{…}
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, η προεκλογική εκστρατεία Εrdogan με τα ερωτικά τραγούδια, τις συναισθηματικές κορώνες είναι ξένες προς εμάς. Τι πιστεύετε ότι έπαιξε τελικά ρόλο σε αυτόν τον λαό και δεν υπολόγισαν ούτε τους σεισμούς, αλλά ούτε και τη δεινή οικονομική κρίση στην οποία βρίσκονται; Μήπως τελικά η Δύση δεν διαβάζει καλά τον τουρκικό λαό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό είναι , κα Ζαχαρέα, αλλά τουλάχιστον εμείς τον είχαμε διαβάσει καλά, υπό την έννοια ότι η δική μας πρόβλεψη ήταν ότι εύκολα ή δύσκολα, οι πιθανότητες είναι με το μέρος του Προέδρου Erdogan.
Και ο σχεδιασμός μας είχε υπόψη ως πιθανότητα τη δική του εκλογική επικράτηση, η οποία φαίνεται ότι θα συμβεί. Έχει κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές, έχει δηλαδή πλειοψηφία ήδη στην τουρκική Βουλή, πιθανότατα θα κερδίσει και τις προεδρικές εκλογές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πού το αποδίδετε εσείς αυτό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω, στην αδυναμία των μετρήσεων να διαβάσουν τη «βαθιά Τουρκία», την Τουρκία της Ανατολής. Τα μικρά χωριά, τις απομακρυσμένες περιοχές, οι οποίες θεωρούν τον Πρόεδρο Erdogan ως σωτήρα τους. Τους πήγε ρεύμα, τους πήγε νερό, τους έβαλε ξανά στο χάρτη. Εάν κανείς αυτό δεν το έχει υπόψη του και κοιτάει μόνο την παράκτια Τουρκία, δεν μπορεί να καταλήξει σε λογικό συμπέρασμα. Η Δύση όλη έκανε λάθος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η οικονομική κρίση δεν τους επηρεάζει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μα, για αυτό ήταν τόσο σχετικά εναλλακτική πρόταση: ήταν τόσο σχετικά αμφίρροπες οι εκλογές. Ο Πρόεδρος Erdogan συμμετείχε στις πιο δύσκολες εκλογές στη ζωή του. Υπό άλλες συνθήκες θα έπαιρνε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς έχετε μια καλή προσωπική σχέση με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών, τον Cavusoglu.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι έχω μια αρκετά καλή σχέση και με τον Τούρκο Πρόεδρο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε μιλήσει καθόλου μετά την πρώτη κάλπη; Και όταν γίνουν και οι δικές μας εκλογές, πιστεύετε ότι ανοίγει ένα παράθυρο συνομιλιών;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αν με ρωτάτε αν έχω μιλήσει σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, δηλαδή με επίσημη ιδιότητα, η απάντηση είναι «όχι». Διότι είμαστε στη μέση προεκλογικής περιόδου στην Τουρκία και αυτό δεν είναι θεσμικά…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Με ανεπίσημη προσωπική σχέση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μα αν είναι προσωπικό, δεν θα σας το πω. Τότε θα πάψει να είναι προσωπικό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το κρατάω, όμως, ότι δεν μου λέτε ένα κάθετο «όχι». Θα αρχίσει κάποια επικοινωνία μετά και τις δικές μας εκλογές;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι σωστό είναι αυτό το «παράθυρο» ευκαιρίας που δίνει το καλό κλίμα να προσπαθήσουμε να το μετατρέψουμε σε «πόρτα». Να περάσουμε από αυτό και να δούμε μήπως υπάρχει μια ελπίδα να λύσουμε τη διαφορά μας.
