ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πόσο εκτιμάτε ότι θα διαρκέσει η τουρκική στροφή; Μήπως οι Τούρκοι στοχεύουν σε ανταλλάγματα από Ευρωπαίους και Αμερικανούς; Να κερδίσουν παραδείγματος χάρη τα F-16...
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι καταστροφικοί σεισμοί της 6ης Φεβρουαρίου στην Τουρκία και η επίσκεψή μου στην Αντιόχεια, έχουν διαμορφώσει ένα νέο τοπίο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. H Τουρκία επιδεικνύει μία σημαντικά διαφοροποιημένη συμπεριφορά μετά και την έμπρακτη εκδήλωση της αλληλεγγύης μας στον τουρκικό λαό. Στα κύρια γνωρίσματα αυτής της συμπεριφοράς περιλαμβάνονται η ύφεση στη μέχρι πρότινος ιδιαίτερη ένταση της τουρκικής ρητορικής και η απουσία παραβατικότητας στο Αιγαίο.
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ποια θα είναι η διάρκεια του πολύ καλού κλίματος, που πάντως ελπίζω να διατηρηθεί. Για εμάς παρουσιάζουν ενδιαφέρον και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Θα είναι η Τουρκία έτοιμη να συμμετάσχει σε ειλικρινή και εποικοδομητικό διάλογο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας;
Αυτό προϋποθέτει πολιτική απόφαση και επιλογή κορυφής. Έχει ιδιαίτερη σημασία η διαφορετική αυτή στάση της Τουρκίας να συνιστά κεντρική πολιτική απόφαση διαρκείας. Αναφερθήκατε στα F-16. Πρόκειται για ζήτημα για το οποίο έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις από την αμερικανική ηγεσία… Σε κάθε περίπτωση, η πώληση η μη των αεροσκαφών αποτελεί διμερές ζήτημα ΗΠΑ και Τουρκίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου συμφωνήσατε ότι εκείνοι θα μας στηρίξουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας και εμείς στον Διεθνή Οργανισμό Ναυσιπλοΐας. Τι απαντάτε σε εκείνους που λένε ότι έτσι η Ελλάδα βοηθά την Τουρκία για να γίνει «τροχονόμος» στη θάλασσα, ενώ αγνοεί την UNCLOS και ονειρεύεται τη Γαλάζια Πατρίδα; Μήπως ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος από το όφελος;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η επιλογή της Τουρκίας να στηρίξει την Ελλάδα για το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει έναν τεράστιο συμβολισμό και τούτο διότι το Συμβούλιο είναι ο θεματοφύλακας του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Δικαίου που συμπεριλαμβάνει και την UNCLOS. Από την άλλη, ο ΙΜΟ αποτελεί έναν εξειδικευμένο Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, με κύρια αποστολή την ασφάλεια & προστασία της διεθνούς ναυτιλίας.
Η ελληνική στήριξη της τουρκικής υποψηφιότητας για τη θέση του Γενικού Γραμματέα του IMO αφορά αξίωμα σε έναν οργανισμό, στον οποίο η Ελλάδα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ( Κατηγορία Α΄).
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπήρξε τελικά «πρόβλημα» με την Κύπρο; Διότι οι Κύπριοι, εκτός από το ότι δήλωσαν ότι δεν θα στηρίξουν την τουρκική υποψηφιότητα, ανακοίνωσαν και δική τους (για άλλη θέση βέβαια), ενώ έδειξαν και μια πικρία απέναντι στην Ελλάδα. Την εισπράξατε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κυρία Τσαμούρη, η εξέλιξη αυτή αποτυπώνει την υφιστάμενη βελτίωση του κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και μόνο ως θετική μπορεί να εκτιμηθεί. Θετική τόσο για την ειρήνη και την ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή όσο και για τις προσπάθειες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων με στόχο μία δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και συμβατής με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Στο αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός αναφέρθηκαν πρόσφατα και οι Κύπριοι αξιωματούχοι.
Παράλληλα, οι σχέσεις Αθήνας και Λευκωσίας συνεχίζουν να είναι άριστες. Στην Κύπρο ενημέρωσα τον Προέδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και φίλο μου, Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς και τον Κύπριο ομόλογό μου Κωνσταντίνο Κόμπο, για την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να υποστηρίξει την κυπριακή υποψηφιότητα για επανεκλογή στην κατηγορία Γ’ του συμβουλίου του ΙΜΟ. Στην ίδια επίσκεψη επιβεβαιώθηκε ο κοινός εθνικός μας στόχος: η επίλυση του Κυπριακού. Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη το Κυπριακό αποτελεί κορυφαία εθνική προτεραιότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι ειπώθηκε για τα ενεργειακά στην τριμερή με Κύπρο και Ισραήλ; Ο Εastmed παραμένει καθαρά διπλωματικό χαρτί; Και πόσο τυχαίο ήταν ότι 3 μέρες μετά είδατε τον ΥΠΕΞ από τα Εμιράτα - μήπως επίκειται ενεργειακή συμφωνία με τα ΗΑΕ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Στην τριμερή συνάντηση με τους ομολόγους μου από Κύπρο και Ισραήλ συζητήθηκε το θέμα του αγωγού φυσικού αερίου EastMed και η στρατηγική σημασία του διασυνδετήριου αγωγού EuroAsia Interconnector μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ.
