Κοινές δηλώσεις ΥΠΕΞ, N. Κοτζιά και ΥΠΕΞ της Ρωσικής Ομοσπονδίας, S. Lavrov, μετά τη συνάντησή τους (Αθήνα, 02.11.2016)

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Καλή σας μέρα, αν και η μέρα είναι καλή και χωρίς τις ευχές μου, νομίζω. Είμαι χαρούμενος που έχουμε κοντά μας, στην Αθήνα, έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους της διεθνούς διπλωματίας, τον Sergey Lavrov.

Είναι η τρίτη επίσκεψη που γίνεται από ανώτερο Ρώσο αξιωματούχο στη χώρα μας σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η Ρωσία είναι μια χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει παραδοσιακούς πολιτικούς, οικονομικούς, αλλά και πολιτιστικούς δεσμούς, ενώ πάρα πολλές σημαντικές στιγμές, στο διάβα των αιώνων, συνδέουν τις δυο χώρες.

Είναι γνωστός ο ρόλος που έπαιξε ο ελληνικός πολιτισμός, το Βυζάντιο, στη διαμόρφωση της Ρωσίας. Είναι γνωστό το πόσο έχει επηρεάσει η ρωσική λογοτεχνία, η μουσική και άλλες τέχνες τους Έλληνες πολίτες και ιδιαίτερα τους Έλληνες διανοούμενους.

Στη γενιά μου δεν υπήρχε άνθρωπος που δεν είχε διαβάσει Ντοστογιέφσκι ή Τολστόι, που δεν είχε πάει σε θεατρικά έργα του Γκόργκι ή του Γκόγκολ, που δεν είχε ακούσει τη μουσική του Τσαϊκόφσκι και του Σοστακόβιτς. Είναι βαθιές και εκτεταμένες οι ρίζες των σχέσεών μας.

Σήμερα σε μια εποχή αστάθειας στην περιοχή μας, η Ελλάδα είναι η χώρα της σταθερότητας, η χώρα που έχει πάρει  πρωτοβουλίες για ειρήνη, συνεννόηση, συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Στην περιοχή μας υπάρχουν πολλοί πολιτικοί που σκέφτονται με παλαιούς τρόπους. Υπάρχουν παλαιοί εθνικισμοί που εκδηλώνονται με νέο τρόπο.

Και η Ελλάδα, επαναλαμβάνω, μια χώρα ισχυρή, παρά την κρίση, έχει ευθύνη να συμβάλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα. Συζητήσαμε με το συνάδελφό μου, τον Sergey Lavrov, για τα ζητήματα της περιοχής, τον πόλεμο στη Συρία που πρέπει να τελειώσει και να επιτευχθεί ειρήνευση, διότι όπως έχω πει, ισχύουν δυο αρχές.

Πρώτον, η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα που άρχισε τους πολέμους στην περιοχή, ωστόσο πληρώνει τις συνέπειες αυτών των πολέμων. Περισσότερο όμως και από την Ελλάδα, οι άνθρωποι των κρατών του Ιράκ, της Συρίας, της Λιβύης και όλης της περιοχής, πληρώνουν με την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ανθρωπίνων ζωών. Και, συγχρόνως, πληρώνουν αυτούς τους πολέμους με την απώλεια των τόπων διαβίωσής εκατομμυρίων ανθρώπων.

Η πιο βαθιά ρίζα του προσφυγικού προβλήματος βρίσκεται σε αυτούς τους πολέμους και γι’ αυτό έχω πει πολλές φορές ότι χρειαζόμαστε στη Δυτική Ευρώπη, στην Ευρώπη συνολικά, ένα αντιπολεμικό κίνημα που να χτυπάει το πρόβλημα στη ρίζα του. Πρέπει να τελειώνουν οι πόλεμοι στην περιοχή.

Συζητήσαμε, επίσης, πέρα από τη Συρία και το Ιράκ, τα ζητήματα γενικότερα της Μέσης Ανατολής, τα ζητήματα της ελληνικής και ρωσικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή και βέβαια, κουβεντιάσαμε για τη Βόρειο Αφρική και ιδιαίτερα για τη Λιβύη, όπου υποστηρίζουμε την ανάγκη να λειτουργήσει η κυβέρνηση εθνικής ενότητας με επιτυχία και να συμπεριλάβει εκείνες τις δυνάμεις που έχουν ιδιαίτερο ρόλο, με εξαιρετικό τρόπο, στην Ανατολική Λιβύη.

