Κύρια σημεία:
- Η Ελλάδα ήταν από την αρχή πολύ σωστά τοποθετημένη ως προς την ετοιμότητά της να αντιδράσει στην εξελισσόμενη κατάσταση στη Λιβύη. Το περασμένο Σαββατοκύριακο έγινε ένας μαραθώνιος επαφών από την ηγεσία και του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, για το θέμα της Λιβύης. Να προσθέσω για το θέμα της ανθρωπιστικής βοήθειας, ότι από την ελληνική πλευρά ήδη από τις πρώτες ημέρες είμαστε σε κατάσταση ετοιμότητας με το ΓΕΕΘΑ, και πλοίο το οποίο περιμένει ανά πάσα στιγμή να μεταφέρει γύρω στους 50 τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας. Δεν έχουμε προχωρήσει ακόμα σε αυτό διότι πρέπει να έχουμε μία πιο ξεκάθαρη εικόνα, για το πως έχουν τα πράγματα. Είναι επικίνδυνο το να πει κανείς ότι στέλνει μία αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας χωρίς καν να μπορεί να προβλέψει σε ποια χέρια θα φτάσει. Είναι γνωστή επίσης η αποτελεσματικότητα της άμεσης κινητοποίησης της Ελλάδος για τον επαναπατρισμό πολιτών.
- Αυτό που εμείς προσπαθούμε να ενισχύσουμε είναι πρώτον τη διπλωματική θέση της Ελλάδας που μπορεί να είναι ξεχωριστή και επίσης –και έχει σημασία να πούμε αυτό– θέλουμε να έχουμε ένα σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια ανασυγκρότησης, ανάπτυξης και σταθεροποίησης της Λιβύης την επόμενη ημέρα. Επιτρέψτε μου εδώ να σας ενημερώσω ότι πριν από μερικές ημέρες, έγινε μία σύσκεψη, στην οποία είχα την τιμή να προεδρεύω, με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, ΓΕΕΘΑ, Υπουργείο Ναυτιλίας, Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και την Περιφέρεια Κρήτης, ώστε να δούμε ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες και είναι πάρα πολλές οφείλω να σας πω, να είναι η Ελλάδα το σημείο αναφοράς από το οποίο θα διοχετευθεί η ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια την επόμενη ημέρα στη Λιβύη.
- Είναι δύο επίπεδα στα οποία κινούμαστε ως προς το θέμα της Λιβύης:
1. Το πρώτο είναι το πολιτικό-διπλωματικό επίπεδο και γι’ αυτό επικεντρωνόμαστε ακριβώς στην προσπάθεια της διπλωματικής λύση. Θυμίζω και την πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου να υπάρξει ακόμα κι ένα κέντρο για την ανάπτυξη και την προώθηση των δημοκρατικών θεσμών στην ευρύτερη περιοχή, το οποίο είναι μία εξαιρετικά σημαντική πρόταση που πρέπει να αξιολογηθεί και να υλοποιηθεί.
