Πολιτιστικές και Μορφωτικές Σχέσεις

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Ο ελληνικός κόσμος συνδέεται με μακραίωνες σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με τη Ρωσία. Από την εποχή των εμπορικών ταξιδιών των σκανδιναβικών λαών προς το Βυζάντιο μέσω των ρωσικών πόλεων, γνωστών ως «πορείες από τους Βαράγγους στους Έλληνες» ήρθαν σε επαφή οι δύο λαοί και έγιναν οι πρώτες πολιτισμικές ανταλλαγές. Στη συνέχεια, τον 9ο αιώνα ο Πρίγκιπας Βλαδίμηρος και η Πριγκίπισσα Όλγα ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό από το Βυζάντιο και αυτό συνέδεσε τους δύο λαούς με κοινές πολιτισμικές και αισθητικές αξίες για ολόκληρη την μετέπειτα ιστορία τους μέχρι τις ημέρες μας.

Στα δύσκολα χρόνια του οθωμανικού ζυγού, Έλληνες λόγιοι, καλλιτέχνες και κληρικοί από το Βυζάντιο ταξίδευαν στη Ρωσία, εύρισκαν καταφύγιο στην ομόδοξη Ρωσία και ταυτόχρονα μετάφραζαν, δίδασκαν, ιστορούσαν εικόνες, έλυναν δογματικές και κανονικές διαφορές και λειτούργησαν ως ένας ζωντανός δεσμό της ορθόδοξης Ρωσίας με τις θρησκευτικές, τις μοναχικές και τις καλλιτεχνικές παραδόσεις της Ορθόδοξης Ανατολής, που εκπροσωπούσε ο ελληνισμός.

Πολλοί ήταν οι Έλληνες που μετανάστευσαν εδώ και η φιλόξενη ρωσική γη έγινε δεύτερη πατρίδα τους. Τα ίχνη τους στην πορεία του ρωσικού πολιτισμού είναι μέχρι σήμερα ανεξίτηλα. Γνωστές είναι οι μορφές του Φωτίου του Μονεμβασιώτη τα άμφια του οποίου κοσμούν τη συλλογή του Μουσείου των Όπλων του Κρεμλίνου, του περίφημου αγιογράφου Θεοφάνους του Γραικού, του Αρχιεπισκόπου Αρσενίου Ελασσόνος που ήταν προϊστάμενος του Ναού των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στα χρόνια του Ιβάν του Τρομερού, του διαφωτιστή των Ρώσων Μαξίμου του Γραικού, των ιδρυτών της Σλαβογραικολατινικής Ακαδημίας, πρώτου ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος της Ρωσίας αδελφών Λειχούδη, των διδασκάλων του Γένους Νικηφόρου Θεοτόκη και Ευγένιου Βούλγαρη, των Εθνικών Ευεργετών Ιωάννη Βαρβάκη και Ματθαίου Ριζάρη, του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, αλλά και μορφών του 20ου αιώνα, όπως ο περίφημος συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης, ο αρχιμουσικός Οδυσσέας Δημητριάδης κ.α. Πρόκειται για μια σειρά προσωπικοτήτων που καλύπτουν, χωρίς κενά, μια περίοδο από τον 14ο, τουλάχιστον, αιώνα, μέχρι και τις ημέρες μας.

Βασιζόμενη στην αξιοποίηση των μακραίωνων πολιτισμικών παραδόσεων των δύο λαών, η Πρεσβεία οικοδόμησε την πολιτιστική της πολιτική κατά τα τελευταία 20 χρόνια. Οργάνωσε σειρά ιστορικών και καλλιτεχνικών εκθέσεων, επιστημονικών συνεδρίων, αφιερωμένων στην ιστορία των ελληνορωσικών σχέσεων, συναυλιών, κινηματογραφικών προβολών και θεατρικών παραστάσεων.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

• ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΝΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ. Στη Μονή της Θεοτόκου του Ντον [http://www.donskoi.org/en]  στη Μόσχα ευρίσκονται 25 μνήματα Ελλήνων από την Ήπειρο (Ιωάννινα, Ζαγοροχώρια), που έζησαν στη Ρωσία στα τέλη του 18ου  έως το πρώτο ήμισυ του 19ου αι. Μεταξύ αυτών, γνωστές προσωπικότητες που συνεισέφεραν τόσο στην απελευθέρωση της Ελλάδας και τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους, όσο και στα πρώτα του βήματα με σημαντικές δωρεές. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται προσωπικότητες όπως οι αδελφοί Ζωσιμά, οι αδελφοί Χατζηκώνστα, ο Ματθαίος Ριζάρης, η οικογένεια Μπούμπα κ.α. Το σημαντικό αυτό μνημείο της ελληνικής ιστορίας στη Μόσχα επισκέπτονται τακτικά επίσημα πρόσωπα από την Ελλάδα (Πρόεδροι της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργοί, Υπουργοί Εξωτερικών, Αρχιεπίσκοποι) στο πλαίσιο επισκέψεών τους στη Μόσχα και τακτικά τελείται Τρισάγιο. Τα ελληνικά μνήματα της Μονής της Θεοτόκου του Ντον έχουν επισκευαστεί με πρωτοβουλία της Πρεσβείας και δαπάνη του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών τα έτη 1996 και 2012.

• ΑΓΑΛΜΑ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΑΣΤΡΙΑ. Το 2003, στο πλαίσιο του εορτασμού των 300 ετών της Αγίας Πετρούπολης, έγιναν από τον τότε Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη, παρουσία της τότε Κυβερνήτου της Πόλεως Βαλεντίνας Ματβιένκο τα εγκαίνια του αγάλματος του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας και πρώην Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας Ιωάννη Καποδίστρια. Το άγαλμα φιλοτέχνησε ο Ρώσος γλύπτης Vjacheslav Klykov [http://en.wikipedia.org/wiki/Vyacheslav_Klykov] κατόπιν πρωτοβουλίας της Ελληνικής Κυβέρνησης και με δαπάνη της ελληνικής ομογένειας στη Ρωσία.

• ΑΓΑΛΜΑ ΑΔΕΛΦΩΝ ΛΕΙΧΟΥΔΗ. Στην οδό Bogojavlenskij, σε απόσταση 200 περίπου μέτρων από την Κόκκινη Πλατεία, έγιναν το Μάιο του 2007 τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος των αδελφών Ιωαννικίου και Σωφρονίου Λειχούδη, που ήρθαν στη Μόσχα το 1685 και ίδρυσαν τη Σλαβογραικολατινική Ακαδημία, πρώτο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα στη σημερινή Ρωσία. Το άγαλμα φιλοτέχνησε ο Ρώσος γλύπτης Vjacheslav Klykov [http://en.wikipedia.org/wiki/Vyacheslav_Klykov]. Στα αποκαλυπτήρια παρέστησαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κ. Παπούλιας, ο τότε Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας Αλέξιος Β΄ και ο Δήμαρχος της Μόσχας. Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε με πρωτοβουλία της Πρεσβείας και δαπάνη της Ελληνικής Κυβέρνησης.
• 
• Στην Ιερά Μονή της Θεοτόκου του Ντον, στο κέντρο της Μόσχας, διασώζονται 30 περίπου μνήματα Ελλήνων εμπόρων (τέλη 18ου-μέσα 19ου αι.), μεταξύ των οποίων γνωστές οικογένειες εθνικών ευεργετών από την Ήπειρο, όπως οι αδελφοί Ζωσημά, Χατζηκώνστα, Οικογένεια Μπούμπα, Ματθαίος Ριζάρης κ.α.
  В Донском монастыре, в центре Москвы, сохраняются приблизительно 30 могил греческих купцов и меценатов (конец XVIII - середина XIX вы.), среди которых семьи известных благодетелей Греции такие как братья Зосимы, Хатжиконста, семья Буба, Матвей Ризари и др.