N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Να καλησπερίσουμε τον Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Νίκο Κοτζιά και ξεκινώ με το πρώτο μου ερώτημα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σήμερα δήλωσε ότι «είναι ανόητη η πρόταση των Ελληνοκυπρίων να φύγουν τα στρατεύματα κατοχής από την Κύπρο» και πως «αυτές είναι δηλώσεις που γίνονται από την άλλη πλευρά», δηλαδή από την Κύπρο και από την Ελλάδα, «γίνονται για εσωτερική κατανάλωση». Θέλω να σας ρωτήσω ειλικρινά πάνω σε ποια βάση γινόταν η συζήτηση στην Ελβετία, όταν ο Τούρκος Υπουργός με αυτό τον προκλητικό τρόπο χαρακτηρίζει «ανόητο» αυτό που φαντάζομαι ότι όλοι οι Έλληνες και οι Κύπριοι θεωρούσαν ως προαπαιτούμενο γι' αυτό το διάλογο, το να φύγουν τα κατοχικά στρατεύματα.
N. KOTZIAΣ: Χαίρομαι για το ερώτημά σας, κ. Χατζηνικολάου, που δείχνει ότι έχετε βαθιά γνώση της διαπραγμάτευσης που κάναμε επί έντεκα ημέρες.
Την τρίτη ημέρα της διαπραγμάτευσης ο κ. Τσαβούσογλου άρχισε να ζητάει επιβεβαίωση των επεμβατικών δυνατοτήτων της Τουρκίας στην Κύπρο. Τον ρώτησα πάρα πολύ επίμονα και δεν άφησα να ξεφύγει η συζήτηση, όπως συνήθως έκανε. Τελικά στριμώχτηκε και απάντησε. Μου λέει: «Ναι, θέλουμε τα επεμβατικά δικαιώματα για να μπορούμε όποτε θελήσουμε και όποτε εμείς το κρίνουμε να κάνουμε στρατιωτική επέμβαση στην Κύπρο».
Ήταν ολοφάνερο ότι αυτό ήταν ένα σημείο αποκαλυπτικό, ότι δηλαδή δεν ήθελαν να έχουν απλώς μια νομική κατοχύρωση της δυνατότητάς τους να επεμβαίνουν στην Κύπρο, αλλά ότι έχουν στο μυαλό τους σχεδιασμό για κάτι τέτοιο.
Η δεύτερη αποκαλυπτική συζήτηση ήταν την τελευταία ημέρα, την Πέμπτη προς Παρασκευή. Την Πέμπτη το απόγευμα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ αντιλήφθηκε και μας ανακοίνωσε ότι οι Τούρκοι παραιτούνται από τα παρεμβατικά τους δικαιώματα και από τη συνθήκη Εγγυήσεων και θέλουν να κουβεντιάσουν μόνο τη συνθήκη Συμμαχίας. Εγώ το χαιρέτισα αυτό και είπα ότι «είμαστε διατεθειμένοι να συνεχίσουμε τη συζήτησή μας».
Το βράδυ, στο δείπνο, το οποίο κράτησε πάνω από πέντε ώρες, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Αναστασιάδης, επίμονα ρωτούσε τον κ. Τσαβούσογλου: «Ποιες είναι αυτές οι υποχωρήσεις και οι συμβιβασμοί που ανέφερες στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ» Μάλιστα του ζήτησε να τις γράψει, όπως το ζητήσαμε κι εμείς και το ζήτησε και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, ο κ. Αλέξης Τσίπρας, να καταγραφούν δηλαδή σε ένα κείμενο, ανάλογο με τα κείμενα που η Κυπριακή Δημοκρατία και η πλευρά μας, είχαν δώσει. Η Τουρκία απέφευγε να δώσει [αντίστοιχο κείμενο], όπως και οι Βρετανοί.
