Βασικά Σημεία:
[Για την κατάσταση στη Λιβύη και την ετοιμότητα της ελληνικής Πολιτείας:]
• Τίθεται θέμα άμεσου επαναπατρισμού των Ελλήνων που είναι στη Λιβύη αυτή τη στιγμή, στην περιοχή της Βεγγάζης και στην Τρίπολη. Έχουμε ήδη κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες σε συνεργασία πάντα με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Είναι ήδη σε ετοιμότητα δύο C130 για να μπορέσουν να πετάξουν, όταν αυτό θα είναι δυνατόν, για να φέρουν πίσω στην Ελλάδα τους Έλληνες που είναι στην περιοχή. Έχουμε κάνει τις απαραίτητες συνεννοήσεις και για Κύπριους πολίτες που βρίσκονται στη Λιβύη.
[Για τις εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή:]
• Για τις εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή, υπήρξε σύγκλιση απόψεων από όλους ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δραστηριοποιηθεί, ότι πρέπει και μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο. Θα μου επιτρέψετε να πω ότι τονίστηκε από πολλούς, καθώς και από εμένα, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον σε αυτό το θέμα και σε αυτήν την περιοχή δεν πρέπει να αντιδρά και δεν πρέπει να αντιδράσει με γραφειοκρατικό τρόπο. Χρειάζεται μία καθαρά πολιτική προσέγγιση και χαίρομαι γιατί πραγματικά υπήρξε σύγκλιση πάνω σε αυτή την άποψη.
[Για τον κίνδυνο αυξημένης ροής μεταναστών:]
• Από την πρώτη στιγμή όταν ξέσπασαν οι εξελίξεις στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, η δική μας η πλευρά πήρε την πρωτοβουλία άμεσα να ενημερώσει το Συμβούλιο αλλά και την Επιτροπή για αυτούς τους ενδεχόμενους κινδύνους ροής μεταναστών, τους οποίους και η Ελλάδα θα έπρεπε να αντιμετωπίσει. Άρα ευαισθητοποιήσαμε από την πρώτη στιγμή την ΕΕ και τους εταίρους μας για το θέμα αυτό και έγινε μία σε βάθος συζήτηση με σύγκλιση απόψεων ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο σύνολό της, θα πρέπει να συμβάλει στην αντιμετώπιση ενός τέτοιου ενδεχόμενου.
[Για τον ρόλο και την παρουσία της ΕΕ στην περιοχή:]
• Συμφωνήθηκε μία ουσιαστική παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή και μάλιστα κάποιοι από εμάς μιλήσαμε για ένα «ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ», για να καταλάβουμε το μέγεθος και τη σημασία μιας παρουσίας της ΕΕ σε αυτές τις εξελίξεις. Ένα πραγματικά ολοκληρωμένο σχέδιο για την περιοχή και σε ό,τι αφορά στις πολιτικές εξελίξεις αλλά ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην οικονομική ανάπτυξη και την οικονομική βοήθεια που θα χρειαστεί για την περιοχή.
[Για την πρόταση περί ίδρυσης ενός Κέντρου Δημοκρατίας στην Ελλάδα:]
• Σε αυτό το πλαίσιο είχα και εγώ την ευκαιρία να ενημερώσω τους εταίρους, να τους παρουσιάσω αυτή τη σκέψη που έχουμε κάνει για την ίδρυση ενός Κέντρου Δημοκρατίας στην Ελλάδα, με το εξής σκεπτικό, ότι η Ελλάδα έχει παραδοσιακές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, σχέσεις εμπιστοσύνης. Μία τέτοια πρωτοβουλία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε συνεννόηση και με άμεση συμμετοχή των χωρών αυτών. Δηλαδή πρόκειται για μία προσφορά από πλευράς της Ελλάδας, μία σκέψη για το πώς μπορούμε και εμείς να συμβάλουμε σε αυτές τις εξελίξεις.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης τύπου:
Δ. Δρούτσας: Λίγα λόγια μόνο για τις εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Όπως ξέρετε χθες το βράδυ είχαμε ένα ειδικό δείπνο εργασίας γι’ αυτό το θέμα, κατόπιν δικής μας πρωτοβουλίας σε συνεργασία και με κάποιες άλλες χώρες της Μεσογείου. Έγινε μία πραγματικά καλή συζήτηση χθες το βράδυ, θα μου επιτραπεί να πω, μία πραγματικά πολιτική συζήτηση για τις εξελίξεις και τον τρόπο που θα έπρεπε η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιδράσει. Βεβαίως το επίκεντρο της συζήτησης ήταν οι εξελίξεις στη Λιβύη. Παρακολουθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία αυτές τις εξελίξεις.
