ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σήμερα, εξ αφορμής και των συζητήσεων γύρω από το
πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε μαζί μας τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, αρμόδιο για τις Ευρωπαϊκές υποθέσεις, Δημήτρη Κούρκουλα. Κύριε Κούρκουλα, καλησπέρα σας.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Καλησπέρα σας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλώς ήρθατε στην Κύπρο, μία καλή αφορμή για εμάς να δούμε μαζί τα ζητήματα που εξελίσσονται και για την Κύπρο και για την Ελλάδα μέσα στο οικονομικό περιβάλλον –το δύσκολο μπροστά μας– καθώς και τις προσπάθειες που αναπτύσσονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να ξεπεραστεί η κρίση.
Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με τα μεγάλα ζητήματα που ταλανίζουν την Ελλάδα. Σήμερα, ποια είναι η κατάσταση πραγμάτων για την Ελλάδα, καθώς επίκειται μία συνολική αξιολόγηση της πορείας για το πακέτο διάσωσης και πολλοί συναρτούν αυτήν τη συζήτηση και με γεγονότα που σχετίζονται στην ίδια την Κύπρο.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Πρώτον, ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Να συγχαρώ κι εγώ με τη σειρά μου την Κύπρο για την Προεδρία. Νομίζω ότι είναι ευχής έργο το ότι σε μία τόσο κρίσιμη περίοδο για την Ευρώπη η Προεδρία βρίσκεται πράγματι σε καλά χέρια. Έχουμε μπροστά μας πολύ κρίσιμα ζητήματα τα οποία θα κρίνουν το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για τα επόμενα χρόνια και ίσως δεκαετίες. Τώρα, για να έρθω στο ερώτημά σας για την Ελλάδα, πιστεύω - και αυτό δεν το λέω μόνο και μόνο επειδή είμαι αισιόδοξος εκ φύσεως, αλλά διότι βλέπω και συζητώ με τους ομολόγους μου άλλων χωρών - ότι το κλίμα στην Ευρώπη αρχίζει σιγά-σιγά και βελτιώνεται σε σχέση με την Ελλάδα. Είναι αλήθεια ότι για πάρα πολύ καιρό υπήρχε ένα κλίμα ανυπομονησίας, οι ευρωπαίοι εταίροι μας ήταν νευρικοί διότι έβλεπαν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί ή δε θέλει να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της. Τώρα μετά τις πρόσφατες εκλογές που έχουμε μία Κυβέρνηση πολύ ευρείας πολιτικής στήριξης, η οποία είναι αποφασισμένη να κάνει ό,τι χρειάζεται ώστε η Ελλάδα να παραμείνει στη ζώνη του Ευρώ και να ξεπεράσει την κρίση, νομίζω ότι αυτό γίνεται αντιληπτό σιγά-σιγά από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και ήδη βλέπουμε μία πιο θετική αντιμετώπιση. Βεβαίως τελικά αυτό που θα κρίνει την πορεία των πραγμάτων θα είναι η υλοποίηση όλων των υποχρεώσεών της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε ποιο στάδιο βρίσκεται σε αυτό; Είναι ανοιχτό ακόμα το ζήτημα της παραμονής ή όχι της Ελλάδας στη ζώνη του Ευρώ;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Πιστεύω πως όχι και νομίζω ότι αν δει κανείς τις πρόσφατες δηλώσεις και της Καγκελαρίου της κυρίας Merkel και του Γάλλου Προέδρου Holland κατά τη συνάντησή τους με τον Πρωθυπουργό τον κύριο Σαμαρά, νομίζω ότι είναι ξεκάθαροι σε αυτό. Κανείς δεν θέλει την έξοδο από την Ευρωζώνη, υπάρχουν μερικοί, θα τους έλεγα Ευρω-αλαζόνες, πολιτικοί οι οποίοι αρέσκονται στο να δείχνουν το δάχτυλο στην Ελλάδα είτε απειλητικά είτε διδακτικά. Νομίζω ότι αυτοί είναι πολιτικοί πολύ χαμηλού επιπέδου και πολύ μικρής εμβέλειας, δεν βλέπουν και δεν αντιλαμβάνονται τις τραγικές οικονομικές και πολιτικές συνέπειες. Θα είναι αποτυχία όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για όλη την Ευρώπη. Βεβαίως η Ελλάδα πρέπει να κάνει και κάνει το χρέος της για να αποφύγει αυτό το ενδεχόμενο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Νομίζετε πως όντως τα πράγματα έχουν αυτό το χαρακτήρα προσλάβει τώρα, σύμφωνα με τον οποίο όντως η χώρα, η πολιτική ηγεσία, με τις αποφάσεις της, οι παραγωγικές τάξεις, η κοινωνία ανταποκρίνεται σε αυτά που χρειάζονται με βάση την πίεση της ανάγκης για να ξεπεραστούν τα προβλήματα;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Πιστεύω πως ναι. Πιστεύω ότι τώρα πλέον όλοι έχουν καταλάβει το βάθος της κρίσης, τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ξέρετε, είναι μία κρίση παγκόσμια θα έλεγα, όχι μόνο ευρωπαϊκή και βεβαίως όχι μόνο ελληνική, η οποία είναι πρωτόγνωρη. Πήρε λοιπόν χρόνο όχι μόνο στον κόσμο, στον απλό πολίτη, αλλά ακόμα και στους ιθύνοντες να αντιληφθούν το