Συνέντευξη Γενικού Γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Εξωστρέφειας του Υπουργείου Εξωτερικών, κ. Ιωάννη Σμυρλή, στην ενημερωτική εκπομπή του Action24 «ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ» και στο δημοσιογράφο Δημήτρη Τάκη (07.06.2021)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ πολύ για την αποδοχή της πρόσκλησης. Πραγματικά είδα αυτό το πείραμα, όπως λέμε, για να γίνει η Αστυπάλαια πράσινο νησί, για να γίνει ένα ενεργειακά αυτάρκες νησί με πράσινη ενέργεια, τις προηγούμενες ημέρες να έχει μια δημοσιότητα που ξεπέρασε και τα ελληνικά αλλά και τα ευρωπαϊκά σύνορα. Θα ήθελα να μου πείτε, γνωρίζοντας πόσο σημαντική είναι αυτή η ιστορία, πως επελέγη η Αστυπάλαια, πως επελέγη η Volkswagen και ποιο είναι το πλάνο από εδώ και πέρα;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ:  Κύριε Τάκη πριν από επτά (7) μήνες ο Υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Φραγκογιάννης, αρμόδιος για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια, είχε μια ωραία ιδέα. Η ιδέα ήταν να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε στη δική μας θάλασσα, στο δικό μας Αιγαίο, σε δικό μας νησί, ένα τόσο πρωτότυπο project. Τότε, λοιπόν, υπήρξε επαφή από την οικονομική διπλωματία με τη Volkswagen, και με άλλες εταιρείες, αλλά με τη Volkswagen κυρίως, να προτείνουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί επελέγη η συγκεκριμένη αυτοκινητοβιομηχανία;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Δεν επελέγη η συγκεκριμένη. Υπήρξε πρόταση προς αυτοκινητοβιομηχανίες που μπορούν να στηρίξουν αυτό το πρόγραμμα και η Volkswagen ήταν αυτή που ανταποκρίθηκε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα ήταν η καλύτερη πρόταση. Μάλιστα.

