ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως διαβάζετε το αποτέλεσμα των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών στην Τουρκία την περασμένη Κυριακή; Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε στον επόμενο πρόεδρο της γειτονικής μας χώρας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως ο Πρόεδρος Ερντογάν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες επανεκλογής στο δεύτερο γύρο. Είναι πολύ πιθανό να μην υπάρξει αλλαγή καθεστώτος, επομένως θα έχουμε συνέχεια της υπάρχουσας καταστάσεώς. Πρόκειται σίγουρα για μία συνθέτη εξίσωση και δεν είναι εύκολο να γίνουν με ασφάλεια προβλέψεις, καθώς μένει να φανεί πως θα διαμορφωθούν τελικά οι ισορροπίες στη Τουρκία μετά την αναμέτρηση της 28ης Μαΐου. Δεδομένο πάντως είναι πως ο νέος Πρόεδρος της Τουρκίας - όποιος και αν είναι αυτός - θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεων. Εμείς, όπως έχουμε πει πολλές φορές, θα αναμείνουμε το τελικό αποτέλεσμα των εκλογών, είμαστε παρατηρητές και δεν μπορούμε να πάρουμε θέση. Ωστόσο, επιθυμία μας είναι να συνεργαστούμε με την επόμενη κυβέρνηση. Είμαστε έτοιμοι να συνομιλήσουμε με όποια κυβέρνηση προκύψει, εφόσον τηρηθούν οι χαμηλοί τόνοι και δεν επανέλθουμε σε καθεστώς ρητορικής απειλών.
Θα μου επιτρέψετε να πω ότι δεν είναι δική μου αρμοδιότητα να στείλω μήνυμα στον επόμενο Πρόεδρο της Τουρκίας. Όπως έχει τονίσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πρόθεσή του είναι να «τείνει χείρα φιλίας» στον νικητή των επερχόμενων εκλογών στην Τουρκία, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα η επόμενη κυβέρνηση που θα σχηματιστεί στη γειτονική χώρα να «αναθεωρήσει την προσέγγιση της απέναντι στη Δύση». Είμαστε σε μία περίοδο αποκλιμάκωσης της έντασης μετά τους σεισμούς. Το αν η αποκλιμάκωση αυτή καταστεί μία πιο σταθερή περίοδος ύφεσης θα εξαρτηθεί την αμέσως επόμενη περίοδο από την στάση που θα επιλέξει να τηρήσει η Τουρκία. Όπως έχω πει αρκετές φορές, έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο οφείλουμε να εκμεταλλευθούμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η προσφυγή στη Χάγη με την Αλβανία για την οριοθέτηση ΑΟΖ καθυστερεί και η κυβέρνηση της γείτονος φαίνεται να παίζει πολιτικά «παιχνίδια» με την ελληνική εθνική μειονότητα. Ποια πρέπει να είναι η κυβερνητική πολιτική στο εξής έναντι της Αλβανίας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είμαι καταρχήν ιδιαίτερα ευτυχής για την εκλογή Μπελέρη και θέλω να επαναλάβω αυτό που είπε και ο πρωθυπουργός Ράμα, ότι, αν δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία εναντίον του τότε αποτελεί μέγα σκάνδαλο η σύλληψή του. Θέλω να είμαι σαφής. Η απόφαση για την προφυλάκισή του επέφερε πλήρη ανατροπή των κανόνων ισονομίας στις δημοτικές εκλογές στη Χειμάρρα, σημαντικότατο κέντρο της ελληνικής εθνικής μειονότητας στην Αλβανία.
Μια τέτοια απόφαση έχει επιπτώσεις και στις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Αλβανία, καθώς προϋπόθεση της ευρωπαϊκής αυτής πορείας είναι η προσήλωση των υποψηφίων προς ένταξη χωρών στους ευρωπαϊκούς κανόνες και στις αρχές του κράτους δικαίου. Η Αλβανία, λοιπόν, η οποία μάλιστα θέλει να έρθει εγγύτερα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και κάποια στιγμή να γίνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας, κάτι που εμείς ενθαρρύνουμε, θα πρέπει αυτονόητα να σέβεται το κράτος δικαίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιοι μπορεί να είναι οι μεγάλοι, αλλά ρεαλιστικοί στόχοι της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για την επόμενη τετραετία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι στόχοι της εξωτερικής μας πολιτικής στο εγγύς και στο απώτερο μέλλον θα συνεχίσουν να εδράζονται στις γνωστές στέρεες βάσεις. Δηλαδή στον σεβασμό του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδιαίτερα των γυναικών και των παιδιών, καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος. Η ελληνική εξωτερική πολιτική θα συνεχίσει και θα προωθήσει περαιτέρω μία στρατηγική με στοχευμένες δράσεις, αυτοπεποίθηση και ανοικτούς ορίζοντες, η οποία αποσκοπεί στη μέγιστη αναβάθμιση του γεωπολιτικού αποτυπώματος της χώρας στο διεθνές γίγνεσθαι. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται, μεταξύ άλλων, η ελληνική υποψηφιότητα ως μη μονίμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κατά την περίοδο 2025-2026, η οποία αποτελεί απτό παράδειγμα της προσήλωσης της Ελλάδας στην προώθηση της πολυμέρειας βάσει του Διεθνούς Δικαίου. Όπως, επίσης, οι υποψηφιότητες της Ελλάδας στα άλλα δύο βασικά όργανα των Ηνωμένων Εθνών, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2028 - 2030) και στην Προεδρία της Γενικής Συνέλευσης (2035 -2036), αμφότερες για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας. Ένας εξίσου σημαντικός, αλλά απολύτως ρεαλιστικός στόχος είναι η ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου συμμαχιών, συμφωνιών, κατανοήσεων και κοινών αντιλήψεων με χώρες όπως η Ιταλία, η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ, η Σαουδική Αραβία, η Γαλλία και το Ισραήλ, για να αναφέρω ενδεικτικά μερικές, το οποίο -τολμώ να πω- δημιούργησε μία νέα πραγματικότητα στην ευρύτερη περιοχή. Θα ήθελα, τέλος, να επισημάνω ως θεμελιώδους σημασίας για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου, την ανάγκη να διατηρηθεί το κεκτημένο της εθνικής συνεννόησης, ή τουλάχιστον εθνικής κατανόησης, για θέματα εξωτερικής πολιτικής.
20 Μαΐου, 2023