ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πως επηρεάζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι εξελίξεις μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Πολύ πριν την απόπειρα του πραξικοπήματος είχα χαρακτηρίσει την Τουρκία ως «μια νευρική δύναμη» που οφείλει να αντιληφθεί ότι ο καλύτερος γείτονας της είναι η Ελλάδα. Ότι, κατά συνέπεια, δεν ωφελεί καθόλου η διατύπωση αναθεωρητικών διεκδικήσεων σε βάρος του ελλαδικού χώρου και πολύ λιγότερο η άρνηση του διεθνούς δικαίου, ακόμα και διεθνών συμφωνιών και συνθηκών, όπως είναι αυτή για το Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης και εκείνη της Λωζάννης. Η ιστορία έχει διδάξει ότι οι αναθεωρητές ηττώνται, αλλά τις συνέπειες της ήττας τους τις «αισθάνονται» περισσότεροι.
Πολιτική μας είναι να μη βρει διόδους η εσωτερική κρίση της Τουρκίας στην εξωτερική της πολιτική. Ανάλογα, οι αντιπαλότητες ανάμεσα στα δύο βασικά κόμματα της γείτονας ως προς τη συνθήκη της Λωζάννης να μην συγκροτηθεί σε κοινό μέτωπο ενάντια στο διεθνές δίκαιο. Για αυτό στην ανακοίνωσή μας τους επισήμανα ότι ο καυγάς τους για τα ελληνικά νησιά είναι καυγάς για ξένο χωράφι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ανησυχείτε για μια ένταση; Τι ακριβώς στηρίζετε;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Από την πρώτη στιγμή που εκδηλώθηκε το πραξικόπημα στην Τουρκία, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, όλη η πολιτική ηγεσία της χώρας εκδηλώσαμε την αλληλεγγύη μας στην εκλεγμένη τουρκική κυβέρνηση, στον ίδιο το λαό της Τουρκίας. Είμαστε ενάντια σε κάθε πραξικόπημα και υπονόμευση της δημοκρατίας στην Τουρκία. Βέβαια, η αντιπαλότητά μας στο πραξικόπημα δεν έγινε και δεν γίνεται από τη σκοπιά της εξουσίας προσώπων, αλλά από τη σκοπιά υπεράσπισης και διεύρυνσης της Δημοκρατίας και της σταθερότητας των θεσμών, κανόνων, αρχών και αξιών μέσω των οποίων αυτή πρέπει να οργανώνεται. Πιστεύω ακλόνητα ότι η Δημοκρατία απαιτεί την δημοκρατική οργάνωσή της. Σε αυτά τα πλαίσια υποστηρίζουμε τον ευρωπαϊκό δρόμο της γείτονος, ως δρόμο εκσυγχρονισμού και περαιτέρω εκδημοκρατισμού, εφαρμογής του διεθνούς δικαίου και των ευρωπαϊκών κανόνων ιδιαίτερα ως προς την Κύπρο και το Κυπριακό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ανησυχείτε ότι μπορεί να υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις εξαιτίας των οκτώ πραξικοπηματιών που έχουν διαφύγει στην Ελλάδα;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου. Όποιος αναζητά άσυλο στη χώρα μας αντιμετωπίζεται στη βάση των διεθνών προβλέψεων και νόμων από την ανεξάρτητη ελληνική δικαιοσύνη. Δικαιοσύνη η οποία λαμβάνει υπόψη της τον τυχόν ρόλο του κάθε αιτούντα στο αποτυχημένο πραξικόπημα. Δεν νομίζω ότι οποιοσδήποτε μπορεί να έχει λόγους για παράπονα ή και θυμό εξαιτίας του γεγονότος ότι εφαρμόζουμε στην πράξη τον ευρωπαϊκό πολιτισμό: κράτους δικαίου, αλλά και υπεράσπισης της δημοκρατίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα έχει το πραξικόπημα αρνητικές επιπτώσεις και στις εν εξελίξει συνομιλίες στο Κυπριακό;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Το γεγονός ότι αποκαλύφθηκαν δυνάμεις του πραξικοπήματος στην Κύπρο και μάλιστα στις ανώτερες και ανώτατες βαθμίδες του στρατού κατοχής αποδεικνύει ότι αυτός ο στρατός δεν μπορεί να είναι εγγύηση για τα δικαιώματα οποιουδήποτε στην κατεχόμενη Κύπρο και πολύ λιγότερο σε μια ενιαία ελεύθερη Κύπρο. Από την άλλη, μερίδα του τουρκικού κατεστημένου πιστεύει ότι τμήματα ξένων μυστικών υπηρεσιών είχαν εμπλακεί στο πραξικόπημα, ή έστω το είχαν ανεχθεί. Σε αυτή τη βάση παίζει με τις τύψεις ορισμένων παικτών της εξωτερικής πολιτικής τρίτων κρατών, παρόλο που είναι σαφές ότι αυτά ήταν αμέτοχα. Παίζουν ακόμα και με το δίλλημα ορισμένων δυτικών στρατιωτικών ανάμεσα στην υποστήριξη της τουρκικής πολιτικής στο συριακό και την στήριξη των κούρδων της Συρίας. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Να μη θεωρηθεί ως λύση αυτής της αντίφασης κάποια «προσφορά» στο Κυπριακό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θεωρείτε ότι με την σημερινή ευμετάβλητη κατάσταση στην Τουρκία, η Άγκυρα και ο Ταγίπ Ερντογάν θα συμβάλουν στην εξεύρεση μιας επίλυσης του Κυπριακού; Και αν ναι για ποιους λόγους; Γιατί ο Ταγίπ Ερντογάν να επιθυμεί σήμερα μια λύση του Κυπριακού;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Δεν μπορώ να μιλήσω για επιθυμίες. Μπορώ να μιλήσω για πραγματικούς παράγοντες. Η Τουρκία είναι σχετικά απομονωμένη στην περιοχή. Η πολιτική των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» απέτυχε εξαιτίας των δικών της επιλογών. Αν θέλει να έχει ρόλο στην περιοχή πρέπει να συμβάλλει στη λύση προβλημάτων και όχι στη δημιουργία νέων ή στην αναπαραγωγή παλιών. Η Τουρκία αν συμπεριφερθεί ως δύναμη ειρήνης και συνεννόησης έχει να κερδίσει πολλά περισσότερα από ότι αν συμπεριφερθεί ως δύναμη πολέμου και βίας. Επιπλέον, η νέα γεωπολιτική και η ενεργειακή διπλωματία παρέχουν εν δυνάμει αιτιολογήσεις προκειμένου να ακολουθήσει η Άγκυρα μια πολιτική χαμηλότερων τόνων και λύσης του Κυπριακού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κατά συνέπεια η Τουρκία θα ακολουθήσει μια τέτοια πολιτική;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Όπως δείχνει η ιστορία, συχνά ηγεσίες και θεσμοί δεν κάνουν τις πιο παραγωγικές και ορθολογικές επιλογές. Προκειμένου να κάνουν τις ορθές επιλογές χρειάζεται η άλλη μεριά να δείξει επιμονή σε αρχές και σε πολιτική αξιών. Ιδιαίτερα δε, χρειάζεται να μην ενθαρρύνονται αναχρονιστικές και ανιστόρητες αιτιάσεις και απαιτήσεις από τρίτους και μάλιστα από κάποιους ισχυρούς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα θέλει η Τουρκία λύση του Κυπριακού ή όχι;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Η Τουρκία θέλει λύση του Κυπριακού στα μέτρα της. Αυτά τα «μέτρα» πρέπει να τα επηρεάσουμε. Πρέπει από όλες τις πλευρές να γίνει κατανοητό ότι λύση του Κυπριακού δεν σημαίνει λύση που να διασφαλίζει γεωπολιτικά πλεονεκτήματα για την Τουρκία ή οποιαδήποτε άλλης χώρας. Η λύση θα πρέπει να διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών, των δύο κοινοτήτων και των τριών μικρών μειονοτήτων. Η λύση πρέπει να λύνει το θεμελιακό πρόβλημα και αιτία του Κυπριακού: την κατοχή. Το κυπριακό δεν είναι πρωταρχικά πρόβλημα διαφορών ανάμεσα σε δύο κοινότητες, αλλά ξένης κατοχής τμήματος της μεγαλονήσου και παρουσίας στρατού κατοχής στις περιοχές που ζουν οι τουρκοκύπριοι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα μπορούσε να ήταν λύση να αποκτήσει η Τουρκία μια βάση στο νησί;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Οποιαδήποτε παραμονή στρατού κατοχής πάνω στο κορμί της Μεγαλονήσου δεν αποτελεί λύση. Διότι αναπαράγει το πρόβλημα που καλείται να λύσει, έστω και με νέα ενδυμασία. Επί παραδείγματι, η συγκέντρωση τμήματος του στρατού κατοχής σε μια βάση, σημαίνει νομιμοποίηση της παράνομης κατοχής του βόρειου τμήματος της Κύπρου από στρατεύματα τρίτης χώρας. Σημαίνει ότι η κατοχή μονιμοποιείται και νομιμοποιείται σε μια περιοχή της Δημοκρατίας της Κύπρου και μετασχηματίζεται από προσωρινή και υπό διαπραγμάτευση σε μόνιμη, ενώ αποκτά και δικαιώματα κυριαρχίας στα ίδια τα εδάφη της Κύπρου. Δεν αναλύω τους κινδύνους μελλοντικής αποσταθεροποίησης της Κύπρου που μπορούν να προέλθουν από μια τέτοια βάση.
