ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τί κάνουμε ώστε να επιτύχουμε ως χώρα οι γείτονες να διεξάγουν μια έρευνα πραγματικά σοβαρή και αντικειμενική για τις αιτίες θανάτου του συμπατριώτη μας;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Έχουμε προφανώς τρεις προτεραιότητες, η μία είναι αυτή που αναφέρατε, της διαλεύκανσης των πραγματικών περιστατικών και η διερεύνηση ιδίως του αν εξαντλήθηκε κάθε δυνατότητα για να αποφευχθεί ο θάνατος του ομογενούς. Ο δεύτερος πάγιος στόχος είναι η προστασία των δικαιωμάτων συμφερόντων της ομογένειας ώστε να μην αναπτυχθεί αρνητικό κλίμα για τους ανθρώπους μας εκεί. Ο τρίτος στόχος είναι να μη διαταραχθούν οι διμερείς σχέσεις, χωρίς βέβαια να κάνουμε υποχώρηση ή αβαρία στους δύο πρώτους.
Έχουμε κινηθεί ως κυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα. Ως ΥΠΕΞ προχωρήσαμε από την αρχή σε διάβημα στην Αλβανίδα Πρέσβη καλώντας την εδώ στο ΥΠΕΞ, επισημαίνοντας ακριβώς αυτές τις προτεραιότητες. Η Πρέσβης μας στην Αλβανία προχώρησε σε Ρηματική Διακοίνωση, ζητώντας να υπάρξει παρουσία εκπροσώπων Ελλήνων στις διαδικασίες δικαστικής πραγματογνωμοσύνης, της ιατροδικαστικής εξέτασης, ώστε να μην υπάρξει κάτι κρυφό. Κι εγώ προσωπικά, επειδή δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα, μίλησα τηλεφωνικά με τον Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Μπουσάτι, χθες το απόγευμα, μεταφέροντάς του τις προτεραιότητές μας και την ανάγκη να υπάρξει συνεργασία, με σεβασμό στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και στις δύο πλευρές.
Σε άλλα επίπεδα τώρα, στο επίπεδο Αστυνομίας, έχει γίνει, ήδη από την μέρα του θανάτου, επικοινωνία μεταξύ Αρχηγών της Αστυνομίας, ώστε να υπάρχει Έλληνας αξιωματικός της Αστυνομίας και να είναι παρών στην έρευνα και να ενημερώνεται και να ενημερώνει τη δική μας πλευρά. Και τέλος από πλευράς Δικαιοσύνης υπάρχει το άρθρο 7 Π.Κ. που επιτρέπει παράλληλη δικαστική διερεύνηση όταν έχουμε έγκλημα σε βάρος Έλληνα πολίτη. Διατάχθηκε έρευνα από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Ιωαννίνων, η οποία ήδη μεταφέρθηκε, λόγω αρμοδιότητας, στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθήνας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έρχομαι τώρα στα ανοικτά εθνικά μας θέματα. Ξεκινώ από τις συνεχόμενες, και μάλιστα σε υψηλούς τόνους, προκλήσεις της Τουρκίας στον θαλάσσιο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου: Μιλώ για την έξοδο του «Πορθητή», που πολλοί λένε στη γειτονική χώρα -το γράφουν τα μέσα ενημέρωσης- ότι σκοπεύει να κινηθεί σε χώρους που ανήκουν στην κυπριακή ΑΟΖ και, βέβαια, την διαρροή χαρτών από το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας, οι οποίοι μόνο τη Γαύδο άφησαν απέξω, έφτασαν κάτω στην Κρήτη.
