O ΥΠΕΞ Δημήτρης Δρούτσας συμμετείχε στις 20 Φεβρουαρίου στη συζήτηση που διοργάνωσε η αυστριακή εφ/δα Der Standard με θέμα «Η μάχη για το ευρώ και το μέλλον της Ένωσης» και η οποία έλαβε χώρα στο Εθνικό Θέατρο της Βιέννης. Συμμετείχαν επίσης η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Viviane Reding, ο Αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών της ΑυστρίαςJosef Pröll, καθώς και ο Αμερικανός οικονομολόγος και διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνούς Οικονομίας του ΚιέλουDennis Snower. Τη συζήτηση συντόνισε η αρχισυντάκτρια της εφ/δας Der Standard, κ. Alexandra Föderl-Schmid. Ακολουθούν κύρια σημεία της συζήτησης σε μετάφραση από τη γερμανική:
[Για το μέλλον του ευρώ, για τη κοινή γαλλο-γερμανική πρόταση:]
V. Reding:
• Το ευρώ υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει και για τις επόμενες γενεές. Είναι το προπύργιό μας, και εν καιρώ κρίσης έχει αποδείξει ότι είναι ισχυρό.
• Πάντα μου προκαλεί εντύπωση πώς δύο κράτη-μέλη αποφασίζουν από μόνα τους και μετά πρέπει οι υπόλοιποι να ακολουθήσουν. Η Ευρώπη δεν λειτουργεί με αυτό τον τρόπο. Είμαστε 27 μέλη, και ενεργούμε ως 27. Γι’ αυτό έχουμε και την Επιτροπή, η οποία το Σεπτέμβριο του περασμένου έτους κατέθεσε προτάσεις για το πώς μπορεί να επιτευχθεί ο συντονισμός. Έκτοτε επεξεργαζόμαστε αυτές τις συγκεκριμένες προτάσεις. Γι’ αυτό νομίζω ότι τέτοιες πρωτοβουλίες έχουν περισσότερο αρνητικά αποτελέσματα.
J. Pröll:
• Το ευρώ θα είναι και μελλοντικά το κυρίαρχο νόμισμα της Ευρώπης, που θα την οδηγήσει στην έξοδο από την κρίση. Το ένα τρίτο των αποθεμάτων διεθνώς είναι σε ευρώ, άρα το ευρώ είναι πολύ ισχυρό διεθνώς. Η Ευρώπη μπορεί να επιτύχει δυναμική ανάπτυξη μόνο με το ευρώ και αυτό αφορά την οικονομική πολιτική, την κοινωνική πολιτική, αφορά την Ευρώπη στο σύνολό της.
• Το ευρώ είναι το μόνο νόμισμα διεθνώς που χρησιμοποιείται από 17 οικονομίες με πολλές διαφορές. Πρόκειται λοιπόν για ένα νόμισμα με έντονο πολιτικό χαρακτήρα, που κατέστησε δυνατό για πρώτη φορά το εξής: να μην προσπαθεί μια χώρα να αντιμετωπίσει την κρίση με τη νομισματική πολιτική, μεταθέτοντας τα προβλήματά της στις άλλες χώρες.
• Ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας το να πιστεύουμε ότι η μισθολογική πολιτική, η πολιτική των συντάξεων και οι διαρθρωτικές πολιτικές μπορούν να ενοποιηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ναι μεν χρειάζεται ένας μεγαλύτερος συντονισμός των οικονομικών πολιτικών, αλλά μια οικονομική κυβέρνηση όπως πιστεύουν κάποιοι, νομίζω ότι δεν είναι εφικτή. Παρόλα αυτά νομίζω ότι είναι απολύτως απαραίτητη μια εμβάθυνση, με τον προσδιορισμό προϋποθέσεων και κυρώσεων. Αλλά δεν θεωρώ ότι μπορεί να υπάρξει μισθολογική πολιτική που να υπαγορεύεται από τις Βρυξέλλες. Το πώς θα πετύχουμε τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής συζητείται έντονα αυτό τον καιρό και θα διαρκέσει μέχρι και το Συμβούλιο του Μαρτίου.
