ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Πώς είδατε τα αποτελέσματα της διάσκεψης που διοργάνωσε για τη στήριξη της Ουκρανίας ο Πρόεδρος Μακρόν στο Παρίσι; Υπάρχει όντως ενδεχόμενο αποστολής ευρωπαϊκών στρατευμάτων εκεί; Και με ποιον τρόπο μπορεί η Ελλάδα να συμβάλλει στην ανασυγκρότηση της Ουκρανίας το επόμενο διάστημα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Από την πρώτη μέρα της παράνομης ρωσικής εισβολής, η Ελλάδα στέκεται αλληλέγγυα στην Ουκρανία και στον αγώνα της για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας. Η υπεράσπιση των αξιών της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του Διεθνούς Δικαίου έναντι της επιθετικότητας και του αναθεωρητισμού είναι για μας στάση αρχής. Στο Παρίσι εξετάστηκαν τρόποι ενίσχυσης της αρωγής προς το Κίεβο αλλά θέλω να είναι είμαι σαφής ότι για την Ελλάδα θέμα αποστολής στρατευμάτων δεν υφίσταται. Τον περασμένο Αύγουστο φιλοξενήσαμε στην Αθήνα τον Πρόεδρο Ζελένσκι και εκφράσαμε τη στήριξή μας στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του, ενώ πρόσφατα οργανώσαμε στο Υπουργείο Εξωτερικών, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, διεθνές συνέδριο για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, όπου αξιολογήσαμε μέσα ανάταξης μιας, πράγματι, καθημαγμένης χώρας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κατά τη διάρκεια της ομιλίας σας στο φετινό Raisina Dialogue στο Νέο Δελχί, αναφερθήκατε στο 2024 ως «μία χρονιά, κατά την οποία περισσότερο από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού οδεύει στις κάλπες για να διαμορφώσει το αύριο του κόσμου», υπογραμμίζοντας πως «η δημοκρατία πρέπει να πετύχει». Ποιες είναι οι κάλπες που πρέπει να προβληματίζουν περισσότερο την Ελλάδα και ποια σενάρια πρέπει να είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε σε περίπτωση μη ευνοϊκών για τη χώρα μας και την ανθρωπότητα αποτελεσμάτων;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Ζούμε στην εποχή των πολλαπλών αποκλίσεων και των μεγάλων προκλήσεων. Ως προς τις αποκλίσεις, αναζητούνται τομές μεταξύ Βορρά-Νότου και Ανατολής-Δύσης, με περισσότερες φυγόκεντρες παρά κεντρομόλες δυνάμεις. Ως προς τις προκλήσεις, ο διάχυτος χαρακτήρας των κρίσεων -κλιματικής, επισιτιστικής, υγειονομικής- καλεί για οικουμενικές λύσεις που ξεπερνούν σύνορα και χρονικό ορίζοντα. Σε ένα τέτοιο σύνθετο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, μια λειτουργική δημοκρατία οφείλει να είναι συνεκτική και συμπεριληπτική, να κοιτά το μέλλον και να είναι εξωστρεφής. Αποδείχτηκε με τρόπο επώδυνο ότι οι δημοκρατίες είναι ευάλωτες στον βάκιλο του λαϊκισμού και της δημαγωγίας. Το τίμημα όμως σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να είναι βαρύ και να παράγει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για μεμονωμένα άτομα, κοινότητες και χώρες. Δεν μπορούμε ρεαλιστικά να αναμένουμε, ιδιαίτερα σε μία χρονιά κατά την οποία το ήμισυ του πληθυσμού ανά την υφήλιο προσέρχεται στις κάλπες, ότι οι εξελίξεις θα είναι γραμμικές. Είναι υποχρέωση μια συγκροτημένης εξωτερικής πολιτικής να επεξεργάζεται όλα τα δυνατά σενάρια και να προβαίνει σε μία προοπτική διερεύνηση, ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστεί την οποιαδήποτε ασυμμετρία. Και αυτό πράττουμε. Με σοβαρότητα, επαγγελματισμό και υγιή πατριωτισμό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς οραματίζεστε να επουλώσει τα τραύματα στην ευρύτερη περιοχή ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) και ποια αναμένεται να είναι τα οφέλη πρακτικά για τη χώρα μας;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η Ελλάδα επιθυμεί, μέσω του Οικονομικού Διαδρόμου IMEC, να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου της Ινδίας στην ευρωπαϊκή αγορά. Είμαστε το πλησιέστερο ευρωπαϊκό κράτος στην