Κουβεντιάσαμε και μάλιστα, συνέπεσαν οι απόψεις μας, ως προς την ανάγκη να ακολουθείται μια πολιτική σταθερότητας για την Αίγυπτο, μια πολιτική που θα λαμβάνει υπ’ όψιν ότι μια τυφλή αποσταθεροποίηση κρατών, όπως η Αίγυπτος, θα προκαλέσει μεγάλα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα που θα υπερβαίνουν αυτά που έχουμε δει μέχρι σήμερα, λαμβάνοντας πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις.

Συζητήσαμε, επίσης, για τα αποτελέσματα του αφιερωματικού έτους Ελλάδας – Ρωσίας που είχε μεγάλη επιτυχία. Πάντα ευχόμαστε να έχει ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία. Πτυχές αυτού του προγράμματος είδαμε μαζί σήμερα, πηγαίνοντας στο Ελληνορωσικό Φόρουμ Συνεργασίας, πηγαίνοντας στα εγκαίνια της έκθεσης του Μουσείου του Ερμιτάζ, του καταπληκτικού αυτού μουσείου, η οποία πραγματοποιείται στο επίσης καταπληκτικό, αλλά μικρότερο, Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας. Θα έχουμε και τη χαρά να πάμε, έπειτα, στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά, όπου είχα την τύχη να διδάσκω, για χρόνια, την Εξωτερική Πολιτική τόσο της Ελλάδος, όσο και σειράς άλλων κρατών, μεταξύ των οποίων και η Ρωσία. Μάλιστα, σε αυτό το Πανεπιστήμιο λειτουργεί και ένα ιδιαίτερο μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη Ρωσία και την Κίνα.

Παράλληλα, συμφωνήσαμε ως προς την ανάγκη να στηρίξουμε την ανθρωπιστική βοήθεια που πρέπει να δοθεί στις περιοχές που προανέφερα και ασφαλώς, δεν θα μπορούσαμε να μη συζητήσουμε το Κυπριακό.

Ήθελα και δημόσια να ευχαριστήσω τη Ρωσία για τη σταθερή στάση που κρατάει από την αρχή της εκδήλωσης του Κυπριακού προβλήματος, μια στάση στήριξης της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προχθές εξάλλου ήταν στη Μόσχα και συνάντησε τον Sergey Lavrov, ο καλός μου φίλος και Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, κ. Γιαννάκης Κασουλίδης, όπου για άλλη μια φορά επιβεβαιώθηκε η σύμπτωση των απόψεων ανάμεσα στις δυο χώρες. Κατ’ επέκταση, λοιπόν, ανάμεσα και σε εμάς.

Θέλω, επίσης, να ευχαριστήσω το ρωσικό λαό που έχει ιδιαίτερη αγάπη για την Ελλάδα, η οποία εκφράζεται με τους γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης του τουρισμού,  παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε και η Ρωσία, με την πτώση της τιμής του ρουβλιού και τα ζητήματα των σχέσεών της με τη Δύση. Αυτό το τουριστικό ρεύμα ενισχύθηκε φέτος, όπως ενισχύθηκαν και οι πολιτισμικές, πολιτιστικές ανταλλαγές.
Συζητήσαμε, επίσης, για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΝΑΤΟ και Ρωσίας. Επανέλαβα στο συνάδελφό μου ότι η Ελλάδα πιστεύει στην ανάγκη μιας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας που συμπεριλαμβάνει τη Ρωσία και δεν κινείται ενάντια στη Ρωσία. Σας θυμίζω ότι στις πιο δύσκολες περιόδους του ψυχρού πολέμου, όταν ήταν οξυμένες οι σχέσεις ανάμεσα στην τότε Σοβιετική Ένωση και στη Δύση, καταφέραμε να διαμορφώσουμε τη συμφωνία του Ελσίνκι, να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο στο οποίο διασφαλίζονταν τα δικαιώματα των πολιτών, αναγνωρίζονταν τα σύνορα, όπως αυτά είχαν καθοριστεί μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έτσι, σταθεροποιήθηκαν οι σχέσεις Δύσης και Ανατολής.