• Είναι δυσάρεστο, μετά από μακροχρόνιες συζητήσεις και μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, που ενισχύει τα όργανα της Ε.Ε., να αρχίσουμε, εξαιτίας της κρίσης, να συζητάμε για παράλληλους θεσμούς. Μιλάμε για μια νέα οικονομική κυβέρνηση, τα μέλη της οποίας θα λειτουργούν παράλληλα με τους υπουργούς Οικονομικών και τους πρωθυπουργούς των κρατών-μελών. Όχι, με αυτό δε συμφωνώ καθόλου.
Δ.Δρούτσας:
• Το ευρώ πρέπει, μπορεί και θα συνεχίσει να υφίσταται. Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Η Ε.Ε. βρίσκεται ένα βήμα πριν από την υιοθέτηση ενός νέου απαραίτητου εργαλείου που θα καταστήσει ισχυρό το ευρώ, είναι ωστόσο σημαντικό σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης έχουν επιδείξει την πολιτική βούληση να στηρίξουν το κοινό νόμισμα.
• Ο όρος «ελληνικά στατιστικά στοιχεία» ανήκει στο παρελθόν. Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση από την αρχή κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να μην επιτρέψει να ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Θα ήθελα όμως να πω το εξής: η σταθεροποίηση των δημοσιονομικών είναι φυσικά πολύ σημαντική για όλα τα κράτη-μέλη, ο συντονισμός είναι απαραίτητος, η συνεργασία είναι απαραίτητη, αλλά για μας είναι σημαντικό ότι η Ε..Ε. πρέπει σύντομα, μάλιστα το συντομότερο δυνατό, να στείλει ένα πειστικό μήνυμα στις διεθνείς χρηματαγορές, ότι το ευρώ προστατεύεται και υποστηρίζεται από όλα τα κράτη-μέλη.
• Εδώ θα ήθελα να συμφωνήσω απόλυτα με την κ. Reding και τον κ. Pröll σε ό,τι αφορά το γαλλο-γερμανικό Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, ότι δηλαδή δεν είναι σωστό να προχωρά κανείς μόνος του στην Ε.Ε. Υπάρχει η Επιτροπή, το Κοινοβούλιο, υπάρχουν 27 κράτη-μέλη που συμμετέχουν ισότιμα σε αυτή τη διαδικασία. Καλές είναι οι προτάσεις αλλά δεν πρέπει κανείς να παίρνει μόνος του αποφάσεις.
• Σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, δεν θα πρέπει να επικεντρωθούμε μόνο στο κόστος εργασίας, το οποίο έθιξε ο Josef Proll. Αυτό βεβαίως θα πρέπει να μειωθεί, αν θέλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί στις διεθνείς αγορές. Δεν θεωρώ όμως ότι η ουσία βρίσκεται μόνο στο κόστος εργασίας. Προκειμένου να είμαστε ανταγωνιστικοί, πρέπει εντός της Ε.Ε. να γίνουν περισσότερες επενδύσεις. Σε περίοδο κρίσης πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο σε τομείς όπως είναι η εκπαίδευση. Μόνο έτσι μπορεί η Ε.Ε. να είναι ανταγωνιστική έναντι άλλων παικτών, όπως η Βραζιλία, η Κίνα η Ινδία. Πρέπει να επενδύσουμε στην ποιότητα και την εκπαίδευση και για μένα προσωπικά αυτό είναι το σημαντικό στην όλη συζήτηση.
• Είμαστε υπέρ μιας οικονομικής διακυβέρνησης, που βέβαια θα επιτευχθεί σταδιακά. Τη βλέπουμε όμως σαν μια ευκαιρία για την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους πολίτες. Αργά ή γρήγορα, ίσως όχι σήμερα ούτε αύριο, αλλά στο άμεσο μέλλον θα τεθεί αυτό το ζήτημα, αν δηλαδή πρέπει σαν Ένωση να κάνουμε και αυτό το βήμα, το βήμα προς μια πραγματικά πολιτική Ένωση, που εφόσον διαθέτει κοινό νόμισμα, και κοινή οικονομική πολιτική, τότε ενδεχομένως να οδηγηθεί σε μια οικονομική διακυβέρνηση (economic governance).
