Τ. ΧΑΤΖΗΣ: Θέλω ένα πρώτο σχόλιο για αυτό που είδαμε στην Τουρκία, για αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα. Τι μπορεί αυτό, κύριε Υπουργέ, να σημαίνει για την Ελλάδα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχάς, να σας πω ότι δεν εκπλαγήκαμε καθόλου. Είχαμε πάντα την αίσθηση στις εσωτερικές μας αναλύσεις ότι οι τουρκικές δημοσκοπήσεις οι οποίες, ένθεν και ένθεν, εμφανίζονταν στη δημοσιότητα, υποτιμούν την βαθιά ανατολική Τουρκία στην οποία ο Πρόεδρος Erdogan έχει μια αυξημένη επιρροή. Κατά συνέπεια, δεν θεωρούσαμε ότι θα ανατραπεί εύκολα η ηγεμονία του στη γειτονική χώρα.
T. ΧΑΤΖΗΣ: Άρα, πιστεύατε και εσείς προσωπικά ότι ο Erdogan, κατά πάσα πιθανότητα, θα κέρδιζε αυτές τις εκλογές.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα, αυτό πίστευα, κύριε Χατζή. Από εκεί και πέρα, η ελληνική κυβέρνηση δεν δικαιούται να εκφράσει την οποιαδήποτε προτίμηση ή άποψη.
Περιμένουμε την κυρίαρχη απόφαση του τουρκικού λαού. Εμείς είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με όποια κυβέρνηση προκύψει από τις εκλογές, μετά από 15 ημέρες.
Βεβαίως, οι εκλογές αυτής της Κυριακής δεν ήταν άμοιρες πολιτικού αποτελέσματος. Υπάρχει μία Βουλή. Σε αυτή τη Βουλή το ΑΚΡ φαίνεται να έχει πλειοψηφία. Πρέπει να δούμε …
Τ. ΧΑΤΖΗΣ: 322 έδρες έχει …
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: …τι ακριβώς έχει γίνει. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, φαίνεται ότι παρά τις δυτικές προβλέψεις, η περίοδος της απόλυτης ηγεμονίας Erdogan δεν έλαβε τέλος. Τώρα θα δούμε τι θα γίνει με την Προεδρία…
Τ. ΧΑΤΖΗΣ: Υπάρχει περίπτωση να αλλάξουν τα δεδομένα προς το θετικότερο; Eννοώ είδα και στη συνέντευξη που παραχώρησε ο κύριος Εrdogan στον Κωστίδη, στον συνάδελφο στην «Καθημερινή», ότι και αυτός αρχίζει να λέει για ειρήνη, για συνεργασία, για διαλόγους και άλλα τέτοια. Υπάρχει περίπτωση να δούμε μία στροφή προς αυτήν την κατεύθυνση, μετά από αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Χατζή, εμείς πάντοτε ελπίζουμε για το καλύτερο. Αλλά οφείλω να είμαι ειλικρινής, προετοιμαζόμαστε και για το χειρότερο. Είναι φανερό ότι η τουρκική πλευρά έχει αλλάξει τελείως ρητορική και έχει αλλάξει και τελείως πρακτική τον τελευταίο καιρό - και είναι κάτι απολύτως καλοδεχούμενο. Μετά την επίσκεψη και τη συμπεριφορά της χώρας μας μετά τους σεισμούς, η Τουρκία αναγνώρισε με ένα πολύ πρακτικό και σαφή τρόπο τη χειρονομία. Τώρα, από εκεί και πέρα, όμως, έχουμε πολύ δρόμο να κάνουμε.
Γ. ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ: Αυτό είναι διατηρήσιμο όμως;
Τ. ΧΑΤΖΗΣ: Δεν ξέρω αν είναι διατηρήσιμο.
Γ. ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ: Θέλω να ρωτήσω...