Είναι μια ευκαιρία, πρέπει να προσπαθήσουμε. Αυτή είναι η άποψή μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μέσα σε αυτή την 20ετία έχουμε δει τον Πρόεδρο Erdogan να μεταβάλλεται. Επειδή, προφανώς, θα κερδίσει και τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, αλλά πιθανότατα θα είναι και η τελευταία του θητεία, ποιον Erdogan εκτιμάτε εσείς ότι θα δούμε σε αυτή την τελευταία του θητεία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν κερδίσει, διότι εγώ είμαι υποχρεωμένος, από τη θέση μου, να πω το εάν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εάν κερδίσει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ο Πρόεδρος Erdogan πρέπει πλέον να σφραγίσει την υστεροφημία του.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς προσλαμβάνει αυτή την υστεροφημία του σε σχέση με την χώρα του, με την πατρίδα του. Εάν θεωρεί την ελληνοτουρκική φιλία αναγκαίο κομμάτι της υστεροφημίας του ή θα προτιμούσε τη «Γαλάζια Πατρίδα».
Εγώ θα ήλπιζα ότι το πρώτο είναι ίσως πολύ πιο γοητευτικό και για την Τουρκία και για έναν ηγέτη ο οποίος είναι μεγάλος και αφήνει τη σφραγίδα του στην ιστορία μιας χώρας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τον είδαμε να έχει συγκρούσεις και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Mε τη Γαλλία για παράδειγμα, αλλά και με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πιστεύετε ότι θα ακολουθήσει μια εξωτερική πολιτική εξομάλυνσης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι θα προσπαθήσει, ναι. Η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας του επιβάλλει καλές σχέσεις με τη Δύση. Η Τουρκία πρέπει να έχει ευκολία επενδύσεων δυτικών κεφαλαίων, δυτικών με την ευρεία έννοια.
Εάν, λοιπόν, ο Πρόεδρος Erdogan δημιουργήσει κλίμα αστάθειας στις σχέσεις του με τη Δύση, αυτό η οικονομία θα το πληρώσει πολύ ακριβά και δεν νομίζω ότι το αντέχει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε τώρα στο άλλο μέτωπο που αιφνιδιαστικά άνοιξε μπροστά μας τις τελευταίες ημέρες, το μέτωπο με την Αλβανία. Εσείς σήμερα στείλατε εκεί τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου. Τι εξελίξεις έχουμε, τι νεότερα έχετε μάθει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καταρχάς, έστειλα τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου γιατί το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό. Και ήθελα, πρώτον, ως πολιτική χειρονομία, να γίνει κατανοητό από την άλλη πλευρά.
Δεύτερον, να υπάρχει ένας συντονισμός σε μια σειρά θεμάτων που έχουν να κάνουν με την κράτηση του Δημάρχου Χειμάρρας, με τα προβλήματα υγείας του δεύτερου κρατούμενου, αλλά, επίσης, και με επιχειρήσεις κατεδαφίσεων, για τις οποίες θέλουμε να έχουμε μια σαφή εικόνα νομιμότητας - παρανομίας.
Όμως επειδή το πράγμα είναι εξαιρετικά σοβαρό, τη Δευτέρα το πρωί θα είμαι στις Βρυξέλλες. Εκεί έχουμε ένα γεύμα με τους Υπουργούς Εξωτερικών των Δυτικών Βαλκανίων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα πάτε κανονικά τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πρέπει να πάω κανονικά, γιατί καταρχάς, το θέμα πρέπει να τεθεί στο Συμβούλιο Υπουργών. Δεν είναι δυνατόν να μην τεθεί.
Κράτηση Δημάρχου πλέον, υποψηφίου Δημάρχου 48 ώρες πριν από τις εκλογές, και διατήρηση της κράτησής του ενώ έχει εκλεγεί, δεν είναι κάτι το σύνηθες.
Πρέπει να υπάρχουν στοιχεία, μέχρι εχθές έλεγα αδιάσειστα, τώρα πρέπει να πω κάτι παραπάνω. Διότι εγώ δεν λέω ότι δεν πρέπει κάποιος να δικαστεί, προς Θεού. Αλλά, γιατί κρατείται; Τι είναι αυτό το στοιχείο επικινδυνότητάς του που επιβάλλει την παρατεταμένη κράτηση; Αυτά είναι μεγάλα ερωτήματα.
