Δημοσιογράφος: Η Αθήνα κάνει ότι μπορεί για να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, με στόχο να επιτύχει μία νέα αναδιάρθρωση του χρέους. Είναι όμως αυτό το σενάριο εφικτό;
Δ. Κούρκουλας: Ναι αλλά είναι ακόμα πολύ νωρίς να συζητάμε τις τεχνικές λεπτομέρειες μιας τέτοιας αναδιάρθρωσης. Αυτό είναι ένα θέμα που θα αντιμετωπιστεί αργότερα, ίσως στα τέλη του χρόνου. Πιστεύω ότι πριν από αυτό η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να κάνει αυτά που πρέπει και να παρουσιάζει αποτελέσματα.
Δημοσιογράφος: Ποια είναι η γνώμη σας για τη συζήτηση «λιτότητα εναντίον ανάπτυξης» που διχάζει την Ευρώπη;
Δ. Κούρκουλας: Eίναι μία μεγάλη συζήτηση. Η τρόϊκα υποτίμησε τις αρνητικές επιπτώσεις των προγραμμάτων αναδιάρθρωσης στην ανάπτυξη, λόγω του ότι η Ελλάδα καθυστέρησε να εφαρμόσει τις διαρθρωτικές αλλαγές ή λόγω του ότι δεν λήφθηκε υπόψη ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της ελληνικής οικονομίας ; Δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Είναι αλήθεια ότι η ελληνική οικονομία ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα πολύ εσωστρεφής, βασιζόταν στην τοπική κατανάλωση και είχε πολύ χαμηλά επίπεδα εξαγωγών. Αυτά όλα συνέβαλαν στο να έχει η λιτότητα τόσο αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη. Τώρα όμως αυτό που μετράει είναι να κοιτάξουμε το μέλλον. Όλοι συμφωνούν ότι δεν τίθεται πλέον ζήτημα για περαιτέρω περικοπές στις συντάξεις και τους μισθούς ή για άλλες αυξήσεις φόρων. Αυτή είναι η άποψη της κυβέρνησης και εάν το έχω αντιληφθεί σωστά, συμφωνεί και η τρόϊκα σε αυτό. Η λύση είναι να αυξηθούν οι εξαγωγές, να πάει καλά ο τουρισμός, να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις και να γίνουν επενδύσεις. Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να συνεχίσει να σημειώνει πρόοδο με μέτρα διαρθρωτικής φύσης, τα οποία μακροπρόθεσμα θα επιφέρουν θετικά αποτελέσματα.
Δημοσιογράφος: Μετά από έξι χρόνια ύφεσης, η Αθήνα ελπίζει να επιστρέψει στην ανάπτυξη το 2014. Ποιοί είναι οι παράγοντες κλειδιά για την οικονομική ανάκαμψη;
Δ. Κούρκουλας: Ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, ίσως το πιο σημαντικό, είναι η πρόσβαση της πραγματικής οικονομίας σε δανεισμό μέσω του τραπεζικού συστήματος. Ελπίζουμε ότι με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που πραγματοποιείται τώρα, θα υπάρξει αλλαγή στο επίπεδο ρευστότητας, θα σταματήσει η έλλειψη ρευστότητας που υπήρξε τόσο βλαπτική για την πραγματική οικονομία. Άλλο ζήτημα είναι να σταματήσει η συζήτηση σχετικά με το ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί να εγκαταλείψει την ευρωζώνη, συζήτηση που συνεχίστηκε επί μακρόν και κατέστρεψε οποιαδήποτε σχέδια εγχώριων ή ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα. Κανείς δεν επενδύει σε μία οικονομία, για την οποία δεν γνωρίζει ποιο νόμισμα θα έχει σε λίγους μήνες ή σε λίγα χρόνια. Αυτή η συζήτηση έφθασε στο τέλος της και το γεγονός αυτό θα βοηθήσει να βελτιωθούν οι προοπτικές της χώρας.