Τ. ΧΑΤΖΗΣ: Ένα λεπτό. Κύριε Υπουργέ, η Τουρκία θέλει να γίνει παράγοντας ενδιάμεσος στην περιοχή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ναι. Νομίζω ότι αν η Τουρκία…
Τ. ΧΑΤΖΗΣ: Αυτό νομίζω είναι δεδομένο. Δηλαδή, αυτό βοηθάει τώρα σε έναν διάλογο με την Ελλάδα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ θέλω να είμαι ειλικρινής. Όταν μιλάω με κάποιον και διαπραγματεύομαι με κάποιον, μπαίνω στα παπούτσια του. Καταλαβαίνω τις τουρκικές φιλοδοξίες, η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα, θα ήθελε να παίζει έναν σημαντικό ρόλο. Αυτό που ελπίζω να καταλάβει η Τουρκία, κάποια στιγμή, είναι ότι ακριβώς για αυτές τις φιλοδοξίες, η στενή και φιλική σχέση με την Ελλάδα είναι σημαντική, αν όχι απαραίτητη, προϋπόθεση.
Και, αντίθετα, ακόμα και τις δικές της φιλοδοξίες δεν τις υπηρετεί η εχθρότητα με την Ελλάδα, ούτε η αντίληψη ότι παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και ότι επιδιώκει δια της ισχύος να επιβάλει πράγματα.
Για αυτή τη φιλόδοξη Τουρκία μιλάω εγώ. Και η Ελλάδα δεν έχει να χάσει κάτι από μια πλούσια και σταθερή Τουρκία. Είναι μια τεράστια αγορά δίπλα μας, πάντα εμείς έμποροι ήμασταν στην ιστορία μας, πάντα περνάγαμε απέναντι, δημιουργούσαμε σχέσεις, δημιουργούσαμε εμπορικές σχέσεις, δημιουργούσαμε ανθρώπινες σχέσεις.
Το θέμα είναι η Τουρκία να ξεφύγει από τη λογική της νεο-οθωμανικής επιβολής. Εκεί είναι το ζήτημα για εμένα. Φιλοδοξίες θέλω να έχει η Τουρκία, μακάρι να έχει.
Γ. ΕΥΓΕΝΙΔΗΣ: Ναι, είναι απολύτως κατανοητό αυτό το πράγμα. Απλώς υπάρχει ένα ερώτημα εδώ πέρα, εάν μια νίκη του κυρίου Erdogan στον δεύτερο γύρο μπορεί να τον αποχαλινώσει ως προς τις περιφερειακές του φιλοδοξίες. Και αυτά τα οποία έδειχναν να είχαν μπει στον «πάγο» για ένα διάστημα λόγω των σεισμών, λόγω της αμερικανικής στάσης στην περιοχή, μπορεί μετά από ένα καθαρό εκλογικό αποτέλεσμα να τον οδηγήσουν σε μια νέο γύρο επιθετικής και αναθεωρητικής συμπεριφοράς.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Ευγενίδη, ουδείς μπορεί να αποκλείσει οτιδήποτε, να είμαστε συνεννοημένοι. Έχουμε δει τον Πρόεδρο Erdogan σε διάφορες φάσεις στη μακρά και σημαντική πολιτική του σταδιοδρομία. Εμείς οφείλουμε να ελπίζουμε και να είμαστε έτοιμοι για το καλύτερο. Όμως το γεγονός, παραδείγματος χάρη, ότι ακροδεξιός υποψήφιος τάχθηκε σήμερα το πρωί υπέρ της τουρκικής αντιπολίτευσης, αυτό κάτι πρέπει να μας λέει. Επίσης, εγώ είμαι από αυτούς που..
Τ. ΧΑΤΖΗΣ: Για τον κ. Sinan Ogan λέτε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα, ακριβώς αυτόν λέω. Δεν μου αρέσει να κατονομάζω. Και, επίσης - επειδή ξέρω ιστορία και όλοι ξέρετε ιστορία, και γιατί είναι μάλλον πρόσφατη - γνωρίζουμε το πως καταρχήν το ρεπουμπλικανικό κόμμα εξελίχθηκε μετά τον Kemal και κατά τη διάρκεια της παρουσίας Inonu στην ηγεσία του. Και, εν πάση περιπτώσει, έτσι, για να σας το πω και ωμά, ποιος ήταν επικεφαλής, ποιο κόμμα κυβερνούσε την Τουρκία όταν έγινε εισβολή στην Κύπρο;
15 Μαΐου, 2023