2.Το δεύτερο είναι ότι προσπαθούμε να έχουμε πολύ σημαντική παρουσία στην οικονομική διπλωματία. Να θυμίσω ότι και στην περίπτωση της Λιβύης και στην περίπτωση της Αιγύπτου οι Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνταν εκεί, σε μία σύσκεψη που κάναμε αμέσως μετά το ξέσπασμα και των ταραχών στη Λιβύη, μας επιβεβαίωσαν ότι όχι μόνο δεν έχουν σκοπό να αποτραβηχτούν αλλά έχουν σκοπό να επενδύσουν και να επιμείνουν ακόμα περισσότερο. Οι επενδύσεις έμειναν εκεί και αυτό έχει σημασία για τις ηγεσίες των χωρών. Είναι μέσα στις προθέσεις μας μία επίσκεψη την Αίγυπτο καταρχήν, για να υποστηρίξουμε ακριβώς την ελληνική επιχειρηματικότητα. Το μήνυμά μας είναι ότι στη δύσκολη ώρα και η Ελλάδα και οι Έλληνες επιχειρηματίες στάθηκαν εκεί, κράτησαν τις επενδύσεις τους. Αυτό σημαίνει και μία υποχρέωση από την πλευρά των χωρών αυτών. Αυτή είναι γενικώς η γραμμή που θα διεκδικήσουμε στις αραβικές χώρες, φιλικά πολιτικά, και επιθετικά οικονομικά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Aς περάσουμε τώρα σε θέματα που απασχολούν την εξωτερική πολιτική της χώρας, καθώς, ουσιαστικά η Μεσόγειος και οι βόρειες ακτές της Αφρικής φλέγονται το τελευταίο διάστημα και γι’ αυτό το λόγο έχουμε τον κύριο Κουβέλη κοντά μας, τον Υφυπουργό Εξωτερικών. Καλό μεσημέρι.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Καλό σας μεσημέρι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπουμε τώρα, το τελευταίο διάστημα μία πολύ μεγάλη κινητικότητα και αντιδράσεις, βεβαίως, που έχει βάλει η Τουρκία τόσο στις Επιτροπές του ΝΑΤΟ, όσο και στις συζητήσεις που γίνονται για την επέμβαση στη Λιβύη. Βέβαια, μία κινητικότητα της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής με συνεχή ταξίδια και με τον Πρόεδρο και με τον Υπουργό Εξωτερικών και με τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Erdogan. Πως βλέπει η ελληνική πλευρά αυτές τις κινήσεις της Τουρκίας, ουσιαστικά στη Μεσόγειο και τον Αραβικό κόσμο;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Είναι επόμενο και λογικό η Τουρκία να δείχνει ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, γιατί όπως και για εμάς έτσι και για την Τουρκία είναι η γειτονιά της. Δε θα σχολιάσω βέβαια τις πρωτοβουλίες της Τουρκίας, η κάθε χώρα επιλέγει το πώς δρα στην εξωτερική της πολιτική, αλλά αυτό που εμείς χρειάζεται να κάνουμε σαν Ελλάδα είναι πρώτον να παρακολουθούμε και δεύτερον να φροντίζουμε να έχουμε εμείς το δικό μας ενεργό ρόλο. Νομίζω ότι στην περίπτωση της Λιβύης πραγματικά δε θα είχε κάποιος να παραπονεθεί για το αν η Ελλάδα δραστηριοποιήθηκε ή όχι και μάλιστα με πολύ σοβαρό τρόπο. Θυμίζω ότι επιλέξαμε η Ελλάδα να μην εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις αλλά ήμασταν υποχρεωμένοι και έπρεπε να διαθέσουμε τις διευκολύνσεις στις χώρες που επέλεξαν να εμπλακούν στις επιχειρήσεις.
Η Ελλάδα έπρεπε, σκεπτόμενη και την επόμενη ημέρα και την ιστορική σχέση και με τις Αραβικές χώρες, να κρατήσει μία σχετική απόσταση από τις πολεμικές επιχειρήσεις. Αυτό που η Ελλάδα είχε προσπαθήσει να κάνει και το έχει κάνει πολύ επιτυχημένα, κατά τη γνώμη μου, είναι να παίξει τον κυρίαρχο διπλωματικό ρόλο στην προσπάθεια. Ξέρετε, μία χώρα που είναι σχετικά μικρή, όπως η Ελλάδα δεν μπορεί να συγκριθεί σε διπλωματικό δυναμικό με μία χώρα όπως είναι, παραδείγματος χάρη, η Γαλλία, η Αγγλία ή ακόμα και η Ιταλία αλλά πρέπει να διεκδικήσει το ρόλο της για να το πετύχει. Παρόλα αυτά έχουμε καταφέρει πολλά και θυμίζω η Ελλάδα είναι η χώρα που μπόρεσε να απελευθερώσει και να φέρει πίσω στην Ευρώπη ασφαλείς τους Ολλανδούς δημοσιογράφους. H Ελλάδα είναι η χώρα, της οποίας ζητήθηκε η παρέμβαση - και του Γιώργου Παπανδρέου