Ο τουρκικός στρατός πρέπει να φύγει όλος στα πλαίσια ενός ρεαλιστικού χρονοδιαγράμματος. Η θεωρία ότι πρέπει να μείνει προκειμένου να εγγυηθεί τη λύση, αποτελεί στην πραγματικότητα απόδειξη και ομολογία μη επίλυσης του κυπριακού.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Την τελευταία περίοδο καταγράφεται ένας έντονος αντι-αμερικανισμός και ευρύτερος αντι-δυτικισμός στην Τουρκία, με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ να θεωρούνται από την μεγάλη πλειοψηφία των Τούρκων πολιτών ως συνεργοί στην απόπειρα πραξικοπήματος. Τι σημαίνει αυτό;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Η Τουρκία είναι ένα σταυροδρόμι πολλών πολιτισμών και γεωγραφικών συνιστωσών. Εμείς πιστεύουμε ότι εφόσον ικανοποιήσει τα προαπαιτούμενα μπορεί να ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια της ΕΕ. Πιο σωστά, πρέπει να ενταχθεί. Μια δημοκρατική και ευρωπαϊκή Τουρκία είναι κέρδος για τις χώρες μας. Ως προς τις επιθυμίες άλλων, δεν είμαι σίγουρος αν όλοι επιθυμούν την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
Ο αντιδυτικισμός στην Τουρκία συνδέεται με πλευρές της ιστορικής της κληρονομιάς. Δεν είναι, όμως, απαραίτητο να κυριαρχήσει. Πρέπει να στηρίξουμε και να διευκολύνουμε τις δημοκρατικές και ευρωπαϊκές δυνάμεις στο εσωτερικό της. Όμως αυτό πρέπει να γίνεται με πολιτική αρχών και όχι «πανικόβλητων υποχωρήσεων» εκείνων που νιώθουν τύψεις, ή που προτάσσουν γεωστρατηγικά τους συμφέροντα έναντι της ανάγκης θετικής μετεξέλιξης της Τουρκίας. Μάλιστα, θα έλεγα ότι αυτοί οι κύκλοι πλειοδοτούν ως προς την γεωπολιτική αξία της Τουρκίας και υποτιμούν, επί παραδείγματι, εκείνη της Ελλάδας. Πιθανά διότι θεωρούν ως δεδομένη τη συμπεριφορά μας ό,τι και αν κάνουν. Εδώ λαθεύουν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρόλα αυτά, αναβαθμίζεται ο ρόλος της Ελλάδας και ενδεχομένως και της Κύπρου στα μάτια των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ και της ΕΕ λόγω των εντάσεων στις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Αν ανοίξουν τα μάτια τους και κοιτάξουν χωρίς προκαταλήψεις θα διαπιστώσουν ότι τα δύο κράτη, Κύπρος και Ελλάδα, είναι ο πόλος σταθερότητας στην περιοχή. Πριν δύο χρόνια διατύπωσα τη θέση ότι οι χώρες μας βρίσκονται στο εσωτερικό ενός τριγώνου αστάθειας με κορυφές την Ουκρανία, τη Λιβύη και τη Μέση Ανατολή. Οι εξελίξεις στην Τουρκία επιβεβαιώνουν τις αναλύσεις μου για τον σταθεροποιητικό και ιδιαίτερο ρόλο των δύο κρατών, Κύπρου και Ελλάδας. Ορισμένοι έχουν αρχίσει να δείχνουν μεγαλύτερο πραγματισμό έναντι αυτών των αναλύσεών μου. Όχι, όμως, ακόμα, αρκετοί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ανησυχείτε για τις εξελίξεις όσον αφορά την συμφωνία της Τουρκίας με την ΕΕ για το προσφυγικό; Η Άγκυρα θέτει ως ορόσημο τον Οκτώβριο για την άρση των ταξιδιωτικών θεωρήσεων, πιστεύετε ότι η ΕΕ θα κάνει πίσω;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Κάθε συμφωνία για να υλοποιηθεί θέλει τη φροντίδα της. Η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για το προσφυγικό έχει να αντιμετωπίσει τις αντιφάσεις και των δύο πλευρών. Στην ευρωπαϊκή πλευρά του λόφου δεν νοιάζονται αρκετά όλοι όσοι συμφώνησαν στη διαμόρφωσή της, για την πλήρη υλοποίησή της. Μερικοί έχουν πιθανά αλλάξει γνώμη. Άλλοι όταν συμφωνούσαν ήλπιζαν ότι ποτέ δεν θα έρθει η ώρα υλοποίησής της. Η Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες πρέπει να εργαστούν επίπονα προκειμένου να συνταχθούν όλοι στην υλοποίηση της συμφωνίας. Από την άλλη, δεν πρέπει να επιτρέψουμε τη χρησιμοποίηση της συμφωνίας