Συνέντευξη της Σέρβας ελληνίστριας Μαρίτσκι – Γκατζάνσκι, παρασημοφορηθείσας με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Eυποιίας, στην εφημερίδα Dnevnik

Αρχαία κληρονομιά – βάση του σύγχρονου πολιτισμού

Πρόσφατα απενεμήθη στην Σέρβα ελληνίστρια κα Ksenija Maricki Gadjanski η τιμητική διάκριση του Χρυσού Σταυρού του Τάγματος Eυποιίας της Ελληνικής Δημοκρατίας από τον Πρέσβη της Ελλάδος κ. Κωνσταντίνο Οικονομίδη, εξ ονόματος του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Kάρολου Παπούλια. Η τιμητική διάκριση απενεμήθη στην κα Gadjanski ως επιβράβευση των εξαίρετων επιδόσεών της στη διάδοση της ελληνικής γραμματείας στο σερβικό κοινό, ενώ υπενθυμίζεται ότι το Τάγμα της Ευποιΐας της Ελληνικής Δημοκρατίας συνεστήθη το 1948.

Η κα Maricki Gadjanski, από κοινού με τον άνδρα της, ποιητή και εκδότη Ivan Gadjanski, επιμελήθηκε 15 βιβλία και πάνω από 200 επιστημονικές μελέτες για τον Ελληνικό Πολιτισμό, Φιλοσοφία, Ιστορία, όπως και δεκάδες μεταφράσεις έργων Ελλήνων συγγραφέων, ενώ «χάρη στο ζεύγος Maricki Gadjanski η σύγχρονη ελληνική ποίηση μίλησε στη σερβική».

Κατά την πρόσφατη απονομή της τιμητικής διακρίσεως στην Κατοικία του Πρέσβη της Ελλάδας στο Βελιγράδι, αναφέρατε πως «η Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα είναι σαν παιδί χωρίς πιστοποιητικό γεννήσεως». Ποια σημασία έχουν σήμερα αυτά τα λόγια;

Πρόκειται για μια δήλωση του Γάλλου Προέδρου Ζισκάρ ντ’ Εστέν. Τα λόγια αυτά, σήμερα, έχουν την ίδια σημασία. Η Ελληνική Γλώσσα με 3.500 χρόνια παράδοσης, η παλαιότερη και ίσως η πιο πλούσια ευρωπαϊκή γραπτή γλώσσα, ανεξαρτήτως όλων των σημερινών τεχνολογικών νεωτερισμών, θα αποτελεί πάντοτε τη βάση του σύγχρονου ευρωπαϊκού και παγκοσμίου πολιτισμού, της επιστήμης και της λογοτεχνίας, ιδιαίτερα δε της ορολογίας. Στην Ιστορία, η πνευματική επανάσταση πραγματοποιήθηκε μόνο μερικές φορές και πάντα στη βάση της αναθεώρησης της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς, από την εποχή των προ-Σωκρατικών φιλοσόφων μέχρι σήμερα. Ο σημερινός κόσμος, αν και χαρακτηρίζεται από ασύλληπτη έκρηξη τεχνολογικής ανάπτυξης και κυρίως στις επικοινωνίες, έχει ανάγκη από μια νέα, ουσιαστική αναγέννηση και αποκατάσταση του ανθρωπισμού και της ηθικής. Υπάρχει ανάγκη για βαθιά σκέψη και σύνθετες γνώσεις, που να περιλαμβάνουν ασφαλώς τις διαχρονικές αξίες του ελληνικού πολιτισμού -ιδιαίτερα την κριτική και την ηθική- με τον οποίο ο σερβικός λαός βρίσκεται σε μια μακραίωνη συμβίωση στα Βαλκάνια. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους χρειάζεται οι λαοί των Βαλκανίων να γνωριστούν καλύτερα, όπως δήλωσε ο Πρέσβης, κ. Οικονομίδης, «η λογοτεχνία είναι ο καλύτερος τρόπος για να γνωριστούν καλύτερα οι λαοί».

Εσείς και ο σύζυγός σας, κατά την πολυετή εργασία σας, δημιουργήσατε άρρηκτες σχέσεις ανάμεσα στην ελληνική και την σερβική λογοτεχνία και τον πολιτισμό.

Από κοινού με τον σύζυγό μου εργαστήκαμε για την προβολή της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, για την προσπάθεια αυτή βραβευτήκαμε και στην Ελλάδα και στη Σερβία. Το βραβείο μου απενεμήθη σε μια στιγμή που συμπίπτει με την αφύπνιση της Ελλάδας, μετά από πολλά χρόνια λήθαργου και δυσκολιών. Ο Πρέσβης της Ελλάδας, κ. Οικονομίδης, χαρακτήρισε το έργο μας ως πρώτη σοβαρή και συστηματική προσπάθεια εξοικείωσης του σερβικού κοινού με τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Εκ νέου επισημαίνω την ανάγκη ανάπτυξης συγκριτικής λογοτεχνικής μελέτης στη Βαλκανική.