D. Snower:
• Υπάρχει μια ποικιλία θεμάτων, το εμπόριο, η μετανάστευση, η κοινωνική ενσωμάτωση και η κλιματική πολιτική, για τα οποία πρέπει να δράσουμε συλλογικά ως Ε.Ε. και το ευρώ έχει επιδράσει έτσι ώστε να έχουμε κοινή ταυτότητα και να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα. Όμως το ευρώ δεν μας έχει προσδώσει την ταυτότητα που χρειαζόμαστε, προκειμένου να έχουμε μια ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα. Όταν έχουμε μια νομισματική, αλλά όχι δημοσιονομική ένωση, τότε θα προκύψουν εντάσεις. Αυτές οι εντάσεις μπορούν να αποσοβηθούν με μια κοινή δημοσιονομική και όχι νομισματική πολιτική
• Κάθε χώρα που έχει το δικαίωμα προσφυγής στο μηχανισμό στήριξης, θα πρέπει να τηρεί και έναν δημοσιονομικό κανόνα που θα υπαγορεύει πώς μπορεί να διατηρεί το χρέος σε βιώσιμα επίπεδα. Αν υπήρχε ένας μηχανισμός που θα ήλεγχε την εφαρμογή των κανόνων, τότε θα είχαμε στη δημοσιονομική πολιτική κάτι αντίστοιχο με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό θα έλυνε το βραχυπρόθεσμο πρόβλημα της δημοσιονομικής πολιτικής. Τα μακροπρόθεσμο πρόβλημα, δηλαδή πώς μπορεί κανείς να είναι ανταγωνιστικός διεθνώς, απαιτεί διαρθρωτικές πολιτικές. Δεν πιστεύω ότι η κοινή φορολογία ή τα κοινά όρια συνταξιοδότησης είναι αποτελεσματικά. Νομίζω ότι αν δεν υπάρχει ανταγωνισμός και διαφοροποίηση των οικονομικών πολιτικών εντός της Ε.Ε., τότε η Ε.Ε. θα αποδυναμωθεί.
[Σε ερώτηση για τις αντιδράσεις στην Ελλάδα:]
Δρούτσας:
• Σε ένα χρόνο το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε κατά 6% δηλ. κατά το ήμισυ, πράγμα που παραδέχονται και οι ειδικοί. Προβήκαμε επίσης σε μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές όπως την μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, κάτι που δεν τόλμησε να κάνει καμμία ελληνική κυβέρνηση τα τελευταία 30 χρόνια.
• Παρόλα αυτά λαμβάνουμε και μέτρα που πρωθούν την κοινωνική δικαιοσύνη και θεωρούμε ότι η κρίση στην Ελλάδα είναι μιά πραγματική ευκαιρία προκειμένου να επιτευχθούν συγκεκριμένες αλλαγές και να οικοδομήσουμε μία νέα Ελλάδα η οποία θα διέπεται από ένα σύστημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Επίσης αλλάξαμε το φορολογικό σύστημα και έχουμε κηρύξει τον πόλεμο στην φοροδιαφυγή. Πρέπει να γίνουν πολλά στον τομέα αυτό. Χωρίς αμφιβολία. Ανοίξαμε τα λεγόμενα κλειστά επαγγέλματα. Γι αυτό βλέπει κανείς και τις επι μέρους αντιδράσεις. Ορισμένοι επαγγελματικοί κλάδοι που πιθανόν να είχαν συγκεντρώσει κάποια προνόμια τις τελευταίες δεκαετίες βλέπουν ότι τα χάνουν και είναι ανθρώπινο και φυσικό να εκφράζουν την δυσαρέσκεια τους γι αυτό. Γι αυτό και βλέπουμε εικόνες απο διαδηλώσεις στην Ελλάδα . Είμαστε μία ανοικτή δημοκρατική χώρα και λαμβάνουμε πολύ στα σοβαρά την ελευθερία της έκφρασης. Από την άλλη πλευρά ως κυβέρνηση είμαστε υποχρεωμένοι να τηρήσουμε το πρόγραμμα μας και εφαρμόζουμε όλα τα αναγκαία μέτρα.
