαρά να υποδεχθώ στην Αθήνα για τριήμερη επίσκεψη τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, κ. Mike Pompeo.
Πέραν από τις συζητήσεις και πέρα από τον Στρατηγικό Διάλογο, επιστέγασμα της πολύ σημαντικής αυτής επίσκεψης, ήταν η υπογραφή της τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ. Η τροποποίηση αυτή θα έρθει για να ψηφιστεί από τη Βουλή των Ελλήνων. Κατά την άποψη της κυβέρνησης, πρόκειται για μία συμφωνία, με την οποία αναβαθμίζεται περαιτέρω η αμυντική συνεργασία της χώρας με τις ΗΠΑ.
Επίσης, πρέπει να πω ότι οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η ευρύτερη στάση της Τουρκίας όσον αφορά το Αιγαίο, όσον αφορά την Κύπρο, αλλά και γενικότερα η φιλοσοφία της παρουσίας της στην περιοχή, απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση από την πλευρά μας.
Όπως είναι αυτονόητο, το Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή τις εξελίξεις. Αυτό βεβαίως σε απόλυτη συνεργασία και σε προσπάθεια συνεννόησης με τους Ευρωπαίους εταίρους μας.
Ως προς το Κυπριακό, κορυφαίο εθνικό μας μέλημα και βασική στρατηγική μας επιδίωξη παραμένει αφενός ο τερματισμός της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής και η επίλυση του κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ και σε αρμονία με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Γνωρίζετε ότι υποστηρίζουμε την πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, κ. Guterres, για την συνομολόγηση Όρων Αναφοράς (Terms of References), για επανέναρξη των δια-πραγματευτικής διαδικασίας.
Η δική μας άποψη προκρίνει κατ’ αρχήν τριμερές σχήμα και μετά πενταμερές.
Βεβαίως, όπως όλοι γνωρίζετε, είμαστε σε συνεχή, πλήρη και διαρκή συντονισμό με την Λευκωσία. Χθες και σήμερα είναι εδώ, για άλλη μια φορά, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκος Αναστασιάδης. Όπως ξέρετε, εγώ έχω πάει δύο φορές στην Κύπρο, μια συνοδεύοντας τον Πρωθυπουργό, κ. Μητσοτάκη, και μια για να δω τον κ. Νίκο Χριστοδουλίδη. Ο κ. Χριστοδουλίδης έχει έρθει τουλάχιστον τρεις φορές στην Αθήνα, αν θυμάμαι καλά.
Πάντως, κοινή μας θέση και κοινή μας αντίληψη είναι ότι η εποχή της διπλωματίας των κανονιοφόρων, την οποία επαγγέλλεται και υλοποιεί η Τουρκία έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Ανήκει στον 19ο και ίσως στις αρχές του 20ου αιώνα. Όμως, φαίνεται ότι η Τουρκία δεν το έχει ακόμη αντιληφθεί.
Το μεταναστευτικό -κάνω μια μικρή αναφορά- αποτελεί ένα ακόμη ζήτημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε λαμβάνοντας, πρωτίστως, υπόψη την ανθρωπιστική πτυχή του.
Η χώρα μας καλείται να αντιμετωπίσει μία δραματική αύξηση των ροών από τις αρχές του έτους προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Προς την κατεύθυνση αυτή, θεωρούμε ιδιαιτέρως σημαντική την ευρωπαϊκή στήριξη και αλληλεγγύη. Ομοίως σημαντική είναι η απόλυτη συμμόρφωση της Τουρκίας με τις υποχρεώσεις της, όπως αυτές πηγάζουν από την Κοινή Δήλωση του Μαρτίου 2016, με την ΕΕ.
Το μεταναστευτικό είναι ένα σημαντικό ζήτημα, με κρίσιμες επιπτώσεις. Αλλά για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι δεν επιτρέπεται να εργαλειοποιείται προς εξυπηρέτηση ειδικότερων συμφερόντων. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται εκβιαστικά για την απόσπαση οικονομικής ενίσχυσης και την αναπαραγωγή ανυπόστατων και απολύτως ψευδών ισχυρισμών.
Συνοπτικά και ως γενική τοποθέτηση, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η χώρα, πιστή στο ρόλο που διαδραματίζει στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, θέλω να σας πω ότι στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Όμως, αναμένει από τις δύο αυτές γειτονικές χώρες απτά βήματα προόδου σε σημαντικά ζητήματα. Είχαμε μάλιστα χθες εδώ τον Πρωθυπουργό της Αλβανίας, κ. Ράμα. Η συζήτηση αυτή επανελήφθη με τον Πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι η δεύτερη συνάντησή τους. Η πρώτη όπως ξέρετε είχε γίνει στη Νέα Υόρκη, στα πλαίσια της ΓΣ των Ηνωμένων Εθνών.
Για τη Βόρεια Μακεδονία, για εμάς το ζήτημα είναι η πλήρης και συνεπής εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ήδη η Νέα Δημοκρατία, από την εποχή που ήταν στην Αντιπολίτευση, έχει τοποθετηθεί για τα προβλήματα που κρίνει ότι υφίστανται στο κείμενο αυτής της Συμφωνίας. Όμως ξεκάθαρα έχουμε πει -το είχαμε πει από τότε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει κάνει επανειλημμένες τοποθετήσεις- ότι μετά τη θέση σε ισχύ, η χώρα είναι απολύτως υποχρεωμένη να την τηρήσει. Και αυτό κάνει ως Κυβέρνηση.
Ως προς την Αλβανία, ο σεβασμός των δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας είναι επίσης κρίσιμης σημασίας για την Ελλάδα. Όχι στο πλαίσιο προφανώς των διμερών σχέσεων μόνο, αλλά στο ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο η Αλβανία οφείλει να στέκει, για να καταστεί μέλος της ενιαίας ευρωπαϊκής οικογένειας. Αυτό αφορά πρωτίστως στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού των μελών της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, αλλά και όσον αφορά τα περιουσιακά τους δικαιώματα.
Θα ήθελα, λοιπόν, ενόψει όλων αυτών που σας είπα, χωρίς να επεκταθώ και σε άλλα ζητήματα, όπως παραδείγματος χάριν το Brexit, στο οποίο επίσης υπάρχουν εξελίξεις, να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνεται να βρίσκομαι για άλλη μια φορά ενώπιον σας και να δηλώσω απολύτως στη διάθεσή σας, να συνεχίσουμε και να εμβαθύνουμε τη συζήτηση μετά την αρχική τοποθέτηση των εκπροσώπων των κομμάτων».
30 Οκτωβρίου, 2019