ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: {…}Στην τηλεφωνική γραμμή μας περιμένει ο κ. Νίκος Δένδιας, ο Υπουργός Εξωτερικών. {…} Καλημέρα, κύριε Δένδια, σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καλημέρα, κύριε Τσίμα. Εγώ σας ευχαριστώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να αρχίσουμε από τις τουρκικές εκλογές. Είναι το θέμα της ημέρας όχι για εμάς, για όλο τον κόσμο νομίζω. Είναι φανερό ότι πρέπει να ετοιμαστούμε ή να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι θα έχουμε για άλλα 5 χρόνια τον Erdogan στο κεφάλι της Τουρκίας, στο τιμόνι της Τουρκίας.
Και δεν σας ρωτώ να σχολιάσετε το αποτέλεσμα, σας ρωτώ εάν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με εκείνους που λένε καλύτερα έτσι. Πρώτον, γιατί έχουμε κάποιον που ξέρουμε και, δεύτερον, γιατί έχουμε κάποιον απέναντι στον οποίο η Δύση θα παραμείνει λίγο διστακτική.
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Τσίμα, εγώ δεν μπορώ, λόγω της θέσης την οποία κατέχω, να είμαι εξομολογητικός ή ιδιαίτερα ειλικρινής. Είμαι υποχρεωμένος να τηρώ…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το καταλαβαίνω.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είμαι υποχρεωμένος να τηρώ τα «στεγανά». Πρέπει να σας πω ότι ουδόλως με εξέπληξε το αποτέλεσμα. Θεωρούσα και θεωρώ ότι οι δυνατότητες δημοσκόπησης σε μια χώρα όπως η Τουρκία είναι περιορισμένες και ότι η αντιπολίτευση, η οποία θεωρείτο από τους περισσότερους δυτικούς ως ευρισκόμενη στο κατώφλι της εξουσίας, δεν είχε τις πραγματικές δυνάμεις που της έδιναν οι μετρήσεις και οι δυτικές ευχές.
Από εκεί και πέρα, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να συνεργαστεί με όποιον ο τουρκικός λαός την επόμενη, τη μεθεπόμενη για την ακρίβεια, Κυριακή κρίνει ότι πρέπει να είναι ο Πρόεδρός του.
Ήδη, ο Πρόεδρος Erdogan έχει καταφέρει το ΑΚΡ να έχει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Τώρα, τι είναι αυτό που ελπίζουμε εμείς; Να συνεχιστεί το κλίμα το οποίο δημιουργήθηκε μετά την επίσκεψή μου στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας και να δοθεί ένα παράθυρο ευκαιρίας, ούτως ώστε να προσπαθήσουμε να βρούμε μια λύση στη διαφορά μας.
Νομίζω ότι και η ρητορική του Προέδρου Erdogan, το τελευταίο διάστημα, τείνει προς τη δημιουργία αυτής της ελπίδας. Είναι η μεγαλύτερη πιθανότητα; Όχι, δεν είναι η μεγαλύτερη πιθανότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το μήνυμα που έστειλε με τη δήλωση που έκανε στον φίλο μας τον Μανώλη Κωστίδη την προπαραμονή των εκλογών, πώς φτάνει στα αυτιά σας; Ως πρόθεση συνέχισης αυτού του κλίματος;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι ο Πρόεδρος Erdogan έχει επιλέξει - χωρίς βέβαια να σημαίνει αυτό ότι δεν μπορεί να αλλάξει και αύριο το πρωί για κάποιους άλλους λόγους - να προσπαθήσει να βρει ένα «modus vivendi» με την Ελλάδα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που επιχειρείτο μέχρι την εποχή πριν από τους σεισμούς.