ως όπλο εκτόξευσης εκατέρωθεν απειλών και πηγής δυσπιστίας. Σε κάθε περίπτωση το γεγονός είναι ότι μέχρι τώρα η Τουρκία υλοποιεί τη συμφωνία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν τυχόν δεν υλοποιηθεί η συμφωνία ποια θεωρείτε ότι θα είναι αντίδραση της Άγκυρας και πως αυτή θα επηρεάσει το προσφυγικό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Είναι φανερό ότι τυχόν δημιουργία νέου προσφυγικού ρεύματος και καινούργιων προβλημάτων ως προς τις ροές – αυτή την περίοδο οι οικονομικοί μετανάστες από Μαρόκο και Πακιστάν υπερβαίνουν τους πρόσφυγες από τη Συρία- θα περιπλέξουν την κατάσταση. Για να μη φτάσουμε εκεί πρέπει να συμβάλλουμε στον τερματισμό του πολέμου στη Μέση Ανατολή, διότι το προσφυγικό πρόβλημα είναι παράγωγο και όχι αιτία του πολέμου. Να στηριχτούν οι γειτονικές με τη Συρία και το Ιράκ χώρες. Να συμβάλλουμε στη δημιουργία οικονομικών ζωνών σε Ιορδανία και Λίβανο και σε ζώνες ανοικοδόμησης μέσα στην ίδια τη Συρία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πιστεύετε ότι η ΕΕ κράτησε την κατάλληλη στάση απέναντι στην Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Κάποιοι δίστασαν να συμπαραταχθούν με την Τουρκία στη μάχη ενάντια στο πραξικόπημα. Κάποιοι στην ΕΕ θεώρησαν ότι υπάρχει μόνο η μάχη ενάντια στους στρατιωτικούς. Το σωστό ήταν: άμεση καταδίκη του πραξικοπήματος και στήριξη πολιτικών για περισσότερη δημοκρατία και εξευρωπαϊσμό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια στάση θα θέλατε να υιοθετήσει η ΕΕ απέναντι στην Άγκυρα για την επόμενη περίοδο;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Στάση αρχών και αξιών. Δεν μπορούμε να ξεχνάμε τις αρχές μας έναντι τρίτων, αλλά ούτε να αγνοούμε την τυχόν υλοποίησή τους από τρίτους. Θα πρέπει δε, να μην είναι η ΕΕ δίγλωσση, ούτε να παριστάνει ότι διαπραγματεύεται την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά ταυτόχρονα να ακολουθεί μια πολιτική που αδιαφορεί για το κατά πόσο εξευρωπαΐζεται η Τουρκία με τη σκέψη ότι έτσι και αλλιώς δεν θα γίνει μέλος της Ένωσης. Είμαι οπαδός καθαρών εξηγήσεων και εφαρμογής όσων προκύπτουν από αυτές τις εξηγήσεις. Αν μας ενδιαφέρει η Τουρκία να γίνει μέλος της ΕΕ, πρέπει να φροντίσουμε να καταστεί ικανή να γίνει και, ταυτόχρονα, να είμαστε αυστηροί και δίκαιοι στην υλοποίηση των κριτηρίων και των προαπαιτούμενων. Εκείνοι που δεν τους ενδιαφέρει να υλοποιηθούν αυτά θα πρέπει να πάψουν να παριστάνουν ότι θέλουν την Τουρκία στην ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους στη βάση αρχών και με σεβασμό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι έτοιμη η Ελλάδα να προσέλθει με συγκεκριμένες προτάσεις - που να έχουν περιθώριο να γίνουν αποδεκτές - σε ενδεχόμενη διεθνή διάσκεψη για το Κυπριακό;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Η Ελλάδα υποστηρίζει όλες τις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού. Στηρίζει –χωρίς δεύτερη σκέψη- τις επιλογές της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στηρίζει μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, χωρίς το αναχρονιστικό σύστημα των εγγυήσεων και την παρουσία κατοχικού στρατού. Η Κύπρος είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ. Δεν βρίσκεται υπό δημιουργία όπως το 1959-1960. Δεν είναι πια κρινόμενη, αλλά κρίνει την ένταξη, επί παραδείγματος, της Τουρκίας στην ΕΕ. Αρα η διεθνής θέση της έχει αλλάξει τα 57 τελευταία χρόνια. Το δε καθεστώς εγγυήσεων που υπήρχε έχει παραβιαστεί από πολλές πλευρές, πρωτίστως από την Τουρκία. Πρόκειται, μάλιστα για παρατεταμένη παραβίαση.