Δημοσιογράφος: Τι βοήθησε την Ελλάδα να θέσει τέλος σε αυτή τη συζήτηση;
Δ. Κούρκουλας: Πρώτα από όλα, η αποφασιστικότητα του ελληνικού λαού αλλά και η στάση των εταίρων μας, της Γερμανίας για παράδειγμα, οι οποίοι επιβεβαίωσαν ότι δεν τίθεται ζήτημα εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Οι εταίροι της Ελλάδας έλαβαν τα μέτρα που χρειάζονταν για να γίνει το ελληνικό χρέος βιώσιμο. Κατά διαστήματα κάποιοι Ευρωπαίοι εταίροι μας συνέβαλαν σε κάποια κακοφωνία δίνοντας συμβουλές στην Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ, όπως πρόσφατα ο Πρόεδρος της Τσεχίας. Εμπιστευόμαστε τους οικονομολόγους μας και δεν χρειαζόμαστε συμβουλές από τους Τσέχους.
Δημοσιογράφος: Η συγχώνευση Εθνικής / Eurobank θα είναι ιδιαίτερα μεγάλη σε αναλογία του ΑΕΠ;
Δ. Κούρκουλας: Το πιο σημαντικό ζήτημα για εμάς είναι να αποφεύγουμε τις εκπλήξεις. Οι κάτοικοι της Ελλάδας έχουν φέρει πίσω στη χώρα μεγάλα χρηματικά ποσά, από εκείνα που είχαν βγάλει στο εξωτερικό κατά την περίοδο της αβεβαιότητας. Περίπου 19 δις, νομίζω. Δεν πρέπει να κάνουμε ή να πούμε τίποτα το οποίο θα αντιστρέψει αυτή την τάση. Είναι κρίσιμο να διαβεβαιώσουμε τους Έλληνες και τους Ευρωπαίους επίσης ότι οι καταθέσεις τους βρίσκονται σε καλά χέρια.
Δημοσιογράφος: Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να χρησιμοποιήσει η Ελληνική κυβέρνηση την έκθεση που ζήτησε να συνταχθεί σχετικά με τις γερμανικές επανορθώσεις που οφείλονται στην Αθήνα λόγω της Κατοχής των Ναζί;
Δ. Κούρκουλας: Η κυβέρνηση αποφάσισε να ζητήσει από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους να μελετήσει το ζήτημα αυτό και να καταρτίσει μια έκθεση. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτό πριν ολοκληρωθεί. Το ζήτημα αυτό εκκρεμεί, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε εξαιρετικές σχέσεις με όλους τους εταίρους μας, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας.
Δημοσιογράφος: Σύμφωνα με τον Jean-Claude Juncker, η εμπλοκή του ελληνικού ιδιωτικού τομέα στη διαγραφή του ελληνικού χρέους δεν είχε μόνο θετικά αποτελέσματα;
Δ. Κούρκουλας: Το PSI ήταν απαραίτητο εκείνη την εποχή. Προφανώς, υπήρξαν και αρνητικές επιδράσεις οι οποίες ήταν το αποτέλεσμα των αποφάσεων των ιδιωτικών τραπεζών να προχωρήσουν ή όχι σε επενδύσεις υψηλού κινδύνου. Δεν οφείλονταν σε κάποια πολιτική απόφαση που ελήφθη από την ελληνική κυβέρνηση ή από οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση. Την ευθύνη φέρουν οι διοικήσεις ορισμένων τραπεζών.
Δημοσιογράφος: Φοβάστε ότι η κρίση στην Κύπρο θα μεταδοθεί στην Ελλάδα;
Δ. Κούρκουλας: Αυτό που συνέβη στην Κύπρο δεν ήταν θετικό για την ελληνική οικονομία. Ο τρόπος και η ταχύτητα με την οποία η Ελλάδα και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα αντέδρασαν για να αποφευχθεί οποιαδήποτε μετάδοση – με την ενσωμάτωση των υποκαταστημάτων κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα - ήταν υποδειγματικοί και ελαχιστοποίησαν το κόστος. Αυτό που συνέβη στην Κύπρο θα επηρεάσει βραχυπρόθεσμα την ανάπτυξη στην Ελλάδα επειδή οι οικονομίες μας συνδέονται στενά, αλλά πιστεύω πως δείξαμε ότι ήμασταν ικανοί να ξεπεράσουμε αυτή την απροσδόκητη κρίση.