Το πόσο είναι έτοιμος να προχωρήσει παραπάνω από αυτό, σε μια εγκάρδια συνεννόηση που θα οδηγήσει σε μια επίλυση της διαφοράς μας, αυτό δεν ξέρω να σας το πω. Θα το ξέρουμε αμέσως μετά τις τουρκικές εκλογές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εμείς όμως είμαστε έτοιμοι; Ή προτιμούμε να μείνουν τα πράγματα όπως έχουν και να μην θίγουμε τα κακώς κείμενα, να μην μπαίνουμε σε μπελάδες συζητώντας ή λύνοντας προβλήματα που έχουν μείνει στο ράφι δέκα χρόνια, δεκαετίες;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Επί δεκαετίες. Και θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι επ΄ αυτού, αυτή η κυβέρνηση και ο ομιλών έχουν δώσει δείγματα γραφής. Υπέγραψα τη Συμφωνία με την Ιταλία μετά από 50 χρόνια διαπραγματεύσεων, τη Συμφωνία με την Αίγυπτο μετά από 35 χρόνια διαπραγματεύσεων, την επί της αρχής Συμφωνία με την Αλβανία μετά από «χίλια μύρια κύματα».
Πιστεύω πάντα ότι η επίλυση των διαφορών δημιουργεί μία δυναμική και πάει τις χώρες σε μία άλλη πραγματικότητα. Δείτε τις σχέσεις μας με την Αίγυπτο, που έχουν φτάσει οι σχέσεις μας με την Αίγυπτο μέσα σε δύο - δυόμιση χρόνια μετά την υπογραφή αυτής της Συμφωνίας.
Εάν - πολύ μεγάλο «εάν», μειοψηφικό «εάν», αν θέλετε - αλλά εάν μπορέσουμε να βρούμε σε ένα πλαίσιο Διεθνούς Δικαίου, βεβαίως, λύση στη διαφορά μας με την Τουρκία, η δυναμική που θα αναπτυχθεί και για τις δύο χώρες θα είναι εκρηκτική. Γιατί εγώ δεν είμαι από αυτούς που εύχονται «να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα». Αντιθέτως, θέλω πλούσιο γείτονα και σταθερό.
Η δυναμική που θα δημιουργηθεί θα είναι θετική και για τις δύο χώρες. Αλλά, βέβαια, αυτό προϋποθέτει η Τουρκία να είναι και αυτή έτοιμη για να αντιληφθεί πράγματα . Διότι δεν είμαι πάντα σίγουρος ότι συμβαίνει αυτό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η σύγκριση με τις Συμφωνίες που κάναμε με την Ιταλία, την Αίγυπτο ή αυτή που μπορούμε να κάνουμε με την Αλβανία, όπως καταλαβαίνετε, έχει μια διαφορά: Ότι οι διαφορές μας με την Ιταλία, όποιες κι αν είναι αυτές, δεν αγγίζουν το θυμικό των Ελλήνων, δεν είναι στη συνείδηση των Ελλήνων.
Συνεπώς, ένας μικρός συμβιβασμός, που πάντα είναι απαραίτητος για να γίνει μια συμφωνία, μικρός ή μεγαλύτερος, δεν δημιουργεί - πως να πω - κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα ή αντιδράσεις με πολιτικό κόστος στο εσωτερικό. Με την Τουρκία δεν είναι έτσι. Για αυτό ρωτώ αν είμαστε έτοιμοι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Τσίμα, πάλι να σας το πω ειλικρινά. Οιοσδήποτε στη θέση μου και οποιοσδήποτε Πρωθυπουργός βρεθεί και έχει την ευκαιρία να λύσει τη διαφορά με την Τουρκία, πιστεύω ότι θα το κάνει ανεξαρτήτως της δικής του πολιτικής τύχης αμέσως μετά.
