ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, καλώς ήρθατε στην Αίγυπτο. Πώς αξιολογείτε τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Πρώτα απ' όλα, σας ευχαριστώ, είναι μεγάλη χαρά και τιμή που βρίσκομαι εδώ, στην Αίγυπτο. Η Αίγυπτος είναι ένας από τους σημαντικότερους στρατηγικούς μας εταίρους. Πολλοί Αιγύπτιοι ζουν στην Ελλάδα και μοιραζόμαστε κοινές αξίες, κοινές συμπεριφορές, κοινή ιδιοσυγκρασία. Πιστεύω ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα και η Αίγυπτος έχουν αναπτύξει φιλικές σχέσεις και αποτελούν πυλώνες σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς είναι οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Πιστεύω ότι το πιο σημαντικό στοιχείο είναι πως μοιραζόμαστε κοινές απόψεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι και τα δύο έθνη έχουν μια τεράστια ιστορία, έναν τεράστιο πολιτισμό. Εκτιμούμε βαθιά ο ένας τον άλλον. Και πιστεύω ότι αυτό είναι σημαντικό, διότι συμπορευόμαστε σε πολλά ζητήματα. Πιστεύω ότι το βασικό πεδίο της συνεργασίας μας, σήμερα, είναι κυρίως ο τομέας της ενέργειας, όπου έχουμε αναλάβει πρωτοβουλίες, ιδίως όσον αφορά την Ανατολική Μεσόγειο. Άλλες συνεργασίες αφορούν στο εμπόριο και την οικονομία. Υπάρχουν πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται πλέον στην Αίγυπτο. Και ελπίζουμε ότι στο εγγύς μέλλον θα υποδεχθούμε έναν σημαντικό αριθμό εργατών από την Αίγυπτο για να εργαστούν μαζί μας, ιδίως στους τομείς της γεωργίας και της αλιείας. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, έχουμε υπογράψει συμφωνία με την κυβέρνηση της Αιγύπτου προκειμένου να διευκολύνουμε Αιγύπτιους να έρθουν στην Ελλάδα και να εργαστούν. Μπορούμε να προσφέρουμε σημαντικές θέσεις εργασίας κυρίως στον τομέα της γεωργίας, αλλά και στις κατασκευές και τον τουρισμό. Πιστεύω δε, ότι είναι σημαντικό να καλωσορίσουμε τους συμπατριώτες σας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το μεγάλο ερώτημα τώρα: πώς διαμορφώνεται η συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η Μέση Ανατολή είναι μια περιοχή όπου επικρατεί αστάθεια. Όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ορισμένες ασταθείς περιοχές, τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στο Σαχέλ. Εκτιμούμε πολύ το διαμεσολαβητικό ρόλο της Αιγύπτου από πολλές απόψεις. Για παράδειγμα, τη συμβολή της Αιγύπτου, ως διαμεσολαβητή μεταξύ των Παλαιστινίων. Τη συμβολή της επίσης στο Σουδάν, όπου οφείλουμε να ευχαριστήσουμε την κυβέρνηση της Αιγύπτου για τη διευκόλυνση σημαντικού αριθμού εκκενώσεων, όταν οι άνθρωποι ήθελαν να εγκαταλείψουν τη χώρα λόγω του εμφυλίου πολέμου. Και ασφαλώς, σχετικά με το σοβαρό πρόβλημα στη Λιβύη, όπου τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια πολύ ρευστή κατάσταση με την παρουσία ξένων μισθοφόρων. Οι λιβυκές αρχές πρέπει να οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές. Είναι πεποίθηση της χώρας μου ότι πρέπει να έχουμε μια ειρηνική Μέση Ανατολή. Επανερχόμενοι στο παλαιστινιακό ζήτημα, πιστεύουμε ότι πρέπει να τηρηθούν τα θεμελιώδη ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία καλούν για λύση δύο κρατών, για μια αμοιβαία συμφωνημένη λύση. Σε αυτό το θέμα, η Ελλάδα και η Αίγυπτος συμμερίζονται την ίδια ακριβώς άποψη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, το κύριο ζήτημα στον κόσμο σήμερα είναι ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας. Ποια είναι η θέση σας σχετικά με τη ρωσική στρατιωτική ενίσχυση στη Μαύρη Θάλασσα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσε κανείς να πει για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Πρώτα απ' όλα, πρόκειται για έναν αδικαιολόγητο πόλεμο. Πρόκειται για έναν παράνομο πόλεμο, που αντίκειται πλήρως στο διεθνές δίκαιο και παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτός ο πόλεμος πρέπει να σταματήσει. Δεύτερον, προκαλεί μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία. Παραβιάζει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Πρέπει να είμαστε πολύ ισχυροί και σκληροί. Πρέπει να εργαστούμε όλοι μαζί στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών για την ειρήνη, και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Και τρίτον, υπάρχει επίσης η πτυχή της επισιτιστικής ανασφάλειας. