Grčka u staro doba

Bronzano i kameno doba

Kameno doba, koje je na prostorima današnje Grčke počelo 2 miliona godina p.n.e. i trajalo do 3.200. godine p.n.e, deli se na tri perioda: paleolit, mezolit i neolit. Demografski razvoj u ranim godinama bronzanog doba, posebno u južnoj Grčkoj, imao je kao ishod povećan broj naseobina.

Minojska civilizacija na Kritu

Geografski položaj Krita na najjužnijoj tački istočnog Mediterana i njegova životna sredina odigrali su odlučujuću ulogu u stvaranju, razvoju i formiranju minojske civilizacije. Pod uticajem minojske civilizacije na Kritu, cvetala je mikenska civilizacija unutar kontinentalne Grčke (Mikena, Argolida ali i Tirin, Pilos, Atina, Teba, Orhomenos i Jolkos). Silabičko pismo (linearno B) bilo je najraniji oblik grčkog jezika, koje je uspeo da dešifruje engleski arhitekta i klasični filozof, Majkl Ventris.

Ostrva egejskog arhipelaga

Egej je bio atrakcija još od 11. veka p.n.e. snažnog ekonomskog, društvenog i kulturološkog razvoja.

Takođe pročitajte: : Istorija-Praistorija Grčke

Period geometrijskog stila

Nakon perioda od dva veka, poznatijeg kao Mračno doba (1150-900. godine p.n.e.), sledi period geometrijskog stila (od 9. do 8. veka p.n.e.). Ovaj period počinje sa renesansom Antičke Grčke koja je snažno uticala na stvaranje grčkih polisa, na razvoj grčkog alfabeta i na Homerovo stvaralaštvo (kraj 8. veka p.n.e.)

Arhajski period

Za vreme Arhajskog perioda sva grčka plemena sve više počinju da stiču svest o njihovom zajedničkom poreklu, običajima i jeziku, i ujedno počinju da razvijaju prvobitni osećaj grčkog ponosa. Grčki polisi su proširili svoje trgovačke aktivnosti i svoj kulturni opseg sve do Španije na zapadu, Crnog Mora na severu i Severne Afrike na jugu, najavljujući početak klasičnog perioda.

Klasični period

Politički, društveni i ekonomski procvat Atine, kao i kulturološko i vojno jačanje Sparte postavili su temelje za odlučan otpor od persijskog napada (od 490. do 479. godine p.n.e.). Kroz ovaj primer zajedničkog otpora postavljeni su temelji za period „Zlatnog veka“, čuvenog grčkog klasičnog perioda. To je bio period procvata suštinskih načela ljudske misli, kao i demokratije, Olimpijskih igara i pozorišta. Duhovna i umetnička dela nastala za vreme ovog perioda i danas su izvor inspiracije i divljenja.

Helenistički period

Za vreme 4. veka p.n.e. pojavljuju se nove sile. Grčko carstvo Makedonija, sa Filipom II i njegovim sinom Aleksandrom Velikim odigralo je vodeću ulogu na ovim prostorima. Nakon vojnog pohoda Aleksandra Velikog ka istoku, grčka civilizacija se proširila od kontinentalne Grčke do reke Ind. Nakon smrti Aleksandra Velikog (323. godine p.n.e.) stvoren je čitav niz carstava, koja su predvodili uglavnom njegovi vojnici, što je označilo početak helenističkog perioda (od 3. do 1. veka p.n.e.). U ovom periodu grčki polisi su zadržali svoju relativnu autonomiju ali su istovremeno izgubili deo moći i slave u kojima su uživali u prošlosti. Stoga su književnost i umetnost nastavili da cvetaju. Na kraju, osvajanje Grčke od strane Rimljana 146. godine p.n.e. obeležava početak perioda rimske vlasti.

Period rimske vlasti

Ovo je period mešanja grčke i rimske kulture koji će kasnije dovesti do nastanka grčkorimske civilizacije. Istovremeno, hrišćanstvo, kao nova religija koja će potpuno zameniti obožavanje Dodekateona, počinje da se širi kroz čitavu Grčku. Odluka cara Konstantina da prestonicu preseli iz Rima u Konstantinopolj (324. godine n.e.) dovela je do toga da se u istočnom delu carstva učvrsti centralna moć, na taj način označavajući nastanak Istočnog rimskog carstva a kasnije i čuvenog Vizantijskog carstva.

Takođe pročitajte: Grčka istorija-Staro doba

Vizantijski period

Rani vizantijski period

Car Konstantin (Veliki) i car Justinijan bili su glavne figure u periodu od 324. do 610. godine. Za vreme njihove vladavine, oni su kroz asimilaciju rimske tradicije pripremali teren za pojavljivanje grčkih elemenata unutar Vizantijskog carstva. U ovom periodu temelji carstva su ojačali a granice se značajno proširile.