Τα εν λόγω σχέδια λαμβάνουν προστιθέμενη πρακτική και γεωστρατηγική αξία για την Ανατολική Μεσόγειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό το πρίσμα μάλιστα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της ανάγκης για ενεργειακή απεξάρτηση και αυξημένη διασύνδεση.
Συζητήσαμε επίσης για το Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου. Είμαστε θετικοί στην προοπτική συμμετοχής άλλων χωρών, όπως για παράδειγμα της Τουρκίας, υπό την βασική προϋπόθεση του σεβασμού από την πλευρά τους του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Κατά τη συνάντησή μου με τον ομόλογό μου από τα ΗΑΕ συζητήθηκε ευρύτερα η ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην περιοχή, ειδικά στα ενεργειακά και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στην οικονομία αλλά και στα ζητήματα της ασφάλειας. Υπήρξε δε και δεύτερη άτυπη συνάντησή μας κατά την επιστροφή μου από τις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο, άλλωστε, της ενεργούς διπλωματίας μας στην ευρύτερη περιοχή, αναμένω στην Αθήνα, τη Μ. Τρίτη 11 Απριλίου, και τον φίλο μου Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, Σάμεχ Σούκρι. Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Οι στρατηγικές σχέσεις μας με την Αίγυπτο ενισχύονται διαρκώς και, όπως γνωρίζετε, οι συναντήσεις μου με τον Αιγύπτιο ομόλογό μου είναι συχνότατες.
Πλέον η ελληνική εξωτερική πολιτική διαδραματίζει ενεργό ρόλο στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας και συμμετέχει στις προσπάθειες εξεύρεσης λύσεων σε θέματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα. Για παράδειγμα, την Παρασκευή 21 Απριλίου θα διοργανωθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα συνάντηση για τη Συρία με τη συμμετοχή του Ειδικού Απεσταλμένου του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών για τη Συρία, κ. Πέτερσεν (ο οποίος μάλιστα εν συνεχεία θα μεταβεί στη Δαμασκό), και όλων των απεσταλμένων των κρατών μελών της ΕΕ για τη Συρία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τη Δευτέρα ο κ. Τσαβούσογλου μίλησε για διαμοιρασμό του πλούτου της Κύπρου και της Αν. Μεσογείου εν γένει παρά την «αποκλιμάκωση». Μπορούν να ξεκινήσουν διερευνητικές ή ΜΟΕ μετά από τέτοιες δηλώσεις;
Κυρία Τσαμούρη, έχω πλήρη συναίσθηση των δυσκολιών που υπάρχουν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Την ίδια στιγμή, όμως, για λόγους στους οποίους αναφέρθηκα προηγουμένως, η τουρκική συμπεριφορά έναντι της χώρας μας έχει μεταβληθεί. Η διμερής επικοινωνία έχει βελτιωθεί, οι παραβιάσεις στο Αιγαίο έχουν σχεδόν μηδενιστεί, η ακραία επιθετική ρητορική δεν έχει απλά ατονήσει, αλλά έχει αντικατασταθεί από δηλώσεις και χειρονομίες αποκλιμάκωσης και εγκαρδιότητας. Να σημειώσω εδώ ότι μόνο αυτή την εβδομάδα είχα μία σύντομη συνάντηση με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ ενώ οι Υπουργοί Εθνικής Άμυνας, Μετανάστευσης και Ασύλου κύριοι Παναγιωτόπουλος και Μηταράκης, επισκέφθηκαν τις πληγείσες από τον σεισμό περιοχές της Τουρκίας. Διαμορφώνεται, λοιπόν μία νέα ατμόσφαιρα. Είναι ασφαλώς πολύ πρώιμο να συμπεράνουμε για το αν αυτή η ατμόσφαιρα αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά ή αν, ακόμα περισσότερο, θα οδηγήσει σε λύσεις. Όμως οφείλουμε, ως μία χώρα που επιδιώκει τον διάλογο και την επίτευξη ειρηνικών λύσεων στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, να αξιοποιήσουμε κάθε παράθυρο ευκαιρίας προς αυτήν την κατεύθυνση.
9 Απριλίου, 2023