ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει μια σημαντική αλληλεπίδραση των οικονομιών Ελλάδας και Κύπρου, ειδικά στον τραπεζικό τομέα. Αυτή η στενή σχέση μπορεί να εξελιχθεί και σε κάτι άλλο, όπως κοινές επιχειρηματικές δράσεις;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Ο τραπεζικός τομέας είναι ένας ομφάλιος λώρος που συνδέει τις δύο χώρες. Οι τράπεζες αποτελούν τον σωλήνα μεταξύ δύο συγκοινωνούντων δοχείων –τις οικονομίες Ελλάδας και Κύπρου– για τη ροή κεφαλαίων. Ταυτόχρονα, φτιάχνουν και τον σωλήνα για τη ροή πελατολογίου. Η Κύπρος είναι η πλατφόρμα που μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για να προσεγγίσει μια ελληνική επιχείρηση τις αγορές και τις χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά και γενικότερα τις αραβικές χώρες, τις χώρες του Κόλπου, ακόμη και το Ιράκ. Από την άλλη, η Ελλάδα είναι ένα πολύ καλό εφαλτήριο για να διεισδύσει μια επιχείρηση στα Βαλκάνια, την κεντρική, ακόμη και τη δυτική Ευρώπη. Η σύνδεση αυτών των δύο δυνάμεων –Ελλάδας και Κύπρου– σε έναν άξονα οικονομικής διπλωματίας και σε έναν άξονα εξωστρέφειας των επιχειρήσεων είναι προφανές ότι οδηγεί σε ένα πολύ μεγαλύτερο άθροισμα, σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε και με την πολυκλαδική επιχειρηματική αποστολή στη Λευκωσία. Να φέρουμε κοντά τις ελληνικές και κυπριακές επιχειρήσεις και να προχωρήσουν σε κοινές προσπάθειες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Κύπρος έχει ένα προνομιακό φορολογικό καθεστώς και είναι κοντά, δίπλα, στις αγορές του αραβικού κόσμου. Πώς εντάσσεται τη συνεργασία που περιγράψετε, στον στόχο για αύξηση των ελληνικών εξαγωγών σε αυτή την περιοχή του πλανήτη;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Κατ’ αρχήν, το θέμα της φορολογίας σχετίζεται περισσότερο με τη ροή των επενδύσεων. Σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές, το ζήτημα είναι η αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης που έχει η κάθε χώρα. Η Κύπρος, και λόγω θέσης και λόγω ιστορίας, έχει μια ανοιχτή γραμμή με τον αραβικό κόσμο. Η Ελλάδα είχε επίσης καλή γραμμή επικοινωνίας στο παρελθόν, μετά έπεσε σε μια αδράνεια, με την έννοια ότι η χώρα έδωσε βάρος στην ευρωπαϊκή της προοπτική, και τώρα ξανακάνουμε μια νέα προσπάθεια να ξανανοίξουμε την επικοινωνία με τις αραβικές χώρες. Το φορολογικό καθεστώς δεν θα παίξει τόσο μεγάλη σημασία, όσο το να μπορέσουν επιχειρηματίες από την Ελλάδα και την Κύπρο να προβούν σε συμπράξεις που θα διεκδικήσουν αυτές τις αγορές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η συγκυρία, με τις εξελίξεις στην Αίγυπτο, δημιουργεί προβλήματα στην υλοποίηση του σχεδιασμού;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Όταν ξεκινήσαμε τον σχεδιασμό, δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε τις πολιτικές εξελίξεις, ενώ στην πορεία άνοιξε και η προοπτική ενός διαφορετικού –πιθανώς– ενεργειακού περιβάλλοντος. Ωστόσο, η οικονομία εξελίσσεται δυναμικά και «το χρήμα ποτέ δεν κοιμάται», όπως έλεγε και μια ταινία. Ακριβώς επειδή είναι περίοδος ανακατατάξεων, πρέπει να είμαστε παρόντες. Θεωρώ πλεονέκτημα ότι σε αυτή τη συγκυρία, σε αυτή την περίοδο που είναι θολή, οργανώθηκε η ελληνική επιχειρηματική αποστολή στην Κύπρο. Δείξαμε ότι είμαστε παρόντες και κάνουμε ανοίγματα. Μια αναδίπλωση δεν θα μας ωφελούσε, τώρα είναι που πρέπει να είμαστε παρόντες στην περιοχή και διπλωματικά και οικονομικά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναφερθήκατε στο νέο ενεργειακό περιβάλλον της περιοχής, που αφορά ιδιαίτερα την Κύπρο, με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο γειτονικό Ισραήλ. Υπάρχει σχέδιο για μεταφορά του φυσικού αερίου που έχει βρεθεί στο Ισραήλ –και που πιθανότατα έχει και η Κύπρος– προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Κύπρου;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Υπάρχουν σχέδια και υπάρχουν προοπτικές. Σχέδια για τα οποία μπορεί κανείς να συζητά είναι ο Νότιος Διάδρομος (που είναι το