Srednji vizantijski period

Za vreme Srednjeg vizantijskog perioda, carstvo je bilo pod napadima kako od strane starih neprijatelja (Persijanci, Langobardi, Avari, Sloveni) tako i od strane novih neprijatelja koji po prvi put stupaju na scenu (Arapi, Bugari). Znamenite ličnosti Vizantijskog carstva (Patrijarh Fotije, Mihail Psel, Roman Melod) obogatili su duhovni život Vizantije, doprinoseći očuvanju i širenju grčkog nasleđa iz perioda klasicizma. U ovom periodu se polako uvodi i usvaja ćirilično pismo na istočnom Balkanu.

Kasni vizantijski period

Konstantinopolj je 1204. godine po prvi put bio srušen, kada su ga osvojili latinski krstaši. To je bio početak jednog dugog i bolnog perioda čije su karakteristike gubljenje teritorije, slabljenje državnih struktura zajedno sa prodorom turskih plemena u Malu Aziju. Pad Konstantinopolja i njegov prelazak u ruke Otomanskih Turaka 1453. godine označili su kraj vizantijskog perioda. Od tada pa u naredna četiri veka Grci će biti u agoniji kako bi očuvali svoj identitet i zaštitili se od turskog zuluma.

Takođe pročitajte: Grčka Istorija-Vizantijski period

Period Otomanskog carstva

Za vreme ovog perioda grčko stanovništvo je našlo sklonište u crkvi i religiji, koji su u to vreme bili jedine priznate institucionalne forme kroz koje su se pronalazili i uz pomoć kojih su upravljali svi koji nisu bili muslimani. Nakon što je osvešćen zajednički identitet svih Grka otpočela je bitka za nezavisnost grčkog naroda 1821. godine što je kulminiralo začecima Savremene grčke države 1830. godine.

Takođe pročitajte: Grčka Istorija-Period Otomanskog carstva

Savremena istorija

Stvaranje Savremene grčke države (od 1830. do 1897. godine)

Savremena grčka država je u početku obuhvatala samo Peloponez, zapadnu, istočnu i Centralnu Grčku (kontinentalna Grčka) kao i egejska ostrva, Kiklade i Sporade. Kroz dalji tok 19. veka, nove oblasti koje će kompaktno grčko stanovništvo osvojiti, počinju takođe da se učvršćuju kao deo grčke države. Tada, novoformirana država počinje da korača prema političkoj i ekonomskoj modernizaciji.

Teritorijalno ujedinjenje grčke države (1897.-1922. godine)

U periodu između 1897. i 1922. godine zemlja se teritorijalno obrazovala u ono što danas zovemo grčkom državom. Značajni događaji i munjieviti razvoji, kao i unapređenje ustavne demokratije podstakli su razvoj Grčke i značajno doprineli formiranju današnje države.

Grčka u međuratnom periodu i periodu Drugog svetskog rata

Grčki međuratni period, koji je trajao od 1923. do 1940. godine (od katastrofe u Maloj Aziji do Drugog svetskog rata) bio je jedan period prelaznog karaktera za vreme koga se još uvek nije upotpunila politička stabilnost. Uprkos značajnim ekonomskim ali i demokratskim promenama na ustavnom nivou, Grčka, kao i uostalom ostatak Evrope, preživela je trenutke nesigurnosti i načinila je velike napore da postigne stabilnost kako na unutrašnjem tako i na spoljašnjem planu.

Današnja Grčka (1945-2010. godine)

Zemlja je za vreme Drugog svetskog rata i kasnije, za vreme grčkog građanskog rata, imala veliki broj žrtava, što je bio strašan poraz za Grčku na pragu posleratnog perioda. Stoga, u godinama koje slede počeo je period rekonstruisanja ekonomije sa novim naporima da se demokratija učvrsti i da se postigne politička stabilnost. Međutim, ove težnje prekinula je vojna diktatura (1967-1974. godine). Od 1974. godine i kasnije sazrevanje političkog ambijenta odvešće zemlju do stabilizacije državne institucionalnosti. Grčka je 1981. godine postala punopravni član Evropske unije a evropsku zajedničku valutu je usvojila 2002. godine.

Takođe pročitajte: Grčka istorija-Savremeno doba

Da li ste znali da ... ?

• Neki filozofi tvrde kako je grčka civilizacija zahvaljujuči svom viševekovnom postojanju imala priliku da se upozna sa svim društvenim sistemima.

• Reč „varvarin“ su koristili stari Grci kako bi okarakterisali sve one narode koji nisu bili Heleni a reč potiče od onomatopeje var-var kojom su Grci označavali za njih nerazumljiv jezik nekog nehelenskog naroda.

• Kada je bila na svom vrhuncu, grčka kolonijalna sila se proširila ka zapadu sve do Rusije i Francuske, a na istoku do Indije.

• Aleksandar Veliki je bio prvi grčki vladar čiji lik se našao na novcu, dok je sve do tog perioda na novcu bio urezan lik nekog od božanstava.

• Nekadašnja valuta Evrope bila je grčka drahma koja se koristila preko 2.500 godina. Grci su drahmu zamenili eurom 2002. godine.