Η Ελλάδα έχει κάνει και κάνει ρεαλιστικές προτάσεις πάνω στα θέματα που δικαιούται να μιλήσει, δηλαδή ως προ το καθεστώς των εγγυήσεων και την κατοχή. Στο επίκεντρό της πολιτικής μας είναι ότι πρέπει να διασφαλιστούν όλοι οι Κύπριοι, αλλά όχι τα συμφέροντα τρίτων. Κάθε άλλο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιες θεωρείτε πως είναι οι προτεραιότητες της Τουρκίας όσον αφορά το κεφάλαιο των εγγυήσεων και της ασφάλειας στο Κυπριακό; Αποτελεί θέμα ουσιαστικής στρατηγικής ασφάλειας για τη γείτονα ή περισσότερο ζήτημα γοήτρου και ρητορικής;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Δεν είναι λίγοι εκείνοι στη Τουρκία που θα ήθελαν να νομιμοποιήσουν και διαιωνίσουν την στρατιωτική παρουσία της στο πληγωμένο κορμί της μεγαλονήσου. Υπάρχουν και πιο ρεαλιστικές δυνάμεις. Η Τουρκία πρέπει να αποφασίσει τι επιθυμεί εντέλει: την ασφάλεια των Τουρκοκύπριων ή την διασφάλιση δικών της γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων. Ως προς την ασφάλεια των τουρκοκυπρίων πάντα θα υπάρχει ένας καλός και δημιουργικός συμβιβασμός. Για τα στενά συμφέροντα της Άγκυρας, όχι. Επιδίωξή μας είναι η λύση του Κυπριακού. Στον ορισμό μιας πραγματικής και αυθεντικής λύσης δεν συμπεριλαμβάνονται δικαιώματα της Τουρκίας σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συμπεριλαμβάνονται προβλέψεις συνεργασίας της Κύπρου με τις γείτονες χώρες και μια σχέση φιλίας. Αποκλείονται, όμως, σε κάθε περίπτωση, παρεμβατικά δικαιώματα τρίτων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι μηνύματα λαμβάνετε από τον διεθνή παράγοντα για το πώς βλέπει το πλαίσιο ασφάλειας μετά τη λύση; Είναι διατεθειμένες ΗΠΑ, Βρετανία και Ευρωπαϊκές δυνάμεις να επιμείνουν προς την Άγκυρα για την κατάργησή τους;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Οι δυνάμεις που αναφέρατε επιθυμούν λύση του Κυπριακού. Για διαφορετική αιτία καμιά φορά βιάζονται και ξεχνούν ότι η ποιότητα και δικαιότητα μιας λύσης δεν είναι ευθεία ανάλογη με την ταχύτητα αναζήτησής της. Δική μας υποχρέωση είναι να δείχνουμε και αναδεικνύουμε προ όλους ότι λύση χωρίς κατάργηση του αναχρονιστικού καθεστώτος των εγγυήσεων και με κατοχικά στρατεύματα όχι μόνο δεν είναι λύση, αλλά αντιστρατεύεται τις αρχές του ΟΗΕ, του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ανθρωπισμού. Ότι αυτά δεν συνάδουν με ένα κράτος δικαίου, ανεξάρτητο και κυρίαρχο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι εφικτό ένα πλαίσιο εγγυήσεων που να περιέχει θεσμοθετημένο ρόλο για την Τουρκία, όπως σύμφωνα με πληροφορίες επιδιώκουν οι Τ/Κ, το οποίο να μην προκαλεί ανασφάλεια και αίσθηση απειλής στους Ε/Κ;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Η διατήρηση οποιασδήποτε μορφής αναχρονιστικών εγγυήσεων αποτελεί ομολογία αποτυχίας στην ανεύρεση πραγματικής λύσης στο Κυπριακό αφού και μετά την όποια συμφωνία κάποιοι –υποτίθεται- θα έχουν ανάγκη έξωθεν εγγυήσεων. Αποτελεί, επίσης, ομολογία ότι η επιζητούμενη λύση δεν έχει ως πρώτιστο κριτήριο τους Κύπριους, ούτε καν ειδικότερα τους Τουρκοκύπριους, αλλά τις γεωστρατηγικές βλέψεις