Έχουμε μια εκτεταμένη ημερήσια διάταξη συζητήσεων. Θα συνεχίσουμε με τα ζητήματα των διμερών μας σχέσεων. Τα συζήτησε ο Sergey Lavrov με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Προκόπη Παυλόπουλο και με τον Πρωθυπουργό της χώρας, κ. Αλέξη Τσίπρα. Η συζήτηση αφορούσε πολλές πλευρές οικονομικής συνεργασίας των διμερών μας σχέσεων. Πτυχές συνεργασίας που περιλαμβάνουν όλους τους τομείς.
Θα ήθελα για άλλη μια φορά να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας εδώ. Να ευχαριστήσω τους διερμηνείς που χωρίς αυτούς, όλα αυτά τα λόγια δεν θα είχαν μεταφερθεί σε άλλη γλώσσα και να ευχαριστήσω πάνω απ’ όλα τον φίλο μου, Sergey Lavrov, για την καλή του διάθεση, τη στήριξη που παρέχει στα μεγάλα προβλήματα της περιοχής και τις προσπάθειες, που και ο ίδιος καταβάλει προσωπικά, για ειρήνευση και λύση των προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.

Για άλλη μια φορά, καλώς ήρθες στην ηλιόλουστη Αθήνα. Είναι ωραίο να σε έχουμε μαζί μας Sergey Lavrov. Ευχαριστώ πολύ.

S. LAVROV: Οι συνομιλίες με τον συνάδελφό μου κ. Νίκο Κοτζιά ήταν περιεκτικές, συγκεκριμένες και διεξήχθησαν μέσα σε ατμόσφαιρα φιλίας, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σεβασμού των θέσεων της κάθε πλευράς, η οποία απεικονίζει τους στενούς δεσμούς μεταξύ των χωρών και των λαών μας.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους Έλληνες φίλους μας για τη φιλοξενία και την πολύ θερμή υποδοχή.

Συζητήσαμε την κατάσταση στις διμερείς σχέσεις, πρώτα απ' όλα στο πλαίσιο των συμφωνιών που επετεύχθησαν κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Ρωσίας κ. Βλαντιμίρ Πούτιν, το Μάιο, στην Ελλάδα. Επισημάναμε ότι αναπτύσσεται ενεργά ο πολιτικός διάλογος, οι επαφές μεταξύ των αρμόδιων Υπουργείων, αλλά και μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών. Υπογράψαμε το Πρόγραμμα διαβουλεύσεων μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών μας για τα έτη 2017- 2019. Αυτό αποδεικνύει από μόνο του ότι καλύπτουμε με τον σχεδιασμό μας αρκετά μακροπρόθεσμη περίοδο και δεν περιοριζόμαστε μόνο στα σημερινά προβλήματα στις διεθνείς σχέσεις.

Στον οικονομικό και εμπορικό τομέα η ημερήσια διάταξη δεν ήταν πολύ περιεκτική, επειδή αύριο και μεθαύριο θα γίνει εδώ η τακτική Σύνοδος της Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής Ρωσίας – Ελλάδας για την οικονομική, βιομηχανική, επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, οι δύο αντιπροσωπείες θα συζητήσουν τις δυνατότητες να ξεπεραστούν οι αρνητικές τάσεις που για τους γνωστούς λόγους παρατηρούνται στις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις των χωρών μας. Είμαστε σύμφωνοι στο ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο στην ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας. Νομίζω και εδώ θα έχουμε μια περιεκτική συζήτηση με στόχο πρακτικά αποτελέσματα.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, κ. Νίκος Κοτζιάς, αναφέρθηκε στο πολύ εντυπωσιακό πρόγραμμα του Αφιερωματικού Έτους που διεξάγεται υπό την αιγίδα του Προέδρου, κ. Πούτιν και του Πρωθυπουργού, κ. Τσίπρα. Είναι περίπου 170 εκδηλώσεις στους τομείς του πολιτισμού, της επιστήμης, της παιδείας, του τουρισμού, του αθλητισμού και των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων. Τα αποτελέσματα αυτών των εκδηλώσεων αντικατοπτρίζουν την αμοιβαία συμπάθεια των πολιτών μας και τη διάθεση για επέκταση της συνεργασίας σε όλους τους τομείς.