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, η Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας για τα Σιτηρά κατέρρευσε, λόγω της Ρωσίας, η οποία υπαναχώρησε. Αυτό θα μπορούσε ουσιαστικά να οδηγήσει σε έλλειψη τροφίμων σε πολλές περιοχές. Πρέπει, πιστεύω, να αναπτύξουμε κάποιες παγκόσμιες οδούς, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο εφοδιασμός σε τρόφιμα θα είναι εξασφαλισμένος για όλο τον κόσμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι διεθνείς οργανισμοί θα πρέπει να είναι αποφασιστικοί στις κυρώσεις. Και, από την άλλη πλευρά, όλες οι χώρες θα πρέπει να συνεργαστούν με την Ουκρανία παρέχοντας ανθρωπιστική και άλλη βοήθεια, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι στο εγγύς μέλλον αυτός ο αδικαιολόγητος πόλεμος θα τερματιστεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρέχει η Ελλάδα στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία μεμονωμένα ή μέσω του ΝΑΤΟ;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η βοήθεια που παρέχουμε στην Ουκρανία είναι κυρίως διμερής. Αυτό που πρέπει να δηλώσουμε είναι ότι οφείλουμε να είμαστε πολύ προσεκτικοί, όσον αφορά την παροχή στρατιωτικής βοήθειας σε οποιαδήποτε χώρα. Πρέπει να παρέχουμε βοήθεια προκειμένου να υπερασπιστούμε τις βασικές αξίες των κρατών, δηλαδή την κυριαρχία. Εμείς, ως Έλληνες, είμαστε απόλυτα αντίθετοι σε κάθε είδους αναθεωρητισμό. Και η στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία ήταν αναθεωρητική. Παραβίασε το status quo στην περιοχή και την κυριαρχία μιας άλλης χώρας. Άρα, πρέπει να συμπαρασταθούμε στη χώρα που αμύνεται και οφείλουμε να τηρούμε το διεθνές δίκαιο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Από τη σκοπιά της Ελλάδας με ποιο τρόπο μπορεί να τερματιστεί ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος. Δυστυχώς, η κατάσταση που επικρατεί δεν μας επιτρέπει να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι για τα πράγματα, διότι τώρα έχει διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα μετά τη ρωσική εισβολή. Τώρα, το διεθνές δίκαιο θα πρέπει να εφαρμοστεί σε όλη του την έκταση. Από την άλλη πλευρά, αυτό που οφείλουμε να πράξουμε είναι να έχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την επόμενη μέρα ως προς την αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου. Όχι μόνο όσον αφορά τις ανθρώπινες απώλειες, αλλά και όσον αφορά τις υποδομές. Πολλές πόλεις στην Ουκρανία έχουν υποφέρει σημαντικά. Εμείς, οι Έλληνες, έχουμε εύλογο συμφέρον για την Ουκρανία, επειδή διαβιοί σημαντικός ελληνικός πληθυσμός εκεί, ιδιαίτερα σε πόλεις όπως η Οδησσός και η Μαριούπολη. Συνεπώς, παρακολουθούμε στενά την όλη κατάσταση. Αυτό που περιμένουμε να δούμε είναι να τελειώσει αυτός ο πόλεμος σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και να αναληφθεί μια παγκόσμια πρωτοβουλία για την επόμενη μέρα όσον αφορά την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, την ανοικοδόμηση ενός νέου ακέραιου, κυρίαρχου κράτους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι η προσέγγιση με την Αθήνα είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας. Πώς μπορεί να συμβεί αυτό;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια είχαμε πολλές εντάσεις με την Τουρκία. Υπήρχαν λεκτικές επιθέσεις, αυξημένη ένταση στον αέρα και τη θάλασσα. Η πραγματικότητα είναι ότι η γεωγραφία μας έκανε γείτονες. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία πρέπει να ζήσουν μαζί. Ζούσαν μαζί για αιώνες. Πρέπει να αναπτύξουμε μια καλή σχέση, μια σχέση καλής γειτονίας, βασισμένη στην καλή πίστη, αλλά κυρίως στα ισχυρά θεμέλια του Διεθνούς Δικαίου. Αυτό που η Ελλάδα δηλώνει είναι ότι το Διεθνές Δίκαιο πρέπει να γίνει σεβαστό.
