ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας. Παρακολουθώ τις επισκέψεις σας στην περιοχή εδώ και πολύ καιρό. Θα ξεκινήσω από την επίσκεψή σας χθες στο Κάιρο. Τι μπορείτε να μας πείτε για αυτήν; Γιατί την πραγματοποιήσατε και ποια είναι η σημασία της συμφωνίας που υπογράψατε με τον επικεφαλής του Αραβικού Συνδέσμου Ahmed Abul Gheit;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Λοιπόν, κατ’ αρχάς, επιτρέψτε μου να επισημάνω ότι η συμφωνία αυτή είχε ήδη καθυστερήσει πολύ. Έχουμε μια ιστορική σχέση με τις αραβικές χώρες που ανάγεται αιώνες πριν. Προσπαθήσαμε να υπολογίσουμε τη διάρκειά της με τον Γενικό Γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου και καταλήξαμε κατά προσέγγιση ότι ανάγεται 25-26 αιώνες πριν.
Συνεπώς, η δημιουργία μιας θεσμοθετημένης σχέσης με τον Αραβικό Σύνδεσμο ήταν εξαιρετικής σημασίας για εμάς. Τη θεωρούμε ως ένα βήμα προς την επίτευξη στενότερης συνεννόησης με τις περισσότερες αραβικές χώρες, ιδίως, εάν μου επιτρέπετε, με τις αραβικές χώρες που συμμερίζονται τον τρόπο που εμείς αντιλαμβανόμαστε τη διεθνή τάξη, δηλαδή να βασίζεται σε κανόνες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι υπογράψατε συμφωνία με τον Abul Gheit για διαβουλεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Αραβικού Συνδέσμου. Ποια είναι, λοιπόν η πολιτική σημασία αυτής της συμφωνίας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εκλαμβάνετε τις διαβουλεύσεις ως διπλωματική ορολογία, αλλά κατά μία έννοια, κύριε, δεν είναι. Εάν επιθυμούμε να καταλήξουμε σε αμοιβαία συνεννόηση, πρέπει να συζητούμε. Πρέπει να εκφράζουμε τις απόψεις μας και επίσης να εκτιμούμε πώς βλέπει τα πράγματα η άλλη πλευρά.
Εάν αυτό δεν συμβαίνει, τότε πρόκειται απλώς για παράλληλους μονολόγους είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Και εάν από σύμπτωση έχουμε το ίδιο ενδιαφέρον, όλα εντάξει, αν όχι, καταλήγουμε στο τίποτα. Πρόκειται απλώς για παράλληλες γραμμές στο πουθενά.
Επομένως, για εμάς, η διαβούλευση είναι κάτι πολύ σημαντικό. Θα θέλαμε ο Αραβικός Σύνδεσμος και τα αραβικά έθνη να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε τα πράγματα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην περιοχή, αλλά και τα όνειρά μας, τις προσδοκίες μας, τις φιλοδοξίες μας για την περιοχή.
Επίσης, θα θέλαμε να γνωρίζουμε και τη δική τους πλευρά. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα περίπλοκη περιοχή. Η Ιστορία άπτεται των σημερινών προκλήσεων, επομένως χρειάζεται μεγάλη συνεννόηση μεταξύ μας. Αλλά επίσης, πρόκειται και για μια τεράστια ευκαιρία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όμως, Εξοχότατε, σας θέτω αυτό το ερώτημα γιατί υπάρχει η αντίληψη στον αραβικό κόσμο - ανάμεσα σε ορισμένους αναλυτές, μερικούς δημοσιογράφους σαν κι εμένα - ότι ορισμένες άλλες περιφερειακές χώρες όπως η Τουρκία ή το Ιράν, επιχειρούν συνεχώς να υπονομεύουν τον Αραβικό Σύνδεσμο και τον αραβικό ρόλο, την ώρα που εσείς αποφασίσατε να θεσμοθετήσετε αυτή τη σχέση μεταξύ της Αθήνας και του Αραβικού Συνδέσμου.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όσον αφορά την Τουρκία, το έχω δει να συμβαίνει, επιτρέψτε μου να είμαι ειλικρινής. Αλλά και συνάδελφοί μου, από κάποιες αραβικές χώρες -δεν χρειάζεται να αναφέρω από ποιες- μου έδωσαν ακλόνητες αποδείξεις για τον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία αντιμετωπίζει τα αραβικά έθνη αλλά και για τα όνειρα που έχει. Κάποιου είδους νεο-οθωμανική φιλοδοξία, καθώς πιστεύει ότι αυτό το χαλιφάτο θα μπορούσε να ξαναγεννηθεί.