βάθος της κρίσης. Τώρα όμως κανείς δεν μπορεί να προσποιείται ότι δεν ξέρει. Εκτός από αυτούς που συνειδητά λαϊκίζουν για την εύκολη ψήφο όλοι οι άλλοι έχουν καταλάβει ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή, οι συνέπειες μπορεί να είναι τραγικές και γι’ αυτό νομίζω ότι όχι μόνο οι πολιτικοί ιθύνοντες στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αλλά και ο απλός πολίτης έχει καταλάβει ότι είναι προς το συμφέρον του να κάνει μικρές θυσίες για να αποφύγει μεγαλύτερες μελλοντικές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εσείς έχετε την εμπειρία όλης αυτής της διαδρομής της δύσκολης αφότου ξέσπασε η οικονομική κρίση, της σοβαρής απόκλισης στα δημοσιονομικά και εν τέλει της διολίσθησης της ελληνικής οικονομίας, αλλά παράλληλα και τις συζητήσεις για τα διάφορα πακέτα διάσωσης τα οποία έχουν εκπονηθεί. Έχετε βγάλει κάποιο συμπέρασμα συνολικό, κοιτάζοντας, αν θέλετε, και με τη σοφία και ενεργώντας εκ των υστέρων, σε όλη αυτή τη διαδικασία, τί, με ποιο τρόπο πρέπει να σκεφτόμαστε απέναντι στους συνομιλητές μας, την Τρόικα, τους εταίρους μας;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Το πρώτο μάθημα που εγώ προσωπικά έχω αποκομίσει από αυτή την πρωτόγνωρη κρίση είναι ότι δεν είναι δυνατόν μία οικονομία να επιβιώνει για μακρό χρονικό διάστημα με δημοσιονομικές ανισορροπίες. Αυτό μπορεί να γίνει για ένα μικρό διάστημα, να υπάρχουν ελλείμματα, τα οποία όμως επενδύονται στην ανάπτυξη, αλλά δεν μπορεί μία οικονομία, και δε μιλάω μόνο για την ελληνική, μιλάω και για την ευρωπαϊκή οικονομία, να ζει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ανισορροπίας. Επίσης, νομίζω ότι κάθε κοινωνία, κάθε οικονομία, όπως και κάθε οικογένεια, κάθε νοικοκυριό πρέπει να είναι προετοιμασμένο και για την κακιά στιγμή, για τη στιγμή της κρίσης. Δεν μπορεί να ποντάρεις ότι θα έχεις πάντα ρυθμούς ανάπτυξης σαν κι αυτούς που έχεις στις καλές ημέρες. Αυτό νομίζω ότι συνέβη στην Ελλάδα, ότι πιστέψαμε, γιατί πράγματι η Ελλάδα είχε εξαιρετικές οικονομικές επιδόσεις τα τελευταία χρόνια, τις τελευταίες δεκαετίες, θα έλεγα. Η Ελλάδα, όπως και η Κύπρος, ξεκίνησε μία φτωχή αγροτική χώρα και είχε φθάσει και είναι ακόμα από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο. Αυτό χτίστηκε με ιδρώτα και με δουλειά των πατεράδων και των παππούδων μας, δεν πρέπει αυτό να το βάλουμε σε κίνδυνο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι να συνεχιστεί, και αυτό κάνει η Κυβέρνηση, με συνέπεια η εφαρμογή του προγράμματος και βεβαίως πρέπει και οι εταίροι μας να αντιληφθούν ότι το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση αυτά τα τελευταία τέσσερα-πέντε χρόνια, ότι έχουμε χάσει κοντά στο 20% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος δεν μπορεί να είναι αδιάφορο. Δηλαδή τα προγράμματα τα οποία έχουν συμφωνηθεί πρέπει κάποια στιγμή να ξανασυζητηθούν για να ληφθεί υπόψη αυτό το σημαντικό γεγονός ότι έχουμε ύφεση και ότι η ύφεση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Γι’ αυτό και η Κυβέρνηση επιμένει στο να δοθεί έμφαση σε μέτρα αναπτυξιακά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γνωρίζετε, κύριε Υφυπουργέ, ότι και στην Κύπρο γίνεται μία αντίστοιχη συζήτηση, μπορεί τα προβλήματα να μην έχουν την όξυνση ή την ένταση και το μέγεθος όπως τα βιώνετε εσείς στην Ελλάδα, υπάρχουν όμως ορισμένες παράλληλες διαδρομές για τις οποίες μπορεί ο ένας μέσα από τις εμπειρίες του να δώσει στον άλλο. Σήμερα βλέποντας εσείς τα πράγματα και το γεγονός ότι για αρκετό χρονικό διάστημα υπήρξε ένα έλλειμμα, αν θέλετε, πολιτικής αξιοπιστίας από μέρους της Ελλάδας στο να ανταποκριθεί, ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, πώς πρέπει να σκεφτόμαστε μπροστά σε αυτά τα διλήμματα; Ανάπτυξη, δημοσιονομική πειθαρχία.