Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Θα ήθελα να έχετε υπόψη σας ότι η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται σε κέντρο ενάσκησης διπλωματίας σε όλα τα Βαλκάνια. Είχαμε τη Σύνοδο Κορυφής (Thessaloniki Summit) πριν λίγες ημέρες, στην οποία συμμετείχε επίσης και ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, ο κ. Μπορίσοφ, για τα οικονομικά θέματα της περιοχής.
Σήμερα είχαμε την 4η Διυπουργική Σύνοδο στην οποία συμμετέχουν Υπουργοί από τη Βουλγαρία, την Αλβανία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Στο παρελθόν η έμφαση ήταν κυρίως, πέρα από τα θέματα πολιτικής συνεργασίας και προοπτικών ένταξης των χωρών αυτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε θέματα που αφορούσαν στα Υπουργεία Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη, τόσο για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης, για τη ρύθμιση της μετανάστευσης, την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς, όσο και σε θέματα που αφορούσαν στις υποδομές, κυρίως στον τομέα της Ενέργειας και των Μεταφορών.
Ακριβώς επειδή θέλουμε να έχει βάθος και συνέχεια η πρωτοβουλία αυτή αφ’ ενός, εξασφαλίσαμε, από τη μια μεριά την τακτική εξαμηνιαία Σύνοδό της και από την άλλη, την επέκτασή της και στα θέματα της οικονομίας, τα οποία νομίζω αποτελούν προνομιακό πεδίο και για τη χώρα μας, ως την παλαιότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή και με μια οικονομία που παρά την κρίση, εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα δυναμική και παρούσα στις γειτονικές χώρες. Αλλά και για το κοινό συμφέρον που έχουν όλες οι χώρες των Βαλκανίων να διαμορφώσουμε την περιοχή μας ως ένα ενιαίο ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο ανοιχτό στις επενδύσεις, με την αντιμετώπιση βέβαια όλων των προβλημάτων που υπήρχαν.
Είχαμε δύο παράλληλες Συνόδους μετά από την αρχική Ολομέλεια στην οποία παρουσίασε και το οικονομικό σχέδιο της χώρας μας και τις προτάσεις προς τις άλλες χώρες ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, κ. Πιτσιόρλας. Συνεχίσαμε με μια Σύνοδο που αφορούσε τη συζήτηση σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών και μια παράλληλη Σύνοδο σ’ επίπεδο Υπουργών Οικονομίας.
Θέλω να σας μεταφέρω ότι επιβεβαιώθηκε η βούληση της Βουλγαρίας και της Ελλάδας να προωθήσουμε αυτό που ξεκίνησε από τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης της Θεσσαλονίκης το 2003, την προοπτική ένταξης και άλλων χωρών από την περιοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την αυτονόητη προϋπόθεση βέβαια, του σεβασμού του ευρωπαϊκού κεκτημένου, των αναγκαίων όρων που πρέπει να ικανοποιήσει κάθε προς ένταξη χώρα για να θεωρηθεί ώριμη για την είσοδό της στην κοινότητα των εθνών μας.
Υπήρχε μια αναλυτική συζήτηση κατά πόσο αυτό είναι ρεαλιστικό σε μια στιγμή που η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να έχει χάσει το βηματισμό της, να υπάρχει μια έλλειψη πολλές φορές εμπιστοσύνης των πολιτών της προς τους Θεσμούς και το επίπεδο εκπροσώπησης.
Η άποψή μας ως Ελλάδα είναι ότι αυτά τα δύο πράγματα πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα: Να επαναβεβαιώσει η Ευρώπη την προσήλωσή της στις αρχές που καθορίζουν την ψυχή του ευρωπαϊκού νομικού και πολιτικού πολιτισμού, τις ανοιχτές κοινωνίες, τα πολιτικά δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες και τα κοινωνικά δικαιώματα για το κράτος πρόνοιας. Και ότι δε θα πρέπει να θεωρούμε ασυμβίβαστους στόχους να επιβεβαιωθεί η προσήλωση αυτή στις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές, να ενισχύσουμε την ομοιογένειά μας, και ταυτόχρονα να προσπαθήσουμε να εντάξουμε και άλλες χώρες στην περιοχή.
Θα συνεχιστεί η προσπάθεια αυτή εμβάθυνσης της πολιτικής και της οικονομικής συνεργασίας μας, με διμερείς επαφές που θα έχω στη συνέχεια.