Στη συνέχεια ο κ. Τσαβούσογλου είπε: «Εγώ δεν είμαι σε θέση και δεν θέλω να δώσω γραπτά κείμενα, αλλά ό,τι είχα να πω, το είπα στον κ. Γενικό Γραμματέα». Ο κ. Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο οποίος είναι ένας πάρα πολύ σοβαρός και σεβαστός άνθρωπος και πρέπει να σας πω ότι ήθελε να κόψει το γόρδιο δεσμό του Κυπριακού, είπε: «Εντάξει θα συνοψίσω όλες τις προτάσεις σε μια παράγραφο» και δέχτηκε την ελληνική πρόταση -που την υποστήριζαν και οι Βρετανοί και οι Κύπριοι- για ένα μηχανισμό εφαρμογής και ελέγχου της απομάκρυνσης του τουρκικού στρατού, ένα σύμφωνο φιλίας μη στρατιωτικό, για ζητήματα ειρήνης, πολιτισμού, εκπαίδευσης, μόρφωσης, έρευνας, οικονομικής ανάπτυξης κλπ, καθώς και μια διαδικασία οριστικής αποχώρησης του τουρκικού στρατού, κατάργηση της συνθήκης των Εγγυήσεων και ούτω καθ’ εξής.
Ήταν μια σύνοψη εξαιρετικά καλή και ωφέλιμη για την Κυπριακή Δημοκρατία. Εκεί παρενέβη πάλι ο κ. Τσαβούσογλου και είπε: «Όχι κ. Γενικέ, εγώ δεν σας είπα τέτοια πράγματα, εμείς θέλουμε να διατηρήσουμε τα δικαιώματά μας να επεμβαίνουμε στην Κύπρο, τα στρατεύματά μας και επίσης τη συνθήκη Εγγυήσεων, που μας παρέχει τη δυνατότητα επέμβασης, τουλάχιστον για τα επόμενα 15 χρόνια και μετά από 15 χρόνια να κάνουμε μια επισκόπηση -εμείς οι Τούρκοι μετά των συμμάχων μας ή της κυπριακής κυβέρνησης- αν μπορούμε να φύγουμε ή όχι». Ο κ. Γενικός Γραμματέας είπε: «Με τον πιο ευγενικό τρόπο που μπορώ να πω, σε παρανόησα και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση».
Εγώ, στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, εξήγησα στον κ. Τσαβούσογλου ότι η αντίληψή του για τον υπερβολικό ρόλο και την παρουσία του στρατού γενικά σε μια κοινωνία, δεν ανταποκρίνεται στο δυτικό πολιτισμό. Διότι στο δυτικό πολιτισμό ο στρατός είναι υποταγμένος στην πολιτική και δεν μπορεί να υπάρχει ένα στράτευμα ξένης δύναμης μέσα στην Κύπρο, το οποίο θα ελέγχει την πολιτική ηγεσία, τουρκοκυπριακή και ελληνοκυπριακή, στο νησί».
Επίσης, του εξήγησα ότι μου προκαλεί μεγάλη απορία -ήταν ρητορική η απορία μου πρέπει να ομολογήσω- το πόσο επίμονα η τουρκική πολιτική ηγεσία θέλει να διατηρήσει τα στρατεύματα στην Κύπρο, όταν τον τουρκικό στρατό τον έχει χαρακτηρίσει ως στρατό πραξικοπηματιών, όταν ο επικεφαλής των τουρκικών στρατευμάτων, καθώς και οι δέκα από τους δεκαπέντε ανώτατους αξιωματικούς του τουρκικού στρατού στα κατεχόμενα της Κύπρου, συνελήφθησαν ως γκιουλενιστές. Πώς είναι δηλαδή δυνατό ένας στρατός του οποίου η ηγεσία ήταν κομμάτι του πραξικοπήματος, να μας λένε οι Τούρκοι ότι θα είναι η εγγύηση για την τάξη, την ησυχία και την ασφάλεια των πολιτών της Κύπρου;
Του είπα επίσης: «Ενθυμούμενος τι μου είπατε πριν μια εβδομάδα, κ. Τσαβούσογλου, κατανοώ ότι εσείς θέλετε να έχετε ανά πάσα στιγμή την ευκαιρία να εισβάλετε σε ολόκληρη την Κύπρο, έχοντας κρεμάσει στο κανόνι του τεθωρακισμένου που θα είναι πρώτο στην εισβολή, τη συνθήκη που θέλετε να υπογράψει η κυπριακή και η ελληνική ηγεσία. Αυτά δεν γίνονται, είναι έξω από τον δυτικό πολιτισμό, είναι έξω από αυτό που λέμε λύση του Κυπριακού. Γιατί λύση του Κυπριακού είναι να σταματήσει η κατοχή και η παρουσία κατοχικών στρατευμάτων».