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Δεν αισθάνομαι ότι γνωρίζω αρκετά για την κυπριακή οικονομία ώστε να μπορώ να δώσω συμβουλές. Αυτό που μπορώ να πω από τη δική μας εμπειρία, την ελληνική και την ευρωπαϊκή, είναι ότι ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Ένα μέτρο που αν το πάρεις σήμερα θα αποδώσει, για να αποδώσει τα ίδια, ισοδύναμα αποτελέσματα μετά από ένα χρόνο, εάν συνεχίζεται η κρίση, χρειάζεται να είναι διπλάσιας σκληρότητας. Αν η Ελλάδα είχε πάρει μέτρα λιτότητας πριν από πέντε-έξι χρόνια δε θα είχαμε φθάσει σήμερα στο σημείο να πρέπει να κόψουμε χαμηλές συντάξεις και χαμηλούς μισθούς στο δημόσιο τομέα. Το πρώτο μάθημα λοιπόν είναι ότι όσο πιο γρήγορα τόσο καλύτερα. Διότι αυτό είναι σαν χιονοστιβάδα, όσο αφήνεις την οικονομία να κατρακυλάει και την ύφεση και τα ελλείμματα να διογκώνονται, τόσο πιο δύσκολα είναι να τα ελέγξεις μετά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μάλιστα. Οι συζητήσεις γύρω από τις σχέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου έχουν σήμερα ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Η επιτυχία της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από οκτώ χρόνια αλλά και της ένταξης και των δύο χωρών στη ζώνη του Ευρώ συνοδεύτηκε από μία αισιοδοξία πως βρήκαμε το χώρο μας, τον τρόπο, την ευημερία μας. Όμως η οικονομική κρίση διέψευσε τα πάντα. Αυτά που νομίζαμε ότι είναι τα ισχυρά μας όπλα αποδείχθηκε ότι δεν υπάρχουν την ώρα της ανάγκης. Πώς αξιολογείτε εσείς σήμερα τα δεδομένα, με γνώμονα το γεγονός ότι άλλοι νομίζαμε πως ήμασταν πριν μερικά χρόνια και άλλα δεδομένα έχουν ανακύψει με την οικονομική κρίση;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πέρα από τα δικά μας, εννοώ τα ελληνικά ελλείμματα και τα δικά μας λάθη και τις παραλείψεις υπάρχει και ένα πρόβλημα συστημικό στο Ευρώ, αυτό νομίζω ότι το αναγνωρίζουν όλοι, και οι χώρες που περνάνε μέσα από την κρίση αλλά και οι χώρες που δεν περνάνε τόσο έντονα την κρίση. Γι’ αυτό έχει ξεκινήσει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση όχι απλώς μία συζήτηση, αλλά μία προσπάθεια να αλλάξει ο τρόπος οικονομικής διακυβέρνησης. Είναι σαφές ότι το Ευρώ, όπως ήταν μέχρι τώρα, είναι σαν ένα οικοδόμημα το οποίο δεν έχει γερά θεμέλια. Αυτή η προσπάθεια άρχισε και θα συνεχιστεί και νομίζω ότι σε αυτήν την προσπάθεια έχουμε συμφέρον και η Κύπρος και η Ελλάδα να πορευτούμε μαζί ώστε αυτό που θα προκύψει, όχι άμεσα, σε μερικούς μήνες, ίσως σε μερικά χρόνια, να είναι ένα σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης το οποίο θα εξασφαλίζει και τα δικά μας συμφέροντα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λέτε ότι είναι στο συμφέρον μας να είμαστε μέσα στους επιθυμούντες μία διαδικασία βαθύτερης ενοποίησης;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Νομίζω ότι αυτό είναι αναπόφευκτο, αλλά νομίζω ότι είναι και επιθυμητό. Το θέμα δεν είναι αν θα είναι βαθύτερη ή όχι η οικονομική ολοκλήρωση, το θέμα είναι τί στόχο θα έχει και τί συμφέροντα θα εξυπηρετεί και εκεί νομίζω ότι υπάρχουν πάρα πολλά κοινά συμφέροντα μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου. Νομίζω ότι η προοπτική της αποδόμησης του Ευρώ θα είναι καταστροφική και για την Ελλάδα και για την Κύπρο και όχι μόνο οικονομικά, αλλά και γεωπολιτικά-γεωστρατηγικά. Νομίζω ότι όσο πιο γρήγορα ξεπεράσουμε, εμείς η Ελλάδα την κρίση, αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να είμαστε πιο ενεργοί στις διαδικασίες της διαμόρφωσης της νέας ευρωπαϊκής πραγματικότητας, η οποία θα καθορίσει τις τύχες της ηπείρου μας για τα επόμενα 10, 20, 30 χρόνια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Χάσαμε πολλές δυνάμεις όμως κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης, και εσείς, που χρειάζεται δηλαδή να αντιμετωπίσετε άμεσες, επιτακτικές ανάγκες και εμείς, που από το καθεστώς μίας ευημερούσας κοινωνίας, ευέλικτης, μικρής οικονομίας, θαυμαστής για πολλούς στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σήμερα είμαστε στο στάδιο να συνομιλούμε για να μπούμε κάτω από ένα μηχανισμό στήριξης.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Χάσαμε πολλές δυνάμεις, η Ελλάδα τουλάχιστον, και ένα πολύ μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας που είχαμε χτίσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά παρόλα αυτά εγώ είμαι αισιόδοξος. Διότι η ελληνική κοινωνία, η ελληνική οικονομία, έχει αποδείξει ότι είναι δυναμική, έχει αποδείξει τις τελευταίες δεκαετίες ότι μπορεί να πετύχει πολύ υψηλούς στόχους και εν τέλει εγώ θυμάμαι αυτό που άκουσα από τον Πρόεδρο Shimon Peres, τον Πρόεδρο του Ισραήλ, όταν είχε έρθει στην Ελλάδα πρόσφατα, που είπε ότι όταν ξεσπάει μία κρίση, όλοι πιστεύουν ότι ήρθε το τέλος του κόσμου, στην πραγματικότητα ήρθε το τέλος της κρίσης. Πιστεύω ότι όταν ξεπεράσουμε την κρίση