Ινδία, η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη και με τον ισχυρότερο εμπορικό στόλο. Ο Οικονομικός Διάδρομος προάγει τη διασυνδεσιμότητα, το διεθνές εμπόριο και την περιφερειακή και ενεργειακή συνεργασία, με προφανή οικονομικά οφέλη για τη χώρα μας. Για τον σκοπό αυτό, είμαστε επίσης σε επαφή με τις χώρες διέλευσης του Διαδρόμου, ώστε να οικοδομηθούν συνέργειες για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών. Δεν παραβλέπουμε τα προβλήματα που ανέκυψαν με τον πόλεμο στη Γάζα και τις σοβαρές διαχυτικές του συνέπειες. Εντούτοις, οι αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις δεν μπορούν να ακυρώσουν την ισχυρή λογική πίσω από τον Οικονομικό Διάδρομο. Πρόκειται για ένα οραματικό σχέδιο που ξεπερνά το εμπόριο, τις επικοινωνίες και την ενέργεια. Η εκτίμησή μου είναι ότι μπορεί να εξελιχθεί σε όχημα ειρήνης και αλληλεπίδρασης πολιτισμών, στο οποίο η Ελλάδα φύσει και θέσει έχει σημαντικό ρόλο να επιτελέσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πόσο πρέπει να ανησυχεί την Ελλάδα η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα και πώς ακριβώς εννοείτε τη διεξαγωγή «μιας παγκόσμιας επιχείρησης για την προστασία της θαλάσσιας ασφάλειας», για την οποία κάνατε λόγο σε πρόσφατη συνέντευξή σας;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η διατήρηση της ασφάλειας στη θάλασσα έχει μείζονα σημασία. Αφορά τη ζωή των ναυτικών μας, την ελληνική ναυτιλία, την παγκόσμια οικονομία, την εφοδιαστική αλυσίδα και τη διεθνή ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια. Συνιστά πρόκληση που καμία χώρα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μόνη της αλλά απαιτεί πολυεπίπεδη διεθνή συνεργασία. Ειδικά στην Ερυθρά Θάλασσα, η Ελλάδα έχει ισχυρή παρουσία τόσο επιτελικά όσο και επιχειρησιακά. Όταν είσαι ηγέτιδα δύναμη σε ένα πεδίο, όπως εμείς στην παγκόσμια ναυτιλία, δεν μπορείς να κρύβεσαι αλλά βγαίνεις μπροστά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κατά την επίσκεψη του παλαιστινίου ομολόγου σας στην Αθήνα, δηλώσατε ότι η χώρα μας «ανησυχεί για την κλιμάκωση της έντασης στη Γάζα και τη διάχυση της στη Δυτική Όχθη, το νότιο Λίβανο, τη Συρία και την Ερυθρά Θάλασσα». Ποια περιθώρια βλέπετε να πετύχει η διπλωματία και ποιες πρωτοβουλίες θα μπορούσε να αναλάβει η Διεθνής Κοινότητα; Μπορεί να παίξει κάποιον ρόλο η Ελλάδα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ:Η κατάσταση στη Γάζα είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Τυχόν δε επιχείρηση στη Ράφα, λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών και πληθυσμιακών συνθηκών, εγκυμονεί, έτι περαιτέρω, σοβαρούς ανθρωπιστικούς κινδύνους. Είναι επιτακτική ανάγκη να διακοπούν άμεσα οι εχθροπραξίες και να εξασφαλιστεί απρόσκοπτη ανθρωπιστική βοήθεια. Αυτή τη στιγμή είναι σε εξέλιξη παράλληλες διπλωματικές προσπάθειες για την ειρήνευση στην περιοχή. Είναι σημαντικό αυτές οι προσπάθειες να συντεθούν, ώστε να υπάρξει βιώσιμη ειρήνη. Η Ελλάδα είναι μία από τις λίγες χώρες που συνομιλεί με όλες τις πλευρές και εξ αυτού του λόγου μπορούμε να διαδραματίζουμε έναν ουσιαστικό εποικοδομητικό ρόλο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην ομιλία του στη βουλή επί του νομοσχεδίου για τα ομόφυλα ζευγάρια, ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς επιτέθηκε στην κυβέρνηση για τα ελληνοτουρκικά, με αφορμή την υπογραφή της «Διακήρυξης των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας», κατηγορώντας την για «υπερβολική αυτοπεποίθηση που μπορεί να την οδηγήσει να ξεκοπεί από την πραγματικότητα». Εσείς πώς απαντάτε σε αυτήν την τοποθέτηση; Οι πρόσφατες τουρκικές Navtex και η επίδοση σχετικής ρηματικής διακοίνωσης από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών στην τουρκική πλευρά θα πρέπει να ερμηνευθούν ως ένδειξη αναζωπύρωσης της έντασης στο Αιγαίο; Αν διατηρηθεί ένα τέτοιο κλίμα από την