Όσον αφορά την Ελλάδα, εμείς δεν έχουμε ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες στην περιοχή. Το μόνο που επιθυμούμε είναι να κατανοούμε και να ευθυγραμμίζουμε το συμφέρον μας με το συμφέρον των φίλων μας.
Πιστεύουμε δε ότι, σε αυτό το πλαίσιο, και στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, με το οποίο οι περισσότερες χώρες με τις οποίες έχουμε στενές σχέσεις έχουν συνταχθεί, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας.
Και επιτρέψτε μου να πω κάτι τελευταίο επ’ αυτού, θα θέλαμε η Τουρκία να γίνει μέρος αυτής της συνεννόησης, αλλά δυστυχώς φοβάμαι ότι χρειάζεται πολύς δρόμος ακόμη για να επιτευχθεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε επισκεφτεί το Κάιρο πέντε φορές μέσα στους τελευταίους 18 μήνες.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν μπορώ να σας πω με βεβαιότητα. Κατάγομαι από την Κέρκυρα, έχω επισκεφτεί περισσότερες φορές το Κάιρο παρά την Κέρκυρα όσο είμαι Υπουργός Εξωτερικών. Πραγματικά, βγαίνω από το αυτοκίνητο και αισθάνομαι σαν να είμαι στο σπίτι μου, ξέρω τις πόρτες, ξέρω πού βρίσκεται το ασανσέρ, ξέρω τους διαδρόμους.
Ταυτόχρονα, διατηρώ προσωπική σχέση με τον Αιγύπτιο Υπουργό Εξωτερικών Sameh Shoukry και πρέπει να πω, σέβομαι τον Πρόεδρο (Abdel Fattah) el-Sissi και ό,τι κάνει για την Αίγυπτο και όσα προσπαθεί να κάνει με την Αίγυπτο. Καταβάλλουν πραγματικά σκληρές προσπάθειες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα μπορούσατε, κύριε Υπουργέ, να κατονομάσετε το κοινά συμφέροντα που έχετε με την Αίγυπτο σχετικά με διμερή, περιφερειακά και άλλα σχετικά ζητήματα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα ήταν πολύ δύσκολο αν μου ζητούσατε να κατονομάσω τις διαφορές μας με την Αίγυπτο. Τότε θα έπρεπε να αρχίσω να σκέφτομαι και να προβληματίζομαι. Αλλά όσον αφορά τα θέματα που συμφωνούμε με την Αίγυπτο, αυτά είναι πολλά.
Το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η εθνική κυριαρχία, το κράτος δικαίου, οι καλές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το μεταναστευτικό. Η Αίγυπτος δεν εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό, επιχειρώντας να εκβιάσει την Ελλάδα ή την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά το 2017, δεν υπάρχουν μεταναστευτικές ροές από την Αίγυπτο προς την Ευρώπη. Για τη συνολική σταθερότητα στην περιοχή, τη Λιβύη εννοώ, αλλά και γενικά, θεωρώ ότι με την Αίγυπτο έχουμε μία πάρα πολύ καλή συνεννόηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, μέρος αυτής της συνεννόησης, κύριε Υπουργέ, είναι το αέριο στη Μεσόγειο και τα θαλάσσια ζητήματα. Αν δεν κάνω λάθος.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν κάνετε καθόλου λάθος. Η δημιουργία ενός διαδρόμου ενεργειακού εφοδιασμού από την Αίγυπτο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το Φόρουμ για το φυσικό αέριο, οι αγωγοί, καθώς και η διασύνδεση, αποτελούν μέρος της προσπάθειάς μας να δημιουργήσουμε ένα κοινό οικονομικό μέλλον.