και υλοποιηθούν όλες οι διαρθρωτικές αλλαγές, ότι η Ελλάδα με τις αλλαγές που θα κάνει, τις οποίες ίσως δε θα τις έκανε εάν δεν υπήρχε αυτή η πίεση, θα δημιουργήσει μία οικονομία δυναμική και μία κοινωνία πολύ πιο δυναμική και γι’ αυτό νομίζω ότι θα μπορέσει να ανακτήσει τη θέση που της αξίζει στην Ευρώπη και στον κόσμο πολύ πιο γρήγορα από ότι πιστεύουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναφερθήκατε στα συστημικά προβλήματα που υπάρχουν στη ζώνη του Ευρώ και στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, που προκάλεσαν όντως βαθιά ρήγματα μέσα στο χώρο τον ευρωπαϊκό, ιδίως στις χώρες του ευρωμεσογειακού νότου. Οι συζητήσεις που διεξάγονται τώρα κάτω από τη δική σας αρμοδιότητα και με την ευθύνη της προεδρεύουσας χώρας, της Κύπρου, εστιάζουν πάνω στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Θα ήθελα την άποψή σας για το πώς εξελίσσεται αυτή η προσπάθεια και τί ακριβώς εξυπηρετεί κατά την άποψή σας μία συμφωνία επί Κυπριακής Προεδρίας για να προχωρήσει ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός έως το 2020.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει συμφωνία επί Κυπριακής Προεδρίας, αλλά είναι ακόμα σημαντικότερο να υπάρξει μία καλή συμφωνία. Νομίζω ότι η Κυπριακή Προεδρία κάνει ότι μπορεί και χειρίζεται το ζήτημα με μεγάλη υπευθυνότητα. Αυτή η διαπραγμάτευση είναι πολύ σημαντική, όχι μόνο διότι μιλάμε για μεγάλα, σημαντικά ποσά, αλλά διότι σηματοδοτεί τις πολιτικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2014-2020, για τα επόμενα επτά-δέκα χρόνια. Άρα έχει και πολιτική σημασία, γι’ αυτό και η διαπραγμάτευση αυτή δε γίνεται από τους Υπουργούς Οικονομικών των κρατών-μελών, γίνεται από τους Υπουργούς Εξωτερικών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Άρα είναι πολύ σημαντική η διαπραγμάτευση, διότι θα σηματοδοτήσει προς τα πού θα βαδίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση τα επόμενα επτά-δέκα χρόνια.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και αντιστρόφως αν δεν υπάρξει συμφωνία, δε θα προστεθεί, αν θέλετε…
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Βεβαίως.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: …κύριε Υπουργέ, μία ακόμη αμφισβήτηση γιατί δεν είναι ικανή η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιδράσει με μία φωνή απέναντι στα μεγάλα προβλήματα;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Βεβαίως, είναι φυσικό να υπάρχουν διαφορετικά συμφέροντα και διαφορετικές απόψεις, είναι λογικό, πάντα συνέβαινε έτσι, αλλά στο τέλος κατόρθωνε η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ελπίζω ότι θα το κατορθώσει και τώρα, να βρει έναν τίμιο συμβιβασμό, ο οποίος να εξυπηρετεί τα ζωτικά συμφέροντα όλων. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο ομάδες κρατών, είναι αυτοί οι οποίοι συνεισφέρουν περισσότερα στον προϋπολογισμό, οι οποίοι προσπαθούν να μειώσουν όσο μπορούν τη συμμετοχή τους και αυτοί οι οποίοι επωφελούνται, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Εμείς πιστεύουμε ότι εφόσον η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αυξήσει κατά πολύ τις αρμοδιότητές της, έχει πολύ πιο φιλόδοξα σχέδια για το μέλλον, δεν μπορούν αυτά τα σχέδια να είναι αξιόπιστα εάν δε συνοδευτούν και από ένα ικανό προϋπολογισμό που θα τα στηρίζει, είτε μιλάμε για το θέμα της εξωτερικής πολιτικής –βλέπουμε τί γίνεται στη γειτονιά μας, η Ευρωπαϊκή Ένωση για να παίξει το ρόλο που θέλει πρέπει να έχει και χρήματα– είτε μιλάμε για αγροτική πολιτική, είτε μιλάμε για πολιτική συνοχής, που είναι πολύ σημαντική, διότι βλέπουμε ότι ένα από τα προβλήματα που προέκυψαν είναι η μεγάλη διαφορά βορρά και νότου, αυτό είναι βόμβα στα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χωρίς λοιπόν μία ισχυρή πολιτική συνοχής νομίζω ότι και τα κράτη, τα πλούσια του βορρά, θα υποφέρουν, θα έχουν ζημιές. Άρα νομίζω ότι είναι κοινό συμφέρον όλων η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει τα μέσα τα χρηματικά που χρειάζονται για να μπορεί να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρακολουθούμε σε πανευρωπαϊκό επίπεδο να υπάρχει προβληματισμός για το πώς θα εξελιχθεί η οικονομική κρίση, με ποιο τρόπο καλύτερα θα αντιμετωπίσει συλλογικά η Ευρωπαϊκή Ένωση τα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας. Η