Άγκυρα τις προσεχείς εβδομάδες, ανησυχείτε ότι μπορεί να επηρεάσει τα επόμενα βήματα του ελληνοτουρκικού διαλόγου;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η αυτοπεποίθηση, όπως και η σύνεση και η ορθή αντίληψη των γεγονότων, είναι αναγκαία χαρακτηριστικά σε έναν διάλογο με πολυσύνθετα χαρακτηριστικά και ιστορικά βάρη. Σε αυτό το πνεύμα, θα προσέλθουμε στα επόμενα βήματα του αυστηρού χρονοδιαγράμματός μας που αφορά τον πολιτικό διάλογο στις 11 Μαρτίου, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης στις 11 Απριλίου, τη θετική ατζέντα στις 15 Απριλίου και, βεβαίως, την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στην Άγκυρα τον Μάιο. Δεν θεωρώ ότι από τη μια στιγμή στην άλλη είναι δυνατόν να επιλύσουμε χρονίζοντα θέματα. Και, βεβαίως, αντιλαμβάνομαι ότι οι δύο χώρες διατηρούν τις βασικές υποκείμενες θέσεις τους, γεγονός, άλλωστε, που καταγράφηκε ρητά στη Διακήρυξη των Αθηνών. Αυτό δεν εμποδίζει να υφίσταται μια ηπιότερη καταρχήν ρητορική και λιγότερες εστίες έντασης. Οφείλουμε να κάνουμε μια βασική προεπιλογή: αν θα συνεχίσουμε, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, να είμαστε σε καθεστώς διαρκούς υπερέντασης στη σχέση μας με την Τουρκία ή αν θα συζητούμε με νηφαλιότητα και διαβουλευτικό πνεύμα, ώστε να αναζητούμε συνθέσεις και να μην επιτρέπουμε η κάθε διαφωνία να ανάγεται σε κρίση. Σε αυτό το δίλημμα πρέπει όλοι να σταθούμε με υπευθυνότητα και χωρίς αφορισμούς. Διότι αφορά την ειρήνη και την ευημερία της πατρίδας μας για το παρόν και το μέλλον.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Την 1η Μαρτίου 2023, με απόφαση πρωθυπουργού, αναλάβατε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών μετά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Πώς βλέπετε σήμερα την εξέλιξη της συγκεκριμένης υπόθεσης και ποιες είναι οι σκέψεις σας για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο σιδηρόδρομος στην Ελλάδα ως προς την ασφάλεια των μετακινήσεων των πολιτών;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Το δυστύχημα στα Τέμπη συνιστά μια ανείπωτη εθνική τραγωδία. Κανένας δεν μπορεί να αισθανθεί τον πόνο των ανθρώπων που έχασαν με τόσο τραγικό τρόπο τους οικείους τους. Η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης, η οποία προχωρά με ταχείς ρυθμούς, αποτελεί ένα μέρος μόνο της υποχρέωσης κάθαρσης. Θα πρέπει, επιπλέον, να συντηρούνται επαρκώς και να αναβαθμίζονται διαρκώς οι υποδομές του σιδηροδρόμου, να ενισχύονται τα μέτρα ασφαλείας και να στελεχώνονται οι υπηρεσίες με ικανό ανθρώπινο δυναμικό. Γίνεται πράγματι μια εργώδης προσπάθεια από τους αρμόδιους φορείς, παρά τις προϊούσες αντίξοες συνθήκες, όπως ήταν οι καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν τη Θεσσαλία το περασμένο φθινόπωρο. Η μαύρη σελίδα των Τεμπών θα πρέπει να μας στοιχειώνει όλους και να μας θυμίζει την ευθύνη μας. Για να μην θρηνήσουμε ποτέ ξανά ανθρώπινη ζωή στον ελληνικό σιδηρόδρομο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιο είναι το όραμά σας για την Ελλάδα και ειδικά για την ελληνική εξωτερική πολιτική του αύριο;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Οραματίζομαι μια χώρα στην οποία οι πολίτες θα αισθάνονται ασφαλείς για τον εαυτό τους και υπερήφανοι για την πατρίδα. Μία χώρα πρότυπο στην αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, με ισχυρό κράτος δικαίου και μεγάλο διεθνές κεφάλαιο. Γι’ αυτή την Ελλάδα της αξιοπιστίας και της αυτοπεποίθησης εργαζόμαστε με σοβαρότητα και μεθοδικότητα. Αναγνωρίζοντας ότι κάποιες φορές θα πρέπει να λαμβάνουμε δύσκολες αποφάσεις, όχι μόνο για την κοινωνία του σήμερα αλλά και για τις επόμενες γενιές, στις οποίες θα πρέπει να αφήσουμε ως παρακαταθήκη μια δυνατή Ελλάδα και μια ήσυχη γειτονιά. Προς τούτο, δεν με αφορά να είμαι δημοφιλής για τον εαυτό μου, αλλά επωφελής για τη χώρα μου.
2 Μαρτίου, 2024