Υπάρχει μία μείζονα διαφορά μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, σχετικά με την οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και της υφαλοκρηπίδας, που θα μπορούσε να παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Τους τελευταίους πέντε μήνες επικρατεί ηρεμία στο Αιγαίο. Μετά τους σεισμούς στην Τουρκία, υπήρξε μια περίοδος καλών σχέσεων, δεν είχαμε εντάσεις. Και στις δύο χώρες διεξήχθησαν εκλογές πριν από μερικούς μήνες, οπότε έχουμε νέες κυβερνήσεις, με αυξημένη νομιμοποίηση. Υπάρχει ισχυρή πολιτική εντολή και νομίζω ότι και οι δύο χώρες έχουν το πολιτικό κεφάλαιο ώστε να συνεργαστούν για τη βελτίωση των σχέσεών τους. Πράγματι, οι δύο αντιπροσωπείες, η ελληνική και η τουρκική, συναντήθηκαν κατά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους πριν από μερικές εβδομάδες και αποφασίσαμε να κάνουμε κάποια περαιτέρω βήματα προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι οι καλές σχέσεις θα διατηρηθούν και ότι θα αναπτύξουμε μια καλή θετική ατζέντα. Υπάρχουν ορισμένα θέματα στα οποία μπορούμε να εργαστούμε, για παράδειγμα τα θέματα της πολιτικής προστασίας, του τουρισμού. Μπορούμε επίσης να εργαστούμε στο ζήτημα της παράτυπης μετανάστευσης, συνεπώς είναι πολλά τα θέματα στα οποία μπορούμε να καλλιεργήσουμε την καλή μας σχέση, με καλή πίστη. Είμαι αισιόδοξος ότι μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο να βελτιώσουμε τον πολιτικό μας διάλογο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, αλλά γιατί η Ελλάδα χαιρετίζει επιφυλακτικά τα τουρκικά βήματα για την παγίωση των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Πράγματι, η Ελλάδα τάσσεται υπέρ της πορείας της Τουρκίας προς την Ευρώπη. Ασφαλώς, βλέπουμε θετικά τα όποια μελλοντικά βήματα σχετικά με την τουρκική προσέγγιση προς την Ευρώπη. Είχα την ευκαιρία στο τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, να αναφέρω ότι θα χαιρετίζαμε επόμενα βήματα σχετικά την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Όμως, με βάση την τρέχουσα κατάσταση πρέπει να γίνουν πολλά βήματα. Υπάρχουν συγκεκριμένα ορόσημα και προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρωθούν. Είμαστε πρόθυμοι να συνεργαστούμε με την Τουρκία προκειμένου να διευκολύνουμε αυτή την πορεία.
Από την άλλη πλευρά, όλοι πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι υπάρχουν ορισμένα ακανθώδη ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Όπως γνωρίζετε, υπάρχει ένα μείζον θέμα που αφορά την Κύπρο. Στην Κύπρο έλαβε χώρα μια ξένη εισβολή πριν από 50 χρόνια, τα αποτελέσματα της οποίας υφίστανται ακόμα. Έχουν εκδοθεί πολλά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με τα οποία όλοι πρέπει να συμμορφωθούν. Υποστηρίζουμε μια λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα είναι μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας, όπως ισχύει σήμερα για την Κυπριακή Δημοκρατία. Επομένως, ναι, τασσόμαστε υπέρ της πορείας της Τουρκίας προς την Ευρώπη αλλά πρέπει να δούμε ότι θα γίνουν απτά βήματα από την Τουρκία, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, αλλά ποιοι είναι σήμερα οι όροι της Ελλάδας για τη βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα είμαι πολύ σαφής. Σίγουρα πρέπει να επικρατεί ηρεμία. Δεν είναι δυνατόν να υφίσταται κανενός είδους επιθετική ρητορική ή επιθετικές δραστηριότητες. Επομένως, πρέπει να ξεκινήσουμε αυτόν τον πολιτικό διάλογο στο πλαίσιο ηρεμίας στην περιοχή. Και δεύτερον, οι κόκκινες γραμμές πρέπει να γίνουν σεβαστές. Είναι αυτονόητο ότι η Ελλάδα δεν θα δεχθεί να αποτελέσουν μέρος αυτού του διαλόγου θέματα που άπτονται της κυριαρχίας της, όπως τα ελληνικά χωρικά ύδατα ή η εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας. Προφανώς, τα θέματα ελληνικής κυριαρχίας εμπίπτουν αποκλειστικά στην