θέση, κύριε Υπουργέ, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να αυξηθεί ο προϋπολογισμός, μπορεί να είναι και μία κίνηση τακτικής για να διατηρηθούν οι συζητήσεις πάνω-κάτω στον κοινό παρονομαστή, περίπου όπως τον περιέγραψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προτάσεις της. Στην πράξη βλέπετε να προχωρούν ομαλά οι διαπραγματεύσεις, δηλαδή θα έχουμε όντως ένα αποτέλεσμα;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Σήμερα είχαμε μία πολύ ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων και πολύ ειλικρινή θα έλεγα, το οποίο βοηθάει για να αντιληφθεί ο καθένας τα προβλήματα και τις κόκκινες γραμμές των άλλων χωρών. Πιστεύω ότι όπως και στο παρελθόν το πιο πιθανό είναι ότι αυτά τα ζητήματα θα λυθούν εν τέλει σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών και Πρωθυπουργών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό λέει και η εμπειρία, σε αυτό ότι θα πάνε τα πράγματα και μάλιστα μέχρι το πάρα πέντε, κάπως έτσι.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Βέβαια όσο πιο καλά εμείς έχουμε προετοιμάσει το πεδίο, σε όσα σημεία έχουμε βρει συγκλίσεις, τόσο θα διευκολύνουμε και τους Πρωθυπουργούς μας, τους Προέδρους μας, να βρουν έναν καλό συμβιβασμό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λέω, θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτή η άσκηση, την οποία κάνουν και τα 27 κράτη-μέλη και η Κροατία, η οποία είναι μέρος αυτών των συζητήσεων, το νέο-εισερχόμενο κράτος-μέλος, θα μπορούσε να στείλει και ένα μήνυμα ότι όντως αντιλαμβάνονται οι Ευρωπαίοι μέσα από τις συνθήκες της κρίσης ότι η μοίρα είναι κοινή και σε αυτούς που βρίσκονται σε δυσχερή οικονομική θέση, κυρίως στον ευρωπαϊκό νότο, και αυτούς που ευημερούν, κύριε Υφυπουργέ; Πώς συνδέετε εσείς πραγματικά αυτό για το οποίο αναφερθήκατε προηγουμένως;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Κοιτάξτε, ένα επιχείρημα από τις χώρες που θέλουν μικρότερο προϋπολογισμό είναι ότι λένε ότι δεν μπορούν να κόβουν τα κρατικά έξοδα στη χώρα τους και να αυξάνουν τη συνεισφορά τους στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Η απάντηση η δική μας είναι ότι ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός δεν είναι προϋπολογισμός για μισθούς, για κοινωνική πολιτική, για σχολεία, για υγεία, είναι προϋπολογισμός αναπτυξιακός, είναι επενδυτικός. Όταν επενδύεις 1 Ευρώ στην πολιτική της συνοχής, παίρνεις πίσω 2 Ευρώ, δηλαδή είναι προϋπολογισμός ο οποίος θα προωθήσει την ανάπτυξη. Όταν, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση βγαίνει και υπόσχεται μέτρα για την ανάπτυξη, μέτρα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, εάν αυτό δε συνοδευτεί από έναν αξιόπιστο προϋπολογισμό, νομίζω ότι θα χάσουμε την αξιοπιστία μας όχι μόνο στις χώρες του νότου, αλλά και στις χώρες του βορρά. Νομίζω ότι πρέπει να εξηγηθεί στους λαούς όλης της Ευρώπης ότι από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι ξοδεύεται σε διοικητικά έξοδα και σε κοινωνικά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι καθαρά αναπτυξιακός.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Είναι κυρίως αναπτυξιακός με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πολλοί σκέπτονται πως οι ανισορροπίες που υπάρχουν στο επίπεδο ανάπτυξης και την ποιότητα, αν θέλετε, των διοικητικών δομών ανάμεσα στα κράτη-μέλη, είναι και μία αιτία που κάνουν τους συνεισφορείς να είναι λιγότερο πρόθυμοι να επενδύσουν σε χώρες οι οποίες παρουσιάζουν αυτά τα ελλείμματα ή και τις δυσκολίες. Θέλω να σας ρωτήσω αυτό που σήμερα ονομάζεται σκληρά πειθαρχία επιβαλλόμενη από τη Γερμανία κυρίως, η οποία είναι και ηγέτιδα της προσπάθειας αυτής, εσείς πώς την αντιλαμβάνεστε; Είναι αιτιολογημένο και βάσιμο σε κάποιο βαθμό να απαιτείται από τους Γερμανούς αυτού του είδους η πειθαρχία;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Αν μιλάμε για σκληρή πειθαρχία στον τρόπο διαχείρισης των πόρων, τότε εγώ συμφωνώ και επαυξάνω. Νομίζω ότι είτε πρόκειται για ευρωπαϊκό χρήμα είτε για εθνικό χρήμα, η διαχείριση πρέπει να είναι διαφανής και πρέπει να είναι πολύ αυστηρή. Εκεί συμφωνώ απόλυτα και πράγματι ορισμένες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έχουν ακόμα αδυναμίες διοικητικές στο να απορροφήσουν, αν και υπάρχει μεγάλη βελτίωση.