Και οφείλω να πω ότι η ενέργεια στην Ελλάδα - και χρησιμοποιώ την Ελλάδα ως παράδειγμα - είναι αρκετά ακριβή. Η ενέργεια που μπορούμε να φέρουμε από την Αίγυπτο στην Ελλάδα είναι πολύ φθηνότερη, και θα μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε βιώσιμη ανάπτυξη στην οικονομία μας.
Υπάρχει λοιπόν ένας ατελείωτος κατάλογος κοινών συμφερόντων με την Αίγυπτο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όμως όσον αφορά το φυσικό αέριο στη Μεσόγειο, έχετε δημιουργήσει αυτή την Ένωση των 6 εθνών, 6 χωρών. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα σχετικά με τους στόχους, ποιοι είναι οι στόχοι της; Είναι απλώς οικονομικοί, ή είναι περισσότερο γεωπολιτικοί;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Λοιπόν, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι δεν θεωρούμε τον εαυτό μας Ένωση. Θεωρούμε τον εαυτό μας μια Συνεννόηση επειδή διαθέτουμε ένα κοινό όραμα, ένα κοινό μέλλον και κοινό συμφέρον. Και σας λέω ανοιχτά, εάν η Τουρκία συμμορφωθεί με τους κανόνες, είναι ευπρόσδεκτη να συμμετέχει, ή οποιαδήποτε άλλη χώρα, όχι μόνον η Τουρκία.
Όσον αφορά τους στόχους, όχι, το όφελος δεν είναι μόνο οικονομικό. Από τη μία πλευρά, είναι σαφώς οικονομικό, βασίζεται στο οικονομικό συμφέρον και στην ανάγκη να υπάρχουν πηγές ενέργειας με λογικό κόστος. Από την άλλη, είναι περισσότερα από αυτό, είναι η αποδοχή της κοινωνίας και της διεθνούς τάξης που βασίζονται σε κανόνες.
Αυτό μας ένωσε ενάντια σε άλλες προσεγγίσεις, οι οποίες είναι σαφώς ιμπεριαλιστικές, με την έννοια του 19ου ή του 18ου αιώνα, και οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τον 21ο αιώνα. Είναι όμως ευκολότερο στα λόγια παρά στην πράξη κάποιες χώρες να καταλάβουν ότι αυτή δεν είναι η σωστή πορεία προς την πρόοδο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παράλληλα με αυτήν την πλατφόρμα που έχετε δημιουργήσει, οι έξι χώρες, υπάρχει μια άλλη πλατφόρμα, νομίζω με την Κύπρο και το Ισραήλ για την ηλεκτρική ενέργεια, σωστά;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Φυσικά. Η σχέση με την Κύπρο, είναι προφανής, με το Ισραήλ, πάλι, έχουμε πολύ στενή σχέση. Ξεκινήσαμε από πολύ χαμηλό σημείο. Η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα πιθανώς στην Ευρώπη που αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ το 1990.
Εντούτοις, οφείλω να πω, έχουμε εργαστεί πολύ σκληρά με τους Ισραηλινούς φίλους μας για να καταλήξουμε σε μια κοινή συνεννόηση για την περιοχή. Οφείλω δε να επισημάνω ότι ακόμη και οι Ισραηλινοί συμμερίζονται την άποψή μας ότι η σταθερότητα της Αιγύπτου ως χώρας έχει θεμελιώδη σημασία για τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής.