Με χαρά υπογραμμίζουμε ότι κατά τους πρώτους έξι μήνες, αυξήθηκε το τουριστικό ρεύμα από την Ρωσία στην Ελλάδα κατά 20% και αυτό, εάν θυμάμαι καλά, αποτελεί ρεκόρ. Ελπίζω ότι ακόμη πιο πολλοί Ρώσοι θα επιλέγουν την όμορφη Ελλάδα ως προορισμό για διακοπές.

Από τα διεθνή ζητήματα συζητήσαμε την κατάσταση των σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Ε.Ε., καθώς και μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ. Εκτιμούμε πολύ ότι η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που για λόγους αρχής απορρίπτουν τη σύγκρουση και τάσσονται υπέρ του διαλόγου για τα πιο περίπλοκα θέματα, αλλά και υπέρ της αναζήτησης αμοιβαίως αποδεκτών λύσεων.

Συζητήσαμε για τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Έχουμε μια ενιαία στάση υπέρ της υλοποίησης των συμφωνηθέντων του Μινσκ. Αυτή η διαδικασία άργησε πολύ. Η πρόσφατη συνάντηση των ηγετών του σχήματος της Νορμανδίας στο Βερολίνο δίνει την ελπίδα ότι η πλήρης υλοποίηση των συμφωνηθέντων του Μινσκ, συμπεριλαμβανομένου του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος, θα εντατικοποιηθεί.

Επίσης, συζητήσαμε για την κρίση στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη. Η κατάσταση στο Ιράκ δυστυχώς δεν μας δίνει πολλές ελπίδες. Έχουμε μια ενιαία γραμμή που έχει ως εξής: να υλοποιηθούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. ως προς τη Συρία, ως προς την κρίση στην Υεμένη, ως προς την κρίση στη Λιβύη. Και στην κρίση στο Ιράκ μπορεί ο Οργανισμός να πει τον επιπρόσθετο ισχυρό και χρήσιμο λόγο του.

Συζητήσαμε βεβαίως την κατάσταση που διαμορφώνεται στο Κυπριακό. Εδώ επίσης, όπως και σε άλλες κρίσεις, πρέπει να υλοποιηθούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., οι οποίες εμπεριέχουν το πλαίσιο της διευθέτησης που θα πρέπει να είναι σταθερή και αποδεκτή για τους Τουρκοκυπρίους και τους Ελληνοκυπρίους.

Συζητήσαμε για τη σταθερότητα και τη συνεργασία στην περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης και για τις προοπτικές εμβάθυνσης της συνεργασίας μεταξύ των βαλκανικών χωρών.

Όπως ήδη ανέφερε ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, κ. Νίκος Κοτζιάς, το πρόγραμμά μας σήμερα είναι πλούσιο και σχετίζεται και με τη συνεργασία μεταξύ των εκπροσώπων της κοινωνίας πολιτών. Μόλις επισκεφθήκαμε το κοινωνικό Φόρουμ και το Βυζαντινό Χριστιανικό Μουσείο, όπου εγκαινιάστηκε η έκθεση από τη συλλογή του κρατικού Μουσείου Ερμιτάζ.

Θέλω να πω ότι ιστορικά οι σχέσεις Ελλάδας και Ρωσίας είναι στενά συνδεδεμένες. Οι πόλεις της νότιας Ρωσίας, όπως το Γκελεντζίκ και το Νοβοροσίσκ, ιδρύθηκαν από τους Αρχαίους Έλληνες. Η Ρωσία έχει παρουσία στο Άγιο Όρος εδώ και χίλια χρόνια. Οι Έλληνες, κάθε φορά που βρίσκονταν στη Ρωσία -όπως και οι Ρώσοι στην Ελλάδα- αισθανόντουσαν σαν στο σπίτι τους και έτσι ουσιαστικά αποκτούσαν μία δεύτερη πατρίδα. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο ρόλος του οποίου στην ιστορία της Ρωσίας και της Ελλάδας δεν μπορεί να υποτιμηθεί.