Δημοσιογράφος: Ορισμένοι Κύπριοι βουλευτές λένε πως η αλληλεγγύη που επέδειξε η ευρωζώνη απέναντι στην Ελλάδα δεν υπήρξε για την Κύπρο. Αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά οι δυο χώρες;
Δ. Κούρκουλας: Σε κάθε χώρα, η κατάσταση είναι διαφορετική. Μπορεί κανείς να μιλά για πολύ για τον τρόπο διαχείρισης της κυπριακής κρίσης, πρώτα από την ίδια την Κύπρο και στη συνέχεια από την ΕΕ. Το ζήτημα του χρόνου λήψης μέτρων παραμένει ιδιαίτερα σημαντικό. Οι καθυστερήσεις πολλαπλασιάζουν τη σκληρότητα των μέτρων που χρειάζεται να ληφθούν. Υπερασπιζόμαστε πάντα τα κυπριακά συμφέροντα και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, σεβόμενοι την ανεξαρτησία της Κύπρου.
Δημοσιογράφος: Ποιες είναι οι σχέσεις σας με τις γειτονικές χώρες που είναι υποψήφιες ή πιθανές υποψήφιες για ένταξη στην Ε.Ε.;
Δ. Κούρκουλας: Η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της άσκησης της προεδρίας της Ε.Ε. το 2003, άνοιξε τις πόρτες με τις ιστορικές αποφάσεις που ελήφθησαν στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες έδωσαν στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων μία ενταξιακή προοπτική. Εάν κοιτάξετε το χάρτη, βλέπετε ότι υπάρχει ένα κενό, που δεν ανήκει στην Ε.Ε. και που είναι ο δρόμος που παραδοσιακά συνδέει την Ελλάδα με την υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι προφανώς προς το συμφέρον μας, υποστηρίξαμε πάντοτε την ενταξιακή τους προοπτική και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε με όλες τις χώρες, υπό την προϋπόθεση ότι σέβονται τους βασικούς κανόνες, στους οποίους συγκαταλέγεται ο κανόνας των σχέσεων καλής γειτονίας.
Δημοσιογράφος: Με ποιες χώρες έχετε περίπλοκες σχέσεις;
Δ. Κούρκουλας: Έχουμε την εντύπωση ότι η Π.Γ.Δ.Μ. , τα τελευταία χρόνια, δεν έχει συμπεριφερθεί, με τον τρόπο, που κατά την άποψή μας, ένας μελλοντικός εταίρος συμπεριφέρεται. Δεν μπορούμε να δεχθούμε να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις με μία κυβέρνηση που συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Δημοσιογράφος: Πού βρισκόμαστε σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις για το ζήτημα της ονομασίας ; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δώσει αρκετές φορές θετική σύσταση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την Π.Γ.Δ.Μ. Η Ελλάδα, ανάμεσα σε άλλες χώρες, «μπλοκάρει». Είστε έτοιμοι να δώσετε μία θετική γνώμη τον ερχόμενο Ιούνιο;
Δ. Κούρκουλας: Oι διαπραγματεύσεις σχετικά με το ζήτημα της ονομασίας διεξάγονται υπό την αιγίδα των Η.Ε. Ελπίζουμε ότι θα βρεθεί το συντομότερο δυνατόν μία λύση αποδεκτή και από τις δύο πλευρές, κάτι που προφανώς θα βοηθήσει στην ύπαρξη καλών σχέσεων με τους γείτονές μας.