σημαντικότερο, σήμερα, έργο της Ελλάδας), ο αγωγός ITG (Τουρκία - Ελλάδα - Ιταλία) και οι διασυνδέσεις προς Βουλγαρία. Αυτά είναι προγράμματα που υλοποιούνται. Υπάρχουν και προοπτικές που είναι πολύ σημαντικές, όπως τα κοιτάσματα που αφορούν την Κύπρο ή συζητήσεις που έχουν γίνει με το Ισραήλ. Αλλά είναι προοπτικές και έτσι πρέπει να τις αντιμετωπίζουμε σήμερα. Πρόκειται για σημαντικότατες προοπτικές, που έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν πάρα πολλά πράγματα και για την Ελλάδα και για την Κύπρο, αλλά πρέπει να κρατήσουμε τη σχετική συζήτηση με νηφαλιότητα στο επίπεδο της προεργασίας. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι για αυτού του είδους τα προγράμματα χρειάζεται μια πολύ ενδελεχής μελέτη για το πώς θα γίνουν. Χρειάζεται χρόνος και χρειάζεται επένδυση σε χρήμα. Δεν είναι κάτι που θα αρχίσει αύριο. Αλλά η όλη διαδικασία, αν γίνει σωστά, θα είναι πάρα πολύ επωφελής για Ελλάδα και Κύπρο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει ένα ανοικτό θέμα με την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Για να προχωρήσει αυτό που συζητάμε, προϋποθέτει τη σχετική διευθέτηση.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Γι’ αυτό ακριβώς είπα ότι χρειάζεται μια μεγάλη προεργασία. Η οριοθέτηση ΑΟΖ δεν είναι μια απλή διαδικασία και έχει πολλές παραμέτρους. Απαιτείται μια ωριμότητα χρόνου και μια σοβαρότητα στην αντιμετώπιση του όλου εγχειρήματος. Ο πολύς ενθουσιασμός και η πολύ φανφάρα γύρω από αυτό, συνήθως κάνουν κακό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το θέμα της ΑΟΖ επηρεάζεται και από τις εξελίξεις στην Αίγυπτο.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο επηρεάζουν τα πάντα. Υπάρχει μια αβεβαιότητα που επηρεάζει τις σχέσεις της περιοχής με το Ισραήλ, επηρεάζει τις σχέσεις με την Τουρκία και σε αυτή τη γειτονιά Ελλάδα και Κύπρος προσπαθούν να βρουν τον καλύτερο τρόπο συνεργασίας και συνεννόησης για τα ενεργειακά. Με δεδομένη όλη αυτή την αβεβαιότητα, χρειάζεται πολύ μεγάλη νηφαλιότητα από τη δική μας την πλευρά, αλλά και παρουσία στα δρώμενα της περιοχής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κάποιοι φοβούνται ότι η προσέγγιση με το Ισραήλ θα απομακρύνει την Ελλάδα από τον αραβικό κόσμο.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Η Ελλάδα δεν παίρνει το μέρος της μιας πλευράς εις βάρος της άλλης. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που διασφαλίζει τα εθνικά της συμφέροντα, δεν στρατεύεται υπέρ μίας πλευράς, κρατά μια ουδέτερη στάση και διατηρεί καλές σχέσεις ειλικρινούς συνεργασίας με όλους. Το έχει κάνει με την Τουρκία, το έχει κάνει με το Ισραήλ, το έχει κάνει με τη Βουλγαρία, το έχει κάνει με πάρα πολλές χώρες. Από τη στιγμή που εμείς δείχνουμε έμπρακτα στον αραβικό κόσμο ότι λειτουργούμε σε ένα επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης, δεν έχουμε κανένα λόγο να ανησυχούμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν ανοδικά το 2010. Εσείς εκτιμάτε ότι είναι μια συγκυριακή αύξηση, λόγω π.χ. διάθεσης αποθεμάτων σε χαμηλές τιμές, ή θεωρείτε ότι το ελληνικό επιχειρείν στρέφεται συνειδητά στο εξωτερικό για να καλύψει την απώλεια εσόδων εξαιτίας της κάμψης στην εσωτερική αγορά;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Είναι συνδυασμός μιας σειράς πραγμάτων και όχι ένα συγκυριακό φαινόμενο. Θα ήταν άδικο να το χαρακτηρίσουμε συγκυριακό. Σηματοδοτεί μια νέα τάση για το ελληνικό επιχειρείν. Πράγματι, επειδή η ελληνική αγορά έχει χάσει τη δυναμική της, οι ελληνικές επιχειρήσεις πήραν το ρίσκο και στράφηκαν στο εξωτερικό. Ένα ρίσκο που δεν το έπαιρναν όταν η εσωτερική αγορά κινείτο ανοδικά. Τώρα αναγκάστηκαν να βγουν προς τα έξω και σε πολλούς το ρίσκο απέδωσε. Το επόμενο στοιχείο είναι ότι κατάλαβαν πως έχει λήξει η περίοδος που λειτουργούσαν μέσα σε έναν προστατευτικό κλωβό, όπως ήταν η ελληνική οικονομία, που κατανάλωνε χρήματα που δεν είχε. Υπάρχει μια αλλαγή νοοτροπίας που είναι και η σημαντικότερη αλλαγή.
13 Φεβρουαρίου, 2011