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Κάνει μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι ο κ. Τσαβούσογλου υποστήριξε επίσης πως τα Ηνωμένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωρίζουν ποιος ευθύνεται για το ναυάγιο, εννοώντας ότι ευθύνονται η Αθήνα και η Λευκωσία και είπε προκλητικά: «Ας βρουν άλλη αφορμή για να μην μας πάρουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
N. KOTZIAΣ: Πρώτα απ' όλα, κ. Χατζηνικολάου -και ευχαριστώ για το ερώτημα- η Ελλάδα είναι η κατ' εξοχήν χώρα που στηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Και ίσως μια από τις ελάχιστες πλέον.
N. KOTZIAΣ: Ναι. Για τον απλούστατο λόγο ότι ο Θεός ή ο Αλλάχ τους -όπως λέω πειραχτικά- έφερε τους Τούρκους να είναι γείτονές μας και δεν υπάρχει μεγαλύτερο συμφέρον για τη χώρα από το να έχει ένα γείτονα με ευρωπαϊκή νοοτροπία και δημοκρατική λειτουργία.
Άρα η διαδικασία ένταξης στην Ευρώπη θα είχε αυτά τα δύο αγαθά. Αλλά, τονίζω πάντα, το πρόβλημα της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι θέμα των Ευρωπαίων να το αποφασίσουν, είναι πριν απ' όλα θέμα να αποφασίσει ο κ. Ερντογάν, ο κ. Τσαβούσογλου και οι άλλοι, αν θέλουν να γίνουν Ευρωπαίοι, αν θέλουν να συμπεριφέρονται ευρωπαϊκά, αν θέλουν να προτάξουν την πολιτική έναντι του στρατού.
Όσον αφορά τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κ. Τσαβούσογλου, όλη την Πέμπτη το βράδυ προς Παρασκευή, όπου τελειώσαμε στις 4 τα ξημερώματα, έλεγε ότι «ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ξέρει». Αλλά, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ έλεγε: «Είμαστε δεσμευμένοι να μη σας πούμε τις προτάσεις των Τούρκων». Εμείς απαντήσαμε: «Τι συμφωνία θα είναι αυτή που η Τουρκία ανακοινώνει στον ΟΗΕ τις απόψεις της, αλλά έχει απαγορεύσει στον ΟΗΕ να μας πει εμάς ποιες είναι αυτές οι απόψεις, όταν την όποια συμφωνία θα πρέπει να την υλοποιήσουν ή να την χαρούν ή να τη λουστούν οι Κύπριοι πολίτες, οι οποίοι θα πρέπει να ξέρουν ποια είναι».
Εκεί επενέβη ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ και είπε: «Καταλαβαίνω ότι η Τουρκία δεν θέλει να σας πει αυτά που μου είπε, να σας πω εγώ τι μου είπε». Μόλις είπε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ τι κατά τη γνώμη του είπε η Τουρκία -ή μάλλον πως τον κορόιδευε η Τουρκία μέχρι εκείνη την ώρα- ο κ. Τσαβούσογλου είπε: «Όχι, δεν είναι αυτά που λέει ο κ. Γενικός Γραμματέας, εμείς του είπαμε άλλα». Το δικό μου συμπέρασμα ποιο ήταν; Ότι του έλεγαν ψέματα.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Ο ΟΗΕ έπαιξε καλό ρόλο ή περίεργο ρόλο; Και ρωτώ, διότι εσείς ο ίδιος θέσατε -μαθαίνω- θέμα στην Ελβετία κατά τη διαπραγμάτευση, για τον ρόλο του ειδικού διαμεσολαβητή, του κ. Έιντε, για τον οποίο πολλά σχόλια έχω ακούσει το τελευταίο διάστημα ότι ο ρόλος του ήταν περίεργος, ίσως φιλοτουρκικός.