Και φυσικά, συνεργαζόμαστε με το Ισραήλ σε πολλούς τομείς, με την ενέργεια να είναι ένας από αυτούς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναρωτιόμουν γιατί υπάρχουν δύο πλατφόρμες, μία για το φυσικό αέριο, μία άλλη για την ηλεκτρική ενέργεια και γιατί η Αίγυπτος δεν είναι μέρος αυτής της πλατφόρμας για την ηλεκτρική ενέργεια.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Λοιπόν, δεν είναι στη δικαιοδοσία μου να απαντήσω επ’ αυτού, υπάρχει ένα άλλο υπουργείο που ασχολείται, αλλά επιτρέψτε μου να πω, όσον αφορά την ενέργεια, νομίζω ότι όλοι μας θα καταλήξουμε σε μια κοινή συνεννόηση και σε ένα κοινό όραμα για το μέλλον. Είναι κάτι που θα συμβεί και οφείλω να πω, θα συμβεί αρκετά σύντομα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μία συμπληρωματική ερώτηση σχετικά με τη σχέση σας με την Τουρκία. Νομίζω ότι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Τουρκίας τον Ιούνιο, και συνεχίζει να ακούγεται ότι η 20η Ιουλίου είναι η στιγμή που θα δούμε πού οδεύει η σχέση μεταξύ της Άγκυρας και της Αθήνας. Γιατί;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εντάξει, θα ξεκινήσω πρώτα από τη συνάντηση του Πρωθυπουργού μου, του Πρωθυπουργού (Κυριάκου) Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο (Recep Tayyip) Erdogan. Η συνάντηση πήγε αρκετά καλά. Με την έννοια ότι σε προσωπικό επίπεδο, ήταν μια καλή συνάντηση, ο πάγος έχει λιώσει, αλλά για άλλη μια φορά, πρέπει να δούμε αν η Τουρκία έχει αλλάξει πραγματικά τη συμπεριφορά της.
Στις 20 Ιουλίου, ο Πρόεδρος Erdogan θα επισκεφθεί το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου και για εμάς, είναι πολύ σημαντικό να ακούσουμε τι πρόκειται να πει και να δούμε τι πρόκειται να κάνει.
Διότι, εάν η ρητορική στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου είναι αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο, είναι αντίθετη με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τότε η συμπεριφορά του Προέδρου Erdogan δεν έχει κανένα νόημα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό σημαίνει ότι αντιτίθεστε σε μια λύση δύο κρατών;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν είμαι εγώ, ούτε η Ελλάδα ούτε η Κύπρος, είναι το Διεθνές Δίκαιο και το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, που αντιτίθενται σε οποιαδήποτε ιδέα μιας «λύσης δύο κρατών».
Και επιτρέψτε μου να πω, δεν υπάρχει "λύση δύο κρατών". Υπάρχει πρόταση δύο κρατών από τους Τούρκους, η οποία δεν αποτελεί λύση στο Κυπριακό.
Η λύση στο Κυπριακό είναι η ενοποίηση της Νήσου. Όλα τα άλλα δεν συνιστούν λύση. Είναι αντίθετα στο Διεθνές Δίκαιο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Ελλάδα και εσείς προσωπικά ενδιαφέρεστε να διατηρήσετε δεσμούς με ολόκληρη την περιοχή, εννοώ μέρος αυτής. Νομίζω ότι τον Απρίλιο επισκεφτήκατε τη Σαουδική Αραβία και έχετε υπογράψει συμφωνία με τον Σαουδάραβα ομόλογό σας.
Ποιο είναι λοιπόν το όραμά σας για τις σχέσεις Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πρώτα απ’ όλα, η Σαουδική Αραβία είναι μια πολύ σημαντική χώρα. Είναι τεράστιας σημασίας για τον μουσουλμανικό κόσμο και θεματοφύλακας των δύο πιο ιερών τόπων της μουσουλμανικής θρησκείας. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας στον κόσμο.
Τούτου λεχθέντος, το γεγονός ότι είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας την καθιστά πολύ σημαντική για την παγκόσμια οικονομία, θα μπορούσα να πω, ακόμη και για την ευρωπαϊκή και την ελληνική οικονομία.