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Η Volkswagen λοιπόν ανταποκρίθηκε κι έδειξε το ενδιαφέρον να έρθει να υλοποιήσει αυτό το πρωτότυπο πρόγραμμα. Μετά από προετοιμασία 7 μηνών, έφθασε η στιγμή, όπου ο Πρωθυπουργός εγκαινίασε αυτό το ολοκληρωμένο πρόγραμμα και ξεκίνησε η υλοποίησή του.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είδα τον CEO της Volkswagen πριν από λίγες ημέρες να κάνει ένα tweet, γιατί ήταν παρών στην Αστυπάλαια, όπως εξάλλου κι εσείς, όταν εγκαινιάστηκε αυτό το πρόγραμμα, το οποίο προσέδωσε στο νησί τον χαρακτηρισμό «εργαστήριο για το μέλλον» και για την απανθρακοποίηση της Ευρώπης. Και μάλιστα είπε ότι αυτό το νησί θα μπορούσε να είναι καθρέφτης για όλη την Μεσόγειο. Θέλω να μου πείτε πόσο εύκολη θεωρείτε την επιτυχία αυτού του πειράματος στην Αστυπάλαια, αλλά επίσης και πόσο εύκολο θεωρείτε σιγά – σιγά όλα όσο γίνονται και θα γίνουν τώρα στην Αστυπάλαια να μεταφερθούν και στην ενδοχώρα συν τω χρόνω.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Τάκη, όταν υπάρχει η πολιτική βούληση και το όραμα, τότε μια σπουδαία ιδέα μπορεί να γίνει πράξη. Κι αυτό αποδείχθηκε πριν από λίγες ημέρες όταν μαζί με τον Πρωθυπουργό, κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, και με τον CEO της Volkswagen, κ. Herbert Diess, πήγαμε στην Αστυπάλαια και ολοκληρώσαμε την πρώτη φάση του project. Και να πω απλά ότι ήδη μέσα στους 7 μήνες παραδόθηκαν από την Volkswagen ηλεκτρικά οχήματα δημοσίας χρήσης στο Λιμενικό, στην Αστυνομία, στο Δήμο, και στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Επίσης, εγκαταστάθηκαν 12 φορτιστές από τον ΔΕΔΔΗΕ, και βέβαια παρουσιάστηκε το πρόγραμμα “e-astypalea” το οποίο αφορά την αντικατάσταση των συμβατικών αυτοκινήτων με ηλεκτρικά από τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες του νησιού. Άρα το πρώτο κομμάτι του προγράμματος προχώρησε βάσει του σχεδιασμού μας χωρίς καμία καθυστέρηση. Μάλιστα αγκαλιάστηκε από το νησί, διότι οι κάτοικοι κατάλαβαν μέσα σε αυτούς τους μήνες ότι αυτό το «πείραμα» είναι θετικό πείραμα. Μέσω αυτού, φέρνουμε το μέλλον, τη ζωή του 2050, αυτό που θα ζούμε το 2050 παγκοσμίως, στο 2025 στην Αστυπάλαια. Πρόκειται, λοιπόν, για κάτι θετικό που προχωράει on time.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ρωτούσα, λοιπόν, για τη συμπεριφορά των κατοίκων, εάν αγκάλιασαν το πρόγραμμα, εάν υπήρχαν αντιδράσεις, εάν υπήρχε γκρίνια, γιατί γενικώς είμαστε μια χώρα που άλλες φορές τα καινούρια και πρωτότυπα πράγματα τα αγκαλιάζουμε κι άλλες φορές τα αντιμετωπίζουμε με ένα προβληματισμό, με φόβο αλλά και με μια μεγάλη γκρίνια. Υπήρξε καθολικό αγκάλιασμα του προγράμματος από τους κατοίκους ή είχατε και γκρίνιες;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Θα είμαι απολύτως ειλικρινής. Στην αρχή υπήρξε δυσπιστία, διότι πήγαμε σε ένα παρθένο νησί και εξηγήσαμε στους κατοίκους τι θα γίνει. Διότι, όλο αυτό το πράσινο, έξυπνο νησί ακούγεται κάπως περίεργο για τους κατοίκους αυτού του νησιού στην καρδιά του Αιγαίου. Χρειάστηκε να ασχοληθούμε με τους επιμέρους κλάδους, τους κατοίκους του νησιού, να τους εξηγήσουμε τι πάμε να κάνουμε. Όταν όμως φθάσαμε στην ανάλυση του project, όταν εξηγήσαμε ότι ο πρώτος πυλώνας του προγράμματος αφορούσε την ηλεκτροκίνηση, την αντικατάσταση των αυτοκίνητων τους με ηλεκτρικά. Ο δεύτερος πυλώνας αφορούσε τα μέσα μαζικής μεταφοράς που καταναλώνουν πετρέλαιο, κι η αντικατάστασή τους με ηλεκτρικά βανάκια, τα οποία θα μεταφέρουν κατοίκους on demand, δηλαδή κατά παραγγελία μεταφορά  από την μια άκρη του νησιού στην άλλη. Ο τρίτος πυλώνας αφορούσε την ηλεκτρική αυτονομία του νησιού, την οποία έπρεπε να εξηγήσουμε πολύ περισσότερο, διότι νόμιζαν ότι θα γεμίσουμε ανεμογεννήτριες τον τόπο, γιατί η Αστυπάλαια έπρεπε να είναι ανεξάρτητη ενεργειακά με ένα μικρό φωτοβολταϊκό, μία ανεμογεννήτρια και μια μπαταρία, είναι τόσο απλό, γιατί πρόκειται για ένα μικρό νησί. Κι όταν εξηγήσαμε τον τέταρτο πυλώνα, τον πιο δύσκολο, ο οποίος θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του προγράμματος και εφόσον το επιτρέπουν οι συνθήκες, την αυτόνομη οδήγηση, δηλαδή ότι θα μπορούν να υπάρχουν βανάκια, και πατώντας ο κάτοικος του νησιού ένα κουμπί σε μια εφαρμογή θα μπορεί να έρθει το βανάκι να τον πάρει και να τον πάει εκεί που θέλει. Όταν εξηγήσαμε όλα αυτά, όταν εξηγήσαμε συνολικά το πρόγραμμα κι ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο, τότε οι κάτοικοι του νησιού το κατάλαβαν και το αποδέχθηκαν. Βρισκόμαστε βέβαια σε συνεχή συνεννόηση μαζί τους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Φαντάζομαι ότι η τέταρτη φάση του προγράμματος, απαιτεί και 5G. Δεν ξέρω εάν υπάρχει 5G στην Αστυπάλαια, γιατί αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσει. Έτσι δεν είναι;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Πολύ σωστά το λέτε, γι’ αυτό αναφέρουμε ότι έχουμε τρεις βασικούς πυλώνες κι έναν τέταρτο, ο οποίος θα εφαρμοστεί, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.  
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε ένα χρονοδιάγραμμα, πότε θα ολοκληρωθεί; Πότε δηλαδή η Αστυπάλαια θα γίνει αυτό το πράσινο νησί και πότε θα λειτουργεί με αυτό τον ωραίο τρόπο που μας περιγράψατε.

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμά μας, το 2026 θα έχουν ολοκληρωθεί και τα 4 στάδια. Που σημαίνει ότι προχωρούμε στάδιο-στάδιο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα θέλουμε άλλα 5 χρόνια ακόμα.