τρίτων. Κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν δημιουργεί αίσθηση δικαίου και ασφάλειας σε οποιονδήποτε τίμιο Κύπριο. Μη ξεχνάτε ότι οι μισοί τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν το νησί στα χρόνια της κατοχής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θεωρείτε πως η νέα προσέγγιση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας επηρεάζει το Κυπριακό;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Δεν νομίζω ότι τα συμφέροντα Τουρκίας και Ρωσίας συμπίπτουν ως προς την λύση του Κυπριακού. Εκείνο που διακρίνω είναι ότι μερικοί στη δύση, βασιλικότεροι του βασιλέως, αντί να υπερασπίζονται αρχές και αξίες έναντι κάθε τρίτου που τις παραβιάζει, διατείνονται ότι για τη Δύση είναι προτιμότερο να έχουν οι τούρκοι τα παράνομα στρατεύματα κατοχής στο νησί παρά να διαθέτουν οι Ρώσοι βέτο ως προς την Κύπρο. Μια Κύπρο ενιαία και ελεύθερη δεν χρειάζεται ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Η αλήθεια είναι ότι η παρουσία των κατοχικών στρατευμάτων ουδέποτε συνέβαλε στην υλοποίηση των αρχών για τις οποίες προγραμματικά το ΝΑΤΟ υποστηρίζει ότι δημιουργήθηκε. Κάθε άλλο. Τα όσα συνέβησαν με την κατοχή στη Βόρεια Κύπρο, έρχονται από όποια σκοπιά και αν εξετάσει κανείς το θέμα σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές που διακηρύσσει ο δυτικός κόσμος, το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο καθώς και το σύστημα αξιών του. Επιπλέον, η Ρωσία διαθέτει βέτο ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και όχι εξαιτίας μιας κάποιας ειδικής συμφωνίας στο Κυπριακό. Η δε χρήση των δικαιωμάτων βέτο από μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας στον ΟΗΕ είναι δυνατή όσο δεν έχει υπάρξει μια δίκαιη και οριστική λύση στο κυπριακό πρόβλημα, που είναι πριν από όλα πρόβλημα κατοχής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και ένα τελευταίο ερώτημα, μια λιγότερο απομονωμένη Τουρκία δεν θα νιώθει δυνατότερη στο τραπέζι απέναντι στις όποιες πιέσεις των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Στη ζωή μου έχω μάθει ότι πραγματική διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει όταν και οι δύο πλευρές θα έχουν κόστος από τη μη λύση ενός προβλήματος. Μερικοί πιέζουν μονόπλευρα και θέλουν να απαλλάξουν την Τουρκία από κάθε κόστος από την παράνομη κατοχή εδαφών τρίτου κράτους. Ακόμα και να νομιμοποιήσουν εκ των υστέρων αυτή την κατοχή. Το ζητούμενο δεν είναι, λοιπόν, οι εν γένει σχέσεις της Τουρκίας με σειρά δυνάμεων, αλλά η τυχόν ανεκτικότητα και «κατανόηση» που δείχνουν αυτές οι δυνάμεις στις παρανομίες της Τουρκίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς είδατε τις πρόσφατες κινητοποιήσεις έξωθεν της ελληνικής Πρεσβείας;
Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Έμεινα κατάπληκτος που Κύπριοι πολιτικοί ηγέτες διαδήλωσαν πριν λίγες ημέρες έμπροσθεν της ελληνικής πρεσβείας. Που έστω και για μια στιγμή εγκατέλειψαν το κοινό μετερίζι και ξέχασαν ποιος είναι φίλος σήμερα της Κύπρου και ποιος όχι. Ευτυχώς ο δημοκρατικός κυπριακός λαός πήρε αποστάσεις από τέτοιες ενέργειες.
9 Οκτωβρίου, 2016