Συνεπώς, η ασφάλεια του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας είναι σημαντική για εμάς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπογράψαμε συμφωνία μαζί τους, και γι’ αυτό τους στείλαμε μια πυραυλική συστοιχία Patriot η οποία είναι αμυντικό και όχι επιθετικό όπλο. Δώσαμε όπλα στη Σαουδική Αραβία για να αμυνθεί ενάντια σε ανώνυμους εχθρούς, και όχι για να επιτεθεί η ίδια σε άλλους.
Και, επίσης, γενικά, με τον μουσουλμανικό κόσμο, μοιραζόμαστε ένα κοινό παρελθόν. Ανέφερα στον Γενικό Γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου - και επαναλαμβάνω πάντα - ότι οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς δεν θα ήταν τόσο γνωστοί σε εμάς σήμερα αν δεν υπήρχε ο αραβικός κόσμος, ο οποίος αντέγραψε τα έργα τους και τα μεταλαμπάδευσε στον χριστιανικό κόσμο.
Οφείλουμε λοιπόν πολλά στον αραβικό κόσμο. Και σε προσωπικό επίπεδο τα πάμε πολύ καλά, το γνωρίζετε ήδη. Και δεν πρόκειται μόνο για τη Σαουδική Αραβία.
Διατηρούμε μια άριστη στρατηγική σχέση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, διατηρούμε εξαιρετική σχέση με το Κουβέιτ και έχουμε μια πολύ καλή σχέση με την Ιορδανία. Δημιουργούμε μια εξαιρετικά εγκάρδια σχέση με το Ιράκ.
Με όλες αυτές τις χώρες που αναφέρω δεν έχουμε ούτε μια διαφορά που να μπορώ να κατονομάσω. Επομένως, βάσει του δεδομένου ότι δεν έχουμε διαφορές, βάσει των κοινών μας συμφερόντων και του κοινού μας οράματος για ευημερία και σταθερότητα στην περιοχή, προσπαθούμε να οικοδομήσουμε ένα κοινό μέλλον.
Προσβλέπουμε στην Ινδία, θα θέλαμε να εντάξουμε σε αυτό το πλαίσιο την Ινδία, που είναι η μεγαλύτερη δημοκρατία στον κόσμο και αναπτυσσόμενη οικονομική δύναμη.
Ο Ινδός Υπουργός Εξωτερικών, ο Δρ. (Subrahmanyam) Jaishankar, επισκέφθηκε την Αθήνα μόλις δύο εβδομάδες πριν.
Προσπαθούμε να οικοδομήσουμε μια γέφυρα μεταξύ της Ινδίας, του αραβικού κόσμου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ελλάδα να αποτελεί την πύλη εισόδου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εξοχότατε, οι Σαουδάραβες ενδιαφέρονται έντονα για την κρίση στην Υεμένη, όπως ίσως γνωρίζετε. Ποιο είναι το όραμά σας για την βέλτιστη λύση στην κρίση της Υεμένης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ένα είναι σαφές: αν δεν επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός και όσο οι Χούθι εξακολουθούν να αποπειρώνται να καταλάβουν το Maarib, η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Καταρχάς, επιβάλλεται να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός και κατόπιν θα προσπαθήσουμε να αναζητήσουμε μια διέξοδο από αυτή την κατάσταση.
Και εφόσον η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει με οποιονδήποτε τρόπο, είμαστε παρόντες για να βοηθήσουμε τους φίλους μας. Μέχρι εκεί όμως. Δεν μπορώ να προσποιηθώ ότι η Ελλάδα διαθέτει μεγάλη θεσμική γνώση της Υεμένης ως χώρας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιλώντας για χώρες σε κρίση, μια από αυτές είναι η Συρία και εγώ κατάγομαι από τη Συρία. Τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες, όπως ίσως έχετε ακούσει, ορισμένοι Σύροι αξιωματούχοι, ή αξιωματούχοι στη Δαμασκό, έλεγαν ότι η Ελλάδα έχει αποφασίσει την επαναλειτουργία της πρεσβείας της στη Δαμασκό. Πώς το σχολιάζετε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καταρχάς η Συρία είναι κοντινός μας γείτονας. Και η ύπαρξη ενός αποτυχημένου κράτους στη Μεσόγειο δεν είναι προς το συμφέρον μας.