N. KOTZIAΣ: Θα έλεγα ότι θα ήταν μεγάλο λάθος να ταυτίσει κανείς τον ΟΗΕ με τον κ. Έιντε. Ο κ. Έιντε είναι ένας σύμβουλος, ειδικός απεσταλμένος για το Κυπριακό. Αυτός που εκφράζει τον ΟΗΕ -και για εμένα είναι ο ΟΗΕ- είναι ο Γενικός του Γραμματέας.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Ο διαμεσολαβητής πάντως έκανε φάλτσα πάντως, Υπουργέ.
N. KOTZIAΣ: Ο διαμεσολαβητής δεν μεσολαβούσε. Έκανε συχνά ή τον λομπίστα, ή προωθούσε μονόπλευρες σχέσεις. Είχε φτάσει να έρχεται στην Αθήνα για να μας δει αφού είχε πάει στην Τουρκία ή πριν πάει στην Τουρκία. Επίσης, είδε μερικές φορές πριν από εμάς την τουρκική Πρεσβεία στην Αθήνα και αφού τελείωνε και με εμάς, πήγαινε και έβλεπε οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες των Αθηνών και έκανε συσκέψεις σε σπίτια των βορείων προαστίων, με δημοσιογράφους που είναι γνωστοί για το μένος που τρέφουν ενάντια στην εξωτερική μας πολιτική. Αυτά δεν είναι πράγματα διαμεσολαβητή.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Μάλιστα. Έρχομαι τώρα στην ανησυχία που υπάρχει για την έναρξη των γεωτρήσεων στην ΑΟΖ της Κύπρου και τις ενδεχόμενες τουρκικές προβοκάτσιες, εντάσεις, προκλήσεις των επόμενων ημερών. Θέλω να σας ρωτήσω αν είστε ανήσυχος και πόσο ανήσυχος είστε. Αν κατά τη γνώμη σας είναι μόνο φραστικοί λεονταρισμοί ή μπορεί να δούμε κι άλλα πράγματα και πως προετοιμάζεται η Αθήνα και η Λευκωσία γι' αυτό το ενδεχόμενο. Αν έχετε κάνει κάποια διπλωματική προεργασία στο παρασκήνιο, ώστε να το προλάβουμε. Δηλαδή να υπάρξουν παρεμβάσεις και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να κατασταλεί αυτού του είδους η προκλητική και επιθετική διάθεση της άλλης πλευράς.
N. KOTZIAΣ: Κύριε Χατζηνικολάου, όπως πάντα βάζετε καίρια ερωτήματα που απασχολούν κι εμένα προσωπικά και την ελληνική κυβέρνηση, καθώς και την κυπριακή.
Πρώτα απ' όλα, βρισκόμαστε σε συντονισμό με την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας για το τι πρέπει να κάνουμε από εδώ και πέρα και -όπως ανακοίνωσα στη Βουλή- την επόμενη Δευτέρα, μετά από το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, μαζί με τον συνάδελφό μου και εξαιρετικό διπλωμάτη και πολιτικό, τον κ. Κασουλίδη, θα επιστρέψουμε μαζί στην Κύπρο, όπου θα έχουμε εκτεταμένες συζητήσεις για τα θέματα της μελλοντικής προοπτικής της Κύπρου, και συγκεκριμένα για το πώς πρέπει και μπορούμε να ξανανοίξουμε μια πιο αποτελεσματική διαπραγμάτευση. Διότι, αυτή που τελείωσε στην Ελβετία για εμένα είναι μια φάση. Δεν πρέπει να κλείσουμε το Κυπριακό, ή να αφήσουμε κάποιοι να το κλείσουν εκεί.