Δημοσιογράφος: Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίσετε το ενδεχόμενο της έναρξης των διαπραγματεύσεων καθορίζοντας παράλληλα ότι όσο δεν επιλύεται το ζήτημα της ονομασίας, η Π.Γ.Δ.Μ. δεν θα είναι μέλος;
Δ. Κούρκουλας: Προκειμένου να υπάρξουν παραγωγικές διαπραγματεύσεις, χρειάζεται ένα minimum κατανόησης, συνεργασίας, πράγματα που δεν υφίστανται. Σε αντίθετη περίπτωση, το αποτέλεσμα θα ήταν να εισάγουμε στο εσωτερικό της Ε.Ε. τα προβλήματα της περιοχής. Θέλουμε να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις και θέλουμε αυτή η χώρα να βρει τη θέση της στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Πιστεύουμε όμως ότι η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων υπό τις παρούσες συνθήκες θα ήταν εντελώς αντιπαραγωγική.
Δημοσιογράφος: Τι σκέπτεστε για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 19 Απριλίου ανάμεσα στη Σερβία και το Κόσοβο;
Δ. Κούρκουλας: Είναι ένα μεγάλο βήμα στην Ευρώπη για τη σταθεροποίηση των Βαλκανίων. Η Ε.Ε. μπορεί να είναι υπερήφανη για τη θετική συνεισφορά της σε αυτή τη συμφωνία. Καλωσορίζουμε το γεγονός ότι αυτή η συμφωνία διευκολύνει την πορεία της Σερβίας προς την Ε.Ε. και τις σχέσεις της ΕΕ με το Κοσσυφοπέδιο.
Δημοσιογράφος: Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Είναι υπέρ μιας συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης με την Πρίστινα;
Δ. Κούρκουλας: Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει το Κοσσυφοπέδιο ως κράτος αλλά είμαστε υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής του. Θα συνεισφέρουμε με θετικό τρόπο σε όλα τα μέτρα που θα βοηθήσουν στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Δημοσιογράφος: Υποστηρίζετε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Σερβία τον Ιούνιο;
Δ. Κούρκουλας: Ναι, πιστεύουμε ότι είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε θετικό μήνυμα από τη στιγμή που υπήρξε αυτή η πρόοδος στις σχέσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας.
Δημοσιογράφος: Και με την Τουρκία;
Δ. Κούρκουλας: Είμαστε ευνοϊκοί στην προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, όταν θα έχει ως υποψήφια χώρα εκπληρώσει όλους τους όρους. Εκτιμούμε πως είναι προς το συμφέρον της ΕΕ και της Ελλάδας να συνεχίσει η Τουρκία να έχει πραγματική ευρωπαϊκή προοπτική.
Δημοσιογράφος: Στις 20 και 21 Απριλίου βρεθήκατε στη Μασσαλία και συζητήσατε για τη Μεσόγειο. Πώς μπορεί η ΕΕ να βοηθήσει περισσότερο τις μεσογειακές χώρες;
Δ. Κούρκουλας: Είναι σαφές πως το μέλλον της ΕΕ θα παιχτεί σε μεγάλο βαθμό και στη Μεσόγειο, τα επόμενα χρόνια, σε δυο επίπεδα. Πρώτον, ό,τι συμβεί στις χώρες της λεγόμενης Αραβικής Άνοιξης θα καθορίσει τις σχέσεις μας μαζί τους για πολλά χρόνια, για τις επόμενες δεκαετίες. Η άλλη σημαντική πτυχή αφορά στην ΕΕ, αν θα φανούμε ικανοί να ξεπεράσουμε την κρίση που πλήττει κυρίως τις χώρες του Νότου. Οι δυο πλευρές της Μεσογείου θα καθορίσουν κατά κάποιο τρόπο αν το μέλλον της ΕΕ θα είναι θετικό ή όχι. Πιστεύω ότι το διακύβευμα είναι τόσο σημαντικό που εμείς, οι Ευρωπαίοι, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε για να βοηθήσουμε τις χώρες αυτές να αναπτυχθούν δημοκρατικά. Δεν πρέπει να είμαστε ανυπόμονοι. Δεν είναι εύκολο να δημιουργεί κανείς μια δημοκρατική κοινωνία χωρίς να διαθέτει δημοκρατική παράδοση. Πρέπει να σταματήσουμε να τους δίνουμε μαθήματα, να τους κουνάμε το δάχτυλο. Αυτό είναι αντιπαραγωγικό.
