Συνέντευξη ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιά, στον δημοσιογράφο Αθ. Έλλις και στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (25.09.16)

Συνέντευξη ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιά, στον δημοσιογράφο Αθ. Έλλις και στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (25.09.16)ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε στο Κυπριακό; Είμαστε, όπως παρουσιάζεται, κοντά σε λύση;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Έχουν συζητηθεί τα τέσσερα πρώτα κεφάλαια που αφορούν τις εσωτερικές πτυχές, υπάρχει συμφωνία σε πολλά θέματα, αλλά και πολλά παραμένουν ανοικτά, όπως είναι η εκ περιτροπής προεδρία, και έχουμε επίσης το εδαφικό και τις εγγυήσεις και την ασφάλεια, τα οποία δεν τα έχουν συζητήσει λεπτομερώς οι δύο πλευρές, αλλά έχουμε ξεκινήσει εδώ και πάρα πολύ καιρό μια διερεύνηση του ποια θα μπορούσε να ήταν μια πιθανή λύση ή και συμβιβασμός.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια είναι n θέση και ο ρόλος της Ελλάδας;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Στο κεφάλαιο της ασφάλειας έχει λόγο και η Ελλάδα. Εγώ, από την πρώτη φορά που ήρθα στις ΗΠΑ, τον Απρίλιο του '15, κατέστησα σαφές ότι πρέπει να τελειώσουμε με το σύστημα των εγγυήσεων, γιατί είναι αναχρονιστικές. Γίνεται μια προσπάθεια από τους Ελληνοκυπρίους και από εμάς για τη διαμόρφωση ενός συστήματος συνεργασίας και φιλίας, το οποίο να αφορά τη συνεργασία της Κύπρου με τις δυο, πρώην θα έλεγα πλέον, εγγυήτριες δυνάμεις, αλλά χωρίς κανένα παρεμβατικό δικαίωμα από πλευράς τους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τί στάση τηρεί η Τουρκία;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Σε αυτό το σημείο η Τουρκία βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία της ωρίμανσης της σκέψης της. Έχω κάνει πολλές συναντήσεις με τον κ. Τσαβούσογλου, στις οποίες έχουμε κουβεντιάσει αυτό το θέμα. Δεν έχουμε συμφωνήσει, αλλά, κατά τη συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν εδώ στη Νέα Υόρκη, είπαμε να βρεθούμε σύντομα για να το κουβεντιάσουμε περαιτέρω. Εγώ έχω ετοιμάσει ένα εκτενές έγγραφο πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Το έχει υπόψη της η κυπριακή κυβέρνηση και έχουμε συμφωνήσει και με βάση αυτό θα πορευτούμε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Προφανώς πρέπει να αποχωρήσουν οι τουρκικές δυνάμεις. Άμεσα; Σε βάθος χρόνου;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής θα πρέπει να φύγουν. Είναι ολοφάνερο και από πρακτικής άποψης ότι δεν μπορούν να φύγουν σε μια ημέρα. Αυτό, όμως, που επιδιώκει ο πρόεδρος της Κύπρου -και σε αυτό έχει την πλήρη υποστήριξη τη δική μας- είναι το μεγαλύτερο κομμάτι του στρατού να έχει ετοιμαστεί να αποχωρήσει την επόμενη ημέρα, διότι οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν άμεσα κέρδη από την ενοποίηση και εξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ δεν έχουν εξασφαλισθεί τα αντίστοιχα για τους Ελληνοκυπρίους, και τα αντίστοιχα σε αυτό είναι η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, η επιστροφή εδαφών και οι συμφωνίες που θα υπάρξουν στις εσωτερικές πτυχές. Άρα το μεγαλύτερο μέρος των Τούρκων πρέπει να φύγει άμεσα και μετά θα υπάρξει μια διαδικασία αποχώρησης, που θα είναι σε λελογισμένο χρόνο και θα έχει ημερομηνία λήξης.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα παραμείνει ένας μικρός αριθμός;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Όχι, κανένα κομμάτι δεν θα μείνει.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πόσοι θα είναι αυτοί που θα μείνουν για ένα διάστημα και πόσο θα είναι αυτό;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Αυτό το διαπραγματεύεται η κυπριακή κυβέρνηση, αλλά n βασική σκέψη είναι να φύγει το μεγαλύτερο κομμάτι την πρώτη μέρα και οι υπόλοιποι να αποχωρήσουν σε ένα χρονικό διάστημα που να αποδεικνύει ότι δεν παραμένει ο κατοχικός στρατός στην Κύπρο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είδατε τον αντιπρόεδρο Μπάιντεν. Τι ρόλο διαδραματίζουν οι ΗΠΑ;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Οι Αμερικανοί θα ήταν ικανοποιημένοι εάν τελείωνε η αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας λόγω του Κυπριακού. Αυτό τους ενδιαφέρει πρωτίστως. Το δεύτερο είναι να υπάρξει μια συμβιβαστική λύση στο θέμα. Στο αμερικανικό κατεστημένο και τη διοίκηση υπάρχουν διάφορες θετικές απόψεις για το Κυπριακό, αλλά και άλλες όχι θετικές, οι οποίες απαντώνται καταλλήλως.