Σήμερα η Ελλάδα δεν είναι όπως ήταν πριν από μερικά χρόνια, από τις τελευταίες χώρες σε απορροφητικότητα των διαφορετικών Ταμείων, είμαστε πάνω από το μέσο όρο. Χρειάζεται λοιπόν προσπάθεια και από τις Κυβερνήσεις όλων των χωρών και συγκεκριμένα της Ελλάδας, ώστε αυτά τα χρήματα να αξιοποιηθούν προς όφελος της εθνικής οικονομίας, προς όφελος των πολιτών. Εκεί υπάρχει η δυνατότητα και νομίζω ότι αυτό πρέπει να αξιοποιηθεί περισσότερο, τεχνικής βοήθειας από την Commission, από άλλα κράτη-μέλη, ώστε όλα τα κράτη να έρθουν σε ένα επίπεδο ανεκτό διοικητικής ικανότητας να απορροφήσουν και να χρησιμοποιήσουν τα λεφτά των Κοινοτικών Ταμείων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρακολουθούμε τον προβληματισμό που αναπτύσσεται σε πολλές χώρες-μέλη, ανεξάρτητα από το είδος των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, τόσο σε σχέση με την εξέλιξη του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, όσο και με τις ευθύνες που αναλογούν σε κάθε κράτος-μέλος για να επιτύχει σημαντικές αλλαγές. Η λέξη μεταρρύθμιση, κύριε Υφυπουργέ, είναι κλειδί σε πάρα πολλές ευρωπαϊκές κοινωνίες σήμερα. Αυτή η λέξη αντιμετωπίζεται με μία καχυποψία για ορισμένους αλλά σε όσους τολμούν να προχωρήσουν, βλέπουν μία διαφορά. Εμείς, η Ελλάδα, η Κύπρος, πώς βλέπουμε αυτές τις έννοιες; Θέλουμε να αλλάξουμε;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Εγώ πιστεύω ότι πρώτα από όλα η λέξη μεταρρύθμιση έχει διαφορετικό περιεχόμενο, ανάλογα με το ιδεολογικό στίγμα του καθενός. Αλλιώς την καταλαβαίνει ένας φιλελεύθερος, αλλιώς ένας σοσιαλιστής. Αλλά το ότι χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις και στις χώρες μας και στην Ευρώπη, νομίζω ότι είναι αυτονόητο, διότι ζούμε σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία, έχουμε τον ανταγωνισμό χωρών όπως η Κίνα, ή οι Ινδίες, ή η Βραζιλία που αναπτύσσονται ραγδαία και αν δεν κάνουμε μεταρρυθμίσεις, απλώς θα μείνουμε, θα χάσουμε το τραίνο της ιστορίας. Νομίζω ότι για να διατηρήσουμε την περίοπτη θέση που κατέχουμε σαν Ευρώπη στον παγκόσμιο καταμερισμό πλούτου, πρέπει να πάρουμε ορισμένα μέτρα. Δεν μπορεί η Ευρώπη να είναι ένα φρούριο, το οποίο θα κλείσει τα σύνορά του και θα παραμείνει στην ίδια κατάσταση που είναι σήμερα. Εάν λοιπόν θέλουμε να επιβιώσουμε και αν θέλουμε τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας να έχουν ένα επίπεδο ευημερίας ανάλογο με αυτό που έχουμε εμείς σήμερα, πρέπει να κάνουμε ριζικές μεταρρυθμίσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η κάθε χώρα έχει τις δικές τις ιδιαιτερότητες. Όμως υπάρχουν φαίνεται πολύ σημαντικά ζητήματα τα οποία παρουσιάζουν μία, αν θέλετε, ομοιότητα, έναν παραλληλισμό και πολλές φορές το ένα κράτος μπορεί να δώσει πολύ δυνατά παραδείγματα στο άλλο. Με βάση αυτό το σκεπτικό, που είναι αν θέλετε και η μαγιά της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης, τί νομίζετε ότι πρέπει να αλλάξει σε χώρες όπως η Ελλάδα, ακόμη και η Κύπρος που ανήκουν σε αυτό το κομμάτι, σε αυτήν την περιφέρεια του Μεσογειακού Νότου;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Κοιτάξτε, όσον αφορά την Ελλάδα που τη γνωρίζω καλύτερα από την Κύπρο, νομίζω ότι είναι σαφές ότι πρέπει το κόστος του Δημόσιου Τομέα να μειωθεί, να γίνει πιο αποδοτικός ο Δημόσιος Τομέας, ο οποίος παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Στον σημερινό παγκόσμιο ανταγωνισμό, δεν μπορείς να επιβιώσεις αν δεν έχεις μία ισχυρή διοίκηση, μία ισχυρή κυβέρνηση, αλλά αυτό πρέπει να γίνεται κατά τρόπο οικονομικό ώστε το κόστος του Δημοσίου να μην επιβαρύνει υπέρμετρα τον Ιδιωτικό Τομέα, ο οποίος είναι βασικός τομέας ανάπτυξης. Αυτό που συνέβη τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι ότι ο Δημόσιος Τομέας κατέληξε να είναι βαρίδι στον Ιδιωτικό Τομέα. Κι ενώ είχαμε κλάδους, κι έχουμε ακόμα κλάδους που είναι πολύ ανταγωνιστικοί, λόγω του δημόσιου βάρους και του χρέους, κινδυνεύουν σήμερα να χάσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Άρα πιστεύω, σίγουρα οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να γίνουν στοχευμένα, σίγουρα υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα. Μπορούμε να εμπνευστούμε από την εμπειρία των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, δεν πρέπει όμως να κάνουμε καθαρή αντιγραφή των μέτρων. Διότι το ίδιο μέτρο μπορεί να αποδώσει διαφορετικά σε διαφορετικό περιβάλλον, αλλά υπάρχουν ορισμένοι βασικοί άξονες, φερ’ ειπείν η αναθεώρηση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Όταν ξέρουμε ότι έχει αυξηθεί δραματικά ο μέσος όρος ζωής, δεν μπορεί να συνεχίζουμε να ζούμε με τους ίδιους κανόνες και να έχουμε βιώσιμα ταμεία συντάξεων με αυτά που είχαμε όταν ο μέσος όρος ζωής ήταν 10 χρόνια χαμηλότερος. Νομίζω ότι αυτό είναι προφανές, είναι απλά μαθηματικά. Τέτοιου είδους λοιπόν μεταρρυθμίσεις, οι οποίες προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν πρέπει να μας βρίσκουν αμυντικά απέναντί τους αρνητικά. Δεν τις κάνουμε τις μεταρρυθμίσεις για να ικανοποιήσουμε τις Βρυξέλες, τις κάνουμε για το δικό μας το συμφέρον.