φυσικά - για να συζητηθούν με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες κάποια πιθανά σενάρια για να δοθεί μία πολιτική λύση στο πρόβλημα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το θέμα της Τουρκίας νομίζω σας το έθεσε ο Νέστωρας ο Δημαράς, κύριε Κουβέλη, διότι η Τουρκία ξεκίνησε πίσω, πολύ πίσω στην εκκίνηση, δεν είχε καν κληθεί στο Παρίσι ο κύριος Erdogan και μάλιστα γι’ αυτό εξέφρασε και την πικρία του και από εκεί και πέρα βλέπουμε την Τουρκία να έχει αναλάβει, πλέον, έναν σχεδόν πρωταγωνιστικό ρόλο, τόσο στον ανθρωπιστικό τομέα με το πλοίο που έστειλε, για παράδειγμα, και παρέλαβε μέσα από την πολιορκούμενη Μιζράτα 250 τραυματίες, από την άλλη πλευρά –αυτό στο επίπεδο των εντυπώσεων βεβαίως και της απήχησης στον Αραβικό κόσμο– από την άλλη πλευρά έχει κινητοποιηθεί προς όλες τις πρωτεύουσες που παίζουν κάποιο ρόλο αυτήν την εποχή. Στο Λονδίνο η Τουρκία όχι απλώς ανέκαμψε σε σχέση με το ρόλο της στα τεκταινόμενα, αλλά πλέον έχει πάρει πραγματικά πρωταγωνιστικό ρόλο. Πώς το αντιμετωπίζει αυτό η Ελλάδα; Τι κάνουμε εμείς; Δηλαδή, αυτήν την ώρα οι Τούρκοι Υπουργοί, Πρόεδροι, Πρωθυπουργοί είναι παντού. Από την Ελλάδα δε βλέπουμε μεγάλη κινητικότητα.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Δεν το βλέπουμε ανταγωνιστικά με την Τουρκία, εμείς κοιτάζουμε να κάνουμε σωστά τη δική μας δουλειά. Η Τουρκία γενικώς ακολουθεί μία επιθετική εξωτερική πολιτική, και ακριβώς επειδή είχε μείνει έξω από τη συζήτηση, ήταν επόμενο να προσπαθήσει να ανακτήσει όσο περισσότερο έδαφος μπορούσε.
Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση εγώ θα επιμείνω ότι η Ελλάδα είχε ένα πλεονέκτημα, γιατί ήταν από την αρχή πολύ σωστά τοποθετημένη ως προς την ετοιμότητά της να αντιδράσει στην εξελισσόμενη κατάσταση στη Λιβύη και θυμίζω ότι αν η Τουρκία κινητοποιείται σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα το έχει κάνει πολύ περισσότερο. Το περασμένο Σαββατοκύριακο έγινε ένας μαραθώνιος επαφών από την ηγεσία και του Υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, για θέματα που ήταν τα πλέον κρίσιμα.
Να προσθέσω κάτι για το θέμα της ανθρωπιστικής βοήθειας, ότι δηλαδή από την ελληνική πλευρά ήδη από τις πρώτες ημέρες είμαστε σε συνεργασία με το ΓΕΕΘΑ σε μία κατάσταση ετοιμότητας, με πλοίο το οποίο περιμένει ανά πάσα στιγμή να μεταφέρει γύρω στους 50 τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας. Γιατί δεν το έχουμε κάνει; Διότι, ακριβώς, πρέπει να έχουμε μία εικόνα πιο ξεκάθαρη, για το πως έχουν τα πράγματα. Είναι επικίνδυνο το να πει κανείς ότι στέλνει μία αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας χωρίς καν να μπορεί να προβλέψει σε ποια χέρια θα φτάσει. Είχαμε κινητοποιηθεί επίσης άμεσα για να γίνει επαναπατρισμός πολιτών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και με την Κίνα βεβαίως, κινητοποιηθήκαμε στην αρχή. Να ρωτήσω κάτι…
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Ναι, και μάλιστα θυμίζω ότι εκεί πάλι ξεχώρισε η Ελλάδα που έλαβε και τη ευχαριστήρια επιστολή του Κινέζου Πρωθυπουργού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βεβαίως, σημαντικό ήταν και αυτό, πολύ σημαντικό.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Άρα στο συγκεκριμένο είναι καλό να παρακολουθούμε από τη μια τη θέση και της Τουρκίας και των άλλων χωρών αλλά από την άλλη αυτό που εμείς προσπαθούμε να χτίσουμε είναι πρώτον τη διπλωματική θέση της Ελλάδας που μπορεί να είναι ξεχωριστή και επίσης –και έχει σημασία να το πούμε αυτό– ότι θέλουμε να έχουμε ένα σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια ανασυγκρότησης, ανάπτυξης και σταθεροποίησης της Λιβύης την επόμενη ημέρα.