• Ο ελληνικός λαός, ο έλληνας πολίτης έπρεπε να κάνει τους τελευταίους 15 μήνες μεγάλες θυσίες. Επρεπε να διορθωθούν λάθη του παρελθόντος. Επρεπε να γίνουν αλλαγές και αυτό σημαίνει θυσίες που ο κάθε Έλληνας πολίτης αισθάνεται να τον αγγίζουν βαθειά στην καθημερινότητα του. Επανειλημμένα βλέπει αρνητικά δημοσιεύματα που αφορούν και την Ελλάδα στα ξένα ΜΜΕ . Μπορείτε να φανταστείτε ότι αυτό τον ενοχλεί βαθύτατα. Βλέπει ότι ο ίδιος κάνει θυσίες. Δίνει τον καλύτερο του εαυτό αλλά παρόλα αυτά του ασκούν κριτική. Είναι λοιπόν κατανοητό ότι ορισμένα άτομα και ορισμένοι θεσμοί ασκούν κριτική στην Ελλαδα και τον ελληνικό λαό για λάθη που έγιναν στο παρελθόν .
[Για την κατάσταση που θα βρίσκεται η Ευρώπη στο τέλος του χρόνου:]
Snower:
• Εάν οικοδομήσουμε πάνω στα επιτεύγματα που έγιναν στην Ευρώπη και αν παράλληλα αποδεχτούμε ότι χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό ελέγχου δημοσιονομικής πολιτικής τότε νομίζω δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για το μέλλον’
Δρούτσας:
• Οι προκλήσεις είναι χωρίς αμφιβολία πολύ μεγάλες. Αλλά δεν πρέπει να περιοριστούμε στο θέμα της οικονομικής κρίσης. Υπάρχουν και άλλα θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Ας αναλογιστούμε και τις άλλες ηπείρους: τι συμβαίνει στον αραβικό κόσμο. Είναι εξελίξεις μεγίστης σημασίας που αφορούν και την Ευρώπη. Δίδεται μία ευκαιρία στον αραβικό κόσμο να αρχίσει μιά διαδικασία εκδημοκρατισμού και εδώ μπορεί η Ευρώπη να παίξει έναν μεγάλο ρόλο. Πρόκειται για την γειτονιά μας. Η Ελλάδα γειτνιάζει άμεσα με την περιοχή αυτή.
• Η κρίση είναι επίσης και μία ευκαιρία για την Ευρώπη να εξελιχθεί περαιτέρω: είδαμε ότι ορισμένα πράγματα δεν εξελίσσονται σε ορισμένους τομείς των πολιτικών της Ε.Ε όπως θα θέλαμε π.χ. το Ευρώ. Και το ευρώ συγκαταλέγεται στις πολιτικές της Ε.Ε. Υπάρχουν αδυναμίες και οι αδυναμίες αυτές πρέπει να διορθωθούν και να μετατραπούν σε ισχύ. Και μία τελευταία παρατήρηση σχετικά μ αυτά. Είμαι πεπεισμένος ότι σ όλες αυτές τις συζητήσεις διαπιστώνουμε ότι χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη και όχι λιγότερη.
Pröll:
• Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Μάρτιο θα πρέπει να δοθεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα στις αγορές. Το 2011 μπορεί να αποβεί η χρονιά κατά την οποία αποσοβήθηκε η κρίση. Είμαι πολύ πιο αισιόδοξος απ ότι προ μηνών. Στις ευρωπαϊκές χώρες διαγράφεται άνοδος του ρυθμού ανάπτυξης.. Το 2011 θα είναι μια επιτυχής χρονιά για την Ευρώπη και το Ευρώ και είμαι πεπεισμένος ότι θα έχουμε ξεπεράσει τις μεγαλύτερες δυσκολίες.
Reding:
• Η οικονομική κρίση ήταν μία ευκαιρία. Μας έδειξε ότι όποιος ενεργεί μόνος του καταλήγει σε αδιέξοδο, και μας έδειξε ότι τα μεγάλα κράτη είναι πολύ μικρά όταν έχουμε να λύσουμε προβλήματα που αφορούν όλους, και ότι πρέπει να καταρτίσουμε κανόνες που θα ακολουθούνται από όλους.
21 Φεβρουαρίου, 2011