Υπάρχουν ήδη τεράστιες μεταναστευτικές ροές από τη Συρία προς την Ευρώπη, κάτι που μας λυπεί ιδιαίτερα, επειδή έχουμε ιστορικές σχέσεις με τη Συρία, ένα από τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία βρίσκεται εκεί, λυπούμαστε να βλέπουμε τη Συρία σε αυτή την κατάσταση.
Τούτου λεχθέντος, δεν είμαστε εμείς εκείνοι που θα ξεχάσουν και θα συγχωρήσουν το καθεστώς Άσαντ. Αυτό που κάνουμε είναι να αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει ζήτημα εκεί και ο Έλληνας Επιτετραμμένος οφείλει να είναι παρών για να συμβάλει στην ομαλοποίηση της κατάστασης, να βοηθά τους Έλληνες πολίτες και να βοηθά τους Ευρωπαίους πολίτες. Δεν διαπιστεύουμε ωστόσο τον Επιτετραμμένο μας στο καθεστώς Άσαντ. Πρέπει πρώτα να διαβουλευτούμε με τους Ευρωπαίους φίλους και εταίρους μας και κατόπιν το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποφασίσει για τον τρόπο αντιμετώπισης του καθεστώτος Άσαντ. Δεν θα το αποφασίσουμε μόνοι μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα δεν έχετε αποφασίσει να επαναλειτουργήσετε την Πρεσβεία και να αποστείλετε Πρέσβη στη Δαμασκό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι. Έχουμε Επιτετραμμένο στη Δαμασκό, όχι Πρέσβη. Πρόκειται για υψηλόβαθμη και έμπειρη προσωπικότητα επειδή η επί τόπου κατάσταση απαιτεί εμπειρία, όμως δεν είναι Πρέσβης διαπιστευμένος στο καθεστώς Άσαντ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και πώς θα λειτουργεί η Πρεσβεία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τώρα ο Επιτετραμμένος βρίσκεται στη Βηρυτό και προσπαθεί να εξακριβώσει πώς μπορεί να λειτουργήσει η Πρεσβεία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισε, σχεδόν δύο-τρία χρόνια πριν, την υπό προϋποθέσεις επαναδέσμευση στην περιοχή. Δηλώθηκε ότι δεν θα υπάρξει συμβολή στην ανοικοδόμηση αν δεν σημειωθεί «ουσιαστική» πρόοδος στην πολιτική διαδικασία.
Ν .ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχετε δίκιο. Προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε αυτά τα στοιχεία. Συνομιλώ πάλι πολύ συχνά με τον Geir Pedersen, τον ειδικό απεσταλμένο των Ηνωμένων Εθνών για την Συρία, τον συναντώ στη Γενεύη πολύ συχνά, διατηρούμε καλή σχέση. Του έχω προσφέρει τις καλές μας υπηρεσίες για τη διευθέτηση της κατάστασης, ωστόσο η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αυτή ακριβώς που αναφέρατε.
Πρέπει να δούμε να γίνονται βήματα από την πλευρά του καθεστώτος Άσαντ, ώστε να χορηγηθούν κονδύλια για το σχέδιο ανοικοδόμησης. Και λυπούμαι που τα βήματα αυτά δεν έχουν πραγματοποιηθεί επειδή, για παράδειγμα, δεν αποδεχόμαστε το αποτέλεσμα των εκλογών, δεν το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη. Επειδή ο λαός της Συρίας έχει ανάγκη την βοήθειά μας, και την έχει ανάγκη επειγόντως.