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Ως προς το δεύτερο πρόκειται για παρεξήγηση. Οι πληροφορίες που έχουμε είναι ότι αυτός ο χάρτης περιγράφεται από την τουρκική πλευρά ως οι δικές μας αξιώσεις, δηλαδή ότι δεν είναι η προβολή της τουρκικής ΑΟΖ αλλά της ελληνικής ΑΟΖ. Θέλουν να δείξουν την «καταχρηστικότητα» των δικών μας θέσεων, ότι τάχα θέλουμε να φτάσουμε μέχρι την Τουρκία. Επομένως, αυτό είναι έτσι όπως σας το λέω, χωρίς να αναιρεί τα προηγούμενα που είπατε, ότι υπάρχει μία πάγια προσπάθεια της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής σε αναθεωρητική κατεύθυνση, να μην παίρνει ως βάση αυτά τα οποία το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας, και ιδιαίτερα η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, αναγνωρίζει, καθώς και την προετοιμασία που έχει γίνει μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και των όμορων χωρών για τη χάραξη της δικής της ΑΟΖ, για να δημιουργεί «τετελεσμένα». Δε δημιουργούνται τετελεσμένα από τη στιγμή που εμείς παίρνουμε κάθε αναγκαίο μέτρο, και σε διπλωματικό επίπεδο με διαβήματα που αμφισβητούν τη δημιουργία αυτή νομικού προηγουμένου, αλλά και με πραγματική παρουσία ελληνικής φρεγάτας στην περιοχή, ούτως ώστε τα δίκαιά μας να μην έχουν μόνο το γράμμα του νόμου αλλά να ενισχύονται και με την αναγκαία παρουσία της δικής μας δύναμης. Η ουσιαστικότερη όμως προστασία των εθνικών μας συμφερόντων έχει γίνει με τη συστηματική διπλωματική προετοιμασία που έχει προηγηθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Κυπριακή Δημοκρατία και που αφορά, και στη δημιουργία τριμερών σχημάτων συνεργασίας - ειδικά με το Ισραήλ και την Αίγυπτο - ούτως ώστε και η νομική και η πολιτική κατοχύρωση των δικαίων μας να είναι εξασφαλισμένη, αλλά και με την αντίστοιχη προετοιμασία που έχει γίνει μετά την ανάθεση από την Κυπριακή Δημοκρατία της έρευνας για υδρογονάνθρακες σε μεγάλους πολυεθνικούς κολοσσούς που προφανώς έχουν και την αντίστοιχη πολιτική στήριξη των κυβερνήσεων τους, ειδικά της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Δεν ανησυχούμε επομένως για τις εξελίξεις, τις παρακολουθούμε βέβαια από κοντά, ούτως ώστε να μη δημιουργηθούν σε βάρος μας τετελεσμένα. Νομίζω όμως ότι βρισκόμαστε σε πολύ καλύτερη θέση απ’ ό,τι βρισκόμασταν στο παρελθόν, ακριβώς γιατί εμείς τώρα κινούμαστε, και προσπαθεί η Τουρκία να αντιδράσει. Εμείς προωθούμε τα εθνικά μας συμφέροντα όχι με τρόπο αντίθετο με το Διεθνές Δίκαιο, αλλά ακριβώς όπως το Διεθνές Δίκαιο επιτάσσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ξέρετε, υπάρχει η ανησυχία μήπως η Τουρκία προκαλέσει ένα θερμό επεισόδιο προκειμένου να μας εμπλέξει σε μία συζήτηση στην οποία εμείς δε θέλουμε να μετάσχουμε.