Τον Ιούλιο πραγματοποιήθηκαν δυο έντονα συμβολικές εκδηλώσεις. Στη Σεβαστούπολη εγκαινιάστηκε το άγαλμα εις μνήμην της ελληνικής λεγεώνας του Αυτοκράτορα Νικολάου Ι, τα μέλη της οποίας συμμετείχαν στην άμυνα της Σεβαστούπολης κατά τον Κριμαϊκό πόλεμο το 1853-1856. Επίσης τον Ιούλιο, αλλά αυτή τη φορά στην Ελλάδα, στο νησί των Κυθήρων, έγιναν εκδηλώσεις στη μνήμη του Ρώσου ναυάρχου Νικολάι Φιλοσόφοφ, ο οποίος μετανάστευσε από τη Ρωσία στην Ελλάδα μετά από την Οκτωβριανή επανάσταση και έπαιξε μεγάλο ρόλο στην προστασία του νησιού κατά την γερμανική κατοχή στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Υπουργείο μας πολλές φορές μεταβίβασε στους Έλληνες φίλους μας αντίγραφα αρχειακών εγγράφων που σχετίζονται με την ιστορία της χώρας μας. Σήμερα θα ήθελα να συνεχίσω αυτήν την καλή παράδοση. Πρόκειται να παραδώσουμε στην ελληνική πλευρά το αντίγραφο της Διακήρυξης της Αικατερίνης Β’ προς τις διακεκριμένες θρησκευτικές και κοσμικές προσωπικότητες της Ελλάδας, με την οποία είχε διατυπωθεί έκκληση να ξεκινήσουν αγώνα εναντίον των καταπιεστών της ελευθερίας και της πίστης του ελληνικού λαού, το 1788. Αυτο το μανιφέστο, το οποίο εμφανίστηκε στα χρόνια του Ρώσο-Τουρκικού πολέμου, διαδόθηκε ενεργά ανάμεσα στους Έλληνες και είχε μεγάλη απήχηση.

Και το δεύτερο έγγραφο, του Δεκεμβρίου του 1826, είναι η επιστολή των Ελλήνων πολέμαρχων προς τον Ρώσο Αυτοκράτορα Νικόλαο Ι με την παράκληση να υποστηρίξει τον αγώνα του ελληνικού λαού και να βοηθήσει να αποκτήσει η Ελλάδα την ανεξαρτησία της. Ελπίζω ότι αυτά τα έγγραφα θα έχουν ενδιαφέρον όχι μόνο για τους ειδικούς, αλλά και για το ευρύτερο κοινό και ότι η συνεργασία μας θα συνεχιστεί σε αυτόν τον τομέα όπως και σε όλους τους άλλους τομείς.

Παραδίδω τα αντίγραφα των εγγράφων στον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Νίκο Κοτζιά και σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλή σας μέρα, η ερώτηση είναι προς τον κ. Νίκο Κοτζιά. Η Ελλάδα είναι παλιά φίλη της Ρωσίας, αλλά επίσης, είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Ψυχρές είναι οι σχέσεις Ρωσίας – ΝΑΤΟ, όπως φαίνεται και από την παρουσία της Συμμαχίας στην ανατολική Ευρώπη, καθώς και από την αναβολή της συνάντησης μεταξύ των Βαλτικών χωρών και της Ρωσίας. Θα ήθελα να ξέρουμε τη στάση της Ελλάδας ως προς τις σχέσεις Ρωσίας – ΝΑΤΟ.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Το θεμέλιο της πολιτικής μας όσον αφορά τις σχέσεις Δύσης και Ρωσίας είναι ότι πρέπει να βρούμε τον δρόμο για να φτιάξουμε μια ενιαία αρχιτεκτονική ασφαλείας και σταθερότητας.