Να συζητήσουμε ιδιαίτερα και για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, γιατί έχουμε μπροστά μας μια συζήτηση για την Τελωνειακή Ένωση που η συνολική της αξία θα είναι 50 μέχρι 60 δις ευρώ για την τουρκική οικονομία, η οποία αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες. Επίσης, να συζητήσουμε για το πώς θα εμπεδωθεί το Διεθνές Δίκαιο, ώστε κανείς να μην μπορεί να αμφισβητεί τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της και στην εφαρμογή των δικαιωμάτων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.
Είναι ολοφάνερο ότι οι Τούρκοι κάνουν φραστικούς λεονταρισμούς. Μπορεί να θελήσουν να κάνουν πρακτικά βήματα, αλλά αυτά θα έχουν πάρα πολύ υψηλό κόστος γι' αυτούς.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Νομίζω ότι αυτή η τελευταία φράση σας είναι αρκετή. Δεν θα επιμείνω ζητώντας περαιτέρω λεπτομέρειες. Είναι σαφές από την απάντησή σας και πείτε μου αν καταλαβαίνω καλά, ότι η Αθήνα θα στηρίξει τη Λευκωσία σε οποιαδήποτε περίπτωση.
N. KOTZIAΣ: Και η Αθήνα θα την στηρίξει και πιστεύω ότι θα υπάρξουν κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες που θα υπερασπιστούν το Διεθνές Δίκαιο και τα δικαιώματα μιας ευρωπαϊκής χώρας.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Μάλιστα, είστε σαφής. Πείτε μου σας παρακαλώ, κ. Υπουργέ, υπάρχει περίπτωση να ξαναρχίσουν σε κάποια επόμενη φάση -σχετικώς σύντομα- οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό ή θεωρείτε ότι το ναυάγιο της Ελβετίας έχει «κάψει» αυτή την προοπτική; Σας ρωτώ, διότι υπενθυμίζω ότι έχουμε και κυπριακές εκλογές και έχουμε και τις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία το 2019 με τον Ερντογάν να διεκδικεί εκ νέου το ύπατο αξίωμα. Πιστεύετε ότι μέχρι τότε μπορεί να ανακινηθεί το Κυπριακό; Να επανέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων όλες οι πλευρές;
N. KOTZIAΣ: Το Κυπριακό κ. Χατζηνικολάου εξακολουθεί να υπάρχει, διότι εξακολουθεί να υπάρχει η κατοχή εδάφους κράτους-μέλους του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν παράνομα κατοχικά στρατεύματα και παράνομη «αξιοποίηση» της συνθήκης Εγγυήσεων, που είχε γραφεί στο Λονδίνο και στη Ζυρίχη το 1959-1960. Άρα το Κυπριακό είναι εδώ.
Δεύτερον, υπάρχει η πολύ καλή δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, η οποία διατυπώνεται και στο σχέδιο εισήγησης που έκανε σήμερα το πρωί στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου στην παρ. 4 και στην παρ. 42 του σχεδίου λέει ότι ο ΟΗΕ είναι έτοιμος να βοηθήσει και να συμβάλλει στην απαρχή μιας νέας συζήτησης.
Πρέπει να σας πω ότι δεν θεωρώ την υπόθεση στην Ελβετία ως ναυάγιο ή αποτυχία, όπως θέλουν να λένε ορισμένοι. Εγώ πιστεύω ότι στην Ελβετία επιτέλους -όπως λέει και η εισήγηση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ- τέθηκε το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας σε διαπραγματευτική διαδικασία. Είναι η πρώτη φορά που σε διαπραγμάτευση για το Κυπριακό τίθεται αυτό το βασικό και κύριο ζήτημα.