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Υπάρχουν δύο αποτρεπτικοί παράγοντες για κάτι τέτοιο. Πρώτον η διπλωματική ενίσχυση του κύρους της χώρας μας και κυρίως η παρουσία, όπως σας είπα, όχι μόνο δικών μας δυνάμεων αλλά και δυνάμεων άλλων κρατών, ειδικά στον χώρο της Κύπρου, που εξασφαλίζουν την τήρηση των συμφωνηθέντων. Από την άλλη πλευρά, η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από μία προσπάθεια της Τουρκίας να ανοιχθεί στη Δύση, και ειδικά στην Ευρώπη, ακριβώς λόγω των προβλημάτων της οικονομίας της. Θεωρώ εξαιρετικά απίθανο - όχι αδύνατο βέβαια αφού μας έχει συνηθίσει σε απρόβλεπτες κινήσεις η Τουρκία - να προχωρήσει σε μία ενέργεια τέτοια που ουσιαστικά θα αναιρεί την προσπάθεια που κάνει να διασώσει την οικονομία της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τώρα, έρχομαι στα δώδεκα μίλια. Στη συζήτηση αυτή. Μήπως η ανακοίνωση από τον απελθόντα πρώην Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Νίκο Κοτζιά, ήταν πρόωρη; Έγινε σε λάθος στιγμή; Ξέρετε υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι τέτοιου είδους κινήσεις δεν προαναγγέλλονται, όπως δεν προαναγγέλλεται ο ανασχηματισμός ή όπως δεν προαναγγελλόταν για παράδειγμα η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, όταν είχαμε εθνικό νόμισμα.
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Ξέρετε γιατί διαφωνώ με αυτή την άποψη και γιατί ανακοίνωσε κι ο Πρωθυπουργός μάλιστα ότι θα προχωρήσουμε στη Βουλή -ένα βήμα παραπέρα- και όχι με Προεδρικά Διατάγματα; Ακριβώς γιατί αυτά τα θέματα χρειάζονται -αν μπορούμε να τις επιτύχουμε- ευρύτερες συναινέσεις και τουλάχιστον δημόσιο διάλογο. Για να καταλάβει ο ελληνικός λαός το διακύβευμα.
Το διακύβευμα είναι απλό: Για 40 χρόνια, ίσως 30 αν υπολογίσουμε την κύρωση από την Ελλάδα της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας που έγινε το ‘95, επαναλαμβάνουμε -και πράγματι έτσι είναι- ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας να επεκτείνουμε την κυριαρχία μας στην αιγιαλίτιδα ζώνη. Ενόψει όμως του περίπλοκου του ζητήματος και των αντιδράσεων που έχει θέσει η Τουρκία - ενώ προφανώς δεν αμφισβητείται το κυριαρχικό μας αυτό δικαίωμα - έχει κυριαρχήσει μία αδράνεια, αναβάλλουμε το να πάρουμε συγκεκριμένα μέτρα.
Εμείς λοιπόν δεν είμαστε δύναμη αδράνειας. Σε μία σειρά από θέματα - η Συμφωνία των Πρεσπών είναι εμβληματική, αλλά και η υπόθεση της σαρίας στη Θράκη είναι εξίσου εμβληματική, για να μην αναφερθώ σε εσωτερικές μεταρρυθμίσεις πολιτικά ουδέτερες σαν το κτηματολόγιο ή τους δασικούς χάρτες - θέλουμε να σπάσουμε αυγά, γιατί αλλιώς δεν μπορούμε να προωθήσουμε τα εθνικά συμφέροντα και το δημόσιο συμφέρον.
Επομένως, ξεκινάμε αυτή τη διαδικασία συζήτησης από το Ιόνιο, όπου μας χρειάζεται η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης και για θέματα που αφορούν στη χάραξη της ΑΟΖ με την Αλβανία και την Ιταλία. Και θέλουμε όλα αυτά που σας λέω εσάς τώρα στο ραδιόφωνο, να έχουμε τη δυνατότητα να τα συζητήσουμε με τις πολιτικές δυνάμεις που θα κληθούν από τον Πρωθυπουργό και να ενημερωθεί βέβαια και ο λαός με τη συζήτηση στη Βουλή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έρχομαι και στη Συμφωνία των Πρεσπών. Πώς βλέπετε να προχωρούν τα πράγματα; Ποιό είναι το χρονοδιάγραμμα; Πότε δηλαδή θα έρθει για κύρωση στην ελληνική Βουλή και πόσο αισιόδοξος ή το αντίθετο, απαισιόδοξος, είστε για την ψηφοφορία που θα γίνει εκεί;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Είναι κρίσιμη εβδομάδα γιατί θα μάθουμε την ακριβή διατύπωση των συνταγματικών διατάξεων. Είμαστε φυσικά σε επικοινωνία και παρακολουθούμε ούτως ώστε να μην απέχει η συγκεκριμένη διατύπωση από τα συμφωνηθέντα…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συγγνώμη για τη διακοπή κ. Υπουργέ, θα μπορούσαν ίσως να υπάρξουν ένα-δύο σημεία σε επαναδιαπραγμάτευση; Είναι ένα ερώτημα που πολλοί το θέτουν αν δηλαδή, για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να επιμείνουμε στο θέμα της υπηκοότητας, να είναι «βορειο-μακεδονική» και όχι σκέτο «μακεδονική».