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υφυπουργέ, σε αυτόν τον κόσμο, τον οποίον περιγράψατε πολύ εύστοχα έτσι στη συνολικότερη του εικόνα, ποια θέση έχουμε εμείς και μιλάω για την Ελλάδα και την Κύπρο, όχι μόνο στηριζόμενοι στους εθνικούς δεσμούς και στη συλλογική προσπάθεια που έχουμε για να αντιμετωπίσουμε τα ανοιχτά μας μέτωπα, παλιά και νέα, μιλάω και σε σχέση με το γεγονός ότι η περιφέρειά μας έχει πάρει δικούς της ρυθμούς. Η Τουρκία, δίπλα, παρουσιάζει σημαντική αναπτυξιακή δύναμη. Η Συρία ένα άλλο παράδειγμα, βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Δηλαδή έχουμε έναν κόσμο εξαιρετικά πολύπλοκο γύρω μας, στη δική μας γειτονιά.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Πιστεύω ότι οι εξελίξεις των τελευταίων πέντε-δέκα ετών έχουν οδηγήσει σε μία αναβάθμιση της στρατηγικής σημασίας και της Κύπρου και της Ελλάδας. Πιστεύω ότι η Κύπρος, η Ελλάδα και πολύ λίγες άλλες χώρες στην περιοχή παραμένουν πυλώνες σταθερότητας και αυτό νομίζω αυξάνει τη στρατηγική τους αξία. Ακριβώς λόγω της ρευστότητας που υπάρχει στη Μέση Ανατολή, στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, νομίζω ότι και οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί και οι άλλες μεγάλες δυνάμεις αντιλαμβάνονται ότι χρειάζεται στήριξη σε αυτές τις χώρες οι οποίες παραδοσιακά είναι σταθερές, και ανάμεσα σε αυτές είναι η Κύπρος και η Ελλάδα. Πιστεύω ότι και με τις νέες εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα η περιοχή μας αναβαθμίζεται. Η συνεργασία, νομίζω, της Κύπρου με το Ισραήλ και της Ελλάδας με το Ισραήλ εμβαθύνεται, αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας που ενισχύει τη σταθερότητα στην περιοχή. Όσον αφορά την Τουρκία, βεβαίως η Τουρκία αναδεικνύεται σε μία πολύ ισχυρή οικονομία της περιοχής. Έχει τα προβλήματά της. Εμείς θέλουμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας με την Τουρκία, θέλουμε να αφήσουμε ανοιχτή την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, διότι πιστεύουμε ότι έτσι θα πετύχουμε καλύτερα τις μεταρρυθμίσεις, τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν σε αυτή τη χώρα, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα και η Κύπρος παραμένουν σημαντικοί παράγοντες στην περιοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό έχει μία αιρεσιμότητα; Θα πρέπει να ξεπεραστεί αυτό που ονομάζεται ο φαύλος κύκλος της οικονομικής παρακμής που μας ταλαιπωρεί;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Βεβαίως. Αυτό που σας λέω είναι βέβαια πολύ πιο σημαντικό, είναι παραπάνω από την οικονομική και ίσως βοηθάει το γεγονός ότι έχει αναβαθμιστεί η στρατηγική σημασία της Ελλάδος, νομίζω βοηθάει και στο ξεπέρασμα της οικονομικής κρίσης. Αλλά βεβαίως, όταν η Ελλάδα, και θα γίνει σύντομα αυτό, ξεπεράσει την οικονομική κρίση και πάψει να είναι ο κακός μαθητής, νομίζω ότι αυτό θα βοηθήσει και στην αναβάθμιση του στρατηγικού της ρόλου στην περιοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε κάποιο σχόλιο για την ποιότητα των σχέσεων Ελλάδας-Κύπρου, με βάση τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί; Θα σας πω μόνο ένα παράδειγμα. Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης επέβαλλε και στα δύο κράτη να σκεφτούν μαζί πώς να διαχειριστούν τα προβλήματα. Βρέθηκαν όμως να αιφνιδιάζονται από τις διαδικασίες που έχουν επιλεγεί, και μιλάω συγκεκριμένα για την απομείωση του ελληνικού χρέους και την επιπλοκή που παρουσιάστηκε στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, που επέλεξε να εκτεθεί σε ελληνικά ομόλογα. Διερωτώμαι σήμερα, μέσα από μία έτσι συνολική αυτοκριτική διάθεση, αν όντως έχουμε τους μηχανισμούς επικοινωνίας και συνεργασίας που είχαμε στο παρελθόν, επιτυγχάνοντας πολύ σημαντικά επιτεύγματα, όπως η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τώρα που αντιμετωπίζουμε αυτά, αυτού του είδους, τις διαφορετικού περιεχομένου απειλές.