Σ. ΠΙΤΣΙΟΡΛΑΣ: Το τελικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις συζητήσεις σχετικά με τα θέματα της οικονομίας, είναι το εξής: Βρίσκεται σε εξέλιξη μια συζήτηση με όλες τις γειτονικές χώρες για μεγάλα θέματα οικονομικής συνεργασίας στον τομέα των δικτύων- ενεργειακών, οδικών, σιδηροδρομικών, ψηφιακών, των διασυνδέσεων των λιμανιών. Σε όλα τα παραπάνω τα επιμέρους Υπουργεία μέχρι τώρα έχουν προχωρήσει σε συνεργασίες.
Σήμερα συζητήθηκαν αρκετά θέματα που αφορούν ζητήματα αγοράς, προέκυψε όμως τελικά ως συμπέρασμα όλων των μέχρι σήμερα συζητήσεων, η ανάγκη να διαμορφωθεί ένα action plan στον τομέα της οικονομικής συνεργασίας για τα επόμενα χρόνια, στο οποίο και θα περιλαμβάνονται με κάποιο τρόπο όλα.
Αυτό θα πρέπει να συζητηθεί, ως ιδέα κατ' αρχάς με όλους τους Υπουργούς Οικονομίας των γειτονικών χωρών και να γίνει η σχετική προετοιμασία. Αυτή την προετοιμασία θα κάνει, από την πλευρά μας, η Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών σχέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, θα στείλουμε κάποιο σχέδιο στους γείτονές μας, με την επιδίωξη να υπάρξει μια Σύνοδος κάποια στιγμή που μετά από καλή προετοιμασία θα καταλήξει σε αυτό το action plan.
Δεν αποφασίστηκε, απλώς συμφωνήσαμε να ακολουθήσουμε τη διαδικασία προκειμένου να το διερευνήσουμε και να το αποφασίσουμε. Εφ' όσον αυτό προχωρήσει θετικά, θεωρώ ότι θα έχουμε κάνει ένα τεράστιο βήμα για την οικονομική συνεργασία στην περιοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Κατρούγκαλε, στις συζητήσεις σας, υπήρξε αναφορά για τη Συμφωνία των Πρεσπών με τη γειτονική χώρα; Κι αν ναι, τί ακριβώς διεμήφθη, ποιά είναι η δική σας εικόνα κι ενημέρωση για την εξέλιξη της Συμφωνίας στη γειτονική χώρα;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Όπως παντού στην Ευρώπη, η Συμφωνία των Πρεσπών θεωρείται μία πολύ σημαντική συμφωνία που επιλύει ένα θέμα που επί δεκαετίες χώριζε τις δυο χώρες, μολονότι θα μπορούσε ίσως να έχει επιλυθεί ήδη από τη δεκαετία του ’90. Αναγνωρίζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση λοιπόν το ιδιαίτερο θάρρος που επέδειξε η ηγεσία των δυο χωρών, οι δυο Πρωθυπουργοί, και την παρουσιάζουν όλοι ως μια ένδειξη ότι μπορούν να ξεπεραστούν διαφορές, ειδικά στην περιοχή των Βαλκανίων, που επί αιώνες θεωρούταν ως η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης.
Από κει και πέρα, προφανώς στις συζητήσεις που είχαμε, άτυπες χτες, θα γίνουν και πιο τυπικές στο πλαίσιο της διμερούς με τον Νικολά Ντιμιτρόφ, θ’ αναφερθούμε και σε θέματα που αφορούν στην εφαρμογή και την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Όπως ξέρετε παρακολουθούμε τη συνταγματική αναθεώρηση στη γειτονική χώρα και θέλουμε ν’ αποτυπωθούν και σ’ αυτή - και δεν έχουμε αμφιβολία ότι αυτό θα γίνει - όλα όσα συμφωνήθηκαν στη Συμφωνία των Πρεσπών, το πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήθελα να ρωτήσω τον κ. Πιτσιόρλα: Να μας εξειδικεύσετε κ. Υπουργέ αν μπορείτε, αυτή τη συνεργασία σ’ επίπεδο αγορών μεταξύ των 4 χωρών. Εννοείτε σ’ επιχειρηματικό επίπεδο ότι θα γίνει δικτύωση επιχειρηματιών, θα γίνει ανταλλαγή τεχνογνωσίας; Τί ακριβώς; Μπορείτε να μας εξειδικεύσετε; Ευχαριστώ πολύ.
Σ. ΠΙΤΣΙΟΡΛΑΣ: Οι συγκεκριμένες προτάσεις που καταθέσαμε σήμερα, αφορούν πολλούς τομείς. Η πρώτη είναι η συνεργασία των Οργανισμών όλων αυτών των χωρών που έχουν στην ευθύνη τους την προώθηση των εξαγωγών και την προσέλκυση επενδύσεων. Η κεντρική ιδέα είναι οι βαλκανικές χώρες να μην επιδοθούν σε έναν μεταξύ τους ανταγωνισμό κατά κύριο λόγο, αλλά να συνεργαστούν ούτως ώστε να προβάλλουν από κοινού και την ανάγκη επενδύσεων στην περιοχή και όσο μπορούν να συνεργαστούν για την προώθηση των εξαγωγών για τα προϊόντα όλης της περιοχής.