Αυτό που υπογράμμισα στο κλείσιμο των συζητήσεων στις πρωινές ώρες στην Ελβετία, ήταν ότι θα πρέπει να διατηρήσουμε το όραμά μας για μια Κύπρο που θα είναι «κανονικό κράτος, φυσιολογικό κράτος». Πρόκειται για μια διατύπωση, που χρησιμοποίησα και υιοθέτησε, προς μεγάλη μου χαρά, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, που σημαίνει ότι η Κύπρος θα είναι ένα κράτος με την κυριαρχία και την ανεξαρτησία του ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΗΕ.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Κύριε Υπουργέ, ξέρετε γιατί επιμένω;
N. KOTZIAΣ: Επιτρέψτε μου να πω κάτι ακόμη. Είπα ότι η επόμενη διαπραγμάτευση πρέπει να ξεκινήσει από το δύσκολο ζήτημα, δηλαδή από τις εγγυήσεις και από την ασφάλεια και ότι είχε βαθιά λανθασμένα μεθοδεύσει την όλη υπόθεση ο κ. Έιντε, ο οποίος επί δυόμιση χρόνια έλεγε: «Στο τέλος θα δούμε την ασφάλεια και τις εγγυήσεις». Του έλεγα ότι «αυτό είναι το πιο δύσκολο θέμα που αν δεν το κουβεντιάσουμε, αν δεν ωριμάσει, δεν θα φτάσουμε ποτέ στο τέλος». Αντίθετα, το έβαλαν στο τέλος, ώστε μέσα σε τρεις μέρες να υποχωρήσουν οι μεν ή οι δε.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Κύριε Υπουργέ, επιμένω στο ερώτημα, γιατί πολλοί στην Τουρκία, οι πλέον σκληροπυρηνικοί γράφουν και λένε ότι «το Plan B της τουρκικής ηγεσίας είναι η προσάρτηση των κατεχομένων στην Τουρκία» και αυτό είναι μια πολύ επικίνδυνη, μια ζοφερή προοπτική.
N. KOTZIAΣ: Η θεωρία ότι μπορεί η Τουρκία να προσαρτήσει τα κατεχόμενα, δεν εμφανίστηκε μετά τη διάσκεψη της Ελβετίας.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Στα κατεχόμενα, υπήρχε και πριν.
N. KOTZIAΣ: Δεν εμφανίστηκε μετά τη διαπραγμάτευση της Ελβετίας. Εδώ και δυο χρόνια ο ψευδοϋπουργός εξωτερικών και ο ψευδοπρωθυπουργός των κατεχομένων λένε συνεχώς ότι θα γίνει προσάρτηση του κατεχόμενου βορείου τμήματος της Κύπρου από την Τουρκία.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Μήπως βρουν ευκαιρία τώρα, γι' αυτό ρωτώ.
N. KOTZIAΣ: Όταν έγινε η συζήτηση με τον κ. Έιντε και την κυπριακή κυβέρνηση για το ψήφισμα σχετικά με το βιβλίο της ιστορίας στην Κύπρο –το οποίο, αν θυμάστε, έλεγε «να μπει στο βιβλίο της Κύπρου το δημοψήφισμα του ’50 για την ένωση Κύπρου - Ελλάδας» και που ήταν ένα ιστορικό ψήφισμα- ρώτησα τον κ. Έιντε γιατί δεν αντιδρά με την ίδια σφοδρότητα όταν λέει η ψευδοκυβέρνηση των κατεχομένων ότι ζητά και αναζητά την προσάρτηση.