Τίθεται και θέμα άμεσου επαναπατρισμού των Ελλήνων που είναι στη Λιβύη αυτή τη στιγμή, στην περιοχή της Βεγγάζης και στην Τρίπολη. Εδώ έχουμε ήδη κάνει τις απαραίτητες προετοιμασίες σε συνεργασία πάντα με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Είναι ήδη σε ετοιμότητα δύο C130 για να μπορέσουν να πετάξουν όταν αυτό θα είναι δυνατόν για να φέρουν πίσω στην Ελλάδα τους Έλληνες που είναι στην περιοχή. Έχουμε κάνει τις απαραίτητες συνεννοήσεις και για Κύπριους πολίτες που βρίσκονται στη Λιβύη. Είχα μία συνάντηση με τον κ. Κυπριανού για το θέμα αυτό. Την όλη υπόθεση συντονίζει πλέον με πολύ μεγάλη εμπειρία, θα έλεγα, ο Υφυπουργός Εξωτερικών Δ. Δόλλης σε συνεργασία βεβαίως με την υπηρεσιακή ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, τον Γενικό Γραμματέα Πρέσβη κ. Ζέπο.
Είχαμε μία συζήτηση κατά τη διάρκεια του γεύματος στην αρχή για να εξετάσουμε εάν υπάρχουν τρόποι να συντονιστούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση για αυτό το θέμα, γιατί βλέπουμε ότι είναι αρκετά κράτη μέλη που έχουν πολίτες τους στη Λιβύη και βεβαίως υπάρχει μεγάλη ανησυχία. Εδώ από τη δική μας την πλευρά βεβαίως προσφερθήκαμε, στο πλαίσιο του δυνατού, όσες θέσεις έχουμε να τις αφιερώσουμε και σε πολίτες άλλων χωρών. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση και πώς θα πραγματοποιηθούν τα επόμενα βήματα. Πάντως η Ελλάδα, το Υπουργείο Εξωτερικών σε συνεργασία και συντονισμό με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, είμαστε σε ετοιμότητα, για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε αυτή την επιχείρηση μόλις καταστεί δυνατό.
Για τις εξελίξεις στη Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή, πέραν της Λιβύης, υπήρξε σύγκλιση απόψεων από όλους ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να δραστηριοποιηθεί, ότι πρέπει και μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο. Θα μου επιτρέψετε να πω ότι τονίστηκε αυτό από πολλούς και από εμένα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον σε αυτό το θέμα και σε αυτή την περιοχή δεν πρέπει να αντιδρά και δεν πρέπει να αντιδράσει με γραφειοκρατικό τρόπο. Χρειάζεται μία καθαρά πολιτική προσέγγιση και χαίρομαι γιατί πραγματικά υπήρξε σύγκλιση πάνω σε αυτή την άποψη, ότι εδώ η ΕΕ πρέπει να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο σε αυτές τις εξελίξεις.
Είναι από τη μια πλευρά ευκαιρία και για την ΕΕ, να βοηθήσει ουσιαστικά στην προώθηση ενός πιο δημοκρατικού συστήματος στην περιοχή. Από την άλλη, όμως, είναι και μία ευθύνη της Ένωσης να αντιμετωπίσει προκλήσεις και κινδύνους που έχουν σχέση με τις εξελίξεις, και αναφέρομαι εδώ στον πιθανό κίνδυνο ροής μεταναστών από τις χώρες αυτές. Είναι γνωστό ότι το θέμα των μεταναστών είναι και για την Ελλάδα ιδιαίτερης σημασίας.