Βεβαίως, εγώ πιστεύω ότι η ελληνική κοινωνία είναι ώριμη, πιστεύω ότι θα καταλάβει και πιστεύω ότι έχοντας καταλάβει, θα στηρίξει την προσπάθεια. Όταν υπέγραψα τη Συμφωνία με την Αίγυπτο, είχαν προδικάσει το πολιτικό μου τέλος. Δεν ξέρω τι θα συμβεί μεθαύριο, αλλά μέχρι σήμερα μια χαρά είμαι. Άρα, λοιπόν, δεν πιστεύω ότι η ελληνική κοινωνία δεν έχει αισθητήριο να καταλάβει τι συνιστά μειοδοσία και προδοσία και, αντιθέτως, τι συνιστά εθνική συνεισφορά, εθνική προσέγγιση και εθνική ανάπτυξη. Δεν φοβάμαι, όχι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει μία αισιόδοξη ανάγνωση που λέει ότι όχι μόνο η κοινωνία, αλλά και το πολιτικό σύστημα, τα πολιτικά κόμματα δεν είναι σε μία φάση όπου αναζητούμε «προδότες», «μειοδότες» για να τους εκτελέσουμε στου Γουδή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχετε δίκιο. Τα τελευταία 4 χρόνια, βέβαια, κατεβλήθη προσπάθεια, υπήρξε διαρκής ενημέρωση. Διαρκής ενημέρωση. Υπήρξε συνεννόηση. Δεν λέω ότι συμφωνήσαμε σε όλα, αλλά δεν υπήρχαν ούτε «κρυφές σελίδες», ούτε «κρυφά κεφάλαια».
Και το πολιτικό σύστημα ανταποκρίθηκε στη χειρονομία της κυβέρνησης και έδειξε μια ωριμότητα.{…} Στα εξωτερικά θέματα υπήρξε εθνική κατανόηση, αν όχι και εθνική συνεννόηση. {…} Καταφέραμε, αντιστρέφοντας το ελληνικό παράδειγμα, που είναι πάντα η διχόνοια και η καταστροφολογία, να μπορέσουμε να έχουμε εθνική κατανόηση στις βασικές γραμμές μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι ένα κεκτημένο που μακάρι να το διατηρήσουμε. Τώρα, μην αφήσουμε τα εξωτερικά πριν σας ρωτήσω και για την Αλβανία. Δημιουργήθηκε αυτή η ένταση με τις εκλογές στη Χειμάρρα, με τη σύλληψη του υποψήφιου Δημάρχου. Ανησυχείτε ότι αυτό μπορεί να έχει συνέπειες; Δηλαδή ότι μπορεί να χαλάσουμε μια ατμόσφαιρα που είχε φτιαχτεί - τέλος πάντων - στις ελληνοαλβανικές σχέσεις;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θέλω να είμαι ειλικρινής, ανησυχώ πάρα πολύ. Σύλληψη υποψήφιου 48 ώρες πριν από εκλογές, με την κατηγορία περί χρηματισμού ψηφοφόρων. Σε ποιο πολιτικό κλίμα, έτσι για να είμαστε και συνεννοημένοι, διατυπώνεται η κατηγορία;
Εάν δεν συνοδεύεται από βαριά και αδιάσειστα στοιχεία, επαναλαμβάνω βαριά και αδιάσειστα στοιχεία, είναι σκανδαλώδης. Το μόνο που μου δημιουργεί μια μικρή αισιοδοξία, είναι ότι ο ίδιος ο Αλβανός Πρωθυπουργός είπε ακριβώς το ίδιο πράγμα.
Αλλά, από εκεί και πέρα, δεν καταλαβαίνω πως αυτό συνέβη 48 ώρες πριν από τις εκλογές. Ακριβώς σε ένα Δήμο όπου οι ακίνητες περιουσίες έχουν μεγάλη αξία, όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο, όπου υπάρχει τουριστική ανάπτυξη.
Όλα αυτά τα πράγματα δημιουργούν, κατ’ ελάχιστον, αμφιβολίες ή υπόνοιες. Μακάρι οι ελληνοαλβανικές σχέσεις να βγουν αλώβητες, να αποδειχθεί ότι όλα είναι… Εμείς θα ευχόμασταν να είναι αθώος, να αποδοθεί δικαιοσύνη και να εκλεγεί κιόλας, γιατί ακόμα γίνεται καταμέτρηση στη Χειμάρρα και είναι πολύ αμφίρροπες εκλογές απ’ ότι φαίνεται…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έτσι φαίνεται.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: … που καθιστούν ακόμα πιο περίεργο το γεγονός. Για να δούμε.
15 Μαΐου, 2023