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι συζητήσατε με τον κ. Ερντογάν για το προσφυγικό;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Έκανε ο Πρωθυπουργός μια συζήτηση με τον κ. Ερντογάν για ορισμένες παραμέτρους της λύσης του προσφυγικού που εκ των πραγμάτων έχουν προκύψει και πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε. Οι δύο ηγέτες ανέθεσαν σε εμάς, τους υπουργούς Εξωτερικών, να τα ρυθμίσουμε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για ποια σημεία μιλάμε;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Αφορούν τους πρόσφυγες που δεν χωρούν πλέον στα νησιά, για τους οποίους πρέπει να υπάρξει φροντίδα από την ελληνική πλευρά, αλλά και να επιστραφούν στην Τουρκία όσοι δεν λάβουν άσυλο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Ελλάδα υποστηρίζει την κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, αν εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Εμείς θέλουμε να υλοποιηθούν όλα όσα έχουν συμφωνηθεί. Οι μεν Τούρκοι σε ό,τι αφορά τον έλεγχο και την επιστροφή των προσφυγικών ρευμάτων, n δε Ευρώπη να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που ανέλαβε τόσο για την παροχή χρηματοδότησης, όσο και για τη βίζα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν το έχει κάνει μέχρι τώρα στον βαθμό που θα έπρεπε;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Υπάρχουν ορισμένα κράτη-μέλη που δεν θα ήθελαν να υλοποιηθεί καθόλου η συμφωνία, ιδιαίτερα εξαιτίας του δεύτερου τμήματος της και αυτό που πρέπει να φροντίσουν η Ελλάδα και η Τουρκία, αλλά και τα ευρωπαϊκά όργανα, είναι να εφαρμοσθεί n συμφωνία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συζητήθηκαν οι διαφορές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Τα ελληνοτουρκικά ήταν περιορισμένα. Υπάρχει ένας δίαυλος συνεννόησης ανάμεσα στα δυο υπουργεία Εξωτερικών, όπου σημαντικό ρόλο έπαιζε ο πρώην υφυπουργός και νέος πρέσβης της Τουρκίας στον OHE, ο κ. Σινιρίογλου, και είμαστε εν αναμονή να ορίσουν από την πλευρά τους τον αρμόδιο, ώστε να συνεχίσουμε τις διερευνητικές επαφές, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και τον διάλογο σε υπηρεσιακό επίπεδο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι εκπρόσωποι των εβραϊκών οργανώσεων που συναντήσατε έθεσαν θέμα για την τριμερή συνεργασία με την Παλαιστίνη;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Όχι, δεν τους ενδιέφερε. Δεν ετέθη καθόλου. Εμείς θέλουμε να διαμορφώσουμε μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε, μαζί με την Κύπρο, τις τριμερείς σχέσεις με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τον Λίβανο και τώρα την Παλαιστίνη, δηλαδή με όλους τους παίκτες της περιοχής, άρα είμαστε φορέας συνεννόησης και συνεργασίας με όλους στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεύτερον, φιλοξενήσαμε τη συνάντηση που έγινε στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου στη Ρόδο και ξεκίνησε, με έξι ευρωπαϊκά και έξι αραβικά κράτη, μια δομή συνεργασίας. Τρίτον, θέλουμε να στήσουμε γενικότερα μια θετική και όχι αρνητική ατζέντα συνεργασίας, σε ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων. Ξέρετε, όταν συζητάει κανείς σε διμερείς συναντήσεις και σε πολυμερή φόρα για τη Μέση Ανατολή, η κουβέντα αφορά συγκρούσεις και πολέμους. Εμείς θέλουμε να πάμε σε μια θετική ατζέντα που να αφορά και τη συνεργασία στον πολιτισμό, στην οικονομία, στην εκπαίδευση, κ.