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Κλείνω αυτό που σας είπα - άρα παρακολουθούμε από κοντά τη συνταγματική αναθεώρηση. Σε αυτό που λέτε τώρα, έχουμε την εδραιωμένη πεποίθηση ότι δεν μπορούσε να βελτιωθεί άλλο η συμφωνία κι όλα αυτά τα οποία λέτε να επανατεθούν, είχαν τεθεί εξαντλητικά. Και κάθε συμφωνία είναι ένας συμβιβασμός.
Ως προς την υπηκοότητα, σωστά λέτε ότι το ιδανικότερο θα ήταν να υπάρχει απλώς η αναφορά στη «βορειο-μακεδονική» υπηκοότητα. Έγινε κάτι το ενδιάμεσο. Δηλαδή, ενώ μέχρι τώρα οι άνθρωποι αυτοί έρχονταν με διαβατήρια - και οι τουρίστες τους στη Βόρεια Ελλάδα - που έλεγαν απλώς «Μακεδονία», τώρα έχει προστεθεί δίπλα στον προσδιορισμό της υπηκοότητας ως «μακεδονική / υπήκοος της Βόρειας Μακεδονίας». Ξαναλέω ότι είναι ένας συμβιβασμός. Αν συνδυαστεί αυτό με τις υπόλοιπες προβλέψεις της Συμφωνίας και ειδικά με το άρθρο 7 που διαχωρίζει πλήρως τι εννοούν αυτοί και τι εννοούμε εμείς ως Μακεδονία, ότι δηλαδή δεν έχουν καμία σχέση με την αρχαία ελληνική Μακεδονία και με την ιστορία της Μακεδονίας μας, τότε θεωρώ ότι είναι ένας συμβιβασμός επωφελής για εμάς. Επαναλαμβάνω, ότι δεν είναι το 100% αυτού που θα θέλαμε. Αλλά το 100% αυτού που θέλεις δεν το πετυχαίνεις με συμφωνίες, το πετυχαίνεις με πολέμους και οι συμφωνίες που είναι ταπεινωτικές για τον άλλο δεν ευδοκιμούν. Όταν ο άλλος δυναμώσει λίγο τις αμφισβητεί.
Τώρα ως προς την αρχική ερώτησή σας για το αν είμαι αισιόδοξος, έχω πεποίθηση, δεν είμαι απλώς αισιόδοξος, γιατί έχουμε ήδη δηλωμένη πρόθεση από πολλούς βουλευτές, αλλά και από πολιτικές δυνάμεις, το Ποτάμι έχει τοποθετηθεί σχετικά. Υπάρχει αυτή στιγμή πλειοψηφία στη Βουλή, παρά την αντίθεση του ελάσσονος εταίρου μας, η οποία θα οδηγήσει στην υπερψήφιση. Δεν μπορώ να προβλέψω ακριβώς το χρονικό διάστημα, γιατί έχουν την υποχρέωση στα Σκόπια να περάσουν μια περίοδο διαβούλευσης που δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα, αλλά είναι εν μέρει πολιτική απόφαση. Κάποια στιγμή, μέχρι το Μάρτιο βέβαια, θα φτάσει η υπόθεση στη Βουλή και θα υπερψηφιστεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ θερμά κ. Υπουργέ. Καλημέρα σας.
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Κι εγώ. Καλή σας μέρα.
31 Οκτωβρίου, 2018