Κατά την προσωπική μου γνώμη, η προσάρτηση είναι η χειρότερη λύση που έχει μπροστά της η Τουρκία, διότι έχει τρομερό διπλωματικό διεθνές κόστος και αντίκειται στο Διεθνές Δίκαιο. Αυτή είναι η γνώμη μου.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Έρχομαι στο τελευταίο μου ερώτημα. Σήμερα στη Βουλή είχαμε διαξιφισμούς ανάμεσα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας και τον αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης για το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων και για την εθνική πολιτική. Το ερώτημά μου είναι απλό: Ποια από τις δυο γραμμές ισχύει; Ποια είναι η εθνική θέση; Είναι τα όσα είπε ο κ. Πάνος Καμμένος, δηλαδή η απόφαση της σύσκεψης των αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον αείμνηστο Κωνσταντίνο Καραμανλή, για τη μη χρησιμοποίηση του όρου «Μακεδονία» ακόμη και με γεωγραφικό προσδιορισμό, ή είναι η θέση που μετέπειτα ακολούθησαν οι ελληνικές κυβερνήσεις οι οποίες δέχονται τον όρο «Μακεδονία» αν προηγείται γεωγραφικός προσδιορισμός;
N. KOTZIAΣ: Κύριε Χατζηνικολάου έκανα μια παρέμβαση στην ίδια τη Βουλή, δεν ξέρω αν την είδατε…
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Δεν την είδα, ομολογώ.
N. KOTZIAΣ: Έκανα τις εξής παρακλήσεις: Πρώτον, ότι τη στιγμή που συζητούσαμε, με ένα πολύ ενωτικό πνεύμα, για μια κοινή θέση του Ελληνικού Κοινοβουλίου για την Κύπρο -όπου υπήρξε μια συναίνεση και αλληλοκατανόηση και εγώ μάλιστα προσωπικά στην ομιλία μου, αλλά και χτες στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής ευχαρίστησα όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης που στήριξαν την αντιπροσωπευτική μας διαπραγματευτική ομάδα στην Ελβετία και τους ευχαρίστησα και γι' αυτό το πνεύμα- ήταν κρίμα που άνοιξε με μια παρατήρηση του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης αυτή η συζήτηση. Παρακάλεσα λοιπόν να κλείσει, για να στείλουμε ένα ενωτικό κλίμα συμπαράστασης και ενδυνάμωσης στον κυπριακό λαό.
Το δεύτερο που τους είπα είναι ότι ξεκινάμε άλλον έναν γύρο διαπραγματεύσεων για το ζήτημα του ονοματολογικού. Την Κυριακή- Δευτέρα θα δω στις Βρυξέλλες τον κ. Νίμιτς, που επισκέφθηκε την περιοχή μας πρόσφατα, αλλά επειδή ήμουν στην Ελβετία δεν μπορούσα να λάβω μέρος σε συνάντηση που είχε προγραμματιστεί στην Αθήνα.
Είπα, λοιπόν, ότι δεν είναι καλό να ανοίγουμε ένα μέτωπο και μια συζήτηση, για ένα αντικείμενο της διαπραγμάτευσης. Και με μεγάλη ικανοποίηση στη δευτερολογία του Πρωθυπουργού, άκουσα τη φράση ότι «με την ίδια προσοχή, την ίδια εθνική ευθύνη, την ίδια επιστημονική τεκμηρίωση θα διαπραγματευτούμε το ζήτημα του ονόματος, όπως κάναμε στο Κυπριακό» και όλοι αποδέχτηκαν ότι κάναμε μια πολύ καλή, μια εξαιρετική διαπραγμάτευση, όπου θέσαμε καινούργια ατζέντα και βάλαμε το Κυπριακό στα πραγματικά του πλαίσια.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Πάντως το ερώτημα της ουσίας παραμένει και το ερώτημα της ουσίας είναι άσχετο με τα πρόσωπα, με τον κ. Καμμένο και με τον κ. Μητσοτάκη.
N. KOTZIAΣ: Έχει να κάνει όμως με τη διαπραγμάτευση κα δεν πάω σε μια διαπραγμάτευση, όπου προαναγγέλλω τι θα πω.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Το ερώτημα επί της ουσίας είναι ποια είναι η κόκκινη γραμμή μας στο θέμα της ονομασίας. Αυτό είναι το ερώτημα της ουσίας.