Γι' αυτόν το λόγο ήμασταν η χώρα που πρότεινε την επανενεργοποίηση του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας. Πιστεύουμε ότι τα κανάλια συνεννόησης και συζήτησης ανάμεσα στις δυο πλευρές πρέπει να παραμένουν ανοιχτά και ότι χρειάζεται να διαμορφωθεί μια ημερήσια διάταξη, στο πλαίσιο της οποίας πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες συζητήσεις, με ειλικρίνεια και αμεσότητα, ως προς τις διαφορές ανάμεσα στο θεσμό του ΝΑΤΟ και στο κράτος της Ρωσίας.

Το τελευταίο που θέλω να σημειώσω. Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν διαφορές σε έναν τέτοιο Οργανισμό, όσον αφορά τις προτεραιότητές του. Στο ΝΑΤΟ υπάρχουν δυνάμεις, οι οποίες ένιωσαν το ρωσικό στρατό, μετά από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως στρατό κατοχής -και σε αυτές δεν ανήκει η Ελλάδα- ενώ υπάρχουν και δυνάμεις που αντιλήφθηκαν την προέλαση του ρωσικού στρατού, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, ως απελευθερωτική . Έχουμε διαφορετική ιστορική ανάμνηση και διαφορετική ιστορική ερμηνεία. Ταυτόχρονα ανήκουμε στον ίδιο χώρο του ΝΑΤΟ, που σημαίνει ότι υπάρχουν ζωντανές συζητήσεις στο εσωτερικό του συγκεκριμένου Οργανισμού για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται έναντι της Ρωσίας.
Υπάρχουν δυνάμεις οι οποίες εκφράζουν μια αμφιβολία για το αν θα πρέπει το ΝΑΤΟ να έχει σχέσεις με τη Ρωσία. Υπάρχουν δυνάμεις, όπως είναι η Γερμανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γαλλία, ισχυρές δυνάμεις στο εσωτερικό της Συμμαχίας, που θέλουν τη συνεννόηση με τη Ρωσία και νομίζω ότι ο πραγματισμός θα κερδίσει πόντους στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ.

Η συμπεριφορά - και της αμερικανικής κυβέρνησης- είναι συμπεριφορά πραγματισμού και θα μπορέσουμε να ανοίξουμε ξανά το διάλογο ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και στη Ρωσία επί ουσιαστικών ζητημάτων και να συζητήσουμε πως θα μετατρέψουμε ξανά την Ευρώπη σε ένα κοινό σπίτι και για τις δυο πλευρές.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ακούμε τις τελευταίες εβδομάδες δηλώσεις, οι οποίες αμφισβητούν τη συνθήκη της Λωζάννης, μιλούν για σύνορα της καρδιάς από τον Καύκασο μέχρι τα Βαλκάνια, αμφισβητούν τα σύνορα της Συρίας, του Ιράκ, της Ελλάδας στο Αιγαίο.

Επίσης η Ελλάδα υφίσταται χρόνια τις συνέπειες μιας τέτοιας αντίληψης με τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και τις υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ακόμη νησιά. Ήθελα να ρωτήσω ποια είναι η θέση της Ρωσικής Κυβέρνησης απέναντι σε αυτές τις δηλώσεις.

Και μια δεύτερη ερώτηση αφορά το Κυπριακό. Αν η Ρωσία βλέπει ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας θετικά ένα ρόλο που θα μπορούσε να έχει το Συμβούλιο Ασφαλείας για την εφαρμογή της λύσης εφόσον καταλήξουν οι δυο Κοινότητες, σε αυτήν.

S. LAVROV: Ως προς την πρώτη ερώτηση, η απάντηση είναι πολύ απλή. Σε όλα τα ζητήματα πρέπει υπάρχει σεβασμός στο διεθνές Δίκαιο και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διεθνείς συμβάσεις.

Σήμερα συζητήσαμε σε βάθος το Κυπριακό. Όπως έχω πεί στον εισαγωγικό μου λόγο, θα πρέπει να υπάρξει σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο που ενσωματώνεται και στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εκεί υπογραμμίζεται η ανάγκη να βρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή, για τους Ελληνοκύπριους και για τους Τουρκοκύπριους, συμφωνία ως προς τα κύρια ζητήματα που τώρα συζητιούνται: κυριαρχία, εγγυήσεις, περιουσιακό. Δεν πρέπει να βγούμε από αυτά τα πλαίσια.