Επιτρέψτε μου εδώ να σας ενημερώσω ότι πριν από μερικές ημέρες, έγινε μία σύσκεψη, στην οποία είχα την τιμή να προεδρεύω, με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, ΓΕΕΘΑ, Υπουργείο Ναυτιλίας, Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κ.λπ. και την Περιφέρεια Κρήτης, ώστε να δούμε ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες, και είναι πάρα πολλές οφείλω να σας πω, να είναι η Ελλάδα το σημείο αναφοράς από το οποίο θα διοχετευθεί η όποια ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια την επόμενη ημέρα στη Λιβύη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάντως, κύριε Κουβέλη, η επόμενη ημέρα περιλαμβάνει και τις Οικονομικές Ζώνες κι εκεί νομίζω ότι έχουμε μείνει πάρα πολύ πίσω, στις ΑΟΖ.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Πρέπει να σας πω ότι με την αναταραχή που επικρατεί σήμερα θα ήταν πολύ δύσκολο να μιλήσει κάποιος για το θέμα των ζωνών. Όπως ξέρετε η Ελλάδα έχει θέσει τα θέματα των ζωνών, τα παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή και ξέρει τη σημασία που έχουν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήταν αθώα, κύριε Κουβέλη, αυτή η αίτηση της Τουρκίας να αναλάβει τον έλεγχο των πλόων που γίνονται μεταξύ Κρήτης και Λιβύης;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Στην εξωτερική πολιτική όλα και τίποτα είναι αθώα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εκεί θέλουμε, εκεί διεκδικούμε την ελληνική ΑΟΖ.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Να ελέγχονται με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή και αυτό ακριβώς κάνουμε σε τέτοιες κινήσεις που αφορούν ακριβώς την ελληνική ΑΟΖ. Πρέπει εμείς να αντιδρούμε και να παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή και αυτό μέχρι σήμερα έχει γίνει από το Υπουργείο Εξωτερικών. Δεν είμαι απευθείας ο χειριστής αυτών των θεμάτων, αλλά φυσικά τα παρακολουθώ λόγω της θέσης μου, και νομίζω ότι εκεί γίνονται κατά καιρούς κάποιες κινήσεις, οι οποίες τελικά εκθέτουν αυτόν που προσπαθεί να παίξει τον άλλο ρόλο, τον μη σύννομο να το πω έτσι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. Δεν έπρεπε να το είχαμε ρυθμίσει εδώ και χρόνια; Η Κύπρος το έχει καταφέρει, το Ισραήλ το έχει καταφέρει, η Αίγυπτος το έχει καταφέρει, ακόμη και η Αλβανία.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Ναι, θα μπορούσαμε πιθανόν να κάνουμε αυτή την κριτική, αλλά νομίζω ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα που έχει μεγαλύτερες δυσκολίες. Έχει πολύ μεγάλες δυσκολίες, γιατί βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά στρατηγικό σημείο και η σπουδή και η προσπάθεια του Υπουργείου Εξωτερικών και της Ελληνικής Κυβέρνησης είναι ακριβώς να ρυθμιστούν αυτά τα πράγματα, γιατί έχουν πάρα πολύ μεγάλη σημασία, όπως σωστά είπατε, στην επόμενη ημέρα. Στην επόμενη ημέρα εννοώ γενικότερα στη Μεσογειακή