Και πρέπει να εξηγήσουμε στους Αλβανούς και ελπίζω ότι θα δω την Υπουργό Εξωτερικών, είναι πολύ πιθανό να συναντήσω και την Υπουργό Εξωτερικών της Αλβανίας κατ΄ ιδίαν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι είδηση αυτό ότι θα έχετε τέτοιο ραντεβού τη Δευτέρα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εσείς το χαρακτηρίζετε, αλλά θα είναι εκεί. Νομίζω ότι θα είναι μια πολύ καλή ευκαιρία ειλικρινά να πούμε δυο κουβέντες.
Εγώ ξέρετε, πιστεύω πάρα πολύ στην ελληνοαλβανική φιλία. Και πιστεύω ότι αυτές οι δυο χώρες είναι πολύ κοντά, και στην ιστορία τους πολύ κοντά. Θυμηθείτε ποιος είναι ο εθνικός τους ήρωας. Σκεντέρμπεης είναι ο εθνικός τους ήρωας, ήταν εθνικός ήρωας και των δικών μας σχολικών βιβλίων. Αλλά αυτό δεν μπορεί να συγχωρείται πάντα. Πρέπει να έχουμε καλούς λογαριασμούς. Έτσι θα είμαστε και καλοί φίλοι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα, πολύ πρόσφατα είχε έρθει εδώ ο Αλβανός Πρωθυπουργός, ο Εdi Rama, είχε κάνει και μια έκθεση ζωγραφικής στο Ζάππειο, είχατε πάει και εσείς.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πολύ ωραία έκθεση ζωγραφικής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είχε πάει και ο κ. Μητσοτάκης. Περιμένατε αυτή την αλλαγή στη στάση του; Και αν αυτό εκτιμάτε ότι θα επηρεάσει το συμφωνητικό στη Χάγη που πάμε να υπογράψουμε για την ΑΟΖ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ελπίζω να μην συνιστά η ενέργεια των δικαστικών αρχών της Αλβανίας αλλαγή πολιτικής στάσης. Να μην είναι δηλαδή μια κατευθυνόμενη ενέργεια, αυτό ελπίζω.
Ελπίζω να είναι μια ενέργεια κάποιων δικαστικών παραγόντων, οι οποίοι οδηγούν τα πράγματα μεν σε κρίση, αλλά δεν έχουν τίποτα να κάνουν με την πολιτική βούληση της αλβανικής κυβέρνησης. Όμως αυτό είναι η ελπίδα μου, εξηγημένες κουβέντες. Η ελπίδα μου. Θα δούμε. Πλέον είναι φανερό ότι ο Δήμαρχος Χειμάρρας πρέπει να αφεθεί ελεύθερος. Δεν καταλαβαίνω τη διατήρηση της κράτησής του, δεν την καταλαβαίνω.
Σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ή δυτική χώρα μπορεί βεβαίως να είχε συλληφθεί, μπορεί να του είχαν απαγγελθεί κατηγορίες, μπορεί να του είχε περαστεί βραχιολάκι, αλλά μετά τις εκλογές, όταν είναι εκλεγμένος, η διατήρηση της κράτησής του συνιστά ένα ερώτημα.
Θα πρέπει, λοιπόν, με αδιάσειστα στοιχεία και με απολύτως…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: … Που δεν τα έχετε δει μέχρι στιγμής. Ρωτώ γιατί οι αλβανικές αρχές τις πρώτες ώρες έλεγαν «έχουμε βίντεο».
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κοιτάτε, έστω και αν υπάρχει βίντεο, εγώ δεν πρόκειται να κάνω το δικηγόρο, έχουμε προσλάβει, βεβαίως, Αλβανούς δικηγόρους που μας συμβουλεύουν και εμάς.
Εγώ αυτό που εύχομαι και ελπίζω είναι να υπάρξει απόλυτη διαφάνεια. Και η αλβανική πλευρά να χειριστεί το θέμα με αίσθηση της σοβαρότητας της κρίσης που αυτό το θέμα μπορεί να δημιουργήσει στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Το λέω καθαρά. Εμείς ούτε πιέζουμε, ούτε φωνασκούμε. Θέλουμε τη φιλία, αλλά όχι έναντι οιουδήποτε τιμήματος.
{…}
18 Μαΐου, 2023