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Νομίζω ότι έχουμε τους μηχανισμούς. Νομίζω ότι οι σχέσεις μας είναι σε άριστο επίπεδο. Σας υπενθυμίζω ότι ο Υπουργός Εξωτερικών, ο κύριος Αβραμόπουλος, έκανε το πρώτο ταξίδι του στην Κύπρο. Υπάρχει πολύ στενή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα. Το συγκεκριμένο ζήτημα του κουρέματος των ελληνικών ομολόγων, ξέρετε, δεν επέφερε αρνητικά αποτελέσματα μόνο στη συγκεκριμένη κυπριακή τράπεζα, επέφερε αρνητικά αποτελέσματα σε ελληνικά ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, σε ταμεία δημόσια ελληνικά. Από τη στιγμή που γίνεται κούρεμα, από τη στιγμή που επενδύει σε ένα ομόλογο, αν αυτό το ομόλογο δεν πάει καλά, θα πληρώσει το κόστος. Δεν είναι θέμα που θα μπορούσε να είχε λυθεί με μία διακρατική συνεννόηση. Σας φέρνω ως παράδειγμα ότι ελληνικά ταμεία ασφαλίσεως υπέστησαν τεράστιες ζημιές, διότι ήταν κάτοχοι ομολόγων. Άρα αυτό το ζήτημα, το οποίο είναι πολύ σοβαρό βέβαια για την Κύπρο και το τραπεζικό σύστημα, δε θα το έθετα μέσα στα πλαίσια των διακρατικών σχέσεων. Είναι μία κρίση η οποία ήταν πρωτοφανής, η οποία οδήγησε σε μία πολύ πετυχημένη για την Ελλάδα απόφαση του κουρέματος των ομολόγων, διότι αλλιώς το χρέος δεν ήταν βιώσιμο και όσοι είχαν εκτεθεί υπέρμετρα στα ελληνικά ομόλογα υπέστησαν ζημιά. Δεν μπορούσε να λυθεί… δεν ήταν θέμα πολιτικής απόφασης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό που μπορεί σε πολλούς απλοϊκά να μεταφέρεται ως ότι οι τράπεζες οι κυπριακές καταβάλλουν το τίμημα, αν θέλετε, της διολίσθησης της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή…
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Μία τράπεζα ή ένας ιδιώτης, από τη στιγμή που επενδύει σε ένα συγκεκριμένο επενδυτικό εργαλείο, παίρνει και τα ρίσκα. Αυτό συνέβη με τη συγκριμένη τράπεζα. Τώρα το γιατί αυτή η τράπεζα εξετέθη τόσο πολύ στα ελληνικά ομόλογα, δεν το γνωρίζω. Αλλά δεν είναι θέμα πολιτικής απόφασης ή επιβολής κάποιας πολιτικής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχοντας όμως την εμπειρία της δράσης σας μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο…
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Να πω και κάτι άλλο; Αν δεν απατώμαι, όταν έγιναν αυτές οι επενδύσεις, είχε ξεσπάσει η δίνη της κρίσης. Άρα, αυτοί οι οποίοι επένδυσαν, είχαν συνείδηση του ρίσκου. Αλλά οι επενδυτές έτσι κάνουν. Παίρνουν ρίσκα…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πρώτες ελέγχονται οι επιλογές των τραπεζιτών, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γύρω από αυτό το ζήτημα. Υπάρχει όμως μία συζήτηση, κατά πόσο αυτό το ζήτημα θα μπορούσε να τύχει μίας διαχείρισης συλλογικότερης μέσα στον Ευρωπαϊκό χώρο, προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα που δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προς την Ελλάδα. Στο Ελληνικό Μνημόνιο δηλαδή. Είναι βάσιμο αυτό ή είναι κάτι που λέγεται εκ των υστέρων και δεν είναι;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Εγώ νομίζω δεν ήταν δυνατό να γίνει. Από τη στιγμή που αποφασίζεις να κουρέψεις τα ομόλογα, όποιος ιδιώτης είναι κάπου, είτε τράπεζα είτε είναι ιδιώτης είτε είναι επενδυτική εταιρεία, θα υποστεί τη ζημιά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εκτιμάτε, ως κατακλείδα αυτής της συζήτησης, κύριε Υφυπουργέ, πώς αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης και μπορείτε να διατυπώσετε, έτσι, μία εκτίμηση αν τα πράγματα έχουν φτάσει μέχρι το ύστατο σημείο και τώρα βρισκόμαστε σε μία περίοδο ανασυγκρότησης;
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Πιστεύω ότι τώρα μπαίνουν οι βάσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν, όχι αμέσως αλλά πολύ σύντομα, στην ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας. Εμείς θα αρχίσουμε να βλέπουμε φως στο τούνελ, το οποίο είναι πολύ βαθύ, σε ένα, ενάμιση χρόνο από σήμερα, όταν θα αρχίσει η πραγματική ανάπτυξη. Τώρα όμως τίθενται οι βάσεις για αυτό, γιατί όλα τα μέτρα που παίρνονται, οι διαρθρωτικές αλλαγές, οι ιδιωτικοποιήσεις, το συμμάζεμα του κράτους, όλα αυτά θα οδηγήσουν σίγουρα στην ανάκαμψη. Αλλά ακόμα, οι επόμενοι μήνες, θα είναι δύσκολοι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι. Θέλω να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για αυτή τη συνομιλία κύριε Υφυπουργέ, καθώς και στους υπόλοιπους πολιτικούς που συνέβαλλαν με τις τοποθετήσεις τους προκειμένου να έχουμε μία σφαιρική αντίληψη για το πώς εξελίσσεται σήμερα η προσπάθεια που καταβάλλει και η Ελλάδα και η Κύπρος μέσα στον Ευρωπαϊκό χώρο, για να επιτύχουν τον πραγματικό στόχο που είναι η ευημερία των λαών τους. Θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε πάρα πολύ για τη συμμετοχή σας.
Δ. ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ: Εγώ ευχαριστώ πολύ, ήταν τιμή μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και να ευχαριστήσουμε και τους τηλεθεατές μας που μας παρακολούθησαν σε αυτή τη συζήτηση. Γεια σας.
31 Αυγούστου, 2012