αρμοδιότητα και τη δικαιοδοσία της Ελλάδας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η κλιματική κρίση μας αφορά όλους. Ποια είναι τα διδάγματα αυτής της κρίσης για την Ελλάδα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είμαστε ιδιαίτερα ανήσυχοι. Πράγματι, τις τελευταίες εβδομάδες υποφέραμε πολύ από την κλιματική αλλαγή. Είχαμε αρκετές πυρκαγιές σε όλη την Ελλάδα. Και θα ήθελα να αδράξω την ευκαιρία για να ευχαριστήσω ολόψυχα την Αίγυπτο. Μας παρείχατε σημαντική υποστήριξη στην πυρόσβεση από αέρος. Είχαμε επίσης την υποστήριξη περισσότερων από 15 χωρών παγκοσμίως, καθώς και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Το κλίμα επιδεινώνεται σημαντικά. Διαπιστώνουμε αύξηση των επιπέδων θερμοκρασίας, η οποία επηρεάζει τις ηπείρους και τους ωκεανούς μας. Πρέπει να συνεργαστούμε ως παγκόσμια κοινότητα για να αναλάβουμε ορισμένες πολύ ισχυρές πρωτοβουλίες προκειμένου να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Όπως ίσως γνωρίζετε, την επόμενη χρονιά, η Ελλάδα θα φιλοξενήσει μία πολύ σημαντική Διάσκεψη, το «Our Ocean», σχετικά με την προστασία των ωκεανών. Αυτό που επιθυμούμε, είναι να δούμε όλες τις χώρες να συνεργάζονται, συμμεριζόμενες θεμελιώδεις αξίες για τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι προσέφερε η Ευρώπη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Λάβαμε σημαντική βοήθεια. Το θέμα είναι ότι μια χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της τις πυρκαγιές. Κάθε χρόνο ερχόμαστε αντιμέτωποι με όλο και περισσότερες πυρκαγιές και η κατάσταση επιδεινώνεται συνεχώς. Επομένως, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συνεργαστούμε μεταξύ μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συστήσει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας. Έτσι, κάθε χώρα που πλήττεται από πυρκαγιές μπορεί να υποβάλει αίτηση σε αυτόν τον μηχανισμό προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ένωση να παράσχει βοήθεια για την κατάσβεση των πυρκαγιών. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας.
Ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης συζήτησε με τον Πρόεδρο Σίσι τρόπους συνεργασίας, προκειμένου να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση. Και οι δύο συμφώνησαν ότι πρέπει να πραγματοποιήσουμε ορισμένα ουσιαστικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Νομίζω ότι είναι μάλλον ορθότερο να αφήσουμε κατά μέρος τμήμα της εγωιστικής στάσης μας ως έθνη, ως βιομηχανικά κράτη, προκειμένου να επιτρέψουμε στις μελλοντικές γενιές να ζήσουν σε ένα ευημερέστερο και υγιέστερο περιβάλλον.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια είναι η στάση της Ελλάδας σχετικά με το κλίμα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η αλήθεια είναι ότι κάθε χρόνο η κατάσταση χειροτερεύει. Αυτό που βλέπω ότι χρειάζεται στο μέλλον είναι η ανάληψη μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας για την προώθηση νέων εργαλείων και πολιτικών σχετικά με το περιβάλλον. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με πολλούς τρόπους, με ενεργή καταπολέμηση των φαινομένων, που προκαλούνται λόγω της κλιματικής κρίσης και με αποφασιστικότητα στην εφαρμογή πολιτικών, πιθανώς όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών CO2, η οποία είναι η κύρια αιτία της κλιματικής κρίσης. Ο Πρωθυπουργός έχει προτείνει μια σειρά μέτρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις χώρες της Μεσογείου. Όπως γνωρίζετε, έχουμε πολυμερή σχήματα συνεργασίας που αφορούν στη Μεσόγειο. Νομίζω ότι όλοι αυτοί οι φορείς θα πρέπει να επικεντρωθούν στην κλιματική κρίση και θα πρέπει να αναζητήσουμε ριζικές λύσεις για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ σας ευχαριστώ πολύ.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία σας.
6 Αυγούστου, 2023