Από την πρώτη στιγμή όταν ξέσπασαν αυτές οι εξελίξεις στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, η δική μας η πλευρά πήρε την πρωτοβουλία άμεσα να ενημερώσει το Συμβούλιο αλλά και την Επιτροπή για αυτούς τους ενδεχόμενους κινδύνους ροής μεταναστών, τους οποίους και η Ελλάδα θα έπρεπε να αντιμετωπίσει. Άρα ευαισθητοποιήσαμε από την πρώτη στιγμή την ΕΕ και τους εταίρους μας για το θέμα αυτό και έγινε μία σε βάθος συζήτηση με σύγκλιση απόψεων ότι είναι ένας κίνδυνος που δεν μπορεί να αποκλεισθεί γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο σύνολό της, θα πρέπει να συμβάλει στην αντιμετώπιση ενός τέτοιου ενδεχόμενου.
Όπως είπα συμφωνήθηκε μία ουσιαστική παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή και μάλιστα κάποιοι από εμάς μιλήσαμε για ένα «ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ», για να καταλάβουμε το μέγεθος και τη σημασία μιας παρουσίας της ΕΕ σε αυτές τις εξελίξεις. Ένα πραγματικά ολοκληρωμένο σχέδιο για την περιοχή και σε ό,τι αφορά στις πολιτικές εξελίξεις αλλά ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην οικονομική ανάπτυξη και την οικονομική βοήθεια που θα χρειαστεί για την περιοχή.
Σε αυτό το πλαίσιο είχα και εγώ την ευκαιρία να ενημερώσω τους εταίρους, να τους παρουσιάσω αυτή τη σκέψη που έχουμε κάνει για την ίδρυση ενός Κέντρου Δημοκρατίας στην Ελλάδα, με το εξής σκεπτικό, ότι η Ελλάδα έχει παραδοσιακές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, σχέσεις εμπιστοσύνης.
Πιστεύω βαθιά ότι η Ελλάδα διαθέτει μία αξιόπιστη φωνή στον αραβικό κόσμο και από την άλλη πλευρά αξιοποιώντας έναν έντονο συμβολισμό επειδή πιστεύω ότι σε τέτοιου είδους εξελίξεις πρέπει να αξιοποιούμε και τους συμβολισμούς. Η Ελλάδα, ως η γενέτειρα της Δημοκρατίας, όταν μιλάμε για εκδημοκρατισμό ή για μια περίοδο όπου κάποιες χώρες στην περιοχή θα μεταμορφώσουν το σύστημά τους σε ένα πραγματικά δημοκρατικό σύστημα, η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει έναν ρόλο. Θα ήθελα όμως να τονίσω ότι δεν μιλάμε για επιβολή ή ότι πατρονάρουμε αυτές τις χώρες. Ακριβώς το αντίθετο ισχύει. Μία τέτοια πρωτοβουλία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο σε συνεννόηση και με άμεση συμμετοχή των χωρών αυτών. Δηλαδή πρόκειται για μία προσφορά από πλευράς της Ελλάδας, μία σκέψη για το πώς μπορούμε και εμείς να συμβάλουμε σε αυτές τις εξελίξεις.
Αυτά για τα θέματα που συζητήσαμε χθες στο δείπνο εργασίας και σήμερα στο πρώτο κομμάτι του γεύματος. Την ιδιαίτερη προσοχή που δίνει η ΕΕ στις εξελίξεις και βεβαίως το θέμα των εξελίξεων στη Λιβύη είναι αυτό το οποίο και σήμερα κυριάρχησε περισσότερο στις συζητήσεις.
Δημοσιογράφος: Κύριε Υπουργέ πέρα από τις φραστικές παρεμβάσεις, οι οποίες πιθανόν να είναι προς τη θετική κατεύθυνση, συζητήθηκε καθόλου θέμα κυρώσεων εναντίον της Λιβύης;
Δ. Δρούτσας: Δεν υπήρξε συζήτηση πάνω σε αυτό. Υπήρξαν μια δυο αναφορές αλλά όχι σε αυτήν τη λογική. Θα μου επιτρέψετε να πω ότι ακόμη τα πράγματα είναι πολύ ρευστά. Νομίζω ότι δεν θα ήταν σωστό, πριν να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα των εξελίξεων, να μιλάμε για τέτοιου είδους θέματα, τα οποία μπορεί και κάποια στιγμή να είναι αναγκαία. Απλώς για να σας δώσω μια εικόνα πως είναι η συζήτηση σε κάθε τέταρτο κάθε μισή ώρα και ειδικά χτες το βράδυ έρχονταν καινούργιες πληροφορίες από τη Λιβύη για το πως εξελίσσονται τα πράγματα. Οπωσδήποτε, δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή πλήρης και σαφής εικόνα της κατάστασης στη Λιβύη και που βρίσκονται τα πράγματα.