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Θέλουμε 5 χρόνια.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αφού λοιπόν ολοκληρωθούν όλα αυτά τα στάδια, τότε ενδεχομένως θα αρχίσει να εφαρμόζεται και σε άλλα νησιά ή πιο νωρίς μπορεί να ξεκινήσει κάτι ανάλογο και σε άλλα νησιά;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Οφείλω να σας πω κ. Τάκη, ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τον ΟΟΣΑ για τη δημιουργία παρατηρητηρίου, όπως και στενή παρακολούθηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί αποτελεί ένα πρότυπο έργο. Δεν χρειάζεται να τελειώσει το έργο αυτό για να πάμε σε άλλα νησιά. Ήδη υπάρχουν συζητήσεις με άλλες εταιρείες, οι οποίες ενδιαφέρονται για την εκπόνηση παρόμοιων projects στην Ελλάδα. Νομίζω ότι μπορούμε, σε εύλογο χρονικό διάστημα, πριν ολοκληρωθεί το εν λόγω project, να προχωρήσουμε και σε άλλα νέα projects. Ο σκοπός είναι να κάνουμε το μπλε Αιγαίο, πράσινο μπλε Αιγαίο. Δεν είναι ο σκοπός να γίνουν όλα ίδια, κι όλα να εφαρμοστούν παντού. Ό, τι εφαρμόζεται καλά, θα το περνάμε από νησί σε νησί, με στόχο την εφαρμογή του σε ολόκληρη την Ελλάδα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε ήδη κυκλώσει στο χάρτη, ποιό θα είναι το επόμενο νησί, όπου θα μπορέσουν να εφαρμοστούν κάποια από αυτά τα δεδομένα;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Δεν έχουμε κυκλώσει συγκεκριμένο νησί, έχουμε κυκλώσει τα νησιά που έχουν αντίστοιχο μέγεθος κι αριθμό κατοίκων, ώστε να μπορεί να εφαρμόζεται όλη η εμπειρία και η σοφία του πρώτου project σε άλλα μέρη. Αυτός είναι ο στόχος. Ο στόχος λοιπόν δεν είναι να διαλέξουμε εμείς νησιά, αλλά που μπορεί να εφαρμοστεί. Και θα ήθελα να το εξηγήσω αυτό, γιατί εύλογα οι τηλεθεατές μπορούν να αναρωτηθούν, που μπορεί και που δεν μπορεί. Ξέρετε, όταν είναι κάτι καινούριο, όταν πρόκειται για τόσο καινούρια τεχνολογία και θέλουμε να εφαρμοστεί παντού, δηλαδή στο σύνολο της κοινωνίας, θέλουμε να μην έχει χιλιάδες κατοίκους,  θέλουμε να μην είναι τεράστιο το νησί, ώστε το πρόγραμμα να είναι ολοκληρωμένο. Να βγαίνουν σωστά συμπεράσματα και να μπορεί να προχωρήσει αργότερα κανείς σε μεγαλύτερα κοινωνικά σύνολα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. Είναι όντως το πρώτο πείραμα που γίνεται στην Μεσόγειο; Υπάρχει κάτι αντίστοιχο σε ένα άλλο νησί στη Μεσόγειο, ένα άλλο νησί σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα;

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Να σας πω είναι το πρώτο ολοκληρωμένο project ενεργειακής αυτονομίας ενός νησιού. Υπάρχουν νησιά τα οποία προσπαθούν να αυτονομηθούν όσον αφορά την παραγωγή ενέργειας για τα σπίτια και τις επιχειρήσεις. Υπάρχουν επίσης νησιά που προσπαθούν να εφαρμόσουν την ηλεκτροκίνηση. Αλλά το πρώτο ολοκληρωμένο project είναι αυτό και πραγματοποιείται στην Ελλάδα, στο Αιγαίο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λοιπόν, θέλω να σας ευχαριστήσω πολύ για τη συνομιλία που είχαμε, να ελπίζουμε ότι το project μπορεί να ολοκληρωθεί και νωρίτερα από το 2026 που μας είπατε και μακάρι πολύ σύντομα όλα αυτά τα ωραία πράγματα, τα οποία μας παρέχει η τεχνολογία, να τα δούμε να εφαρμόζονται και σε άλλα νησιά, αλλά και στην ενδοχώρα.

Ι. ΣΜΥΡΛΗΣ: Θα ήθελα να προσθέσω κάτι τελευταίο κ. Τάκη. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει καταφέρει μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να πρωτοπορεί, με τον εκσυγχρονισμό της σε διάφορα πεδία. Παρόμοια projects μας δίνουν το έναυσμα, να προχωρήσουμε στη νέα εποχή. Αυτό πρέπει να κρατάμε. Την πολιτική βούληση, τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα υπηρεσιακά στελέχη, το Υπουργείο Εξωτερικών, τα συναρμόδια υπουργεία και η Volkswagen, γιατί πρόκειται για συνολικό επίτευγμα.

8 Ιουνίου, 2021