λπ. Και, τέταρτον, είναι μια πρόταση που κατέθεσα στη σύνοδο του ΟΑΣΕ στο Πότσδαμ, πριν από δύο εβδομάδες, ότι, όπως δημιουργήσαμε μια δομή ασφάλειας στην Ευρώπη ακόμη και την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν είχαμε τις αποφάσεις του Ελσίνκι, που μας οδήγησαν στον ΟΑΣΕ, σήμερα να αναζητήσουμε μια τέτοια ανάλογη δομή ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, πέρα από τις δράσεις μας στα Βαλκάνια και στην περιοχή μας, έχουμε πάρει και μια πρωτοβουλία για τη δημιουργία της συμμαχίας των μεγάλων πολιτισμών που εξακολουθούν να παίζουν ρόλο στον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζεται να κάνουμε μια πρώτη συνάντηση στο τέλος του χρόνου στην Αθήνα με το Ιράκ, το Ιράν, την Κίνα, την Ινδία, την Ιταλία, την Αίγυπτο, το Μεξικό και τη Βολιβία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κλείνοντας και επειδή βρισκόμαστε στις ΗΠΑ, πόσο θα επηρεάσει την Ελλάδα το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Κοιτάξτε, αυτό που εγώ κάνω είναι να δημιουργώ διαύλους επικοινωνίας με όλες τις πλευρές. Αυτό επιτάσσει το εθνικό συμφέρον και αυτό πράττω. Υπό αυτό το πρίσμα εκμεταλλεύθηκα την παρουσία μου εδώ, στη Νέα Υόρκη, και συναντήθηκα με συνεργάτες και της Κλίντον και του Τραμπ. Τους τελευταίους δεν τους αναζητούν πολλοί ξένοι να τους δουν, κάτι που, κατά τη γνώμη μου, είναι λάθος. Εκτίμησαν την επιθυμία μας να τους δούμε. Ξέρετε, δεν έχουμε κανένα όφελος ως Ελλάδα να υποστηρίξουμε τη μία ή την άλλη πλευρά. Όποιος και να κερδίσει, πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση να συνεργασθούμε αποτελεσματικά με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα υπάρξει νέα κινητικότητα στο Σκοπιανό; Είδατε τον κ. Πόποσκι.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ναι, είδα τον ομόλογο μου Νίκολα Πόποσκι. Η εκτίμησή μου είναι ότι, μετά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας και τις εκλογές της 11ης Δεκεμβρίου, σίγουρα θα υπάρξουν από πολλές πλευρές προτροπές για λύση του ονοματολογικού. Κατά συνέπεια, μετά τις εκλογές, θα πρέπει αυτό το θέμα να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης ανάμεσα στα δύο υπουργεία Εξωτερικών και να μην το αφήσουμε σε τρίτους. Και με τη βοήθεια, βέβαια, του μεσολαβητή, του κ. Μάθιου Νίμιτς.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι πρωτοβουλίες σας για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μάς φέρνουν πιο κοντά σε λύση;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Θα το δούμε. Αλλά να ξέρετε ότι τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης βοήθησαν πολύ στο να αποδομηθεί μια εικόνα της Ελλάδας στα Σκόπια, σύμφωνα με την οποία εμείς θέλαμε να διαλύσουμε αυτό το κράτος. Εμείς θεωρούμε ότι αυτό το κράτος καλώς υπάρχει και θέλουμε να επιβιώσει. Για αυτό, άλλωστε, και έθεσα βέτο όταν συζητήθηκαν κυρώσεις εις βάρος τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το αντιλαμβάνονται οι γείτονες;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Όπως σας είπα, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης έχουν συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Το πρόβλημα είναι πως ο νονός αυτού του κράτους έχει κάνει κάποιο λάθος σε ό,τι αφορά την ονομασία του.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι είδους στήριξη ζήτησε ο πρωθυπουργός από τον αντιπρόεδρο Μπάίντεν για το χρέος;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Πρέπει να υπάρξει ένα τέλος με την πολιτική λιτότητας, η οποία διατηρεί ψηλά το χρέος και τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας•  προβλήματα τα οποία θα οδηγήσουν σε αδιέξοδο όχι μόνο την οικονομία της δική μας χώρας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Σε αυτό το θέμα οι Αμερικανοί, που έχουν τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, είναι υποστηρικτικοί και θεωρούν ότι πρέπει να υπάρξει ρύθμιση του ελληνικού χρέους με τρόπο που αυτό να καθίσταται βιώσιμο. Είναι μια θέση που όχι μόνο υποστηρίζουν ιδιωτικά, αλλά προβάλλουν και δημόσια.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι διατεθειμένοι να ασκήσουν την επιρροή τους έναντι συγκεκριμένων εταίρων;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Οι Αμερικανοί προσπαθούν να επηρεάσουν τους εταίρους, αλλά, ξέρετε, είμαστε σε μια εποχή κατά την οποία οι εταίροι δεν ακούνε πάντα τις ΗΠΑ και αυτό πρέπει να το λαμβάνει υπόψη της η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας.

25 Σεπτεμβρίου, 2016