Γνωρίζετε καλύτερα από εμένα ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού της Συρίας βρίσκεται εκτός της χώρας. Αυτό είναι απαράδεκτο. Ζούμε στον 21ο αιώνα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια είναι τα βήματα προς ομαλοποίηση που αναμένετε να αναλάβει το καθεστώς της Δαμασκού;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και πάλι δεν θα σας έλεγα κάτι καινούργιο αν ανέφερα ότι ο εκδημοκρατισμός, ο πλήρης σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η λογοδοσία για εγκλήματα πολέμου είναι αυτά που θα ανέμενε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτοί είναι οι όροι και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα σύνολο εθνών, όμως είναι επίσης και ένα σύνολο αξιών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επειδή πρόκειται για μείζον ζήτημα, πολύ σημαντικό για πολλούς Σύρους, επιτρέψτε μου να κατανοήσω. Στο εξής, δεσμεύεστε για τους όρους της ΕΕ που αφορούν την ομαλοποίηση και ανοικοδόμηση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Επιτρέψτε μου και πάλι να είμαι ειλικρινής. Όπως έχουν τώρα τα πράγματα στη Συρία, το προφανές που θα θέλαμε είναι για παράδειγμα να ανοίξουν διάδρομοι μέσω των οποίων θα μπορούμε να χορηγούμε ανθρωπιστική βοήθεια.
Όπως γνωρίζετε, τώρα υπάρχει ένας μόνον ανοικτός διάδρομος από την Τουρκία στη Συρία, μέσω του οποίου θα μπορούσε να παρασχεθεί ανθρωπιστική βοήθεια. Χρειαζόμαστε περισσότερους. Εάν αυτό συμβεί, και αυτό είναι κάτι που περιμένουμε να διαπιστώσουμε, τότε θα μας ενδιέφερε να δούμε πώς αντιλαμβάνεται το μέλλον το καθεστώς Άσαντ. Με ποιον τρόπο δηλαδή μπορεί να δείξει πειστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση την προθυμία του να δημιουργήσει ένα δημοκρατικό μέλλον για τον λαό της Συρίας και να εξασφαλίσει τη δυνατότητά του να εκφράζει τη γνώμη του.
Η Συνταγματική Επιτροπή είναι ένα σπουδαίο φόρουμ μέσω του οποίου, αν το καθεστώς Άσαντ το επιθυμεί, μπορούν να παρουσιαστούν κάποια βήματα. Όμως δεν είμαι βέβαιος ότι θα το δούμε να συμβαίνει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όπως αναφέρατε, οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί κατέληξαν σε συμφωνία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να ανανεώσουν την διασυνοριακή βοήθεια. Πώς το σχολιάζετε; Επίσης, νομίζετε ότι αυτό μπορεί να είναι η αφετηρία ώστε Ρώσοι και Αμερικανοί να συνεργαστούν για την εξεύρεση λύσης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα ήταν σπουδαίο αν κατέληγαν σε συνεννόηση. Μια συνεννόηση μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων θα ήταν το πρώτο βήμα για ένα καλύτερο μέλλον για την Συρία. Απομένει να δούμε αν θα συμβεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχω μερικές ερωτήσεις ακόμα. Μια αφορά το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Πώς θα περιγράφατε τις σχέσεις με το ΝΑΤΟ σε σχέση με τις περίπλοκες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τόσο εμείς όσο και η Τουρκία συγκαταλεγόμαστε στα παλαιότερα μέλη του ΝΑΤΟ. Και οφείλω να πως ότι είμαστε υπερήφανοι για την συμμετοχή μας. Πέραν τούτου, ορισμένες φορές το ΝΑΤΟ τηρεί ίσες αποστάσεις μεταξύ των κρατών μελών.
Θα ήθελα το ΝΑΤΟ να μην ξεχνά ότι πέρα από Συμμαχία, δεν είναι απλά και μόνο μια Συμμαχία χωρών, είναι μια Συμμαχία θεμελιωμένη σε συγκεκριμένες αξίες. Και αυτό υποχρεώνει το ΝΑΤΟ, όταν ένα μέλος του σφάλλει, να το δηλώνει ξεκάθαρα. Δεν το έχει πράξει έως τώρα.