Επίσης πρέπει να επισημάνω -αφού ρωτήσατε για το ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε.- ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας συμφώνησε στις βάσεις της διευθέτησης, στις οποίες αναφέρθηκα πριν. Παραδοσιακά, ο δραστήριος ρόλος της παρακολούθησης των διαπραγματεύσεων δεν ανήκει μόνο στον εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, αλλά και στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτή ήταν πάντα μια προϋπόθεση, ώστε η διαδικασία να παραμένει στο πλαίσιο των αμοιβαία αποδεκτών προσεγγίσεων και να αποσκοπεί σε αμοιβαίως αποδεκτά αποτελέσματα. Ελπίζω ότι και σε αυτή την περίπτωση θα επικρατήσει τέτοια αντίληψη. Ακούμε κατά καιρούς τις προτάσεις για τεχνητά χρονοδιαγράμματα, μέσα στα οποία πρέπει να λυθούν τα πάντα. Επίσης, υπάρχουν προτάσεις για να δοθούν από έξω συγκεκριμένες παράμετροι της διευθέτησης του Κυπριακού. Δεν υποστηρίζουμε τέτοιες προτάσεις. Όπως καταλαβαίνω, εδώ συμπίπτουν οι θέσεις μας με τους Έλληνες εταίρους μας.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Να πω κάτι. Η ιστορία της καρδιάς μας φτάνει μέχρι την Ινδία, η ελληνική καρδιά περιλαμβάνει και την Ινδία. Αλλά τα σύνορα της καρδιά μας, δεν είναι τα σύνορα του διεθνούς Δικαίου. Κάποιος μπορεί να ερωτευτεί και μια κυρία στη Χαβάη, στην Αυστραλία, κανένας δεν το απαγορεύει αυτό. Αλλά ο σεβασμός των συνόρων είναι υποχρεωτικός.

Και θέλω να κάνω δυο σχόλια όσον αφορά την ιστορία, γιατί τελευταία όλοι στην περιοχή μας ασχολούνται με την ιστορία. Λέω και υπογραμμίζω: η ιστορία πρέπει να είναι σχολείο και όχι φυλακή. Την ιστορία πρέπει να την αντιμετωπίζει κανείς με σεβασμό και όχι με ασέβεια. Την ιστορία πρέπει να την αντιμετωπίζει κανείς  έτσι όπως είναι στην πραγματικότητα και όχι με μια εκ των υστέρων μυθολογία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γεια σας, είμαι από το πρακτορείο TASS και η ερώτηση είναι προς τον Ρώσο Υπουργό. Πρόσφατα το Υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής μίλησε για την ενδεχόμενη έναρξη της επιχείρησης στη Ράκκα. Πως αυτό σχετίζεται με τη στάση της Ρωσίας και της Συρίας; Έχετε λάβει την πρόταση από την Αμερικανική πλευρά να συμμετάσχετε σ’αυτή τη επιχείρηση; Εαν ναί, ποια απάντηση θα δοθεί;

Πώς, κατά τη γνώμη σας,  η αλλαγή της κυβέρνησης στις ΗΠΑ θα επηρεάσει την διαδικασία της επίλυσης της κρίσης στη Συρία;

S. LAVROV: Όσον αφορά τη δεύτερη ερώτηση, δεν έχει νόημα να μαντεύουμε. Θα καθορίσουμε τις θέσεις μας με βάση τα πραγματικά γεγονότα, τα οποία θα γνωστοποιηθούν σύντομα. Θα μάθουμε ποιος νίκησε στις εκλογές στις ΗΠΑ και ποια θα είναι η στάση ως προς τη Συρία, καθώς και άλλα επίκαιρα διεθνή ζητήματα.