Δημοσιογράφος: Μια διευκρινιστική ερώτηση Πόσοι είναι περίπου οι Έλληνες που βρίσκονται στη Λιβύη;
Δ. Δρούτσας: Από ότι καταλαβαίνω, και θα με διορθώσουνε εδώ, είναι περίπου τριάντα σαράντα άτομα στη Βεγγάζη και γύρω από την περιοχή της Βεγγάζης και περίπου εκατό άτομα στην Τρίπολη. Αλλά η Πρεσβεία μας συνεχίζει να μαζεύει στοιχεία για να δούμε τον ακριβή αριθμό.
Γρ. Δελαβέκουρας: Μιλάμε σίγουρα για κάτω από διακόσια πενήντα άτομα. Ουσιαστικά υπάρχουν δυο κοινότητες στη Βεγγάζη και στη Τρίπολη. Το βασικό θέμα είναι οι Έλληνες οι οποίοι εργάζονται σε εργοτάξια εκτός αστικών κέντρων, οι οποίοι με κάποιο τρόπο, προκειμένου να γίνει αυτή η επιχείρηση, θα πρέπει να φτάσουν σε σημεία που θα μπορεί να προσγειωθεί αεροσκάφος.
Δ. Δρούτσας: Οι περισσότεροι Έλληνες που είναι στη Λιβύη εργάζονται σε διάφορες εταιρίες, ιδιαίτερα γύρω από τη Βεγγάζη, και αυτό είναι τώρα το πρακτικό θέμα, αν θέλετε, να βρεθεί τρόπος να συγκεντρωθούν όλα αυτά τα άτομα ώστε να μπορέσει και το αεροπλάνο που θα στείλουμε, ελπίζω το συντομότερο δυνατόν, να μπορέσει αποτελεσματικά να φροντίσει για την επιστροφή όλων των Ελλήνων πολιτών. Όπως σας είπα έχουμε συνεννοηθεί και με την κυπριακή πλευρά για να φροντίσουμε εμείς για την ασφαλή επιστροφή ενός μικρού αριθμού Κυπρίων που βρίσκονται εκεί.
Δημοσιογράφος: Είχατε μια συζήτηση με την κυρία Άστον;
Δ. Δρούτσας: Έχω πολλές συζητήσεις με την κυρία Άστον.
Δημοσιογράφος (παρέμβαση): Οι δυο σας είσαστε και μιλάτε.
Δ. Δρούτσας: Συζητάμε για διάφορα θέματα, για τη Μέση Ανατολή αλλά όπως ξέρετε τρέχουν και άλλα θέματα διεθνώς και θέματα που είναι ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος, όπου όταν έχουμε την ευκαιρία και υπάρχει ανάγκη, συνεννοούμαστε.