Είναι κατανοητό, επαναλαμβάνω, επειδή μιλάμε για ένα κράτος μέλος. Ωστόσο και πάλι, το ΝΑΤΟ είναι Συμμαχία αξιών. Και οφείλω να πω ότι προχωρούμε σε μια πλήρη αναθεώρηση του μέλλοντος του ΝΑΤΟ: στην πολιτική του ΝΑΤΟ για το 2030. Θα ήταν ενδιαφέρον να δει κανείς πώς περιγράφεται αυτό το στοιχείο των αξιών στο συγκεκριμένο έγγραφο πολιτικής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟΣ: Σχετικά με αυτό, οι Αμερικανοί έχουν ήδη από καιρό αποφασίσει, νομίζω, να επεκτείνουν την ναυτική τους βάση στην Αλεξανδρούπολη. Ποιο είναι το νόημα της κίνησης αυτής, κ. Δένδια;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, οφείλω να πω, βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο τους διαχρονικά και τα τελευταία χρόνια οι Αμερικανοί πάντα έκαναν τις ορθές δηλώσεις, όταν εκδηλώνεται ελληνοτουρκική κρίση.
Και οφείλω να πω, για παράδειγμα, ότι ένιωσα εξαιρετικά ευτυχής επειδή τρεις ή τέσσερις εβδομάδες πριν, ο Υπουργός Εξωτερικών (Antony) Blinken συνέστησε δημόσια σε όλες τις χώρες να συνυπογράψουν την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, την UNCLOS, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι ούτε οι ίδιες οι ΗΠΑ την έχουν συνυπογράψει. Αυτό ήχησε σαν μελωδία στα αυτιά μας, επειδή αυτό ακριβώς πιστεύουμε.
Οφείλω λοιπόν να πω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια εξαιρετικά θετική δύναμη στην περιοχή μας, ιδιαίτερα στο Αιγαίο και στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Και θα ήμουν ευτυχής αν υπήρχε εντονότερη αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα, εντονότερη αμερικανική παρουσία στην περιοχή. Την θεωρώ απόλυτα θετική.
Διαπραγματευόμαστε μια νέα αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Ελπίζω να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις μέχρι το φθινόπωρο του 2021 να υπογράψουμε τη νέα αυτή συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους, αλλά απομένει να το δούμε. Όλες οι διαπραγματεύσεις είναι περίπλοκες, ωστόσο αυτή είναι η επιδίωξή μας.
Και πρέπει να πω ότι είμαι απόλυτα θετικός για τον ρόλο που έχουν διαδραματίσει οι Ηνωμένες Πολιτείες στην περιοχή μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτή είναι η τελευταία ερώτηση. Συνδέεται αυτό με την στρατιωτική βάση του Incirlik, στη νότια Τουρκία; Μήπως σημαίνει για την Τουρκία ότι οι ΗΠΑ προσπαθούν να διευρύνουν τη σχέση τους με την Ελλάδα σε βάρος της;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θεωρώ κατ’ ουδένα τρόπο την σχέση μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες ως αντιθετική προς την Τουρκία. Και πάλι, όπως σας είπα, θα ευχόμουν η Τουρκία να εξομάλυνε την συμπεριφορά της και να επεδίωκε να γίνει μια σύγχρονη χώρα εμφορούμενη από τις δυτικές αξίες, μια δημοκρατική χώρα και ένας εταίρος στην κοινότητα των δημοκρατικών, νομοταγών κρατών.
Επομένως η συνεργασία μας με τις ΗΠΑ έχει αυτόνομη αξία για εμάς. Πέραν τούτου, το τι κάνουν οι Αμερικανοί με τους Τούρκους φίλους τους δεν μας αφορά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωραία, ξέρω ότι κατανάλωσα πολύ από τον χρόνο σας.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καθόλου, ήταν μεγάλη χαρά. Ελπίζω κάποτε να σας συναντήσω αυτοπροσώπως. Σας ευχαριστώ πολύ.
18 Ιουλίου, 2021