Ως προς τη Ράκκα, εμείς, όταν συζητήσαμε με την Αμερική για τον συντονισμό στη Συρία με σκοπό την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την εμπέδωση του καθεστώτος διακοπής των εχθροπραξιών για εκείνους που διαφοροποιήθηκαν από τους τρομοκράτες, αναφερθήκαμε και στη Ράκκα ως το ενδεχόμενο αντικείμενο των κοινών μας δράσεων. Αλλά μετά οι Αμερικανοί δεν αναφέρθηκαν σε αυτό το θέμα. Τώρα δήλωσαν ότι θα κάνουν επιχείρηση για την κατάληψη της συριακής πρωτεύουσας του «Ισλαμικού Κράτους». Αλλά σήμερα, εαν δεν κάνω λάθος, άκουσα ότι αλλάζουν τα σχέδια τους και αυτή η επιχείρηση αναβάλλεται για ένα μη προσδιορισμένο χρονικό σημείο. Δεν μπορώ να πω τίποτα επιπρόσθετα.

Εμείς διατηρούμε τους διαύλους επικοινωνίας με τους Αμερικανούς ως προς τη Συρία και το ανατολικό Χαλέπι. Ελπίζω ότι θα έχουμε κάποια αποτελέσματα και ότι οι Αμερικανοί εταίροι μας δεν θα ανακαλέσουν τη συγκατάθεσή τους, όπως το έκαναν με τη συμφωνία της 9ης Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, υπάρχει μια μεγάλη ανησυχία για τις αμερικανορωσικές σχέσεις. Σε μια πρόσφατη συνέντευξή σας στο CNN στην Christiane Amanpour δηλώσατε ότι αυτή η μη υγιής σχέση ξεκίνησε πριν τη Συρία και την Ουκρανία. Ήθελα να σας ρωτήσω από πότε ξεκίνησε αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης, μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον και αν βλέπετε ότι με τη νέα αμερικανική Προεδρία υπάρχει μια ελπίδα βελτίωσης αυτών των σχέσεων. Σας ευχαριστώ.

S. LAVROV: Δεν θυμάμαι εάν ποτέ αναφέρθηκα στο θέμα ότι η κρίση στην Ουκρανία απέδειξε τα προβλήματα στη σχέση μας με την Αμερική. Τα προβλήματα συσσωρευόντουσαν εδώ και καιρό, πολύ πριν τις εξελίξεις στην Ουκρανία που κατέληξαν στο αντισυνταγματικό πραξικόπημα, το οποίο υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ.

Τα προβλήματα ξεκίνησαν όταν οι ΗΠΑ είδαν ότι εμείς δεν συμφωνούμε πάντα στη συζήτηση επί ενός διεθνούς ζητήματος. Όταν είδαν ότι ο Πρόεδρος της Ρωσίας κ. Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας αυστηρά στο πλαίσιο του διεθνούς Δικαίου. Όμως αυτή είναι η ανεξάρτητη πορεία μας που συνυπολογίζει τα συμφέροντα των εταίρων στις διεθνείς συνομιλίες. Δεν ευθυγραμμιζόμαστε πίσω από ένα ηγεμόνα, ο οποίος είναι αδιόρθωτα σίγουρος για τη μοναδικότητά του.

Ο Πρόεδρος της Ρωσίας κ. Βλαντίμιρ Πούτιν είπε πρόσφατα ότι οι ΗΠΑ είναι μεγάλη δύναμη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να παίζουν σύμφωνα με τους όρους της Ουάσιγκτον. Εαν θυμάστε, πριν από δυο – τρείς μήνες ο Πρόεδρος Ομπάμα είπε ακριβώς αυτό: οι ΗΠΑ είναι αυτές που πρέπει να καθορίζουν τους όρους του παιχνιδιού στον κόσμο. Είναι υπεροψία, αλλά ίσως και να ήταν ειλικρινής. Εάν έτσι σκέφτονται οι Αμερικανοί εταίροι μας, πρέπει ίσως να περάσουν από κάποια στάδια επώδυνης συνειδητοποίησης ότι σ’αυτόν τον κόσμο κανένας πια δεν θα μπορεί να κάνει κάτι μόνος του, και ότι σε τελική ανάλυση θα πρέπει να καταλήγουμε σε συμφωνίες. Όσο πιο σύντομα γίνει αυτό, τόσο καλύτερα.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Να ευχαριστήσω τον Sergey Lavrov. Ευχαριστώ πολύ.