N. KOTZIAΣ: Έχετε απόλυτο δίκιο κ. Χατζηνικολάου αλλά πάω τη Δευτέρα σε μια διαπραγμάτευση και θα ήταν μεγάλο λάθος από εμένα να τοποθετηθώ για λόγους επικοινωνιακούς, λίγες μέρες πριν, μέσα από μια δημόσια τοποθέτηση.
Σας σημειώνω όμως ότι πριν από ένα χρόνο έστειλα ως Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής γράμμα στα κόμματα με την παράκληση να μου δώσουν όλοι την τοποθέτησή τους προκειμένου να κάνουμε μετά στο ΕΣΕΠ μια ειδική συζήτηση για αυτό το ζήτημα, το ονοματολογικό.
Δυστυχώς αυτό το γράμμα, όπως θα θυμάστε, βγήκε στη Βουλή, ενώ ήταν απόρρητο, έγινε μια συζήτηση που δεν ήταν δημιουργική και γι' αυτό είμαι πάρα πολύ προσεκτικός στο τι λέω δημόσια για το θέμα.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Μάλιστα, δεν θα επιμείνω.
N. KOTZIAΣ: Αυτό που μπορώ να σας πω είναι το εξής: Εγώ πήγα στα Σκόπια, όπως ξέρετε, δυο φορές, συζήτησα για το ζήτημα, ήταν απροετοίμαστοι. Ήρθαν στην Ελλάδα πάλι απροετοίμαστοι. Έχουν κακομάθει από τον διεθνή παράγοντα. Στα Σκόπια έκανα τέσσερις ώρες συνέντευξη Τύπου, όπου τους εξήγησα τα εξής, αν μου επιτρέπετε να πω αυτά τα δυο παραδείγματα.
Τους είπα ότι πριν λίγες μέρες ήμουν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και περήφανοι οι Αιγύπτιοι μου έλεγαν ότι η Αλεξάνδρεια είναι μια πόλη-κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δεν είχα κανένα πρόβλημα με αυτό το γεγονός, ότι ήθελαν δηλαδή να είναι στοιχείο της κληρονομιάς του ελληνικού πολιτισμού, διότι ουδείς στην Αίγυπτο σκέφτηκε ποτέ να πει ή να ζητήσει την Αλεξανδρούπολη ως πόλη της Αιγύπτου. Δεν υπήρχε δηλαδή αλυτρωτισμός, αλλά σεβασμός απέναντι στον ελληνικό πολιτισμό.
Επίσης, βρεθήκαμε παλιά στο Πακιστάν, όπου πάρα πολλοί άνθρωποι λένε ότι είναι κληρονόμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και αυτό τους επιτρέπεται, διότι ουδέποτε είπαν ότι η Θεσσαλονίκη ή η ελληνική Μακεδονία τους ανήκει επειδή αυτοί είναι κληρονόμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με έναν αλυτρωτισμό, τον οποίο πρέπει να μην τον αφήσουμε να επεκτείνεται στα Βαλκάνια αλλά και γενικότερα, δεν πρέπει να επιτρέψουμε τους εθνικισμούς στην περιοχή. Αυτά τα ζητήματα θέλουν μεγάλη προσοχή, μεγάλη σοβαρότητα και γι' αυτό νομίζω ότι είναι το πρώτο δελτίο ειδήσεων που βγαίνω ως Υπουργός Εξωτερικών στον τρίτο χρόνο της θητείας μου. Γιατί εύκολα έχω κι εγώ τη διάθεση να απαντήσω και να σας πω τι σκέφτομαι, αλλά μετά δύσκολα θα κάνω τη διαπραγμάτευση με τον τρόπο που θέλω.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Σας ευχαριστώ θερμά κ. Υπουργέ για τη συνέντευξή μας.
N. KOTZIAΣ: Και εγώ κ. Χατζηνικολάου, Ήταν μεγάλη μου χαρά και τιμή.
N. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ: Και δική μας, να είστε καλά.
N. KOTZIAΣ: Καλό σας βράδυ.
11 Ιουλίου, 2017