Δημοσιογράφος: Τι παραπάνω μπορεί να κάνει η ΕΕ για να βοηθήσει το συριακό λαό; Είστε υπέρ του εξοπλισμού της Συμμαχίας;
Δ. Κούρκουλας: Η Ελλάδα τάσσεται υπέρ της στήριξης της δράσης της αντιπολίτευσης. Η ΕΕ παίζει και μπορεί να παίξει ακόμα περισσότερο σημαντικό ρόλο, να προσπαθήσει να βοηθήσει την αντιπολίτευση να γίνει πιο συνεκτική και συνεπώς πιο αποτελεσματική. Κάθε πρωτοβουλία που ενισχύει την αντιπολίτευση, τη συνοχή της και το δημοκρατικό της προσανατολισμό πρέπει να προωθείται. Έχουμε επαφές, σχέσεις με την αντιπολίτευση. Αυτό που προσπαθούμε να εξηγήσουμε στους Σύριους φίλους είναι ότι καταρχήν η αντιπολίτευση πρέπει να είναι πιο συνεκτική και ότι πρέπει να κάνει προσπάθειες για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του δικαίου του πολέμου κατά τη διάρκεια της διαμάχης. Δεν μπορεί να υπάρξει όμως λύση όσο βρίσκεται στην εξουσία ο Bashar al- Assad. Η πρώτη μας προτεραιότητα παραμένει μια πολιτική λύση, όχι γιατί είμαστε ειρηνιστές αλλά γιατί εκτιμούμε πως δεν υφίσταται προφανής στρατιωτική λύση. Ταυτόχρονα, η ανθρωπιστική πτυχή της υπόθεσης είναι αυτό που επείγει γιατί η κατάσταση είναι δραματική.
Δημοσιογράφος: Τι μπορεί να κάνει η ΕΕ για να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια στον προορισμό της;
Δ. Κούρκουλας: Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη πτυχή γιατί είμαστε υποχρεωμένοι να συνεργαζόμαστε με τις ΜΚΟ που γίνονται αποδέκτες από το καθεστώς ή με το ίδιο το καθεστώς στις περιοχές που συνεχίζει να ελέγχει. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά περίπλοκη και δεν διευκολύνει καθόλου την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Υπάρχουν επίσης Σύριοι που βρίσκονται εκτός της χώρας τους, στην Ιορδανία, στο Λίβανο, σε χώρες που δεν διαθέτουν επαρκή μέσα για να αντιμετωπίσουν μια τέτοια πρόκληση. Δεν υπάρχει μαγική λύση για τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας. Όσο η κατάσταση συνεχίζει να είναι όπως σήμερα, τα πράγματα θα είναι δύσκολα.
Δημοσιογράφος: Γνωρίζετε πόσοι Σύριοι έχουν έρθει στην Ελλάδα από την αρχή της διαμάχης;
Δ. Κούρκουλας: Ο αριθμός των Σύριων έχει αυξηθεί κατά 500% σε σχέση με το 2011. Οι αριθμοί δεν είναι ακόμα υπερβολικοί (σ.σ.υπολογίζεται ότι το 2012, εντοπίστηκαν στην Ελλάδα 8000 παράνομοι Σύριοι) αλλά η τάση είναι πολύ ανησυχητική. Πριν τον πόλεμο είχαμε ελάχιστους παράνομους Σύριους.
25 Απριλίου, 2013