Υπάρχει ούτως ή άλλως ένα θέμα ευρύτερο που αφορά όλη τη Μεσόγειο, μιλώντας για παράδειγμα για τα αγροτικά προϊόντα ή για τον τουρισμό. Όμως και η περιοχή των Βαλκανίων έχει ορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία θα μπορούσαμε να αναδείξουμε και να κινηθούμε από κοινού.
Να σας φέρω ένα παράδειγμα: Είχαμε μια πολύ επιτυχημένη συνεργασία τα προηγούμενα χρόνια με άλλες χώρες, με την Ιταλία και με την Ισπανία, προκειμένου να προσελκύσουμε στη Μεσόγειο μεγαλύτερο κομμάτι της παγκόσμιας κρουαζιέρας. Αυτό το κάναμε από κοινού κι όχι η κάθε χώρα μόνη της. Αυτή η λογική λοιπόν, θεωρούμε ότι πρέπει να επικρατήσει και στις χώρες τις βαλκανικές.
Δεύτερο θέμα το οποίο συζητήσαμε, αφορά στα εμπορικά μητρώα. Αυτό είναι ένα τεράστιο ζήτημα, διότι διευκολύνει τους πάντες για την οικονομική συνεργασία. Δηλαδή το να υπάρχει διασύνδεση των εμπορικών μητρώων και να μπορεί κάποιος Έλληνας επιχειρηματίας ή Βούλγαρος επιχειρηματίας, να έχει πρόσβαση στο εμπορικό μητρώο της διπλανής χώρας, και να μπορεί να δει τα στοιχεία των εταιρειών ώστε να σχηματίσει μια εικόνα. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Για παράδειγμα, αν κάποιος θέλει να κάνει μια συνεργασία με μια εταιρεία διπλανής χώρας, θα πρέπει να ξέρει αν αυτή η εταιρεία δημοσιεύει οικονομικές καταστάσεις, να ξέρει τους ισολογισμούς κτλ. Αυτό είναι ένα στοιχείο που βοηθά πολύ τη συνεργασία.
Και βεβαίως εμείς ως χώρα είμαστε διασυνδεδεμένοι και με το ευρωπαϊκό εμπορικό μητρώο -οι άλλες χώρες δεν είναι- θα έχουν μέσω ημών μια δυνατότητα πρόσβασης στο ευρωπαϊκό μητρώο.
Το τρίτο μεγάλο θέμα είναι ο έλεγχος της αγοράς. Αυτό αφορά πολλές πλευρές, την ποιότητα των προϊόντων, την πιστοποίησή τους. Αφορά το τεράστιο ζήτημα του παραεμπορίου που ως χώρα μας ενδιαφέρει πολύ. Έχουμε ξεκινήσει μια διμερή συζήτηση με τη Βουλγαρία κατ' αρχάς, πώς μπορούμε να συνεργαστούμε για την καταπολέμηση του παραεμπορίου, θεωρούμε ότι αυτό πρέπει να γενικευθεί και με τις σχέσεις στις τέσσερις χώρες.
Επίσης η συνεργασία των κεντρικών αγορών των χωρών αυτών. Έχει μεγάλη σημασία για παράδειγμα η αγορά της Θεσσαλονίκης να έχει οργανωμένη συνεργασία με τις αγορές στα Σκόπια, στη Σόφια, στα Τίρανα. Αυτό επίσης θα βοηθήσει πολύ στο εμπόριο και στην ανταλλαγή των προϊόντων.
Η προστασία του καταναλωτή έχει επίσης μεγάλη σημασία γιατί αφορά προδιαγραφές ποιότητας, πιστοποιήσεις, που αν καταφέρουμε σε αυτά να συνεργαστούμε θα έχει αξία για τα ελληνικά προϊόντα, αλλά όχι μόνο. Σε αυτό εμείς μπορούμε να δώσουμε και τεχνογνωσία και να βοηθήσουμε τις άλλες χώρες να προσαρμοστούν στα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Επίσης, στους τομείς των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας, έχει να κάνει με συνεργασία Πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, που ήδη έχουν γίνει ορισμένα βήματα, που πρέπει όμως να συστηματοποιηθούν.
Αν όλα αυτά που λέω τώρα τα βάλουμε δίπλα σε όσα συζητάμε για μεγάλες επενδύσεις στις οποίες αναφέρθηκα νωρίτερα, θα δούμε ένα μεγάλο πακέτο. Η ιδέα όλα αυτά να τα εντάξουμε σε ένα action plan και να πούμε ότι με ορόσημα θα προωθούνται, θα είναι μεγάλη υπόθεση.