Δημοσιογράφος: Κύριε Υπουργέ, δύο ερωτήσεις: Η μία είναι για το σχέδιο Μάρσαλ που αναφέρατε, και δεύτερον έγινε συζήτηση καθόλου για επανεξέταση όλου του πακέτου των σχέσεων Ε.Ε. – Αραβικού Κόσμου;
Δ. Δρούτσας: Λοιπόν για να μην υπάρχουν εδώ παρερμηνείες, εμείς στις παρεμβάσεις μας μιλήσαμε για ένα σχέδιο «είδους» Μάρσαλ, απλώς για να δώσουμε λίγο το σκεπτικό και την προσέγγιση. Εδώ τώρα έχει αναλάβει και η κυρία Κάθριν Άστον και η Επιτροπή να προετοιμάσουν κάποια στοιχεία. Υπάρχει εδώ μια βάση. Είναι ένα χαρτί το οποίο ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών κύριος Βεστερβέλλε και ένα άλλο χαρτί στο οποίο και η Ελλάδα συνεργάστηκε μαζί με την Ιταλία και Ισπανία όπου υπάρχουν κάποιες σκέψεις. Επιτρέψετε να πω, ότι αυτή τη στιγμή είναι λίγο πρόωρο να πούμε κάτι πιο συγκεκριμένο. Για μένα, και θέλω να το τονίσω αυτό για άλλη μια φορά, ήταν σημαντικό να διαπιστώσω ότι υπήρχε επιτέλους και στο πλαίσιο της ΕΕ αυτή η άποψη, ότι πλέον δεν αρκεί μια γραφειοκρατική αντιμετώπιση σε κάποια σημεία και πολλές φορές αποσπασματικά, αλλά εδώ χρειάζεται μια γενική ολοκληρωμένη προσέγγιση για όλη την περιοχή, και αυτό είναι και ένα κομμάτι απάντησης και στη δεύτερη ερώτηση σας, ότι ναι βεβαίως μέσα σε αυτή την προσέγγιση και την προσπάθεια θα πρέπει η γενική αντιμετώπιση και γενικά η σχέση ΕΕ με την περιοχή να επανεξεταστούν και να γίνει ένα σωστό πακέτο. Εγώ, μάλιστα, και στην δική μου την παρέμβαση τόνισα ότι ακόμη και η οικονομική βοήθεια που η ΕΕ δίνει αυτήν τη στιγμή στις χώρες αυτές θα πρέπει να επανεξετασθεί ώστε πραγματικά να γίνει μια ουσιαστική, σοβαρή, συνολική αντιμετώπιση από πλευράς ΕΕ προς τις χώρες αυτές.
Δημοσιογράφος: Αν μπορείτε να μας εξηγήσετε τι περιλαμβάνει η πρόταση σας για την ίδρυση Κέντρου Δημοκρατίας στην Ελλάδα;
Δ. Δρούτσας: Κοιτάξτε αυτό είναι μια σκέψη η οποία, δεν σας το κρύβω, υπήρχε αρκετό καιρό πριν ξεκινήσουν αυτές οι εξελίξεις. Εμείς πιστεύουμε, βλέποντας τώρα τι γίνεται στις χώρες αυτές, ότι οι προσπάθειες για εκδημοκρατισμό προέρχονται από μια νέα γενιά. Για αυτό έχουμε πει ότι πιστεύουμε ότι θα ήταν χρήσιμο αυτή η νέα γενιά και η νέα γενιά πολιτικών που σιγά σιγά σχηματίζεται στις χώρες αυτές και το γεγονός ότι θα πρέπει να σχηματιστούν και πολιτικά κόμματα από αυτές τις διαδικασίες. Να φέρουμε αυτούς τους ανθρώπους σε ένα Κέντρο Δημοκρατίας και να υπάρξει εδώ μια εκπαίδευση αν θέλετε. Να γίνει αυτή η προσπάθεια μέσω σεμιναρίων σε συνεργασία και με άλλες χώρες αξιοποιώντας ακριβώς αυτό το συμβολισμό τον οποίο η Ελλάδα μπορεί να παρέχει. Για άλλη μια φορά, έχει μεγάλη σημασία να μην δοθεί η εντύπωση και το μήνυμα σε αυτές τις χώρες ότι η Ευρώπη, ο Δυτικός κόσμος αν θέλετε, προσπαθεί να επιβάλει κάποιες απόψεις. Για αυτό πιστεύουμε ότι σε συνεργασία με τις χώρες αυτές και αξιοποιώντας το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι γενέτειρα της Δημοκρατίας, αξιοποιώντας αυτό το συμβολισμό ότι αυτό μπορεί να γίνει αποδεκτό και από τις χώρες αυτές, από τις προσωπικότητες που θα δούμε να βγαίνουν από αυτές τις διαδικασίες. Αυτό θα έχει μια σημασία. Το τονίζω είναι έντονος και ο συμβολικός χαρακτήρας. Θα δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Πάντως και οι αντιδράσεις των εταίρων μας και με όσους έχω συζητήσει αυτή τη σκέψη μέχρι τώρα είναι πάρα πολύ θετικοί και υπάρχει διάθεση από πολλούς να συνεργαστούν σε αυτήν την κατεύθυνση.
Ευχαριστώ πολύ.
21 Φεβρουαρίου, 2011