περιοχή, η οποία περνάει μέσα από μία φάση πολύ μεγάλης μετάλλαξης σήμερα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εδώ τώρα σε αυτή τη μετάλλαξη, τί ρόλο μπορεί να παίξει η Ελλάδα; Δηλαδή έχουμε αλλαγές και στην Αίγυπτο, έναν παραδοσιακό σύμμαχο της Ελλάδας, με την οποία διατηρούμε στενές σχέσεις. Έχουμε αλλαγές εν συνόλω στον Αραβικό κόσμο, με τις αναταραχές στο Μπαχρέιν, στην Υεμένη. Αλλάζει ο γεωπολιτικός χάρτης της περιοχής μας. Σε αυτή τη νέα κατάσταση πόσο μπορούμε εμείς και να επαναβεβαιώσουμε τον παραδοσιακά φιλικό μας ρόλο με τις Αραβικές χώρες, αλλά να πάρουμε κι ένα μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα ενδεχομένως;
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Θα σας πω, είναι δύο επίπεδα στα οποία κινούμαστε ως προς το θέμα της Λιβύης: Το ένα είναι το πολιτικό-διπλωματικό επίπεδο και γι’ αυτό επικεντρωνόμαστε ακριβώς στην προσπάθεια της διπλωματικής λύσης, όπου υπάρχουν προβλήματα. Θυμίζω και την πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου να υπάρξει ακόμα κι ένα κέντρο για την ανάπτυξη και την προώθηση των δημοκρατικών θεσμών στην ευρύτερη περιοχή, το οποίο είναι μία εξαιρετικά σημαντική πρόταση που πρέπει να αξιολογηθεί και να υλοποιηθεί.
Το δεύτερο είναι ότι προσπαθούμε να έχουμε πολύ σημαντική παρουσία στην οικονομική διπλωματία. Να θυμίσω ότι και στην περίπτωση της Λιβύης και στην περίπτωση της Αιγύπτου οι Έλληνες επιχειρηματίες που ήταν εκεί, σε μία σύσκεψη που κάναμε αμέσως μετά το ξέσπασμα και των ταραχών στη Λιβύη, μας επιβεβαίωσαν ότι όχι μόνο δεν έχουν σκοπό να αποτραβηχτούν αλλά έχουν σκοπό να επενδύσουν και να επιμείνουν ακόμα περισσότερο. Οι επενδύσεις έμειναν εκεί και αυτό έχει σημασία για τις ηγεσίες των χωρών.
Για τη Λιβύη είναι νωρίς βέβαια να μιλήσουμε για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα αλλά η πρόθεση των Ελλήνων επιχειρηματιών είναι να είναι εκεί και η πρόθεση η δική μας -και γι’ αυτό σχεδιάζω, δεν μπορώ να σας πω το χρόνο, μία επίσκεψη στην Αίγυπτο καταρχάς - είναι να υποστηρίξουμε ακριβώς την ελληνική κοινότητα στην Αίγυπτο. Το μήνυμά μας είναι ότι στη δύσκολη ώρα και η Ελλάδα και οι Έλληνες επιχειρηματίες στάθηκαν εκεί, κράτησαν τις επενδύσεις τους. Αυτό σημαίνει και μία υποχρέωση από τη δική τους πλευρά. Αυτή είναι γενικώς η γραμμή που θα διεκδικήσουμε στις αραβικές χώρες, φιλικά πολιτικά, και επιθετικά οικονομικά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στα οικονομικά. Ευχαριστούμε θερμά τον Υφυπουργό Εξωτερικών, τον κύριο Σπύρο Κουβέλη, για τη συνομιλία που είχαμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και θα έχει και συνέχεια βεβαίως.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Με μεγάλη μου χαρά. Εγώ σας ευχαριστώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να είστε καλά.
Σ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Γεια σας.
6 Απριλίου, 2011