Τέλος, εξηγήσαμε από τη δική μας μεριά ότι η Συμφωνία των Πρεσπών, επειδή τραβάει τα φώτα της παγκόσμιας δημοσιότητας, είναι μια ευκαιρία που πρέπει να αξιοποιήσουμε προκειμένου να αναδείξουμε τα χαρακτηριστικά της περιοχής, την αλλαγή που γίνεται στις σχέσεις μεταξύ των χωρών και τις δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομικής συνεργασίας, εκεί όπου είχαμε ανταγωνισμούς κάθε είδους
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα μου επιτρέψετε την επιμονή μου στη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά βλέπω ότι και οι δύο Υπουργοί αναφέρονται συχνά σε αυτό. Είναι αλήθεια κ. Υπουργέ -στον κ. Κατρούγκαλο αναφέρομαι- ότι η ελληνική πλευρά έχει ήδη διατυπώσει ενστάσεις όσον αφορά τις συνταγματικές αλλαγές που ανακοινώνει ότι σχεδιάζει να κάνει η πλευρά της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και ότι ορισμένα σημεία δεν συνάδουν με το κείμενο της συμφωνίας; Ευχαριστώ.
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Όπως είπα και προηγουμένως, παρακολουθούμε, γιατί έχουμε μια στενή συνεργασία πια με το ομόλογο Υπουργείο Εξωτερικών της πΓΔΜ, τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται η συμφωνία. Και οι δυο πλευρές επιδιώκουμε να τηρηθεί το πνεύμα και το γράμμα της Συμφωνίας των Πρεσπών και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι κάτι τέτοιο θα γίνει.
Προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει σε όλες τις χώρες να ξαναδούμε τα σχολικά βιβλία, για να χρησιμοποιήσω μια έκφραση του προκατόχου μου Νίκου Κοτζιά «ώστε η ιστορία να είναι σχολείο, όχι φυλακή» για όλους μας. Θεωρώ ιδιαίτερα χρήσιμες, και στα δυο αυτά επίπεδα που σας προανέφερα, το ευρωπαϊκό και το διμερές, τις Συνόδους αυτές, αλλά και το γεγονός το παράπλευρο, ότι η Θεσσαλονίκη καθίσταται κατά κάποιο τρόπο κέντρο των Βαλκανίων με τη συστηματική διοργάνωση αυτών των πρωτοβουλιών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (Τοποθέτηση εκτός μικροφώνου)
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Όχι. Αυτές είναι παράλληλες προσπάθειες δεν αφορούν μόνο εμάς. Και οι άλλες χώρες έχουν διμερείς συμφωνίες για να ξαναδούν τα βιβλία τους. Είναι μια πρωτοβουλία η οποία δεν συζητήθηκε εκτενώς, απλώς αναφέρθηκε στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας να μην έχουμε μόνο μια συζήτηση κράτος προς κράτος, αλλά και κοινωνία προς κοινωνία.
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Όχι γιατί δεν ήταν το αντικείμενο αυτής της συνάντησης.
Σ. ΠΙΤΣΙΟΡΛΑΣ: Η Ελλάδα και η Βουλγαρία είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχουν και δυο χώρες που διεκδικούν να μπουν. Πέρα όλων των άλλων, εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε τις χώρες αυτές και με την τεχνογνωσία πια που έχουμε, σε όλους τους τομείς του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και αυτό έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία μας.
Αν σκεφτούμε τη δική μας εμπειρία, θα δούμε ότι δεχτήκαμε σε πολλούς τομείς βοήθεια ευρωπαϊκών χωρών και ευρωπαϊκών Οργανισμών και εταιρειών στη διαδικασία προσαρμογής μας.
Στα Βαλκάνια οι χώρες που είναι τώρα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να παίξουν αυτό το ρόλο για εκείνους που διεκδικούν να μπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή δεν χρειάζεται να έρθουν οι Γάλλοι ή οι Γερμανοί για να προωθήσουν αυτή την προσαρμογή. Θα μπορούσαμε να το κάνουμε και εμείς. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο.
Φέρνοντας σε πρώτο πλάνο στις μεταξύ μας σχέσεις την ανάγκη προσαρμογής όλων στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και την ανάγκη οικονομικής συνεργασίας αυτό βοηθάει και την περιοχή, βοηθάει πρωτίστως όμως την ελληνική οικονομία και την ελληνική παρουσία σε όλη την περιοχή.
23 Νοεμβρίου, 2018